Có lần, tôi thắc mắc khi nhìn dòng nhựa vẫn chảy ròng ròng trên thân, cành đã bị hun ngay vào lửa nóng: “Ông à, cành đào này đau lắm phải không? Nó vừa xa mẹ đã phải chịu đau thế này…”. Ở tuổi lên 5 lên 6, trong mắt nhiều đứa nhỏ, mỗi cành cây, mỗi con vật cũng giống như con người biết đau, biết mừng, biết sợ,… 

Ông giải thích: “Phải hun, gốc cây mới giữ được nhựa, dinh dưỡng và có sức đâm chồi nảy lộc khi trồng xuống đất. Năm sau cây đào này sẽ thành cây mẹ, sẽ có những đứa con khỏe mạnh và dũng cảm. Cháu gái nhớ nhé, trong nhiều hoàn cảnh, biết chấp nhận sự khắc nghiệt sẽ trưởng thành hơn…”. 

Ở tuổi ấy, tôi chưa hiểu được nhiều điều ông nói. Nhưng mỗi mùa xuân qua, nhìn những cành đào đã đâm rễ thành cây trước sân, những người hàng xóm, họ hàng được ông tặng một cành nhỏ mang về, tôi thấy lòng mình ấm lạ.

Tết quê. Nhớ những buổi mai tinh sương, mưa phùn và sương mai cuốn theo nhau rắc xuống như tơ trời. Trong nàn tơ mảnh mềm ấy, những nụ hồng nhung đỏ thẫm vừa hé nở ngoài vườn. 

Chị Mun – con bác tôi – nói: “Hôm nay hồng nhung nở nhiều”. Chị vẫn nằm trong chăn ấm, chỉ hít hà mà như đã nhìn thấy cả khu vườn vậy. Sáng nào chị nói hồng bạch nở nhiều, thược dược nở nhiều… là y như rằng loài hoa ấy đua nở. Chị Nhung khiến tôi ngạc nhiên xen lẫn cảm phục.

Chị Mun dẫn tôi đi dọc những con đường đất ẩm mềm. Chị ngắt cho tôi một chùm hoa bưởi. Chị chỉ cho tôi cách phân biệt mùi hoa bưởi với hoa cau. Chị đọc cho tôi nghe bài thơ “Hương thầm” rất hay về loài hoa này. Hầu như với loài hoa nào, chị đều ghi nhớ những bài thơ, bài hát về chúng. 

Chị Mun học lớp 7, còn tôi chưa đi học, nên dĩ nhiên tôi ngưỡng mộ chị tuyệt đối. Nhờ chị, chỉ sau một cái tết, tôi có thể phân biệt được vài loài hoa quanh mình. Từ những hương thơm gần gũi và dễ phát hiện như hồng bạch – hồng nhung, cau – bưởi, cho tới những loại hoa thi thoảng mới gặp và hương dịu tới đỗi rất khó nhận ra như hoa táo, hoa cải… Đúng như chị Mun nói, mỗi loài hoa đều có ngôn ngữ riêng, đó là hương thơm.

Tết quê. Năm cả làng vẫn còn đốt pháo. Nửa đêm có bà mẹ khóc gào chạy đến tìm ông: “Ông ơi, ông cứu cháu với, nó bị pháo nổ banh bụng”. Ông là bác sĩ, trạm trưởng y tế xã. Mới vừa qua giao thừa, vừa thắp nhang bàn thờ tổ tiên và chưa kịp ăn lót dạ, ông đã lục túi xách đồ nghề chạy theo bà Chắt Hoan. 

Cậu tôi lúc ấy còn là sinh viên trường y theo ông phụ giúp. Tới tận sáng mai ông mới trở về, mệt nhoài sau ca bệnh nặng. Áo còn dính loang vệt máu khô. Bà ngoại thở dài: “Mất cả cái tết. Đầu năm chưa chi ông đã dính máu me thế này…”. 

Ông cười: “Bà hay nhỉ, đầu năm làm điều tốt đẹp thì cả năm tốt đẹp chứ”. Ở ông, chị em tôi luôn học được sự hi sinh, yêu lao động và cách nhìn về hướng tích cực.

Tết quê. Ông thường bắt hai chị em ghi chép những điều mới vào cuốn sổ be bé ông tự đóng. Ông đã viết lên bìa cuốn sổ ấy dòng chữ “Những bài học từ mùa xuân”. 

Chẳng biết dựa vào đâu, nhưng ông nói thời khắc sáng mùng một rất quan trọng. Vui buồn của tháng ấy sẽ theo mình suốt năm. Chúng tôi tin vào điều đó lắm. 

