Nhóm phụ huynh lớp 9A4, Trường THCS Kim Giang cho biết kết thúc buổi họp phụ huynh cuối tuần qua, một số phụ huynh được giáo viên chủ nhiệm mời ở lại.

Theo một phụ huynh, cô giáo chủ nhiệm tư vấn cho những người được mời ở lại khuyên con không nên thi vào lớp 10 công lập. Cô định hướng các học sinh này nên vào học tại một trường trung cấp vì học lực chưa tốt.

Tuy nhiên, nhóm phụ huynh không đồng ý. Họ cho rằng, đây không phải là tư vấn, thực chất là “ép” các em phải từ bỏ ước mơ thi vào THPT công lập. Phụ huynh bức xúc đánh giá việc làm này phản giáo dụcvì cô không động viên, thắp lên hy vọng cho các học sinh.

Về điều này, cô Lê Kim Oanh, giáo viên chủ nhiệm lớp 9A4, Trường THCS Kim Giang, cho hay sau buổi họp, cô có mời 9 phụ huynh ở lại để bàn biện pháp giúp các con nâng điểm số trong kỳ thi tới vì lực học cũng như điểm thi thử chưa tốt.

“Tôi trao đổi với phụ huynh rằng tôi vẫn nhận đơn đăng ký nguyện vọng thi vào lớp 10 công lập của các con. Nhưng hiện tôi cũng chưa biết các con có được tốt nghiệp THCS hay không vì các giáo viên vẫn đang nhập điểm để xét tốt nghiệp.

Tôi nói nếu như các con đủ điều kiện xét tốt nghiệp sẽ được thi vào lớp 10. Nếu chưa tốt nghiệp, sang năm, các con sẽ thi sau, cô vẫn nhận đơn để nộp lên Sở GD-ĐT. Nhưng trước mắt, dù các con có thi hay không thi, bố mẹ cũng sẽ cùng phối hợp với các cô để giúp cho các con học tốt hơn, đạt kết quả tốt nhất.

Nội dung câu chuyện chỉ như vậy, nhưng phụ huynh lại đang hiểu sai, hiểu lầm, nghĩ là tôi không cho thi. Nếu tôi không cho các con thi, sao tôi lại nhận đơn đăng ký dự thi lớp 10 của học sinh?”, cô Oanh nói. 

Cô giáo chủ nhiệm cho biết thêm, trước đấy, cô cũng tư vấn cho một số em không nên thi, vì nếu thi, tỷ lệ đỗ của các em rất thấp. Cô giáo này cũng phân tích theo thông tư của Bộ GD-ĐT nên phân luồng cho các em đi đúng hướng sẽ phát triển bản thân tốt hơn. 

Cô Oanh còn cho biết đã từng trao đổi với phụ huynh về việc các con nên làm gì sau khi tốt nghiệp cấp THCS. “Nhưng phụ huynh không đồng ý với phương án của tôi và vẫn viết đơn dự thi. Có thể phụ huynh bức xúc cho rằng cô không tôn trọng và đánh giá các con thấp quá”, cô Oanh nói.

'Ranh giới tư vấn, định hướng và ép buộc rất mong manh'

Trao đổi với báo chí, bà Phạm Xuân Oanh, Hiệu trưởng Trường THCS Kim Giang, cho biết chủ trương của Quận ủy, UBND quận cũng như Phòng GD-ĐT quận Thanh Xuân, không có chuyện "ép" học sinh không được thi vào lớp 10 công lập.

“Tất cả các cấp lãnh đạo đều rất tôn trọng quyền lựa chọn của học sinh, phụ huynh. Quan điểm của nhà trường là các thầy cô giáo chủ nhiệm khối 9 có nhiệm vụ tư vấn cho cha mẹ học sinh. Tôi không bao giờ ủng hộ việc các thầy cô “ép” học sinh không được đi thi. Nhà trường không đồng tình, ủng hộ và chỉ đạo việc đó”, vị hiệu trưởng nói.

Theo bà Oanh, nhiệm vụ của các giáo viên là tư vấn cho tất cả các đối tượng học sinh cần đăng ký nguyện vọng phù hợp với lực học của mình.

