.Tại buổi tọa đàm “Học văn thời 4.0” do Trường PTLC Quốc tế Gateway (Hà Nội) tổ chức, các vị diễn giả đã hướng tới cái nhìn đa chiều xung quanh chủ đề những giá trị của văn học trong thời hiện đại.

Mở đầu tọa đàm, nhiều phụ huynh băn khoăn, trong thời đại công nghệ lên ngôi, liệu văn học có còn giá trị?

Trả lời câu hỏi này, nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên cho rằng: “Chừng nào còn con người thì văn học còn giá trị. Con người càng áp lực sẽ càng cần tới văn học nhiều hơn”.

“Ai không mang văn theo mình sẽ trở nên nghèo nàn”

Theo nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên, nếu như trước đây, văn là “tải đạo” do ảnh hưởng của Nho học thì ngày nay, văn là tình cảm cảm xúc, là cách nhìn cuộc sống qua lăng kính văn chương.

Cho nên, nếu ai trong đời không mang văn theo mình sẽ trở nên nghèo nàn. Nghèo từ việc sử dụng ngôn ngữ, nghèo trong cách thể hiện, nghèo về cách nhìn cuộc sống.

“Văn là cảm xúc”. Đây là điều theo ông không phải đến thời đại 4.0 mới có.

“Chúng ta, ai cũng có những niềm vui, nỗi buồn nhưng lại không có một công thức toán học hay một phản ứng hóa học nào có thể thể hiện được. Cho nên, khi con người bị “rô - bốt hóa” cũng là lúc văn chương càng cần thiết” - Nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên nói.

Các vị diễn giả tại hội thảo

Còn theo bà Phạm Diệu Hương - Nghệ sĩ thị giác, học văn giúp con người có thể nói ra những cảm xúc, những câu chuyện hay những mong muốn của chính bản thân mình. Ngoài ra, văn chương còn khơi gợi sự rung động.

Sự rung động ấy -  theo bà Hương – là thứ chúng ta đang thiếu nhất trong thời 4.0 này.

“Chúng ta có đầy đủ mọi thứ nhưng lại thiếu đi sự rung động. Chúng ta không phải lo lắng việc con cái thiếu gì về vật chất hay không cần lo con học ngành gì để có thể kiếm tiền. Hãy quan tâm tới phần cảm xúc và sự rung động của tâm hồn. Và môn Văn giúp cho chúng ta điều đó”, bà Diệu Hương nói.

Trước thực tế xã hội ngày càng hiện đại, công nghệ chỉ làm con người xa nhau hơn và xa sự rung động. Văn học trong nhà trường bị coi là rẻ rúm nhất trong các thể loại môn; học văn là vô tích sự, không sinh ra kinh tế. Nhưng theo bà Hương, điều thực sự cần cho tâm hồn cuối cùng vẫn là văn học.

Học văn thế nào trong thời 4.0?

Trả lời câu hỏi “Học văn thế nào?”, TS. Nguyễn Ngọc Minh – Giảng viên bộ môn Lý luận văn học, Đại học Sư phạm Hà Nội cho biết, trong các nhà trường hiện nay chủ yếu chấm điểm môn văn dựa trên khả năng ghi nhớ thông tin và học thuộc lòng. Nhưng thực tế lại có một độ vênh giữa khả năng sử dụng ngôn ngữ và điểm số của học sinh.

Do vậy, theo TS. Minh, thang đo năng lực văn học trước hết phải là khả năng suy nghĩ, cảm nhận văn bản và quan trọng nhất là sự rung động.

Tuy nhiên, để làm được điều đó không phải là điều dễ dàng. Theo nhà phê bình Văn học Phạm Xuân Nguyên, học văn trước đây vẫn là học theo kiểu tiếp nhận. Học sinh sẽ tiếp nhận theo kiểu bắt buộc. Học trò sẽ tiếp cận môn văn từ cách hiểu của giáo viên.

“Ngay cả một bài toán còn có nhiều lời giải huống gì một văn bản nghệ thuật? Chính vì vậy, cần phải học văn theo sự sáng tạo, phát huy sự sáng tạo và tôn trọng sự sáng tạo khác biệt của mỗi học sinh”, ông Nguyên khẳng định.

