6 tỉnh gồm Quảng Ngãi, Đăk Nông, Cao Bằng, Gia Lai, Phú Yên, Bắc Cạn đã bước đầu hình thành công viên địa chất cấp tỉnh và đang trong quá trình xây dựng hồ sơ trình UNESCO công nhận là công viên địa chất toàn cầu.

Mới đây, tỉnh Hà Giang đã phối hợp với Uỷ ban quốc gia UNESCO Việt Nam và Viện Khoa học, Địa chất và Khoáng sản tổ chức hội thảo "Xây dựng Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu và mô hình quản lý công viên địa chất tại Việt Nam".

Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu (GGN) ra đời khoảng đầu những năm 2000. Đây là một loại hình phát triển bền vững của một vùng hoặc một địa phương theo hình thức kết hợp giữa nghiên cứu khoa học, bảo tồn các loại hình di sản quý của nhân loại (đặc biệt là địa chất) với phát triển kinh tế - xã hội, phát triển cộng đồng cư dân bản địa thông qua phát triển du lịch như một sinh kế mới của cộng đồng.

Cao nguyên đá Đồng Văn

Với mục tiêu tổng quan như vậy, GGN đã đề ra những tiêu chí tương đối chặt chẽ và toàn diện theo những mục tiêu đã đề ra cho những Công viên địa chất (CVĐC) của các quốc gia muốn tham gia GGN và GGn quy định cứ 4 năm kể từ khi tham gia, GGN sẽ tái đánh giá việc thực hiện các cam kết về bảo tồn và phát triển theo định hướng do GGN đề ra của các CVĐC thành viên một lần.

Tại Việt Nam, hiện nay chúng ta mới có duy nhất một công viên địa chất toàn cầu là Cao nguyên đá Đồng Văn, Hà Giang. Từ khi thành lập và được UNESCO công nhận, công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn đã thực sự góp phần tích cực vào phát triển kinh tế xã hội của Hà Giang đặc biệt là về phát triển du lịch.

Nhờ CVĐC toàn cầu mà không chỉ trong nước biết nhiều hơn đến Hà Giang mà cả khu vực, quốc tế cũng bắt đầu biết đến Hà Giang. Trong các cuộc gặp gỡ của GGN khu vực Châu Á-Thái Bình Dương và thế giới và các cuộc họp của UNESCO về chủ đề CVĐCTC, mô hình phát triển xóa đói giảm nghèo thông qua vận hành CVĐCTC của Hà Giang thường được nhắc tới.

Thành công của Hà Giang đã thu hút sự chú ý của nhiều tỉnh, thành, cùng với đó các tỉnh đã có nguyện vọng tham gia vào mô hình công viên địa chất toàn cầu. Các chuyên gia, nhà khoa học, các địa phương đã phối hợp xây dựng Mạng lưới công viên địa chất quốc gia để bảo tồn các giá trị di sản, bảo vệ cảnh quan môi trường sinh thái và tạo sinh kế cho người dân.

Hiện 6 tỉnh đã bước đầu hình thành công viên địa chất cấp tỉnh và đang trong quá trình xây dựng hồ sơ trình UNESCO công nhận là công viên địa chất toàn cầu. Sau đó sẽ có hướng dẫn, chỉ đạo cụ thể về DSĐC và công viên địa chất, xây dựng hồ sơ DSĐC và công viên địa chất và trình cấp có thẩm quyền xem xét, thẩm định, đánh giá, xếp hạng và công nhận. 6 tỉnh gồm: Quảng Ngãi, Đăk Nông, Cao Bằng, Gia Lai, Phú Yên, Bắc Cạn.

T.Lê

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Ngô Quốc Duy - Phó Trưởng Khoa Ngoại đầu cổ, Bệnh viện K (Hà Nội), thời gian gần đây, số lượng bệnh nhân đến khám, điều trị ung thư tuyến giáp có xu hướng tăng lên. Hiện tại, theo GLOBOCAN 2020, ung thư tuyến giáp là một trong 10 bệnh ung thư phổ biến với gần 600.000 ca mắc mới nhưng đây là loại ung thư có tỷ lệ chữa khỏi rất cao. 

