Theo CNN, những ngôi nhà bị bỏ trống ở Nhật được gọi là "akiya". Thuật ngữ này thường dùng để chỉ những ngôi nhà vô chủ nằm ở khu vực nông thôn.
Tuy nhiên, ngày càng có nhiều những ngôi nhà như vậy xuất hiện tại các thành phố lớn như Tokyo và Kyoto và đó là một vấn đề với chính phủ Nhật, khi họ đã phải vật lộn với tình trạng dân số già cũng như số lượng trẻ em sinh ra mỗi năm giảm một cách đáng báo động.
Jeffrey Hall, giảng viên tại Đại học Nghiên cứu Quốc tế Kanda ở Chiba nói: “Đây là dấu hiệu của sự suy giảm dân số Nhật... Đó thực sự không phải là vấn đề xây quá nhiều nhà mà là vấn đề không có đủ người”.
Theo số liệu do Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản tổng hợp, 14% tổng số nhà ở tại nước này bị bỏ trống. Con số này bao gồm những ngôi nhà thứ hai và những ngôi nhà bị bỏ trống vì những lý do khác, bao gồm cả những ngôi nhà tạm thời bị bỏ trống trong khi chủ sở hữu của chúng làm việc ở nước ngoài.
Các chuyên gia nói với CNN rằng không phải tất cả các ngôi nhà đều bị bỏ cho mục nát giống như akiya truyền thống, song số lượng nhà trống ngày càng tăng gây ra một loạt vấn đề khác cho chính phủ và cộng đồng.
Số nhà không có người ở này trở thành mối nguy hiểm tiềm tàng do thiếu bảo trì và làm tăng rủi ro cho lực lượng cứu hộ trong thời điểm xảy ra thảm họa khi mà Nhật Bản là nước thường xuyên đối mặt với động đất và sóng thần.
Quá nhiều nhà trống
Akiya thường được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Tuy nhiên, do tỷ lệ sinh ở Nhật giảm mạnh, nhiều người không có người thừa kế hoặc người thừa kế còn trẻ và đã chuyển tới thành phố sinh sống, nên nhiều ngôi nhà bị bỏ trống.
Một số ngôi nhà bị bỏ mặc vì chính quyền địa phương không biết chủ sở hữu là ai do việc lưu trữ hồ sơ không đầy đủ. Điều này gây khó khăn cho chính phủ trong việc trẻ hóa các cộng đồng ở nông thôn đang bị già hóa nhanh chóng, cản trở nỗ lực thu hút những người trẻ tuổi quan tâm tới một lối sống khác hay cản trở các nhà đầu tư để mắt tới món hời.
Theo chính sách thuế của Nhật, một số chủ sở hữu thường thấy việc giữ lại nhà sẽ rẻ hơn so với việc phá bỏ nó để tái phát triển. Ngoài ra, ngay cả khi chủ sở hữu muốn bán, họ có thể gặp khó khăn trong việc tìm người mua.
Quá ít người
Trong vài năm qua, dân số Nhật Bản đã sụt giảm, trong lần thống kê gần đây nhất vào năm 2022, dân số quốc gia này đã giảm hơn 800.000 người so với một năm trước, xuống còn 125,4 triệu người. Năm 2023, số ca sinh mới ở Nhật đã giảm năm thứ 8 liên tiếp, xuống mức thấp kỷ lục.
Tỷ lệ sinh của Nhật đã dao động quanh mức 1,3 trong nhiều năm, kém xa so với mức 2,1 cần thiết để duy trì dân số ổn định. Tuần trước, Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản cho biết, số trẻ em dưới 15 tuổi đã giảm năm thứ 43 liên tiếp, xuống mức thấp kỷ lục là 14 triệu em.
Vì vậy, vấn đề quá nhiều nhà và quá ít người dường như sẽ tiếp tục kéo dài.
Vấn đề nan giải
Ông Yuki Akiyama, giáo sư khoa kiến trúc và thiết kế đô thị tại Đại học Thành phố Tokyo cho biết, những ngôi nhà bỏ trống đã gây ra nhiều vấn đề trong quá khứ, chẳng hạn như sau trận động đất mạnh 7,5 độ Richter tấn công Bán đảo Noto ở quận Ishikawa vào tháng 1.
Theo ông Yuki, khu vực xảy ra động đất có rất nhiều akiya và những ngôi nhà đó gây nguy hiểm cho người dân khi thảm họa xảy ra cũng như là thách thức đối với việc tái thiết sau động đất. "Khi một trận động đất hoặc sóng thần xảy ra, có khả năng những ngôi nhà bỏ trống sẽ chặn đường sơ tán. Sau động đất, nhà chức trách sẽ gặp khó khăn trong việc dọn dẹp nhà cửa bị hư hại do quyền sở hữu không rõ ràng".
Giáo sư Akiyama cho biết thêm, ở những vùng nông thôn có mật độ nhà trống cao, akiya cản trở quá trình phát triển.
Cậu con trai đang mải mê chơi, chợt chạy nhảy đi tìm ngoại bởi mùi cơm gạo mới trên bếp củi lan tỏa khắp gian nhà. Đôi mắt nhắm tít, con trai cười thỏa chí khi được nếm miếng cơm cháy giòn rụm, nói: “Cảm ơn mẹ ngoại!”.