Nhà phê bình Văn học Phạm Xuân Nguyên

Ông cũng cho rằng sự sáng tạo trong tiếp nhận chính là cốt lõi của văn học 4.0. Ông lấy ví dụ: “Tôi nhận thấy rằng, từ khi có Facebook, nhiều người viết rất hay. Ở trường họ có thể viết cứng đơ đơ nhưng trên Facebook thì viết rất cảm xúc và không lo sai mẫu”.

Do vậy, theo ông cần phải học văn theo sự sáng tạo. Phá cách cũng là một sự sáng tạo.

“Văn trong nhà trường phải phá ra. Dạy văn để tạo ra những con người sống linh động ngoài thực tế mà không phải là khép tâm hồn, đóng cửa trái tim. Tôi đánh giá cao việc cá nhân hóa học tập và tinh thần giáo dục khai phóng trong nhà trường”.

Nhà giáo Phạm Toàn – Cố vấn chương trình Văn – Tiếng Việt, Trường PTLC Quốc tế Gateway cũng đồng tình rằng, học văn thời 4.0 chính là học sự biết rung động. Cho nên, cần khuyến khích sự sáng tạo ở trẻ.

“Đối với trẻ lớp 1, chúng tôi dạy trẻ đồng cảm thông qua việc đóng vai. Đến lớp 2, trẻ học văn theo cách tưởng tượng. Tưởng tượng mới nghĩ ra những điều mới mẻ, thú vị của văn chương. Sang lớp 4, trẻ được học bố cục để có kỷ luật trong nghệ thuật. Ở độ tuổi này, các bạn sẽ học được cách tưởng tượng những điều quan sát được, cảm nhận được và thấu cảm được”.

Nhà giáo Phạm Toàn – Cố vấn chương trình Văn – Tiếng Việt, Trường PTLC Quốc tế Gateway

Theo Th.S Nguyễn Thị Thanh Hải - Phụ trách chương trình Văn - Tiếng Việt trường quốc tế Gateway, con đường giáo dục hiện đại nên tổ chức cho học sinh tự học, tự làm, tự cảm nhận và biểu đạt thay vì nghe giảng và nhại lại cảm thụ của người lớn.

Giáo viên không truyền thụ những cảm xúc, suy nghĩ của mình về tác phẩm cho học sinh chép lại mà tổ chức cho các em “đi lại con đường người nghệ sĩ đã đi, làm lại những thao tác chắt lọc mà người nghệ sĩ đã làm" để các em có thể sống bằng tâm trạng của người nghệ sĩ, từ đó dạy các em đến được với tâm trạng của chính mình.

Còn bà Phạm Diệu Hương cho rằng, "trẻ không nên học văn mà nên sáng tạo văn". Chính điều này sẽ hình thành nên tư duy phản biện.

“Văn học là sự trung thực của cảm xúc. Cho nên, thay vì quá coi trọng điểm số, hãy để trẻ tự do sáng tạo và thành thật với cảm xúc của chính mình. Học văn là để tìm ra mình, trở thành chính mình mà không phải là bản sao của ai đó, kể cả đó là sự khác biệt”, bà Hương nói.

Thúy Nga

Chương trình phổ thông mới dạy học sinh chống đạo văn thế nào?

Chương trình giáo dục phổ thông mới sẽ chú trọng dạy học sinh cách tôn trọng bản quyền của người khác.

Ủng hộ thành lập trung tâm khảo thí độc lập

GS Nguyễn Hữu Tú, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Y Hà Nộicho biết, năm 2020 là một năm đầy khó khăn và thách thức, nhưng kỳ thi tốt nghiệp THPT vẫn diễn ra thành công. Do vậy, trong năm 2021, ông Tú bày tỏ mong muốn kỳ thi vẫn sẽ giữ ổn định.

“Đây vẫn là kỳ thi quan trọng đối với việc tuyển sinh của các trường vì đảm bảo tính khách quan, hiệu quả, đỡ vất vả, tốn kém cho thí sinh lẫn các trường đại học. Những năm qua, chúng ta đang làm rất tốt. Đây chính là sự đảm bảo cho việc tuyển sinh của các trường trong năm tới”, ông Tú nói.

