Năng lượng sinh khối (biomass energy) là năng lượng được tạo ra từ các vật liệu dư thừa như trấu, rơm rạ, bã mía hoặc chất thải từ các hoạt động sinh hoạt của con người (rác, bùn/nước cống). Sinh khối là sử dụng các vật liệu này chuyển hóa thành điện năng (sinh hóa, hóa học) hoặc nhiệt năng (đốt).

Với đặc thù là một nước nông nghiệp, Việt Nam có tiềm năng khai thác khoảng 150 triệu tấn các loại này mỗi năm. Việc làm này không chỉ giúp giảm bớt các chất thải ra môi trường mà còn góp phần đảm bảo an ninh năng lượng, giảm bớt phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Chẳng hạn, sản xuất điện từ gỗ củi có tiềm năng quy đổi đạt 14,6 triệu tấn dầu, các loại phế thải là 20,6 triệu tấn dầu quy đổi và rác thải đô thị là khoảng 1,5 triệu tấn dầu quy đổi vào năm 2030.

Các dạng sinh khối khác như trấu ở Đồng bằng sông Cửu Long, bã mía ở các nhà máy mía đường có thể áp dụng công nghệ đồng phát năng lượng (sản xuất cả điện và nhiệt) để hòa vào lưới điện quốc gia. Đồng bằng sông Cửu Long chính là vùng có tiềm năng phát triển năng lượng sinh khối lớn nhất cả nước (33.4%), kế đó là Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung (21.8%).

Đặc biệt, năng lượng sinh khối từ bã mía đang có tiềm năng rất lớn để cân bằng nguồn cung điện cho thủy điện vào mùa khô, thời điểm sản xuất điện của các nhà máy mía đường. Theo tính toán, đến năm 2030 cả nước sẽ có 40 triệu tấn mía, tương ứng công suất phát điện 1.600MW, điện năng từ bã mía đạt 4,7 triệu MWh, tương đương 2,8 tỷ kWh điện thương phẩm hòa lưới điện quốc gia. 

Cả nước có khoảng 41 nhà máy mía đường, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất năng lượng sinh khối

Theo Quy hoạch điện VII, mục tiêu đến năm 2025 và 2030 nguồn năng lượng sinh khối chiếm 1,2% và 2,1% tổng sản lượng điện quốc gia, tương ứng công suất 1.200 MW và 3.000 MW. Trong khi đó, sáu tháng đầu năm, công suất điện sinh khối nối lưới của Việt Nam đạt khoảng 350MW, tương đương 50% mục tiêu của năm 2020. 

Vì thế, điện sinh khối rất cần một cơ chế khuyến khích đặc thù tương tự như đối với năng lượng tái tạo (mặt trời, gió...). Quyết định 08/2020/QĐ-TTg vừa được Chính phủ ban hành như một cú hích đối với phát triển năng lượng sinh khối. Theo Quyết định này, với dự án đồng phát nhiệt - điện thì giá mua cố định trong 20 năm là 1.634đ/kWh, còn dự án không phải là đồng phát nhiệt - điện giá mua là 1.968đ/kWh.

Tuy nhiên, để thúc đẩy phát triển điện sinh khối, theo ông Phạm Nguyên Hùng - Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Công ty CP Tư vấn Xây dựng điện 1, ngoài cơ chế về giá, Chính phủ cần gỡ vướng các quy định, thủ tục đầu tư cần sự phê duyệt của các Bộ, ban, ngành Trung ương, hướng dẫn cụ thể việc bổ sung các dự án điện sinh khối theo Luật Quy hoạch. 

Dư địa cho phát triển năng lượng sinh khối vẫn còn rất lớn, từ bã mía, gỗ vụn đến trấu rơm rạ

Khi các nút thắt được gỡ, năng lượng sinh khối sẽ dễ dàng thu hút được sự đầu tư đến từ khu vực tư nhân.

Về vấn đề thời vụ thu hoạch mía chỉ kéo dài 3 tháng, Ông Vũ Hiệp - PGĐ Trung tâm Năng lượng tái tạo - Viện Năng lượng (Bộ Công Thương) tư vấn, các nhà máy cần linh hoạt lựa chọn công nghệ và nhiên liệu thay thế (như gỗ vụn, trấu, rơm rạ…) để tăng khả năng phát điện quanh năm từ đó tăng doanh thu, đảm bảo tính ổn định, lâu dài của dự án. 

Về điện sinh khối từ các nhà máy nhiệt điện đốt rác thải, các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Cần Thơ hiện đã có một số dự án xử lý chất thải rắn kết hợp thu hồi năng lượng để phát điện. Theo Quy hoạch phát triển điện lực TP.HCM, thành phố dự kiến đưa vào hoạt động các nhà máy này với tổng công suất khoảng 45MW sau năm 2025.

