Khi vấn đề ô nhiễm môi trường đang trở nên ngày càng trầm trọng, nó cũng ngày càng thu hút sự chú ý không chỉ từ các cấp chính phủ mà với các cá nhân đang sống trên trái đất này. Dù được phát hành bản tiếng Việt từ năm 2021, nhưng khi lật lại những trang viết của tác giả Daisy Kendrick, chúng ta không khỏi bất ngờ về những cảnh báo và phân tích cô đưa ra.

Khí hậu đang biến đổi - Sao chúng ta lại không? do Tân Việt Books liên kết Nhà xuất bản Dân trí phát hành là cuốn sách nhẹ nhàng, dễ đọc nhưng tràn ngập thông tin, mang đến những góc nhìn dễ hiểu về cách chúng ta có thể sống xanh để bảo vệ môi trường.

Từ quần áo bạn mua, những đồ nhựa bạn dùng, thực phẩm bạn ăn, đến cách sử dụng mạng xã hội và công nghệ, tất cả đều cần bạn hiểu biết sâu hơn, thay đổi thói quen tiêu dùng, thói quen sinh hoạt để giảm thải ra môi trường, giảm "gánh nặng" cho đại dương và môi trường sống.

Mục đích của cuốn sách này không phải để khiến bạn hoang mang. Thay vào đó, tác giả khẳng định sự lạc quan và hành động đúng có thể giúp chúng ta tránh được thảm kịch tồi tệ hơn có thể xảy tới cho nhân loại và hành tinh này.

Chúng ta đang sống trong thời đại cần khẩn thiết kêu gọi hành động, nhưng tại sao phần lớn chúng ta lại lờ đi sự khẩn thiết ấy? Kiến thức khoa học về sự nóng lên toàn cầu đã có nền tảng từ 40 năm nay, nhưng thay vì lắng nghe những lời cảnh báo, chúng ta lại tiếp tục xả rác thải với tốc độ tăng vọt.

Loài người từ lâu đã nghĩ họ có quyền ích kỷ rút đi nguồn tài nguyên vô tận trên trái đất mà không gặp phải hậu quả gì, nhưng sự thật không phải vậy. Các nhà khoa học, các nhà lãnh đạo thế giới và các doanh nghiệp cần ngừng việc tiếp tục nuôi dưỡng thói quen tiêu dùng gây ô nhiễm của chúng ta.

Nếu tầm nhìn của giới chính trị không phải là tiền bạc, sự chú ý trong thời gian ngắn và lợi ích đến từ các dạng nhiên liệu hóa thạch, thay vào đó, tập trung vào sự sống của con người và mọi loài trong đa dạng sinh học, thì hẳn chúng ta đang ở một nơi tốt đẹp hơn rồi.

Tuy nhiên, trước khi có thể khiến giới chính trị và kinh doanh quan tâm tới viễn cảnh tương lai an bình và an toàn hơn, chúng ta chỉ có thể trông cậy vào chính bản thân mình. Nếu không, thế giới này sẽ tới điểm tới hạn. Tất cả phụ thuộc vào chính chúng ta.

Điều quan trọng là cần thành thật về những giải pháp thay thế xanh mà các cá nhân có thể và sẽ làm được ngay lập tức để tạo nên ảnh hưởng lên bức tranh toàn cảnh về biến đổi khí hậu.

Nếu tất cả những người tiêu dùng đều lập tức ngừng sử dụng xe hơi và máy bay, ngừng mua hàng "fast fashion", ngừng ăn thịt và sử dụng đồ nhựa, thì mọi sự cũng không thể được giải quyết trong một sớm một chiều. Những nỗ lực đó chỉ là một giọt nước so với cả đại dương nếu xét đến mức thiệt hại mà con người đã gây ra cho hành tinh trong vòng 100 năm qua.

Tuy nhiên, khi cuốn sách soi sáng sự thật về cách chúng ta sống và thế giới mà những người tiêu dùng chúng ta đã và đang xây dựng, bạn sẽ có trong tay thông tin về rất nhiều ngành công nghiệp, cùng những giải pháp để thay đổi.

Người sáng lập Tổ chức Ocean Generation, tác giả Daisy Kendrick, đã lồng ghép những câu chuyện tràn đầy cảm hứng với những dữ liệu kinh ngạc và trình bày nhiều ý tưởng cùng giải pháp để chúng ta sống xanh, thay đổi cuộc sống thường nhật của mỗi cá nhân trong chúng ta, nhằm tạo nên chất xúc tác thay đổi cho thế hệ tương lai.

