"Có thể do ít người biết đến nơi này hoặc họ không muốn tới đây vì quá lạnh nên việc tìm vé máy bay tốn nhiều thời gian, công sức", chị nói.

Air Greenland là hãng hàng không duy nhất từ Copenhagen (Đan Mạch) tới Greenland trong mùa đông (từ tháng 11 tới tháng 1) với tần suất 2 chuyến/tuần. Vé máy bay khứ hồi khoảng 1.700 USD (khoảng 40 triệu đồng). Họ sử dụng loại máy bay rất nhỏ, chỉ chứa khoảng 30 hành khách và thường xuyên bay không đúng giờ. Một số hãng máy bay khác chỉ đưa khách tới Greenland vào mùa hè. 

Ngay từ trên máy bay, chị Thúy Anh đã bị thu hút bởi vùng đất trắng xóa băng tuyết, nơi tất cả các con sông đều đóng lớp băng dày. Thời tiết ở đây vô cùng khắc nghiệt, nhiệt độ trung bình -24 độ C.

Ngay sau khi tới đảo, nữ du khách quyết định trải nghiệm cuộc sống ngư dân của người Eskimo - một tộc người sống ở khu vực quanh cực từ phía đông Siberia (Nga), qua Alaska (Mỹ), Canada và Greeenland. Họ được mệnh danh là tộc người chịu rét giỏi nhất hành tinh.

Trên chiếc cano, chị Thúy Anh lênh đênh ra biển cùng chàng trai người Eskimo - tên Laarseeraq (23 tuổi) và bố cậu. Những ngày mùa đông tháng 12, nơi đây không có ánh mặt trời, chỉ có chút ánh sáng yếu ớt le lói, nhiệt độ ngoài biển có thể -35 độ C. 

"Chiếc cano bé xíu lướt ra khỏi vịnh không mấy dễ dàng vì có rất nhiều tảng băng trôi ngáng đường. Mình có thể nghe tiếng băng vỡ vụn, tạo nên thứ âm thanh không mấy êm tai", chị Thúy Anh nhớ lại.

Ban đầu, nữ du khách đặt một tour du lịch buổi sáng nhưng chuyến đi bị hủy đột ngột vì dường như "không có ai tham gia". Trong cái rủi có cái may, khi lang thang bên bờ biển, chị Thúy Anh gặp được bố con Laarseeraq. Họ đồng ý đưa chị Thúy Anh theo chân.

Greenland có 2 ngành công nghiệp chính, một là du lịch, và hai là xuất khẩu cá. Ngư dân ở đây thường phải di chuyển khoảng 40 phút ra xa bờ. Trên hành trình, gió táp vào người lạnh buốt. Bố Laarseeraq lái tàu còn cậu thì chuẩn bị thùng mồi cho cá ăn. Trên tàu có một góc nhỏ để máy sưởi. Khi nào lạnh quá, Laarseeraq lại chạy vội vào sưởi ấm. "Lúc đầu mình đứng ngoài tàu chụp ảnh nhưng chỉ một lúc sau, người lạnh cóng, mình vội chui vô sưởi ấm", chị kể.

Trong hành trình khắc nghiệt này, chị Thúy Anh có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp Greenland, trải nghiệm cuộc sống ngư dân một cách chân thật nhất, đồng thời thấy được sự dễ thương, thân thiện của người Eskimo.

Vùng đất này khắc nghiệt nhưng vẻ đẹp thì độc đáo, hiếm nơi nào có được. 10h30 sáng hàng ngày, du khách có dịp thưởng ngoạn một bầu trời đổ màu đỏ cam rực rỡ. Hiện tượng này chỉ kéo dài trong mùa đông, từ tháng 11 tới cuối tháng 1. Greenland cũng là địa điểm tuyệt vời để ngắm cực quang. Cực quang ở đây xuất hiện thường xuyên vì trời tối đen như mực, nhưng rất trong, không có mây.

Khắp đường phố được trang trí bởi những ngôi sao, ngọn nến vàng bằng đèn rực rỡ. Từ ô cửa sổ của mỗi gia đình đều lộ ra những ngôi sao màu cam, đỏ sặc sỡ.