Khái niệm biomass energy trên thế giới được hiểu là đơn giản là năng lượng từ những thứ có sự sống, đa phần có nguồn gốc thực vật hoặc chất thải động vật. Tại Việt Nam, năng lượng sinh khối còn bao hàm cả đồng đốt nhiên liệu sinh khối với than tại các nhà máy điện than, phát điện từ chất thải rắn.

Như vậy tiềm năng và dư địa của phát triển năng lượng sinh khối hiện nay là vô cùng to lớn. Vấn đề lớn nhất hiện nay chính là việc đầu tư vào các nhà máy sinh khối yêu cầu hàm lượng công nghệ, kỹ thuật tiên tiến. Để đạt được mục tiêu đã đề ra, cần có sự nghiên cứu, đầu tư chuyên sâu vào thực hiện dự án kết hợp các giải pháp đồng bộ của Chính phủ.

Phương Nguyễn

Đèn LED trong công cuộc chuyển mình ở Việt Nam

Hàng loạt ngành nghề, lĩnh vực công đã có sự thay thế, chuyển dần từ các loại đèn truyền thống sang đèn LED nhằm đem đến lợi ích về tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường

Ảnh minh họa: T.Tùng

Gần đây nhất, ngày 21/4, thành phố phát hiện 3 trường hợp nhập cảnh trái phép từ Campuchia về. Những người này lưu lại TP.HCM trong thời gian ngắn. Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) đã tiến hành khoanh vùng, truy vết. Đến nay kết quả xét nghiệm SARS-CoV-2 CỦA các trường hợp này đều âm tính.

Trước nguy cơ rất cao từ nhóm người nhập cảnh trái phép từ đường mòn lối mở, ông Nguyễn Tấn Bỉnh, Giám đốc Sở Y tế TP.HCM, kiến nghị cần xử lý nghiêm hơn, tăng cao cảnh giác và tăng mức chế tài xử phạt.

Các đối tượng trên sẽ phải đóng toàn bộ các chi phí liên quan như truy vết, khoanh vùng, xét nghiệm, cách ly đối với trường hợp âm tính, thêm chi phí điều trị với ca dương tính.

Hiện TP. HCM có 41 cơ sở khách sạn thực hiện cách ly có thu phí với công suất 3.929 giường bệnh. Hình thức này phục vụ cho nhu cầu của các chuyên gia nước ngoài nhập cảnh về Việt Nam. Sở Y tế thường xuyên kiểm tra đột xuất các khách sạn thực hiện cách ly có thu phí nhằm đảm bảo an toàn phòng dịch.  

Với các cơ sở cách ly tập trung, hiện có 2 khu cách ly quân đội với công suất 378 giường. Ngoài ra, các trung tâm cách ly quận huyện vẫn duy trì hoạt động. Đặc biệt thành phố cũng tổ chức giám sát tại các khu công nghiệp, khu sản xuất do rút kinh nghiệm từ ổ dịch tại Hải Dương.

TP.HCM vẫn thiếu 10.000 liều vắc xin cho nhân viên y tế

Từ ngày 8/3 đến 9/4, thành phố tiến hành tiêm được 9.115 người trong tổng số 9.050 liều được phân bổ (do có dôi dư trong quá trình đóng gói vắc xin). Đợt 2, thành phố đã nhận 56.520 liều, sẽ tiến hành tiêm hết trước ngày 30/4. Đến ngày 5/5 sẽ hoàn thành việc tiêm vét các trường hợp còn lại.

Trong đợt tiêm vắc xin lần 2 này, thành phố sẽ phân bổ tiêm cho toàn bộ các nhân viên y tế có nguy cơ cao, không phân biệt bệnh viện công tư hay trực thuộc bộ ngành, trên địa bàn TP.HCM.

Cũng trong tháng 4, có 531/591 nhân viên các khu cách ly tập trung, nhân viên khu cách ly khách sạn được tiêm mũi 1. Có 10% người hoãn tiêm. Hơn 9.000 trường hợp đã tiêm mũi 1 trong đợt 1 cũng sẽ tiến hành tiêm mũi 2.

Riêng sân bay Tân Sơn Nhất, Sở Y tế ưu tiên cung cấp 2.000 liều cho nhân viên sân bay ga quốc tế do tiếp xúc đầu tiên với những người nhập cảnh.

Ông Nguyễn Tấn Bỉnh cũng kiến nghị Bộ Y tế ưu tiên phân bổ vắc xin cho thành phố dù hiện tại địa phương vẫn thuộc nhóm được cung cấp vắc xin lớn nhất của cả nước. Theo tính toán, thành phố vẫn còn thiếu khoảng 10.000 liều mới đảm bảo chủng ngừa cho toàn bộ nhân viên y tế.

Linh Khuê  

Việt Nam đề xuất hỗ trợ bác sĩ và 800 máy thở giúp Campuchia chống dịch

Việt Nam sẵn sàng huy động chuyên gia cùng 800 máy thở và hàng triệu khẩu trang giúp Campuchia chống dịch Covid-19.