“Nhà trường và các thầy cô giáo không có quyền thay cha mẹ học sinh "ép" các con vào trường này hay trường kia. Tôi nhắc đi nhắc lại các thầy cô đó là “nhiệm vụ tư vấn”, còn quyền quyết định là của cha mẹ học sinh... Nhưng thực tế đội ngũ giáo viên không phải ai cũng có đủ sự tinh tế và khéo léo khi chuyển tải các nội dung đó, cho nên dẫn tới có thể  cha mẹ học sinh hiểu sai vấn đề”, bà Oanh cho hay.

Bà Oanh cũng cho biết, kết quả thi vào THPT công lập không phải là tiêu chí để xếp thi đua hàng năm của trường. Bởi năm học kết thúc vào tháng 5, đầu tháng 6, học sinh mới thi vào lớp 10, lúc đó tất cả các tiêu chí thi đua đã xét xong.

“Trường nào cũng mong muốn các học sinh của mình đỗ cao, nhưng đó cũng chỉ là một trong các hoạt động về chuyên môn của nhà trường chứ không quá áp lực phải đặt ra để thi đua”, lãnh đạo này nói.

Theo bà Oanh, nhà trường sẽ có biện pháp xử lý với bất cứ thầy cô nào thực hiện không đúng với quan điểm chỉ đạo của trường.

Trao đổi với VietNamNet, ông Phạm Xuân Tiến, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nội, cho hay ngành GD-ĐT Hà Nội không đưa kết quả kỳ thi tuyển sinh lớp 10 THPT công lập thành tiêu chí xếp loại thi đua đối với các đơn vị, trường học trên địa bàn. 

Tuy nhiên, Sở GD-ĐT Hà Nội sẽ tiếp tục rà soát, xác minh các sự việc được phản ánh. Theo ông Tiến, nếu phát hiện đơn vị, trường học nào để xảy ra vi phạm, làm ảnh hưởng đến quyền lợi học tập và dự thi của học sinh, Sở sẽ nghiêm khắc xử lý.

Ông Tiến cũng cho hay, ranh giới giữa việc tư vấn, định hướng với việc có dấu hiệu ép buộc học sinh không tham gia kỳ thi vào lớp 10 công lập trên thực tế rất mong manh. Do đó, nếu giáo viên ứng xử không khéo léo có thể khiến phụ huynh, học sinh hiểu nhầm, dẫn đến sự việc đáng tiếc. Chúng ta cần xem xét ở từng tình huống cụ thể, xác minh từ nhiều phía.

“Vài năm trước, tại một vài trường cũng có hiện tượng giáo viên định hướng học sinh có học lực thấp nên lựa chọn đăng ký nguyện vọng lớp 10 ở các loại hình trường phù hợp với năng lực. Thực tế, có phụ huynh đã quyết định cho con học trường nghề hoặc trường tư thục ngay trước khi kỳ thi lớp 10 diễn ra, mặc dù trước đó đã viết đơn đăng ký nguyện vọng vào lớp 10 trường công lập.

Tuy nhiên, cũng phải thẳng thắn thừa nhận rằng, cũng có trường hợp bị nhà trường ép buộc, khiến phụ huynh học sinh bức xúc. Đây là điều rất đáng tiếc”, ông Tiến nói.

Đối với từng sự việc cụ thể, Sở GD-ĐT Hà Nội cũng đã chỉ đạo các phòng GD-ĐT, các nhà trường xác minh, có hình thức xử lý với mục tiêu bảo đảm quyền lợi tốt nhất cho học sinh.

Tại hội nghị hướng dẫn thực hiện công tác tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2023-3024 diễn ra đầu tháng 4/2023, Sở GD-ĐT Hà Nội cũng đã quán triệt tới tất cả các phòng GD-ĐT, các nhà trường tuyệt đối không vận động học sinh không tham dự kỳ thi lớp 10 dưới bất kỳ hình thức nào.