Sáng mùng một lại mở sổ ra chép một bài thơ rồi ghi lại những điều thú vị trong những ngày ấm nồng vị Tết quê. Có lần mở ra, hai chị em cùng hớn hở khi có nhiều trang viết về ông trong sổ của mình.

Mà rồi, những ấm nồng vị Tết quê đâu chỉ nằm mãi trong cuốn sổ ấy. Đúng như ông nói, nó theo mình suốt năm. 

Rồi từ năm này qua năm khác cũng như mùa xuân này qua thì xuân sau sẽ tới. Cả khi lớn, nhắm mắt lại vẫn nhớ như in những bài học vô cùng dễ thương ghi dấu trong tâm hồn về một thời sâu sắc nhất.

(TheoVinh Na/ Báo Phụ nữ Việt Nam)

Trong năm 2024, Bình Dương sẽ xây dựng, hoàn thiện hạ tầng số, nền tảng số, phần mềm và ứng dụng công nghệ thông tin để tạo lập, phát triển, kết nối, chia sẻ dữ liệu số tạo tiền đề phát triển chính quyền số, kinh tế số, xã hội số dựa trên kết quả Đề án 06 của Chính phủ, gắn với cải cách hành chính và phát triển thành phố thông minh nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền và chất lượng dịch vụ phục vụ người dân và doanh nghiệp (DN).

Tỉnh phấn đấu đạt Top 10 trong các tỉnh, thành phố về chỉ số CĐS. Theo đó, tỉnh sẽ tập trung thực hiện một số mục tiêu trọng tâm, như: Phát triển chính quyền số, nâng cao hiệu quả, hiệu lực hoạt động; phát triển hạ tầng số, kinh tế số và xã hội số; an toàn thông tin.

Hiến kế thúc đẩy

Nhằm thúc đẩy nhanh CĐS đi vào cuộc sống, Bình Dương sẽ thành lập một Trung tâm CĐS do Sở TT&TT quản lý. Để có thông tin giúp chuỗi Trung tâm CĐS có mô hình tổ chức và cách thức hoạt động hiệu quả, Sở TT&TT đã tổ chức tọa đàm “Thành lập chuỗi, mạng lưới tư vấn CĐS”. Buổi tọa đàm đã thu hút sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực CĐS, đại diện các DN thành công trong việc áp dụng công nghệ số vào hoạt động.

Phát biểu tại tọa đàm, Tiến sĩ Trần Quý, Viện trưởng Viện Phát triển kinh tế số Việt Nam đã khẳng định, 3 yếu tố then chốt quyết định thành công CĐS đó là: Con người, thể chế, công nghệ. Trong đó, khó khăn và thách thức lớn nhất là thay đổi thói quen, nhận thức và nhận thức đúng về CĐS.

Trong khi đó, theo ông Thái Hoàng Tú, Chủ tịch, CEO Công ty Cổ phần Sbusiness, xu hướng công nghệ số tại Việt Nam là Big Data, AI, kinh tế số, chính quyền số, xã hội số, số hóa chuỗi cung ứng, đẩy mạnh quá trình chuyển đổi môi trường, xã hội và quản trị.

Ông cho rằng, để CĐS thành công, các địa phương, đơn vị cần chú ý đến xu thế hành vi của người dân trong nền kinh tế số, như: Chưa quen với thực hiện các thủ tục hành chính online, nhiều DN vướng mắc về các rủi ro CĐS, người dân chưa được truyền thông và hướng dẫn trực quan, lo ngại tính bảo mật…

Ông Phí Anh Tuấn, Trưởng ban Chuyên gia CĐS DX Center thì cho rằng, CĐS ở các tỉnh, thành đang trong trạng thái có quá nhiều giải pháp, quá nhiều công nghệ. Vì vậy, chúng ta cần nâng vai trò của tư vấn để có thể giúp DN tiếp cận đúng để có đường đi đúng.

Để chuỗi tư vấn đi vào hoạt động hiệu quả, các địa phương, đơn vị cần phải xây dựng được sự tin cậy đối với hoạt động tư vấn. Tư vấn cần đưa ra được giải pháp công nghệ phù hợp, trải nghiệm người dùng tốt, triển khai và khai thác tốt; trong đó, cần chú ý đến chi phí tư vấn thấp.

Theo ông Nguyễn Hữu Yên, Phó Giám đốc Sở TT&TT, những ý kiến tham luận tại buổi tọa đàm đã làm rõ, cung cấp thông tin để mọi người có nhiều thông tin hơn về CĐS như hiệu quả, cách làm, bước đi và an toàn, tạo lập niềm tin khi tham gia CĐS.

