PGS.TS Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết, bệnh liên cầu cầu lợn rải rác quanh năm nhưng tăng mạnh vào những tháng cuối năm và đầu năm Tết Nguyên đán do nhiều nơi mổ lợn ăn Tết và giữ tập tục ăn tiết canh cho may mắn.

Kết quả điều tra dịch dễ cho thấy, 70% bệnh nhân mắc liên cầu lợn có ăn tiết canh, số còn lại do ăn nem chạo sống, thịt lợn tái, do tiếp xúc, giết mổ lợn.

60-100% đàn lợn mang mầm bệnh

Ông Phu cho biết, người dân thường có quan điểm cho rằng lợn do gia đình nuôi, lợn thả rông là lợn sạch, có thể yên tâm ăn tiết canh.

Song thực tế, giống lợn nào cũng có nguy cơ nhiễm liên cầu lợn. Tỉ lệ mang mầm bệnh liên cầu khuẩn không triệu chứng trong một đàn lợn khoảng 60%-100%, bằng mắt thường không thể phát hiện.

Tiết canh là nguyên nhân gây ra ít nhất 70% các ca mắc liên cầu lợn

Thông thường, vi khuẩn liên cầu cư trú ở vùng họng của lợn, tuy nhiên bệnh chỉ phát tác trên những con lợn có miễn dịch yếu. Số còn lại trở thành lợn lành mang mầm bệnh, trong máu và thịt vẫn chứa vi khuẩn. Do đó người dân khi ăn thịt, tiết canh chưa chín vẫn nhiễm bệnh như thường.

Lợn mang liên cầu khuẩn là nguồn lây nhiễm trực tiếp sang người khi ăn thịt lợn và các sản phẩm từ lợn bệnh hay lợn mang mầm bệnh chưa nấu chín hoặc do tiếp xúc với mầm bệnh thông qua các tổn thương, trầy xước trên da, đặc biệt những người giết mổ, chăn nuôi, vệ sinh chuồng trại, chế biến thực phẩm…

Phân, chất độn chuồng, các loại thức ăn và nước uống trong chuồng nuôi cũng có thể trở thành nguồn bệnh thứ cấp. Chưa có bằng chứng về nguy cơ lây từ người sang người.

Ở nhiệt độ 25 độ C, liên cầu khuẩn lợn sẽ sống được 24 giờ trong bụi và 8 ngày trong phân.

Thời gian ủ bệnh của liên cầu lợn trên người có thể vài tiếng đến 4 - 5 ngày, tùy cơ địa mỗi người.

Mắc rồi vẫn mắc lại

Khi nhiễm liên cầu lợn, bệnh diễn biến cực kỳ nhanh, gây sốc nhiễm khuẩn, hôn mê và suy đa phủ tạng. Bệnh gồm 3 thể: Nhiễm trùng huyết, viêm màng não mủ hoặc kết hợp cả hai.

Ban đầu, người bệnh có biểu hiện sốt nóng, sốt lạnh, buồn nôn, nôn và đi ngoài (nhưng không đi nhiều lần) khiến nhiều người lầm tưởng với các rối loạn tiêu hóa, ngộ độc thực phẩm thông thường. 

Một trường hợp mắc liên cầu lợn điều trị tại BV Bệnh nhiệt đới TƯ

Người bệnh cũng có biểu hiện đau đầu, ù tai, điếc, cứng gáy, tri giác lơ mơ, xuất hiện các ban hoại tử trên da do nhiễm trùng huyết, viêm màng não mủ vì liên cầu lợn.

Trường hợp nặng, người bệnh có các biểu hiện: Sốc nhiễm độc, trụy mạch, cơ thể lạnh, tụt huyết áp, nhiễm khuẩn huyết cấp tính, rối loạn đông máu nặng, suy hô hấp, suy đa phủ tạng… hôn mê và tử vong.

Bệnh có thể điều trị bằng kháng sinh, tuy nhiên thời gian điều trị thường kéo dài với những loại kháng sinh đặc trị liều cao và phải sử dụng nhiều biện pháp hỗ trợ khác như lọc máu, hỗ trợ hô hấp và tuần hoàn.

Nếu bệnh nhân bị liên cầu khuẩn lợn thể viêm màng não mủ có thể phải nằm viện điều trị ít nhất 3 tuần, có những bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết phải điều trị đến 2 tháng, với chi phí lên đến hàng trăm triệu đồng.

Tỉ lệ tử vong do nhiễm liên cầu lợn khoảng 7%. Trong số những trường hợp được cứu sống, 40% sẽ có di chứng điếc không hồi phục. Trong năm 2017, cả nước ghi nhận 171 ca mắc liên cầu lợn, trong đó có 14 ca tử vong.

Đáng lưu ý, sau khi nhiễm liên cầu lợn, người bệnh vẫn hoàn toàn có thể mắc lại lần sau do bệnh không để lại miễn dịch lâu dài trong cơ thể người.

