Trong khi đó, các nhà kinh tế vẫn tiếp tục tìm hiểu về vấn đề di cư ở khía cạnh nó tác động đến nền kinh tế toàn cầu như thế nào. Một vấn đề khác cũng rất được quan tâm, là những người di cư – đặc biệt là những người được đánh giá thuộc tầng lớp tinh hoa – có đang làm xói mòn vốn con người của dân tộc họ hay không (hay còn gọi là “chảy máu chất xám”)? Hay là di cư lại làm tăng vốn xã hội, theo hình thức mang lại những mối quan hệ có giá trị với cộng đồng người hải ngoại?

Nghi vấn này nhận được nhiều đồng thuận từ các nhà hoạch định chính sách và các tổ chức quốc tế. Hiện nay, đã có hàng chục quốc gia thành lập những cơ quan thuộc Bộ hoặc Chính phủ hoặc các tổ chức chính thức dành riêng cho cộng đồng hải ngoại.

Do tầm quan trọng của tăng trưởng kinh tế ngày một tăng và số lượng người tài ở hải ngoại cũng ngày một tăng, nên sự đóng góp về mặt tri thức và đổi mới của cộng đồng hải ngoại cũng ngày càng được chú ý hơn.

Tuy nhiên, một số câu hỏi mở vẫn còn bỏ ngỏ. Ví dụ như, liệu những phát hiện tích cực đối với bộ phận người nhập cư Mỹ từ Trung Quốc và Ấn Độ có thể được tổng quát cho các quốc gia khác hay không? Trong một bài viết gần đây, chúng tôi đã thu thập và phân tích mạng lưới người nhập cư và vai trò của họ trong việc phổ biến kiến thức công nghệ cả ở Mỹ và cả ở quê hương họ.

Chúng tôi đã sử dụng các dữ liệu về bằng sáng chế, trích dẫn và phát minh từ các hồ sơ gửi tới Văn phòng Sáng chế châu Âu (EPO) để xem xét tầm quan trọng của những tác động liên quan tới người di cư.

Thu hoạch chất xám

Hệ thống nghiên cứu của Mỹ từ lâu đã là điểm đến hấp dẫn cho cả các nhà khoa học và các kỹ sư nước ngoài. Các trường đại học đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích sinh viên và nghiên cứu sinh sau tiến sĩ đổ về nước Mỹ. Người nhập cư chiếm khoảng 25% các ngành khoa học và kỹ thuật ở Mỹ, chiếm 26% số người đạt giải Nobel ở Mỹ và chiếm khoảng 12% toàn bộ lực lượng lao động Mỹ.

Nếu mối quan hệ giữa những người nhập cư gắn kết chặt chẽ, họ sẽ tạo nên một cộng đồng hải ngoại có khả năng truyền tải kiến thức hiệu quả hơn là việc tập hợp một số cá nhân nhỏ lẻ.

“Hiệu ứng cộng đồng hải ngoại” tồn tại khi các nhà sáng chế nhập cư tới từ cùng một quốc gia có xu hướng trích dẫn sáng chế của những người ở cùng quốc gia cao hơn so với những sáng chế của người nhập cư tới từ quốc gia khác.

Bên cạnh đó, các nhà khoa học và kỹ sư nhập cư có thể giữ liên lạc với các hiệp hội nghề nghiệp và cơ sở giáo dục ở quê nhà, đồng thời truyền đạt lại các kỹ năng công nghệ và khoa học trên tinh thần thân thiện hoặc theo hợp đồng.

Hiệu ứng “thu hoạch chất xám” tồn tại nếu sáng chế của người nhập cư Mỹ được trích dẫn không tương xứng bởi các nhà sáng chế đang hoạt động ở quê hương họ.