Các ý kiến này sẽ đóng góp và bổ sung thêm cơ sở và thông tin để kiện toàn cơ cấu tổ chức, hoạt động của chuỗi Trung tâm CĐS tại Bình Dương. Sau buổi tọa đàm này, Trung tâm CĐS có thêm cơ sở, thông tin để kiện toàn cơ cấu tổ chức, hoạt động của chuỗi Trung tâm CĐS và sẽ tổ chức nhiều hội nghị, lớp tập huấn cho thành viên mạng lưới để các thành viên sẵn sàng tư vấn CĐS.

Trung tâm CĐS tại Bình Dương sẽ được thành lập vào ngày 26-4-2024. Đây sẽ là nơi phối hợp các DN nền tảng để hỗ trợ 50 DN SMedx theo lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trong tỉnh CĐS toàn diện; tổ chức cho các thành viên trung tâm tham quan mô hình DN có giải pháp, CĐS xuất sắc, thành công. Sau khi thành lập, Trung tâm CĐS tỉnh Bình Dương và chuỗi các trung tâm, văn phòng tư vấn, hỗ trợ CĐS tại Trung tâm Sáng kiến cộng đồng thuộc Sở Khoa học và Công nghệ, Văn phòng thành phố thông minh, trung tâm thuộc cấp huyện và DN như Becamex, Viettel, VNPT, MobiFone, VNTT... sẽ kiện toàn nhân sự, thành viên, tiến đến tham gia mạng lưới tư vấn CĐS Quốc gia.

MINH HIẾU (Báo Bình Dương)

- Phó Giáo sư Đặng Thị Cẩm Hà, tác giả của chuỗi công trình nghiên cứu xử lý đất nhiễm dioxin do Mỹ sử trong chiến tranh tại Việt Nam chia sẻ những trăn trở trong công việc và chuyện dạy con.

Cả đời vì xã hội

Giản dị trong bộ áo dài “13 năm nay mặc vẫn đẹp” – như chính lời bà vui vẻ tâm sự khi đến nhận giải Kovalevskaia, PGS Đặng Thị Cẩm Hà khiến nhiều người cảm phục bởi cả cuộc đời gắn bó với khoa học với tâm niệm “làm để tu nhân tích đức”.

Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan (thứ 2, từ trái sang) và bà Trương Thị Mai (phải), Ủy viên Bộ Chính trị, Trương ban Dân vận Trung ương trao giải Kovalevskaia cho PGS. Đặng Thị Cẩm Hà (thứ 2, từ phải sang) và TS. BS. Phạm Thị Ngọc Thảo (trái).

PGS.TS Đặng Thị Cẩm Hà sinh năm 1952. Bà nguyên là Trưởng phòng Công nghệ sinh học môi trường, Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

Đến nay, bà đã chủ nhiệm gần 30 đề tài, dự án, nhánh đề tài các cấp; công bố hơn 146 công trình khoa học công nghệ trong và ngoài nước.

Nhiều công trình nghiên cứu của bà và các đồng nghiệp thực hiện đã mang lại hiệu quả cao trong đời sống xã hội.

Được sang nước ngoài học tập nghiên cứu từ năm 17 tuổi với PGS.TS Cẩm Hà là điều may mắn khi được theo học và giúp việc những giáo sư nghiên cứu hàng đầu thế giới về di truyền phân tử.

Về VN, bà và các cộng sự đã tạo nên 4 công trình có tác dụng làm sạch môi trường ô nhiễm dầu, dioxin, mang tính ứng dụng cao do thân thiện môi trường và chi phí thấp.

Công nghệ làm sạch dầu ô nhiễm ở các môi trường sinh thái khác nhau bằng công nghệ phân hủy sinh học (bioremediation) được tạo ra từ năm 1998 đến nay vẫn hoạt động tốt tại 5 kho dầu lớn nhất của khu vực miền Bắc thuộc Công ty Xăng dầu B12. Nhờ công nghệ được thực hiện có hiệu quả trong xử lý nước, chất thải rắn nhiễm dầu, sau 17 năm hoạt động liên tục, quy trình công nghệ và các chế phẩm (Oilcleanser 1 và Oilcleanser 3) vẫn được duy trì.

Dù đơn vị này đã nhận được quyết định phải di dời khỏi Vịnh Hạ Long, nhưng do nước và các chất rắn ô nhiễm dầu khác đã được kiểm soát cẩn thận bởi công nghệ phân hủy sinh học, nên doanh nghiệp đã không bị rời đi và còn được mở rộng, đứng vững cho đến ngày nay (năm 2016).

PGS.TS Đặng Thị Cẩm Hà.