Hiện nay, đa phần bệnh nhân ung thư tuyến giáp đến khám và điều trị tại Bệnh viện K không có triệu chứng đặc hiệu mà phát hiện qua khám định kỳ. Khi bệnh ở giai đoạn muộn có thể xuất hiện một số triệu chứng: 

- Khàn tiếng do khối ung thư xâm lấn vào dây thần kinh thanh quản. 

- Xuất hiện khối u ở cổ, có thể di động theo nhịp nuốt hoặc ít di động.

- Khó nuốt, nuốt vướng do u chèn ép.

Bệnh ung thư tiên lượng tốt nhất

Ung thư tuyến giáp chia thành ung thư tuyến giáp thể biệt hóa (bao gồm thể nhú và thể nang), thể tủy và thể không biệt hóa. Trong đó, ung thư tuyến giáp thể nhú hay gặp nhất, chiếm tới 80-85%.

Có 3 phương pháp điều trị ung thư tuyến giáp thể nhú là phẫu thuật, uống i-ốt phóng xạ và điều trị nội khoa (liệu pháp ức thế TSH). Phẫu thuật đóng vai trò quan trọng, có tính chất quyết định đến kết quả điều trị. Bệnh nhân sau phẫu thuật cắt, có thể có chỉ định điều trị i-ốt 131, bổ sung hormone tuyến giáp.

Theo Tiến sĩ Duy, đa số bệnh nhân đều rất hoang mang, lo lắng khi nhận được tin mình mắc ung thư tuyến giáp. Tuy nhiên, đây là loại ung thư tiến triển rất chậm, khả năng chữa khỏi cao. Đa số bệnh nhân đã trở lại công việc hằng ngày sau khi kết thúc liệu trình điều trị. 

Theo nghiên cứu được tiến hành trên gần 5.900 bệnh nhân ung thư tuyến giáp thể nhú, chỉ có 68 người di căn phổi, xương; 90% số bệnh nhân sống thêm 20 năm trở lên. 

Dấu hiệu thông thường nhưng cảnh báo ung thư giai đoạn muộn

Các bệnh hô hấp

Trẻ em có hệ hô hấp chưa hoàn thiện, dung tích phổi nhỏ nên dễ bị tổn thương. Với kích thước nhỏ, bụi mịn dễ dàng vượt qua hàng rào bảo vệ tự nhiên của mũi, cổ họng, đi sâu vào các phế nang trong phổi, nơi diễn ra quá trình trao đổi khí. Tại đây, các hạt này gây tổn thương lớp biểu mô phế nang, kích thích phản ứng viêm, làm giảm chức năng hô hấp, gây viêm phế quản, viêm phổi, hen suyễn.

Tác động lên hệ miễn dịch

Khi tiếp xúc lâu dài, không khí ô nhiễm có thể gây viêm mạn tính và làm suy yếu khả năng tự bảo vệ cơ thể của trẻ trước bệnh tật. Khi bụi mịn PM2.5 đi vào phổi, hệ thống miễn dịch nhận diện các hạt bụi này là tác nhân gây hại. Các đại thực bào trong phổi cố gắng "tiêu diệt" chúng bằng cách giải phóng cytokine, một chất gây viêm mạnh. Phản ứng viêm kéo dài có thể gây nên bệnh lý mạn tính ở trẻ.

Ảnh hưởng đến phát triển não

Hít thở không khí chứa nhiều chất ô nhiễm có thể làm tổn thương các tế bào thần kinh trong não, ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ. Bác sĩ Thảo cho biết bụi PM2.5 có thể vượt qua hàng rào máu - não, kích thích phản ứng viêm tại não, làm suy giảm chức năng tế bào thần kinh, khả năng nhận thức, giảm trí nhớ, tăng nguy cơ rối loạn phát triển thần kinh, bao gồm tăng động giảm chú ý (ADHD) ở trẻ.