Theo đó, các trường có trách nhiệm thông tin đầy đủ, chính xác tới tất cả học sinh về các quy định liên quan đến công tác tuyển sinh lớp 10 và định hướng phân luồng học sinh của thành phố Hà Nội để học sinh có lựa chọn phù hợp, không mang tính ép buộc, bảo đảm quyền lợi.

Hà Nội yêu cầu xử lý nghiêm việc 'ép' học sinh không thi vào lớp 10

Cùng lúc đó, con người hành xử theo những cách cực đoan, vi phạm và chống lại những giới hạn thông thường về chính trị, tài chính và môi trường Trái đất. Con người cũng đồng thời đưa thế giới từ kết nối riêng lẻ đến kết nối liên mạng rồi liên kết phụ thuộc lẫn nhau về mặt kỹ thuật, bằng cách loại bỏ các ma sát, cho thêm 'dầu bôi trơn' vào các thị trường toàn cầu, các hệ thống viễn thông, internet và giao thông.

Cả 3 xu hướng trên kết hợp lại đã dẫn đến một thế giới dễ bị tổn thương trước các cú sốc và hành vi cực đoan. Điều này thể hiện rất rõ qua các cuộc khủng hoảng toàn cầu trong 2 thập kỷ trở lại đây.

Thảm kịch khủng bố 11/9/2001

Mạng lưới khủng bố al-Qaeda và thủ lĩnh Osama bin Laden được coi là các mầm bệnh chính trị xuất hiện ở Trung Đông sau năm 1979, thời điểm "Hồi giáo bị mất các phanh hãm" hay bị tổn hại nặng nề khả năng chống lại chủ nghĩa cực đoan như cách nói của Mamoun Fandy, chuyên gia về chính trị Ảrập.

Theo ông Friedman, 1979 là năm Ảrập Xêút chùn bước sau khi những phần tử Hồi giáo cực đoan nắm quyền kiểm soát Đại thánh đường Hồi giáo ở Mecca và cuộc cách mạng Hồi giáo ở Iran đã đưa Giáo chủ Ayatollah Ruhollah Khomeini trở thành lãnh tụ tinh thần tối cao của nước này. Các biến cố này đã tạo ra một cuộc cạnh tranh quyền lực quyết liệt giữa người Hồi giáo Shi'ite ở Iran và người Hồi giáo Sunni ở Ảrập Xêút.

Cuộc ganh đua nhằm làm rõ ai là lãnh đạo thực sự của thế giới Hồi giáo xảy ra trùng vào thời điểm giá dầu leo thang, đã mang tới cho cả hai chế độ các nguồn lực để tuyên truyền về thương hiệu Hồi giáo thuần túy của họ khắp các nhà thờ và trường học trên toàn cầu. Bằng cách đó, họ đã cùng nhau làm suy yếu bất kỳ xu hướng mới nổi nào hướng tới đa nguyên tôn giáo và chính trị, đồng thời củng cố chủ nghĩa khắc khổ và các khía cạnh bạo lực.

Ý tưởng cho rằng chủ nghĩa thánh chiến Hồi giáo bạo lực sẽ là động lực cho sự hồi sinh của Hồi giáo và việc trừ khử ảnh hưởng của nước ngoài trong khu vực, đặc biệt từ Mỹ là bước đầu tiên cần thiết cho quá trình đó, bắt đầu được phổ biến hơn. Thông qua các nhà thờ Hồi giáo, băng thu âm sẵn và sau đó là internet, mầm bệnh ý thức hệ này lan rộng đến Pakistan, Bắc Phi, châu Âu, Ấn Độ và Indonesia.

Tiếng chuông cảnh báo ý tưởng trên có thể gây bất ổn cho Mỹ bắt đầu gióng lên lúc 12h18 ngày 26/2/1993, khi một chiếc xe tải chở đầy chất nổ đã nổ tung trong nhà để xe bên dưới tòa nhà 1 Trung tâm Thương mại Thế giới ở Manhattan. Quả bom đã không thể làm đổ sụp tòa nhà như dự định, nhưng đã phá hủy cấu trúc chính, làm 6 người chết và hơn 1.000 người bị thương.