Dữ liệu của Cơ quan Sở hữu trí tuệ thế giới cho thấy, bên cạnh Trung Quốc và Ấn Độ, các nhà phát minh nhập cư chủ yếu tới từ các quốc gia phát triển như Đức, Anh, Canada, Mỹ, Italy và Hàn Quốc. Theo sát đó là Nga, Nhật, Thụy Điển, Israel, Thụy Sỹ, Iran và Mexico.

Bảng 1: Tỷ lệ các nhà phát minh nhập cư tới Mỹ trong hồ sơ gửi đến Văn phòng Sáng chế châu Âu

Ai tạo nên cộng đồng hải ngoại?

Chúng tôi tìm thấy những bằng chứng về hiệu ứng cộng đồng hải ngoại tồn tại ở hầu hết các quốc gia châu Á: Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc và Nhật Bản, và một quốc gia châu Âu là Nga.

Bảng 2: Tỷ lệ trích dẫn

Bảng A:… nếu cả 2 nhà sáng chế đều định cư ở Mỹ và tới từ:

Bảng B: …nếu một nhà sáng chế người nước ngoài định cư ở Mỹ, còn người kia định cư ở:

Lưu ý: Các thanh màu xám chỉ hệ số không đáng kể.

Ấn Độ thu hoạch được gì từ nhân tài hải ngoại?

Nói tới hiệu ứng “thu hoạch chất xám”, chúng tôi chỉ quan sát hiện tượng này ở 2 quốc gia mới nổi là Trung Quốc, Nga cùng với Hàn Quốc. Điều này có thể nhìn thấy ở bảng B: sự gia tăng tỷ lệ trích dẫn giữa 2 bằng sáng chế, trong đó một phát minh là của nhà sáng chế người nước ngoài định cư ở Mỹ, một sáng chế là của nhà khoa học định cư ở quê hương. Nga có mức tăng rất lớn – khoảng 14%, Hàn Quốc – khoảng 10% và Trung Quốc – khoảng 4%, trong khi ở các quốc gia khác con số này không đáng kể.

Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cũng chỉ ra vai trò của đa quốc gia trong việc chuyển giao kiến thức (các trích dẫn) trên khắp nước Mỹ và quê hương của các nhà sáng chế hải ngoại. Hiệu ứng này đặc biệt quan trọng với các quốc gia tiên tiến như Pháp, Ý và Nhật Bản. Còn với các quốc gia có nền kinh tế mới nổi, chúng tôi quan sát thấy rằng số nhà sáng chế hải ngoại có thể lớn hơn nhiều so với số nhà sáng chế trong nước. Điều này mở ra khả năng có thể có một hiệu ứng “cộng đồng hải ngoại quốc tế”, trong đó các nhà sáng chế cùng quê hiện đang định cư ở các quốc gia khác nhau có tỷ lệ trích dẫn trung bình của nhau cao hơn. Riêng với Ấn Độ, tỷ lệ trích dẫn của nhau không đáng kể có thể phần lớn là do vấn đề về tiếp thu kiến thức, chứ không phải là do khả năng chuyển giao kiến thức hạn chế của cộng đồng hải ngoại.

Kết luận

Mối quan hệ trong cộng đồng hải ngoại và hiệu ứng “thu hoạch chất xám” ở mỗi quốc gia là khác nhau. Ở các quốc gia như Trung Quốc, Nga và Hàn Quốc, những yếu tố này có vẻ mạnh hơn, trong khi Ấn Độ có vẻ yếu hơn và với các quốc gia Tây Âu là không cần thiết.

Bài viết của 3 tác giả: Stefano Breschi – giáo sư Kinh tế ứng dụng, phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu về đổi mới, tổ chức và chiến lược thuộc ĐH Commerciale L. Bocconi, Francesco Lissoni - giáo sư Kinh tế, ĐH Bordeaux, Ernest Miguelez – nghiên cứu viên tại Trung tâm Nghiên cứu khoa học Pháp (CNRS), ĐH Bordeaux.