Sau khi lang thang ngắm Greenland, chị Thúy Anh ghé thăm gia đình của Laarseeraq. Mẹ và dì của cậu ấy đang chuẩn bị trang phục cho mùa Giáng sinh. Phụ nữ Eskimo có một bộ áo dài truyền thống để mặc vào dịp lễ này hoặc ngày kết hôn. Bộ quần áo được truyền từ mẹ cho con gái. Áo được làm bằng len nhiều màu còn quần và giày thì may bằng da của sư tử biển. Loại da này tuy cứng nhưng rất ấm, không thấm nước.

"Ở đây có rất nhiều truyền thống tốt đẹp. Trong dịp Giáng sinh, các gia đình sẽ đến nhà thờ tham dự thánh lễ 2 lần trong ngày, mỗi lần 90 phút. Giáng sinh sẽ không trọn vẹn nếu họ không tham dự thánh lễ. Đêm 24, tất cả thị trấn đều tắt đèn, kể cả đèn Giáng sinh vì họ muốn sử dụng năng lượng ấy thắp sáng những ngôi mộ ở nghĩa trang. Đây thực sự là truyền thống rất đẹp, cảm động", chị Thúy Anh tâm sự.

Hai thành phố xinh đẹp tại Greenland vào mùa đông là thủ đô Nuuk và Ilulissat. Giá các khách sạn đẹp tại đây có giá trung bình 200 - 300 USD/đêm (khoảng 4,7 - 7,1 triệu đồng).

Một điều khá thú vị, đường phố tại đây có rất nhiều chó. Chúng là những chú chó nửa hoang dã nửa thuần chủng. Chúng thích sống trong lạnh giá. Buổi tối, chủ nhân của chúng sẽ đem thức ăn tới. Khi đánh hơi thấy mùi của chủ nhân, chúng rú lên sung sướng. Tuy chúng không tấn công du khách nhưng theo chị Thúy Anh, bạn cũng không được phép vuốt ve chúng.

Những chú chó này còn được sử dụng để kéo xe sled chở hàng hoặc chở du khách. Giá cho một lần trải nghiệm dịch vụ này khá tốn kém, khoảng 180USD - 700 USD (Khoảng 4-16 triệu đồng).

"Đây đúng là kì nghỉ Giáng sinh đáng nhớ với nhiều trải nghiệm khó quên của mình", chị Thúy Anh nói.

Nhiều địa phương ‘treo máy’ vì thiếu nhân lực đạt chuẩn

Ông Sơn cho biết: “Một số bệnh viện tuyến huyện được đầu tư máy móc, chủ yếu là máy chụp Xquang từ nhiều nguồn tài chính. Đầu tư máy nhưng đầu tư chưa đồng bộ. Các cơ sở có máy nhưng lại thiếu nhân lực đạt chuẩn nên BHXH đã từ chối thanh toán, dẫn đến việc máy móc bám bụi, không được sử dụng".

Máy chụp X-quang hiện đại đang đắp chiếu trong bệnh viện vì thiếu nhân lực đạt tiêu chuẩn vận hành. Ảnh minh họa

Cụ thể, năm 2013, Trung tâm y tế huyện Trà Bồng được đầu tư máy chụp X-quang theo dự án hỗ trợ vùng y tế duyên hải Nam Trung bộ đầu tư với kinh phí hơn 1 tỷ đồng. Ban đầu máy được vận hành đều nhưng cuối năm 2015 thì phải ngưng hoạt động vì không có cán bộ chụp X-quang có bằng cử nhân. Hiện trung tâm y tế huyện Tây Trà được đầu tư máy X-quang nhưng không có bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán hình ảnh nên kỹ thuật này do y sỹ đảm nhận.

Phó Giám đốc BHXH Quảng Ngãi Bùi Quang Danh cho biết, tại một số cơ sở y tế việc thực hiện chẩn đoán hình ảnh như X-quang, MRI, CT-Scanner… lại không do bác sĩ chuyên khoa X-quang có chứng chỉ hành nghề đọc và kết luận, kết quả xét nghiệm không được trưởng khoa xét nghiệm là bác sĩ hoặc cử nhân sinh học, cử nhân hoá học hoặc dược sỹ, kỹ thuật viên xét nghiệm (tốt nghiệp CĐ, ĐH) có chứng chứng chỉ hành nghề ký duyệt. Những khó khăn trên không những ảnh hưởng đến công tác KCB tại địa phương mà còn tạo nên nhiều khó khăn trong công tác giám định, thanh toán BHYT.