Chủ mưu của vụ tấn công, Ramzi Ahmed Yousef, người Pakistan, sau đó tuyên bố với Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) rằng, điều hắn tiếc nuối duy nhất là không thể phá hủy cả tòa tháp đôi cao 110 tầng, khiến hàng ngàn người thiệt mạng.

Tòa tháp phía nam Trung tâm Thương mại Thế giới ở Manhattan, Mỹ đổ sụp vào ngày 11/9/2001. Ảnh: Magnum Photos

Những gì xảy ra tiếp theo là các cuộc tấn công khủng bố trực tiếp vào tòa tháp đôi của Trung tâm Thương mại Thế giới ở Manhattan vào ngày 11/9/2001, kích hoạt một cuộc khủng hoảng kinh tế - địa chính trị toàn cầu, kết thúc bằng việc Mỹ chi hàng nghìn tỷ USD để cố gắng bảo vệ nước này trước chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan bạo lực, thông qua một hệ thống giám sát quy mô do chính phủ chỉ đạo, các vụ dẫn độ, việc triển khai máy dò kim loại tại các sân bay và cả bằng cách xâm chiếm Trung Đông.

Mỹ và các đồng minh đã lật đổ các lãnh đạo ở Iraq và Afghanistan, hy vọng sẽ tạo ra sự chuyển biến tích cực ở những vùng đất xa xôi này, nhưng không thành công. Dù bằng cách nào, "virus al-Qaeda" đã đột biến, thu nạp các yếu tố mới từ "vật chủ" ở Iraq và Afghanistan. Do đó, chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan bạo lực thậm chí còn trở nên độc hại hơn và nhờ những biến đổi nhỏ nhất trong bộ gien đã trở thành tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (ISIS hay IS) tự xưng.

Sự trỗi dậy của IS cùng với những thay đổi song hành của Taliban đã khiến Mỹ sa lầy trong khu vực chỉ để kiểm soát các "ổ dịch" mới bùng phát.

Đại suy thoái

Cuộc khủng hoảng ngân hàng toàn cầu năm 2008 diễn ra theo cách tương tự. Cảnh báo bắt nguồn từ một loại virus có tên Quản lý vốn dài hạn (LTCM). LTCM là một quỹ đầu tư mạo hiểm do chủ ngân hàng John Meriweather, người quy tụ được một nhóm nhà toán học, cựu chuyên gia trong ngành và hai người từng đoạt giải thưởng Nobel, thành lập năm 1994. Quỹ này đã sử dụng các mô hình toán học để dự đoán giá và hàng tấn đòn bẩy để khuếch đại số vốn thành lập 1,25 tỷ USD nhằm thực hiện các vụ đặt cược chênh lệch giá lớn và siêu lợi nhuận.

Tất cả phát huy hiệu quả cho đến khi không còn đạt được điều đó nữa. Theo trang Business Insider, tháng 8/1998, Nga không trả được nợ đúng hạn. Ba ngày sau, các thị trường trên toàn thế giới bắt đầu suy sụp. Các nhà đầu tư bắt đầu tháo chạy ồ ạt. Chênh lệch hoán đổi (mức chênh lệch giữa tỉ lệ lãi suất cố định của một hợp đồng hoán đổi và lợi tức của trái phiếu chính phủ với thời gian đáo hạn tương tự) ở mức không thể tin nổi.

Mọi thứ đều lao dốc. Trong một ngày, LTCM mất 553 triệu USD, chiếm 15% vốn. Trong một tháng, quỹ mất gần 2 tỷ USD.

Các quỹ đầu tư mạo hiểm luôn mất tiền, vỡ nợ và chấm dứt sự tồn tại. Nhưng LTCM thì khác. Công ty đã thực hiện các khoản đặt cược bằng cách tận dụng lượng lớn vốn từ rất nhiều ngân hàng lớn khắp toàn cầu. Do không có sự minh bạch trong giao dịch, nên không có đối tác nào biết rõ thực trạng của LTCM cũng như việc nếu quỹ được phép phá sản và vỡ nợ, nó sẽ gây ra tổn thất khủng khiếp đối với hàng chục nhà đầu tư và ngân hàng ở Phố Wall và nước ngoài.