• Nguyễn Thảo(Lược dịch)

Xem thêm:

Trần Thị Nam Trân hiện đang là sinh viên năm 4, ngành Giáo dục Tiểu học, trường Đại học Sư phạm TP.HCM. Với vóc dáng nóng bỏng 83-58-92 cùng gương mặt khả ái, cô giáo trẻ thường được các học trò “rủ nhau xuống ngắm, xin chữ ký cô giáo mới vào trường”.

Trần Thị Nam Trân hiện đang là sinh viên năm 4 ngành Giáo dục Tiểu học, trường Đại học Sư phạm TP.HCM

Dù có ngoại hình xinh đẹp và nhận được nhiều lời mời làm người mẫu ảnh, mẫu nội y nhưng Trân không lựa chọn theo con đường người mẫu nội y chuyên nghiệp. Với cô, đây chỉ là công việc kiếm thêm thu nhập để trang trải tiền học phí và sinh hoạt.

“Mặc dù có nhiều cơ hội bước chân vào showbiz nhưng em đều từ chối. Em nghĩ môi trường này không hợp với mình vì quá xô bồ và cạnh tranh”.

Vì thế, Trân lựa chọn theo nghề giáo với mong ước có một cuộc sống bình dị, ổn định tại một ngôi trường gần nhà.

“Mặc dù nghề giáo khá vất vả, lương giáo viên lại thấp nhưng em vẫn lựa chọn ngành sư phạm để được bình yên. Em cũng đã vạch ra hướng đi riêng cho mình. Ngoài việc đi dạy em sẽ tích góp vốn rồi mở tiệm kinh doanh thêm”, cô giáo tương lai nói.

Ngoài ra, Trân cho biết, một phần lý do khiến cô lựa chọn con đường này là bởi gia đình có truyền thống làm nghề giáo. Bố mẹ Nam Trân từng là hiệu trưởng một trường tiểu học trên địa bàn. Do vậy từ bé, Trân cũng ước mơ trở thành giáo viên như bố mẹ mình.

Hiện tại cô cũng đang là giáo viên thực tập tại một ngôi trường tiểu học. Những ngày đầu đến lớp, cô giáo trẻ còn khá bỡ ngỡ và nhút nhát vì học sinh nghịch ngợm.

“Khi ấy em không dám quát mắng gì. Nhưng hiện tại thì khác. Học trò ngoan mình sẽ khen ngợi, còn nếu quậy phá vẫn bị la mắng như thường. Tất nhiên, mình chỉ nói để các em hiểu chứ không bao giờ đánh phạt học trò”.

Nam Trân cho biết, dù còn nhiều khó khăn trong nghề nhưng chính sự hồn nhiên của những đứa trẻ đã trở thành động lực để cô cố gắng theo đuổi nghề trong tương lai.

Về nghề mẫu ảnh, Trân coi đó là sở thích và công việc làm thêm. Cô gái trẻ không ngần ngại công khai những bức ảnh nóng bỏng trên trang cá nhân của mình. Bên cạnh những lời mời làm mẫu, Trân gặp phải không ít những đánh giá, chỉ trích.

“Có người nói rằng tại sao cô giáo đi dạy lại có thể ăn mặc thế kia. Thậm chí nặng hơn, nhiều người còn lôi công việc làm mẫu ảnh, mẫu nội ra để đánh giá đạo đức. Họ cho rằng điều này khiến em không đủ tư cách để trở thành giáo viên dạy dỗ con em họ.

Tất nhiên những điều này thật vô căn cứ. Đó là sở thích và công việc của em. Em tin bản thân mình không làm gì sai để phải lên án vì tác phong, đạo đức”.

Nam Trân cho biết, dù còn nhiều khó khăn trong nghề nhưng chính sự hồn nhiên của những đứa trẻ đã trở thành động lực để cô cố gắng theo đuổi nghề trong tương lai.