Phó Tổng Giám đốc Phạm Lương Sơn cho biết, việc lãng phí này đã diễn ra ở một số địa phương như Hải Phòng, Quảng Ninh, Cần Thơ, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau…. Nhiều địa phương đã phải “treo máy” vì không đủ nhân lực đảm bảo đủ điều kiện.

Vận hành máy không đúng chuẩn, BHXH từ chối chi trả

Trước tình hình đó, ngày 03/6/2016, Bộ Y tế cũng có công văn 3356/BYT-KCB hướng dẫn khi thanh toán BHYT liên quan đến đọc và ký kết luận cận lâm sàng. Theo đó, đối với các cơ sở chưa có nhân lực đạt chuẩn, Sở Y tế phải điều động bác sĩ từ tuyến trên về để thẩm định và ký xác nhận vào các xét nghiệm, chụp X-quang hợp lý, đúng quy trình để làm cơ sở thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT.

Công văn 3356/BYT-KCB nêu rõ, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cử người có đủ điều kiện theo quy định của Quy chế bệnh viện đọc và ký thẩm định kết quả xét nghiệm, chụp X-quang hoặc báo cáo cơ quan quản lý cấp trên trực tiếp (Sở Y tế, Y tế Bộ, ngành hoặc Bộ Y tế) để cơ quan quản lý cấp trên cử người có đủ điều kiện theo quy định đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh xem xét, thẩm định kết quả xét nghiệm, chụp X-quang đối với các hồ sơ, bệnh án chưa được quyết toán. Nếu thấy kết quả xét nghiệm, chụp X-quang là hợp lý và đúng quy trình thì ký xác nhận đã thẩm định để làm cơ sở thanh toán chi phí khám, chữa bệnh BHYT. Thủ trưởng cơ sở khám bệnh, chữa bệnh chịu trách nhiệm trước pháp luật về các nội dung thẩm định nêu trên.

Cũng theo Công văn 3356/BYT-KCB, đối với các trạm y tế xã, trạm y tế quân dân y ở các xã đặc biệt khó khăn miền núi và vùng sâu, vùng xa (theo Quyết định số 135/1998/QĐ-TTg ngày 31/07/1998 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Phát triển kinh tế - xã hội các xã đặc biệt khó khăn miền núi và vùng sâu, vùng xa) và các cơ sở khám, chữa bệnh ở đảo: Thủ trưởng đơn vị chịu trách nhiệm thẩm định và ký xác nhận vào kết quả xét nghiệm, chụp X-quang để làm cơ sở thanh toán chi phí khám, chữa bệnh BHYT.

Nguyên nhân chính khiến việc không thể triển khai hoạt động những máy X-quang tại Quảng Ngãi như trên, vì: Các cơ sở thiếu nhân lực đạt tiêu chuẩn vận hành cũng như đánh giá kết quả. Khi tiến hành giám định kết quả, do không đạt yêu cầu quy định, BHXH đã từ chối thanh toán những khoản chi phí liên quan phát sinh, dẫn đến việc máy móc nằm “đắp chiếu”.

“Theo quy định của Bộ Y tế, nhân viên y tế đọc kết quả xét nghiệm, X-quang, siêu âm phải là bác sĩ đã được cấp chứng chỉ hành nghề. Nếu được cấp chứng chỉ hành nghề thì phải có ít nhất 5 năm hành nghề trở lên. Đối với kỹ thuật viên vận hành máy, quy định yêu cầu phải là cử nhân được đào tạo chuyên môn. Nếu người vận hành máy không đúng chuẩn, người “đọc” và ký kết quả xét nghiệm không phải là bác sĩ được cấp chứng chỉ hành nghề thì sẽ không đáp ứng quy định. Khi giám định kết quả, cơ quan BHXH sẽ từ chối chi trả. “Thậm chí cơ quan BHXH có chấp nhận chi trả thì khi kiểm toán, kết quả này sẽ chấp nhận” - ông Phạm Lương Sơn nói.

Không chỉ có vậy, đại diện BHXH VN cho rằng, với kết quả xét nghiệm chưa đạt chuẩn như trên, khi bệnh nhân được chuyển lên tuyến trên thì khả năng nhiều là cơ sở khám chữa bệnh tuyến trên cũng sẽ từ chối kết quả này. Người bệnh sẽ phải đi làm lại các xét nghiệm tương tự. Việc này dẫ tới hậu quả tốn kém tiền bạc và thời gian. Chưa kể ảnh hưởng không nhỏ tới tâm lý người bệnh và gia đình.