Thông tin về tác giả:

Daisy Kendrick từng là thực tập sinh của Phái Đoàn thường trực của Grenada tại trụ sở Liên Hiệp Quốc tại New York sau khi tốt nghiệp trường Đại học Northeastern ở Boston.

Sau đó, cô thành lập tổ chức Ocean Generation (Thế Hệ Đại Dương) nhằm can thiệp và đổi mới mô hình từ thiện thông thường. Tổ chức này sử dụng các phương tiện truyền thông và công nghệ để phổ biến, giáo dục và thay đổi hành vi con người trên phạm vi toàn cầu.

Cô là người trẻ tuổi nhất được nhận giải thưởng Người thay đổi tương lai của tạp chí Marie Claire vào năm 2018 và được tạp chí Daily Mailcông nhận là một trong 50 người phụ nữ tiêu biểu của nước Anh.

Những đứa trẻ ở trường mẫu giáo

Do trường gần nhà nên có thể nói mọi ngóc ngách của trường Việt - Triều này mình “nắm trong lòng bàn tay”. 

Đặc biệt, mình nhớ nhất mấy thứ đồ chơi dành cho trẻ em trong sân trường mà mấy anh, chị cũng thích chả kém như: cầu trượt, xích đu, đu quay, xà đơn, cưỡi ngựa… Có lẽ cái đu quay với 4 máy bay bằng tôn được ưu ái sử dụng thường xuyên nhất.

Do chỗ ngồi chỉ vừa cho mấy "phi công" được đào tạo tại trường cỡ 3-4 tuổi lái nên các "phi công" nghiệp dư ở mấy khu nhà B xung quanh toàn tranh thủ lượn trên cánh là chính. Cứ 1 phi công đẩy thì có đến 4, 5 phi công bám cánh mà lượn.

Thỉnh thoảng cũng có "phi công" do chưa có kinh nghiệm nên bị càng máy bay đập vào đầu do thoát ra ngoài vòng quay không kịp. Có lẽ máy bay là thứ phải sửa chữa và thay thường xuyên nhất trong các món đồ chơi trong sân. 

Ngoài ra, sân chơi còn có cái đu quay đứng 6 rọ nhưng thường xuyên bị khóa, hiếm khi được mở ra dù rằng đường kính và chiều cao chỉ cỡ khoảng 4m và chỗ ngồi thì chỉ vừa đủ cho 1 em bé 1 rọ. Hàng rào khi đó của trường chỉ cao cỡ khoảng 1m nên thường là chỗ để nghỉ ngơi của đám trẻ gần đó sau khi đá bóng.

Do hàng rào thấp nên buổi tối, chú bảo vệ và đám trẻ con hay có trò chơi trốn tìm. Kết quả chung cuộc thường là chú thua vì một mình chú không thể chống lại một nhóm nghịch ngợm. Chưa kể, ngay sát cổng phía bên hông sân trường còn có một vài cây trồng mà gốc ở ngoài đường nhưng cành thì lại vươn cao vào bên trong khiến "cuộc chiến" lại càng thêm phần gay cấn. 

Có nhiều đêm vào mùa hè, khi thời tiết nóng bức khiến ông trời cũng phải mang các vì sao ra phơi gió, mấy đứa trong khu lại rủ nhau trèo lên đó mà “tám” đủ các thể loại chuyện, mặc kệ chú bảo vệ đứng bên dưới đuổi gió. 

Nhà trẻ Việt - Triều còn có kỷ niệm nữa với mình, gắn bó với gia đình mình đến tận chân tường rào. Chuyện là tầm khoảng năm 1987-1988, cụ ông nhà mình có liên hệ được với trường cho xin xỉ than từ nhà bếp để về làm gạch ép xây tường rào.

Thế là cứ vài ba hôm, hai bố con lại mượn cái xe cút kít vào trong bếp nhà trường xúc xỉ đem về nhà ép lại thành gạch xây tường rào quanh nhà. Một công đôi việc, vừa giúp nhà trường đỡ phải mất công đổ bỏ gây hại môi trường, lại vừa giúp gia đình đỡ tiền mua gạch, củng cố và mở rộng được giang sơn bờ cõi cho đến tận bây giờ. 