Hơn 1.000 tỷ USD gặp rủi ro. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) phải tung ra gói cứu trợ 3,65 tỷ USD để tạo ra khả năng miễn dịch cộng đồng cho các ông lớn Phố Wall trước những ảnh hưởng của LTCM.

Cuộc khủng hoảng rốt cuộc cũng được kiểm soát và bài học đã rõ: Đừng để ai "chơi lớn" như vậy và trong một số trường hợp cực đoan, đặt cược với đòn bẩy tài chính cực lớn trong một hệ thống ngân hàng toàn cầu, nơi không có sự minh bạch về số tiền mà một thành viên đã vay được từ nhiều nguồn khác nhau.

Tuy nhiên, một thập kỷ sau, bài học bị lãng quên và thế giới hứng chịu thảm họa tài chính toàn diện của năm 2008. Lần này, tất cả đều ở trong sới bạc. Có bốn phương tiện tài chính then chốt tương tác với nhau tạo ra cuộc khủng hoảng toàn cầu năm 2008. Các "mầm bệnh tài chính" đó là thế chấp dưới chuẩn, thế chấp theo lãi suất điều chỉnh (ARM), chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp thương mại (CMBS) và nghĩa vụ nợ được thế chấp (CDO).

Sàn Giao dịch chứng khoán New York năm 2008. Ảnh: NYT

Các ngân hàng và các tổ chức tài chính ít chịu điều phối hơn đã thực hiện hoạt động cho vay thế chấp dưới chuẩn cũng như thế chấp theo lãi suất điều chỉnh cực kỳ liều lĩnh, và sau đó họ cùng những đối tượng khác dùng các khoản thế chấp này vào hoạt động kinh doanh chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp thương mại. Trong khi đó, các cơ quan đánh giá lại phân loại những trái phiếu này ít rủi ro hơn nhiều so với thực tế.

Toàn bộ hệ thống phụ thuộc vào giá nhà đất tăng vô tận. Khi bong bóng nhà đất vỡ và nhiều chủ nhà không thể trả được các khoản thế chấp của họ, "dịch bệnh" tài chính lây nhiễm cho lượng lớn các ngân hàng và công ty bảo hiểm toàn cầu, chưa kể hàng triệu doanh nghiệp nhỏ.

Với hệ thống tài chính thế giới nhiều kết nối và đòn bẩy hơn bao giờ hết, chỉ có các khoản cứu trợ khổng lồ từ các ngân hàng trung ương mới ngăn chặn được đại dịch kinh tế và suy thoái kinh tế do thất bại của các ngân hàng thương mại và thị trường chứng khoán.

Vào năm 2010, các nhà quản lý đã cố gắng tránh cho hệ thống ngân hàng lặp lại khủng hoảng như trên bằng Đạo luật cải cách và bảo vệ người tiêu dùng Phố Wall Dodd-Frank ở Mỹ và việc áp dụng các tiêu chuẩn vốn và thanh khoản mới của Basel III ở các hệ thống ngân hàng khắp thế giới. Tuy nhiên, kể từ đó và đặc biệt dưới thời chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump, các công ty dịch vụ tài chính đã vận động hành lang, thường là thành công, để làm suy yếu những bộ "giảm xóc" này, đe dọa tạo ra một sự lây lan dịch bệnh tài chính mới.

Điều này có thể còn nguy hiểm hơn vì giao dịch trên máy tính hiện chiếm hơn một nửa khối lượng giao dịch chứng khoán toàn cầu. Những nhà giao dịch này đang sử dụng thuật toán và mạng máy tính xử lý dữ liệu ở mức một phần nghìn hoặc một phần triệu giây để mua và bán cổ phiếu, trái phiếu hoặc hàng hóa. Đáng tiếc, thế giới hiện không có khả năng "miễn dịch cộng đồng" trước sự tham lam.

(Còn tiếp)

Tuấn Anh (Theo New York Times)