Mẹ ngoại! Đó là cách con trai tôi thường gọi bà ngoại kể từ khi bập bẹ cất tiếng. Nếu không có bà, thì có lẽ quá trình làm mẹ của tôi đã không được vuông tròn để đón con chào đời.
Với rất nhiều người phụ nữ khi có thai và sinh con, ngoài chồng thì mẹ đẻ chính là người luôn ở bên chăm lo cho từng miếng ăn, giấc ngủ.
Với tôi, suốt thai kỳ cho đến lúc sinh nở, chồng tôi thường vắng mặt bởi anh bận công việc. Mẹ đã cùng tôi đồng hành từ những cơn ốm nghén vật vã, cho tới những đêm khăn gói vào bệnh viện để truyền dịch dưỡng thai.
Nhiều đêm, tôi thức giấc, thấy mẹ ngồi bên ôm chặt đôi chân gầy gò của tôi, đôi mắt ướt đẫm vì xót xa. Hành trình sinh con của tôi được xem là gian nan vất vả so với nhiều người khác. Mẹ đã ở bên tôi, cùng vượt qua thời kỳ thai nghén.
Nhiều đêm mẹ thức trắng khi tôi bị cơn nghén hành vật vã. Bàn tay mẹ chai sần xoa bóp cho tôi dễ chịu hơn. Những lần tôi ngất đi vì kiệt sức, mẹ xót xa: “Thằng bé này mà chào đời, việc đầu tiên là ngoại sẽ đánh vào mông thật đau vì tội hành mẹ!”.
Ấy vậy, khi bế đứa cháu đỏ hỏn vào lòng, ngắm nhìn ánh mắt, đôi môi, mẹ lại hạnh phúc thốt lên: “Vượt qua bao vất vả, giờ đổi được cục cưng này thật xứng đáng!”.
Cũng từ đó mẹ không lúc nào ngơi nghỉ, từ sớm tinh mơ đến khi sập tối. Mẹ muốn tự tay chăm sóc con cháu được khoẻ mạnh vuông tròn.
Bên cạnh con luôn có dáng ngoại tắm nắng, xông hơ, ầu ơ ru ngủ. Những lúc con bệnh luôn có đôi mắt ngoại lo lắng dõi theo. Ngoại vui khi con khoẻ mạnh nô đùa, ngoại bỏ ăn khi con khóc đòi cha.
Giờ đây, con lớn lên mỗi ngày, mái tóc ngoại dần bạc trắng, đôi tay ngày càng nhăn nheo, run rẩy. Đôi mắt chất chứa tình yêu thương luôn dõi theo con ngày một mờ dần. Và ngoại chơi đùa, chăm sóc con cũng ngày một khó khăn hơn.
Nhưng tôi biết, trong trái tim của bà, tình yêu thương đậm sâu dành cho con cháu, đặc biệt là con trai tôi, vẫn thắm tươi mãi mãi.
Những lúc mỏi mệt vì cuộc sống, tôi rơi nước mắt vì thiếu vắng người bạn đời bên cạnh, mẹ lại ôm chặt tôi và con trai tôi vào lòng để xoa dịu bớt tủi hờn.
Mẹ lau nước mắt cho tôi, tôi lại đưa tay lau dòng nước mắt cho con trai và nói rằng: “Con là đứa trẻ hạnh phúc nhất trên đời khi có 2 người mẹ luôn ở bên yêu thương”.
Như cảm nhận được sợi dây kết chặt tình thân, con đáp lời trong trẻo: “Mai này ngoại già yếu, con sẽ chăm sóc ngoại như ngoại đã chăm sóc con!”.
Ông Chou Hsiao-mei, trưởng nhóm Kiểm dịch Động vật thuộc Cơ quan Kiểm dịch Động vật và Thực vật Đài Loan (APHIA), cho hay “chúng tôi đã liên lạc với các hãng hàng không, khuyên họ tránh dùng thịt lợn trong các bữa ăn từ những nơi bị ảnh hưởng bởi dịch tả lợn châu Phi, nhằm ngăn hành khách mang thức ăn thừa xuống máy bay”.
Theo quy định kiểm dịch, những đồ vật mang vào Đài Loan mà không khai báo đều bị cấm bao gồm bánh bao nhân thịt, bánh nướng nhân thịt, trứng luộc, và các món thịt quay.
Ngoài ra, thịt, sữa, trái cây, rau quả, thực vật, hạt giống, côn trùng sống đều phải bỏ đi trước khi nhập cảnh, hoặc khai báo tại quầy kiểm dịch động vật, thực vật để tránh bị phạt.
Trước khi hạ cánh, các máy bay phát video hướng dẫn. Sau khi hạ cánh, trên đường đi có các thông báo, biển báo, hộp đựng rác để nhắc nhở hành khách.
Đài Loan hiện nghiêm cấm hành khách mang theo các sản phẩm thịt lợn để ngăn chặn sự lây lan của dịch tả lợn châu Phi.