Trân lựa chọn theo nghề giáo với mong ước có một cuộc sống bình dị, ổn định

Cô giáo trẻ thường được các học trò “rủ nhau xuống ngắm, xin chữ ký cô giáo mới vào trường

Mặc dù có nhiều cơ hội bước chân vào showbiz nhưng Trân đều từ chối

Cô không lựa chọn theo con đường người mẫu nội y chuyên nghiệp

Với cô, đây chỉ là công việc kiếm thêm thu nhập để trang trải tiền học phí và sinh hoạt

Trường Giang

Sinh viên sư phạm hoạt động mại dâm đến lần thứ 4 sẽ bị buộc thôi học

Theo dự thảo của Bộ GD-ĐT, sinh viên các ngành đào tạo giáo viên trình độ cao đẳng, trung cấp hệ chính quy nếu hoạt động mại dâm đến lần thứ tư sẽ bị buộc thôi học.

Cách đây 10 năm, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định thành lập Trung tâm Chứng thực điện tử Quốc gia trực thuộc Bộ TT&TT, trên cơ sở tổ chức lại Trung tâm Chứng thực chữ ký số Quốc gia thuộc Cục Ứng dụng CNTT (nay là Cục Chuyển đổi số Quốc gia).

Chúc mừng các thế hệ công chức, viên chức, người lao động của Trung tâm Chứng thực điện tử Quốc gia, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: 10 năm thành lập Trung tâm cũng như 17 năm phát triển của chữ ký số tại Việt Nam là một hành trình tự hào, là sự cống hiến không ngừng nghỉ của một tập thể luôn phấn đấu vì sự phát triển của hạ tầng số quốc gia.

“10 năm đầu tiên là khai phá, là dựng lên một lĩnh vực, là hình thành tinh thần và văn hóa và dựng nên ngôi nhà của Trung tâm Chứng thực điện tử Quốc gia”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đánh giá.

Ông Đào Đình Khả, Giám đốc đầu tiên của Trung tâm đã kể lại những bước khởi đầu nhiều khó khăn và đáng tự hào của đơn vị, từ một nhóm nhân sự nhỏ được tập hợp để triển khai nhiệm vụ đầy thách thức là xây dựng ROOT-CA quốc gia, cho đến việc triển khai các chiến dịch tuyên truyền để thay đổi nhận thức của doanh nghiệp, tổ chức về sử dụng chữ ký số, chữ ký điện tử trong giao dịch trực tuyến. Đến nay, 100% doanh nghiệp, tổ chức đã sử dụng chữ ký số.

Theo Đại tá Hồ Văn Hương, Cục trưởng Cục Quản lý mật mã dân sự và Kiểm định sản phẩm mật mã, Ban Cơ yếu Chính phủ, việc Bộ TT&TT cấp phép cho 25 tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng (CA công cộng) và xác thực điện tử, dịch vụ cấp dấu thời gian, đã góp phần quan trọng trong công cuộc chuyển đổi số, phát triển kinh tế số và xã hội số tại Việt Nam.

Góp phần đưa Việt Nam vào kỷ nguyên mới

Phát biểu tại sự kiện, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nêu kỳ vọng Trung tâm Chứng thực điện tử Quốc gia 10 năm tới sẽ viết trang mới vẻ vang hơn: “Đó chính là cách để cảm ơn các thế hệ đi trước, là cách thể hiện trách nhiệm của thế hệ hôm nay với tương lai của Trung tâm. Cũng chỉ có cách như vậy, NEAC mới phát triển bền vững, mới góp phần vào cách mạng chuyển đổi số, đưa Việt Nam vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ của dân tộc Việt Nam”.

Nhắc lại về quy luật chu kỳ 10 năm phát triển của một tổ chức, người đứng đầu ngành TT&TT cho rằng, sau 10 năm khai phá và xây dựng nền móng, trong 10 năm tới, Trung tâm phải phát triển bứt phá, ‘vươn mình Phù Đổng’. Đồng thời, Bộ trưởng cũng gợi mở: Cách duy nhất để Trung tâm viết trang mới huy hoàng hơn là hãy đặt cho mình thách thức cao hơn. 