Công nghệ xử lý màu thuốc nhuộm bằng hoạt tính bằng tổ hợp các enzyme laccase giúp loại bỏ từ 20-96% các màu thuốc nhuộm dùng để nhuộm vải ở Việt Nam, có thể ứng dụng không chỉ cho xử lý màu thuốc nhuộm mà còn xử lý cả các chất ô nhiễm nồng độ thấp.

Đặc biệt, chuỗi công trình nghiên cứu xử lý đất ô nhiễm chất dioxin do Mỹ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam tại Đà Nẵng và Biên Hòa bằng công nghệ phân hủy sinh học đã được thực hiện 10 năm nay với kết quả được đánh giá rất cao. Hiện chưa có công bố nào trên thế giới về khử độc đất nhiễm dioxin có hiệu quả bằng công nghệ sinh học và thực hiện ở hiện trường quy mô lớn như ở Việt Nam. 

Với kết quả này, ''Quy trình xử lý đất ô nhiễm dioxin bằng phương pháp phân hủy sinh học'' đã được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cấp Bằng độc quyền sáng chế cho Viện Công nghệ sinh học. Hiện nay, viện đã được cho phép lập dự án để mở rộng quy mô.

Nhận giải Kovalevkaia, PGS Cẩm Hà chia sẻ "vô cùng tự hào nhưng nhận xong lại phải suy nghĩ nhiều lắm”.

Điều bà trăn trở là hiện nay do rất nhiều lý do khách quan mà công nghệ trên chưa được sử dụng để khử độc cho toàn bộ đất bị ô nhiễm chất độc hóa học ở Việt Nam dù chi phí thấp, hiệu quả cao.

"Làm khoa học ai cũng có lòng tham một chút, muốn công trình của mình được áp dụng rộng rãi hơn”– PGS.TS Cẩm Hà chia sẻ.

Người mẹ hết lòng vì con

Vừa làm khoa học, vừa quản lí, PGS Cẩm Hà thừa nhận: “Nếu không có gia đình hoàn toàn ủng hộ, phụ nữ làm khoa học khó mà thành công”.

PGS.TS Đặng Thị Cẩm Hà. (Ảnh: Lê Văn).

Những tháng năm nghiên cứu ở nước ngoài xa nhà, có hậu phương vững chắc là gia đình, ông bà lo chăm hai con trai. Trở về nước, hàng năm, PGS lại tất bật với những chuyến đi thực địa. Tính ra, có năm thời gian đi công tác của người phụ nữ này phải đến 3-4 tháng.

Chồng làm bác sĩ, thường xuyên vắng nhà nên hai con trai vì thế cũng sớm học được tính tự lập từ nhỏ.

Trần Văn Minh, con trai út (sinh năm 1991) tâm sự: “Anh em tôi biết tự nấu ăn, chăm cho nhau khi mới lên 6-7 tuổi được rèn có lắm. Làm khoa học không theo giờ hành chính. Có khi bố mẹ thức cả đêm trên viện để làm khoa học, sáng về sớm với con rồi lại đi ngay”.

Minh nhớ có lần bị ốm. Bố mẹ thì đi công tác. Bà ngoại về quê. Anh cũng không ở nhà. Minh nghĩ ốm nhẹ nên không gọi ai. May thay khi đó có ông nội lên chơi. “Bực quá, ông gọi cả bố mẹ về rồi kể tội".

Hay hồi 14 tuổi, Minh phải nằm viện 1 tháng, mẹ cũng chỉ xin nghỉ được 2 tuần chăm con. Bố làm ở bệnh viện, Minh cũng tự lo cho bản thân để mẹ dành thời gian làm khoa học.

Minh vẫn nhớ có lần nghỉ hiếm hoi, để chiều lòng 3 bố con, mẹ Hà đã nấu đủ 3 nồi canh để phục vụ sở thích của mỗi người.

"Mẹ biết đủ từ thêu thùa, may vá, nấu ăn. Việc nào cũng giỏi, chỉ là có ít thời gian” – Minh tâm sự.

“Mẹ dạy cho chúng tôi sự nghiêm túc trong công việc, không bao giờ đầu hàng khó khăn. Trong nhà, bố mẹ tiếp nhận mọi ý kiến của các con và bàn bạc, thống nhất chứ không áp đặt” – cậu con trai út chia sẻ.

Thậm chí, như PGS Cẩm Hà còn vui vẻ chia sẻ: Bà cũng thường xuyên gần gũi tư vấn chuyện tóc tai, ăn mặc của con sao cho thời trang hay chuyện “làm sao để cưa đổ nàng” mỗi khi con cần đến.

• Văn Chung

• Ảnh: Lê Văn