Đại diện Trường ĐH Y Hà Nội cũng cho rằng, việc chuyển đổi kỳ thi tốt nghiệp THPT cần thời gian nhiều năm chứ không thể chuyển đổi ngay lập tức.

Riêng với Trường ĐH Y Hà Nội, năm 2021, việc tuyển sinh cơ bản vẫn giữ như năm 2020 và chủ yếu dựa vào kết quả của kỳ thi tốt nghiệp THPT.

GS Nguyễn Hữu Tú, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Y Hà Nội bày tỏ mong muốn kỳ thi vẫn giữ ổn định.

Tại Trường ĐH Ngoại thương, PGS.TS Lê Thị Thu Thủy, Phó Hiệu trưởng nhà trường cũng ủng hộ phương án giữ ổn định phương thức tuyển sinh, đặc biệt sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT.

“Trường ĐH Ngoại thương trong năm 2021 vẫn tiếp tục sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để xét tuyển với chỉ tiêu khoảng 50%. Bên cạnh đó, trường sẽ thực hiện quyền tự chủ tuyển sinh bằng các phương thức xét tuyển khác”, bà Thủy nói.

Đại diện Trường ĐH Ngoại thương cho rằng, trong 3 – 5 tới, cần thiết phải thành lập trung tâm khảo thí độc lập để tổ chức các kỳ thi. Các trường đại học có thể sử dụng những kết quả này để thực hiện việc xét tuyển và xét tuyển nhiều đợt trong năm.

“Để từng bước thành lập trung tâm khảo thí độc lập, thời gian trước mắt cần có những quy định pháp lý liên quan đến việc vận hành và cần có sự chuẩn bị từ phía các trường đại học, trường THPT và các em học sinh”, bà Thủy đề xuất.

Tại Trường ĐH Kinh tế Quân dân, Hiệu trưởng Phạm Hồng Chương cũng cho biết, trường này sẽ tiếp tục giữ ổn định phương án tuyển sinh như năm 2020. Ông Chương đề xuất, hướng đi tới cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào việc tuyển sinh để trong tương lai, 100% thí sinh sẽ thi trên máy tính.

Còn tại ĐH Quốc gia Hà Nội,GS Nguyễn Đình Đức cho biết, trong những năm tới, bên cạnh phương án chung của Bộ GD-ĐT, ban lãnh đạo ĐH Quốc gia Hà Nội cũng đang lên phương án xây dựng bài thi đánh giá năng lực phục vụ cho tuyển sinh đại học.

“Nếu tổ chức thi đánh giá năng lực, chúng tôi tin rằng nhà trường sẽ tuyển được những thí sinh học giỏi”, ông Đức nói.

Kiến nghị bỏ thay đổi nguyện vọng

Liên quan đến vấn đề tuyển sinh, đại diện ĐH Đà Nẵng đưa ra đề xuất, Bộ GD-ĐT nên giữ độ khó của đề thi qua các năm, tránh hiện tượng điểm trung bình thi tốt nghiệp THPT giữa các năm có sự chênh lệch lớn.

Bên cạnh đó, trước thực trạng thí sinh trúng tuyển bằng các hình thức xét tuyển riêng nhưng không xác nhận nhập học khiến trường rơi vào thế bị động, đại diện trường này cũng bày tỏ mong muốn Bộ GD-ĐT cho phép thí sinh đăng ký các nguyện vọng bằng các hình thức xét tuyển khác nhau trên cùng một phiếu; đồng thời xem xét tích hợp lọc ảo các phương thức tuyển sinh nhằm giảm lượng trúng tuyển ảo.

“Bộ GD-ĐT cũng nên bỏ việc cho thí sinh thay đổi nguyện vọng sau khi biết điểm do trước đó các em đã được đăng ký không giới hạn nguyện vọng nên việc điều chỉnh là không cần thiết, gây kéo dài thời gian tuyển sinh. Tâm lý thí sinh không ổn định do băn khoăn chọn trường sẽ tạo nên bức tranh tuyển sinh lộn xộn”, đại diện ĐH Đà Nẵng kiến nghị

Bà Nguyễn Thu Thủy, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD-ĐT tại hội nghị.