Không hiểu sao ngày đó thiếu ăn, người gầy ốm như con khỉ thế mà mình tham gia xúc tro xỉ và làm gạch hăng thế. Có thể một trong những lý do là khi đó mình có cảm nhận người ấy hay nhìn trộm mình từ trên tầng 5 của tòa nhà đối diện chăng? 

Ngày Tết'trông nồi bánh thì ít, trông nhau thì nhiều'

Suy cho cùng, ngày Tết ở Trung Tự cũng như đa phần ở những nơi khác tại Hà Nội. Nhưng có lẽ, nó đặc biệt hơn vì đó là nơi mình từng trải qua toàn bộ thời niên thiếu.

Không khí chuẩn bị đón Tết bắt đầu được cảm nhận khi bố chỉ đạo mẹ ra chợ mua lá dong, gạo, đậu… về nấu bánh chưng. Có năm, nhà cũng tự nuôi được 1 con lợn và Tết là dịp con lợn bị làm thịt để gói bánh chưng, làm thịt đông. Thường ở nhà bố là người gói bánh, chuẩn bị củi lửa và cũng là người thức canh nồi bánh. 

Mình cũng có mấy ông anh nhưng Tết đến hiếm khi bố được nhờ vì anh thì đi bộ đội, anh thì đi học xa, tất cả chỉ trong cậy vào mình. Việc nặng thì không dám nói chứ ba cái vụ rửa lá dong hay châm thêm củi vào nồi bánh thì một tay mình làm hết. Trung bình mỗi năm cụ ông gói và nấu cỡ khoảng 30 cái nhưng phần lớn lại đem cho họ hàng và người quen chứ để nhà ăn không đáng là bao. 

Tầm khoảng trưa chiều ngày 28, 29 Tết, ngoài đường đã có một số gia đình chuẩn bị nổi lửa nấu bánh chưng. Đây cũng là dịp mấy đứa trẻ con thích tụ tập nhất.

Thường là nồi bánh chưng nhà ai thì đứa trẻ nhà ấy có uy nhất, có quyền cho hay không cho những đứa khác được ngồi xung quanh. Thời tiết mùa đông những ngày giáp Tết không những lạnh mà còn rét, thật không có thú vui nào hơn là cả đám được tụ tập, đàn đúm quanh bếp lửa, lâu lâu lụi một vài củ khoai, củ sắn vào đống than, vừa chuyện trò, vừa chờ chín. 

Để có được miếng ăn ngon cũng không hề đơn giản, phải canh sao cho không bị cháy, rồi lúc bóc vỏ ăn lại không bị nát. Ăn xong, mặt mũi và tay chân đứa nào đứa nấy đều không khác xa mấy chú thợ mỏ ở Quảng Ninh, rồi cười giỡn, chọc ghẹo, chạy nhảy làm náo loạn xung quanh.

Hồi đó mà mấy đứa nhỏ có điện thoại di động như bây giờ thì chắc không khí nấu bánh chưng ảm đạm lắm. Nói vậy chứ cũng có vài chỗ nấu bánh chưng rất yên tĩnh, chỉ có tiếng nổ lách tách của than củi và tiếng gió lùa qua các thanh củi. Ở nơi đó, người đảm nhiệm trông nồi bánh thường là mấy anh chị đang tuổi cập kê, trông nồi bánh thì ít mà trông nhau thì nhiều. Nhìn ngọn lửa cháy có thể đoán trái tim của họ nóng tới cỡ nào.

Trước Tết, có năm mình còn lĩnh nhiệm vụ đi xếp hàng mua quà Tết cho nhà theo chế độ tem phiếu tại cửa hàng mậu dịch Kim Liên, ngay chợ Kim Liên ngày nay. Còn nhớ, mỗi gia đình được mua 1 hộp quà Tết trong đó có mấy cái bánh quy, một ít kẹo dừa, một ít mứt và khoảng mấy chục hạt lạc trứng chim, kèm theo một bịch bóng bì da lợn.

Nhà nào có điều kiện thì có thể mua thêm trứng và bột mì đem ra chỗ khu tập thể công nhân gần cầu Trung Tự để đặt làm bánh bích quy.

Trong nhà thì công việc đón Tết có lẽ cũng không có nhiều vì thời buổi khó khăn, đa phần các gia đình cũng không có nhiều thứ để phải lo dọn dẹp hay bày biện. Chủ yếu nhất có lẽ vẫn là chuyện lo ăn Tết hơn là lo chơi Tết. Ngày thường có thể ăn đạm bạc được chứ mấy ngày Tết cũng phải cố gắng có thịt có cá để phòng khi có khách đến nhà chơi chúc Tết.