Nhắn nhủ tập thể NEAC ‘Đừng sợ khi nhận những thách thức mới có vẻ như không khả thi’, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: “Việc vĩ đại thì tạo nên những con người và tổ chức vĩ đại. Bởi vậy, Trung tâm Chứng thực điện tử Quốc gia hãy có một giấc mơ lớn. Giấc mơ lớn đó có thể là phổ cập chữ ký số Việt Nam vào năm 2025, và bắt đầu bằng những bước đi nhỏ mỗi ngày”.

Cùng với mong muốn Trung tâm Chứng thực điện tử Quốc gia sẽ giữ mãi về những giá trị cốt lõi, trở thành tổ chức “tin cậy, công nghệ và mẫu mực”, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng còn lưu ý, Trung tâm hãy nhận thức sâu sắc rằng thời chuyển đổi số thì dữ liệu và đổi mới sáng tạo là quan trọng, dữ liệu thì như đất đai, còn đổi mới sáng tạo thì như cách chúng ta canh tác.

Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng đặt ra mục tiêu, Trung tâm Chứng thực điện tử Quốc gia phải thực sự bứt phá trong 10 năm tới, đồng thời chỉ ra hàng loạt việc Trung tâm phải làm để đóng góp cho sự phát triển của đất nước và qua đó mà trưởng thành hơn, cụ thể như: 100% người dân trưởng thành Việt Nam có chữ ký số, hình thành hạ tầng chứng thực điện tử quốc gia, hoàn thiện hệ thống pháp lý, các tiêu chuẩn quốc gia, quản lý và giám sát thực thi, nâng thứ hạng quốc gia...

Từ những phân tích về vai trò của chữ ký số, một tiện ích số quan trọng để chuyển đổi số quốc gia, đã được xác định trong ‘Khung phát triển hạ tầng số Việt Nam’, người đứng đầu ngành TT&TT giao Trung tâm Chứng thực điện tử Quốc gia cũng như các doanh nghiệp công nghệ số, các hội, hiệp hội trong ngành nhiệm vụ phổ cập nhanh chữ ký số Việt Nam.

 “Đã là hạ tầng thì không thể không phổ cập nhanh. Phổ cập nhanh nghĩa là cơ bản năm 2025, 100% người trưởng thành Việt Nam phải có chữ ký số. Hãy coi nhiệm vụ, mục tiêu, thách thức này là cách để Trung tâm phát triển, bứt phá”, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng yêu cầu.

Chỉ rõ việc phổ cập nếu không có cách làm mới, đột phá sẽ rất khó hoàn thành, người đứng đầu ngành TT&TT cũng cho hay, nhiều quốc gia trên thế giới đã dùng cách tiếp cận là dùng cái đã phổ cập để phổ cập 1 cái mới, ví dụ cái phổ cập ở Mỹ là bằng lái xe và họ đã dùng bằng lái xe để phổ cập rất nhiều tiện ích số. “Với cách tiếp cận bứt phá, mục tiêu phổ cập chữ ký số tại Việt Nam cho 100% người dân trưởng thành vào năm 2025 là khả thi”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định.

Tiếp thu những chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng, Giám đốc NEAC Tô Thị Thu Hương thay mặt tập thể cán bộ, viên chức và người lao động hứa sẽ tiếp tục phát huy truyền thống, nỗ lực không ngừng, đoàn kết cùng nhau đổi mới, năng động sáng tạo. Mục tiêu hướng tới là hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, làm tiền đề cho sự phát triển bền vững, khẳng định vị thế của Trung tâm là đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực chứng thực chữ ký số và xác thực điện tử, dịch vụ tin cậy.