Thông tin về phương án tuyển sinh năm 2021, bà Nguyễn Thu Thủy, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD-ĐT cho biết Bộ đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ về phương án thi, xét công nhận tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng giai đoạn 2021 – 2025.

Bà Thủy thông tin, trong giai đoạn 2021 – 2025, phương án thi vẫn sẽ giữ ổn định và từng bước hoàn thiện mô hình kỳ thi như 2020; phân định rõ trách nhiệm quản lý nhà nước và trách nhiệm triển khai của địa phương, cơ sở giáo dục đại học.

Việc tổ chức tuyển sinh sẽ có những cải tiến, chủ yếu là thi trên giấy nhưng sẽ từng bước tiến tới việc thi trên máy ở những nơi có đủ điều kiện và tiệm cận với tinh thần đổi mới của chương trình giáo dục phổ thông năm 2018.

"Quyền tự chủ tuyển sinh của các trường vẫn rất lớn. Trong tương lai, khi những trường có mức độ cạnh tranh cao, những trường chuyên sâu, đặc thù riêng biệt cần có kỳ thi riêng, chúng ta có thể liên kết, khuyến khích các nhóm trường tổ chức kỳ thi chung để thí sinh không tốn kém, hạn chế việc đi lại".

Bà Thủy cũng cho hay, tiến tới trong tương lai cần hình thành các trung tâm khảo thí độc lập với ngân hàng đề thi chuẩn hóa, thi trên máy tính, đảm bảo minh bạch, công bằng giữa các lần thi.

Thúy Nga

Đăng ký thi tốt nghiệp THPT trên Cổng dịch vụ công quốc gia từ 2021

Bộ GD-ĐT đang lên kế hoạch triển khai đăng ký thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển đại học lên Cổng dịch vụ công quốc gia từ năm 2021.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, chuyển đổi số quan trọng nhất là từ “chuyển đổi”. Chỉ người đứng đầu mới có đủ uy tín, thẩm quyền để thay đổi thói quen, cách làm việc, mới đủ quyền lực để huy động nguồn lực, chi phí thực hiện quá trình chuyển đổi. Điều này cũng khiến chuyển đổi số dễ dàng hơn khi chỉ phụ thuộc vào duy nhất một người. 

“Anh Công phải chuyển đổi số trước trong VCCI, biết nó là gì, trải nghiệm, cảm nhận nó, trước khi kêu gọi các doanh nghiệp Việt Nam chuyển đổi số. Muốn chuyển đổi số thành công, người đứng đầu phải thực sự muốn làm, trực tiếp làm và trực tiếp dùng, thành thạo sử dụng”, Bộ trưởng nhấn mạnh. 

Nếu VCCI tuyên bố chuyển đổi số và thực hiện thành công, điều này sẽ tạo cảm hứng, niềm tin cho các hiệp hội và các doanh nghiệp Việt Nam. Bộ TT&TT sẽ giúp Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam chuyển đổi số toàn diện trong 3 tháng. 

Sau khi Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam chuyển đổi số thành công, Bộ TT&TT và VCCI sẽ chính thức triển khai thỏa thuận vừa ký kết, kêu gọi 1 triệu doanh nghiệp Việt Nam chuyển đổi số, từ đó tạo ra thị trường cho các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam.

Theo ông Phạm Tấn Công, VCCI nhận thức rõ, chuyển đổi số là cơ hội để tăng trưởng kinh tế và phát triển doanh nghiệp. Với các doanh nghiệp công nghệ, chuyển đổi số là thị trường, trong khi với các doanh nghiệp khác, đây là vấn đề nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả kinh tế.

“Tôi rất muốn và rất tin, muốn chuyển đổi số từ nhiều năm trước, nhưng còn loay hoay vì có những vấn đề cũ chưa giải quyết xong, bởi những câu chuyện phía sau, do nhận thức, e ngại nhiều thứ”, Chủ tịch VCCI trăn trở.