Đến nay cũng chưa có vắc xin phòng bệnh, vì vậy cách phòng bệnh hiệu quả nhất là nấu chín kĩ thực phẩm.

Chàng trai vạm vỡ còn da bọc xương vì ăn tiết canh

Từ chàng trai vạm vỡ hơn 60kg, G. giờ không thể ăn hay đi lại, cơ thể chỉ còn da bọc xương.

Tường phí nào cho Việt Nam?

Khó có thể đưa ra kết luận loại tường phí nào là tối ưu ở thị trường báo chí thu phí Việt Nam khi không có số liệu cụ thể. Tuy nhiên, nếu nhìn vào các dịch vụ tương đương cung cấp trên nền tảng Internet, có thể thấy sự vượt trội của tường phí ‘mềm’ so với tường phí ‘cứng’.

Chẳng hạn, trong lĩnh vực game, số lượng game online thu phí bắt buộc ở thị trường chỉ đếm trên đầu ngón tay so với con số 714 game được cấp phép phát hành. Ở lĩnh vực điện ảnh, các nền tảng ngoại như Netflix thường áp đặt tường phí ‘cứng’. Trong khi đó các nền tảng nội như POPS TV, Clip TV, FPT Play hay Zing TV lại áp dụng tường phí ‘mềm’, cung cấp song song một số bộ phim miễn phí bên cạnh phim trả tiền. 

Tất nhiên, sự so sánh này có thể là khập khiễng bởi nội dung báo chí khác hoàn toàn so với nội dung giải trí. Tuy nhiên, vẫn có một tỷ lệ chuyển đổi chung (conversion rate) được các chuyên gia đưa ra là khoảng 10% ở Việt Nam (tỷ lệ có thể khác nhau phụ thuộc vào nền tảng, nội dung, cách thức phân phối). Tức 100 người tiếp cận sẽ có 10 người chấp nhận trả tiền và 90 người bỏ đi.  

Tỷ lệ chuyển đổi trung bình trên Facebook là 9,21%. (Nguồn: WordStream)

Như vậy, báo chí thu phí phải thu hút được hàng chục triệu người đọc mới nên tính đến việc áp tường phí ‘cứng’. Các tờ báo nổi tiếng nhất, lượng độc giả cao nhất có thể áp dụng phương pháp tường phí ‘cứng’ nhưng lượng độc giả mất đi rất đáng cân nhắc. 

Chẳng hạn, tờ The Times (Anh) sau khi chuyển sang thu phí bắt buộc đã mất 90% lượng truy cập và kiếm được 50.000 thuê bao trả phí mỗi tháng khi áp đặt tường phí ‘cứng’. Đến nay, gần 10 năm sau ngày ra quyết định lịch sử đó, tờ báo điện tử của ông trùm truyền thông Rupert Murdoch đã có 304.000 thuê bao chấp nhận trả 26 bảng Anh/tháng. Con số này chưa bao gồm gần 360.000 thuê bao đặt mua báo in thường xuyên. Lợi nhuận trước thuế của tờ này là 3,75 triệu bảng trên doanh thu 330,2 triệu bảng vào năm 2019. 

Những con số đó chỉ ra rằng áp tường phí ‘cứng’ sẽ làm gia tăng chi phí như chi phí kỹ thuật, marketing, đầu tư nội dung chất lượng… Đây là những vấn đề mà báo chí trả tiền cần cân nhắc. 

Ông trùm Rupert Murodch là người đã phát triển thành công đế chế tin tức ở phương Tây với tài sản cá nhân khoảng 17,7 tỷ USD.

Vậy tường phí ‘mềm’ liệu có phải lời giải cho báo chí thu phí ở Việt Nam? Nếu nhìn vào tình trạng tin tức tràn lan như hiện nay, tường phí ‘mềm’ có thể là một giải pháp an toàn, không đột phá nhưng cũng không khiến cơ quan báo chí mất đi độc giả truy cập thường xuyên.

Nhưng nhìn rộng hơn, nếu mọi thứ đều áp đặt tường phí ‘mềm’, liệu độc giả có chấp nhận trả phí khi có đầy rẫy nội dung miễn phí? Đây chính là bài toán khó mà các nền tảng xem phim trong nước phải đau đầu đi tìm lời giải. 

Đó là bài toán đầu tư mua phim bản quyền tốn kém nhưng dễ dàng bị xâm phạm bản quyền bởi các website phim lậu. Và không có gì đảm bảo tình trạng tương tự không thể xảy ra đối với báo chí trả tiền khi áp đặt tường phí.

Phương Nguyễn

Giải pháp “bức tường thời gian” để giảm thiểu phụ thuộc cho báo chí thu phí

Làm thế nào để các tờ báo có thể thoát khỏi sự phụ thuộc lưu lượng truy cập vào các nền tảng xã hội khi triển khai thu phí là một trong những thách thức hàng đầu.