Chưa kể ngày Tết lại thường rét mướt nên cũng khiến con người ta làm biếng vận động. Cụ ông trong nhà có niềm say mê và hứng thú với cây quất nên hầu như năm nào cũng vậy, cụ thường đi khuân ở đâu đó về một cây quất để chưng trong nhà dịp Tết.          

Sáng sớm mùng 1 Tết, có lẽ bắt đầu từ 6h sáng đã có lác đác vài nhà đốt pháo đón xuân mới trong khi đa số mọi nhà còn ngủ chưa dậy vì thức khuya đón giao thừa và do trời mùa đông gió rét. Ban đầu còn rải rác, càng về sau tiếng pháo càng nổ rộn ràng hơn, đanh hơn, và đồng đều hơn. Nằm ở trong chăn mà nghe tiếng pháo thì khó có thể ngủ tiếp được.

Hầu như đã thành thông lệ đầu năm, cứ vào mùng 1 Tết, bác hàng xóm lại đi giày đen, mặc comple, mũ phớt sang nhà tôi chúc Tết. Thực sự là trong cái không khí vừa tiếng pháo nổ xen lẫn mùi thuốc pháo và xác pháo đầy trước sân nhà thì những lời chúc Tết nghe chân thật và ý nghĩa làm sao. 

Bước chân ra khỏi nhà là thấy xác pháo đầy đường cùng mùi thuốc pháo ở mọi nơi. Buổi sáng 3 ngày Tết hầu như gia đình nào cũng lo chuẩn bị mâm cơm cúng tổ tiên, sau đó đi thăm hỏi và chúc Tết họ hàng, bạn bè, người quen.

Đường phố cũng hầu như không có nhà nào mở cửa để kinh doanh hay buôn bán trong những ngày này, nhà ai cũng mở sẵn cửa để chờ đón khách. Gia đình nào có điều kiện thì bật nhạc lớn với máy hát chạy bằng đĩa than hay băng cát-sét các bài nhạc ngoại quốc nổi tiếng thập niên 1970 - 1980. Còn không thì chỉ riêng tiếng nói từ loa phát thanh trong nhà hay ngoài đường cũng đủ giúp tạo thêm âm thanh sống động ngày Tết.    

Độc giả Nguyễn Quang Vinh

Tập thể Trung Tự: Những ngày nuôi lợn, tắm thứ xà phòng khó tả

Ốc bươu nhồi thịt hấp sả là món ăn ngon trong những ngày tiết trời lạnh này. Ảnh: Khánh Hòa.

Nguyên liệu:

- Ốc bươu: 1kg

- Giò sống: 150g

- Thịt xay: 300g

- Gừng băm, hành tím, nấm mèo, đường, muối, hạt tiêu, sả củ.

Hướng dẫn cách làm:

- Ốc bươu rửa sạch, ngâm với ớt cắt lát cho nhả hết nhớt và bùn đất. Rửa sạch ốc lại một lần nữa rồi luộc chín, lấy thịt ốc ra. Dùng muối hoặc giấm làm sạch thịt ốc cho hết chất nhờn. Phần vỏ ốc rửa sạch, để ráo.

- Băm nhỏ thịt ốc trộn với giò sống, mộc nhĩ, thịt xay, nấm mèo thái nhỏ và các gia vị khác cho vừa ăn.

- Cuốn hỗn hợp thịt ốc vào trong lá sả, cho vào từng vỏ ốc và đem hấp chín.

- Dọn ốc ra đĩa, ăn kèm với rau sống và dùng nóng với chén nước mắm gừng.

Ảnh: Khánh Hòa

Như vậy, với cách làm đơn giản, các bạn đã có món ốc bươu nhồi thịt hấp sả ngon tuyệt. Thịt ốc giòn ngọt thấm đẫm trong nước chấm mắm gừng cùng hương vị nồng nàn của các loại rau sống khiến bạn trở nên ấm áp hơn trong tiết trời lạnh này.

Món hủ tiếu lạ miệng nhưng chất lừ ở Sài Gòn

Hủ tiếu dê, hủ tiếu sa tế, hủ tiếu phá lấu hay hủ tiếu bột lọc là những món ăn lạ miệng nhưng ngon hết xảy ở nơi được mệnh danh là thành phố không ngủ - Sài Gòn.