Với những chia sẻ đầy tâm huyết của Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, người đứng đầu Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho biết, ông cảm thấy yên tâm hơn, biết phải bắt đầu từ đâu để làm chuyển đổi số. Trong lịch sử 60 năm tồn tại, VCCI luôn sở hữu tinh thần tiên phong. Do đó, Chủ tịch VCCI khẳng định, người VCCI dám làm, dám tiên phong và dám chuyển đổi số.

Bộ TT&TT và VCCI bắt tay hỗ trợ doanh nghiệp công nghiệp số Việt Nam 

Theo thỏa thuận hợp tác, Bộ TT&TT sẽ tư vấn, hỗ trợ xây dựng chiến lược, kế hoạch, chương trình chuyển đổi số cho Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam. VCCI sẽ đề xuất giải pháp, môi trường, chính sách tạo lập, hỗ trợ thị trường cho các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam.

Theo ông Nguyễn Khắc Lịch, Cục trưởng Cục Công nghiệp CNTT & Truyền thông (Bộ TT&TT), nội dung thỏa thuận hợp tác còn bao gồm việc hỗ trợ xúc tiến thương mại, đầu tư sản phẩm, giải pháp, dịch vụ công nghệ số Make in Viet Nam phục vụ chuyển đổi số, phát triển kinh tế số và xã hội số với thị trường trong nước. 

Định kỳ hằng năm, xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, Bộ TT&TT sẽ cung cấp danh sách các giải pháp, dịch vụ công nghệ số Make in Viet Nam tiêu biểu cho VCCI tham vấn, lựa chọn triển khai.

VCCI sẽ thực hiện điều tra, khảo sát, nghiên cứu nhu cầu của các doanh nghiệp hội viên đối với sản phẩm, giải pháp, dịch vụ công nghệ số, chuyển kết quả sang Bộ TT&TT để tổng hợp, gửi các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam nghiên cứu, thiết kế sản phẩm, giải pháp phù hợp. 

Hai bên sẽ cùng tuyên truyền, phổ biến, thúc đẩy chủ trương phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam, sản phẩm, giải pháp, dịch vụ công nghệ số Make in Viet Nam. Định kỳ hằng năm, tổ chức các sự kiện xúc tiến thương mại, diễn đàn, hội thảo kết nối cung cầu, giới thiệu các sản phẩm công nghệ số Việt Nam tiêu biểu cho cộng đồng doanh nghiệp. 

VCCI sẽ lựa chọn đặt hàng 10 sản phẩm công nghệ số Make in Viet Nam tiêu biểu trong 10 lĩnh vực để triển khai thí điểm, phục vụ chuyển đổi số.

Theo một nội dung quan trọng trong thỏa thuận hợp tác, Bộ TT&TT sẽ tập hợp cơ sở dữ liệu các doanh nghiệp Việt Nam đang kinh doanh, cung cấp giải pháp, dịch vụ công nghệ số cho thị trường nước ngoài; các doanh nghiệp công nghệ số tiềm năng, có nhu cầu đầu tư ra nước ngoài để làm cơ sở phối hợp với VCCI hỗ trợ.

VCCI sẽ giúp các doanh nghiệp đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ ở nước ngoài; nghiên cứu, khảo sát thị trường, kết nối và giới thiệu đối tác thương mại, cung cấp thông tin, hướng dẫn, tư vấn cho doanh nghiệp và các hoạt động xúc tiến thương mại và đầu tư.

Tại sự kiện, ông Phạm Tấn Công khẳng định, sự phát triển, lớn mạnh của các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam có ý nghĩa quan trọng, góp phần thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi số quốc gia. 

Doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam cũng là một trong những nhóm doanh nghiệp dân tộc quan trọng cần thúc đẩy, hỗ trợ trong bối cảnh cả nước đang tiến hành công cuộc chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số và xã hội số.

“Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ các sản phẩm phẩm công nghệ số Make in Viet Nam nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh, đáp ứng yêu cầu thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, xã hội số”, Chủ tịch VCCI nhấn mạnh.