Bẵng đi chừng nửa năm, quê tôi lúc đó 100% gia đình đã vào hợp tác xã nông nghiệp và hình thành các đội sản xuất theo xóm. Xóm tôi có khoảng gần 20 hộ. Nhà tôi được cái rộng rãi, có sân gạch, lại ở trung tâm nên ông đội trưởng thường mượn để làm nơi hội họp. 

Ông đội trưởng khoảng gần 40 tuổi, tính tình vui vẻ, trẻ trung, có uy tín với dân. Những năm ấy thực phẩm còn khó khăn, mỗi năm dịp Quốc khánh 2/9, hợp tác xã lại mổ lợn hoặc mổ trâu để bà con xã viên ăn mừng.

Năm đó, như thường lệ, các gia đình lại được chia phần thịt trâu. Lũ trẻ chúng tôi háo hức chờ đợi, và lại càng háo hức hơn khi biết tin ông đội trưởng đã liên hệ với hợp tác xã bên để mượn được cái đài thu thanh cho cả đội nghe mừng Quốc khánh. Lại nghe nói đài này của nước Ba Lan hiện đại lắm, có thể cho mấy chục người nghe được, không như cái đài Galen rè rè.

Rồi ngày ấy đã đến, chiều đó ông đội trưởng cử 2 thanh niên cùng ông đi mượn đài. Vì nhà tôi là trụ sở nên đài tất nhiên để ở nhà tôi. Tôi cũng cảm thấy hãnh diện với đám bạn. 

Khoảng gần 19h, mấy đứa bạn tôi đã có mặt lăng xăng quét sân, xếp ghế giúp người lớn. Một lúc sau, tôi thấy ông đội trưởng và 2 thanh niên đã về. Một người khệ nệ vác 1 bao tải gai. Anh đặt xuống và cẩn thận lôi ra một vật hình hộp to như cái vali màu cánh gián, thì ra đó là cái đài. Còn người kia xách một vật như cái đèn bão.

Tôi nhìn kỹ đúng là một cái đèn dầu, phía trên bình dầu bằng kim loại là cái bóng đèn trong vắt, chỉ khác đèn dầu thông thường là phía trên bóng thuỷ tinh được chụp thêm một cái chụp gồm những cánh khế bằng kim loại, chúng được nối với nhau bằng những sợi dây điện xanh đỏ, nhỏ xíu.

Tôi tò mò hỏi ông đội trưởng vì sao lại mượn cả đèn dầu. Ông cười rồi giải thích cho mọi người cùng nghe: “Đèn dầu phát ra điện để đưa vào cho đài nói, cũng như có cơm người ta ăn rồi mới nói được”.

Giờ phát sóng sắp đến. Ông đội trưởng quẹt que diêm xoè lửa. Một tay ông nâng cái bóng đèn và cả phần chụp trên rồi châm lửa, ngọn đèn sáng lên như đèn bão bình thường.

Khoảng 1 phút sau, ông quay sang bật núm ở bên trái. Sau một tiếng “tách” rồi những tiếng sột soạt từ trong đài phát ra, mọi người hồi hộp lắng nghe. Một làn điệu chèo rõ dần. Ông đội trưởng lại đưa tay sang vặn núm bên phải. Tôi nhìn thấy chiếc kim nhỏ màu đỏ sau mặt kính trên vỏ đài chạy từ từ qua những chữ số chi chít, âm thanh bỗng rõ dần, vang xa, cảm tưởng như đứng tận ngoài cổng nhà tôi vẫn nghe rõ. 

Đêm đó và 2 đêm sau, nhà tôi đông vui như hội. Già trẻ, gái trai chăm chú nghe các chương trình của đài đến tận khi phát thanh viên nói: “Buổi phát thanh đến đây là hết. Thân ái chào các bạn”. Mọi người lục tục đứng dậy, đốt đuốc ra về và không ngừng bình luận chương trình của đài. Bọn trẻ có đứa buồn ngủ từ lúc nào lăn ra chiếc chiếu dưới sân đánh một giấc.

Bà con về hết, anh tôi ra thu dọn sân, thấy vậy liền bế chúng vào giường cho ngủ. Một lúc sau gia đình chúng hớt hải đốt đuốc sang bế về.

Nửa năm sau - khoảng giữa năm 1963, sự kiện gây “chấn động” xóm tôi là ông Dung, trạm trưởng trạm y tế xã mua được cái đài do Việt Nam sản xuất. Cái đài vỏ gỗ màu nâu cánh gián, bắt sóng chỉ bằng cái cần ăng-ten sáng bóng có thể rút ra rút vào theo ý muốn.

Ông cẩn thận mang tấm vải xanh ra ông thợ may đầu làng may một cái túi vừa vặn cái đài. Túi chỉ để hở ra 2 núm của đài và phần cần ăng-ten. Túi có dây đeo quàng qua cổ. Hàng ngày cứ nghe thấy tiếng đài qua đường là biết ngay ông trạm trưởng đi làm hoặc đi về. Dân làng ngưỡng mộ ông lắm. Tôi thì ước ao bao giờ nhà mình có được cái đài như thế mà nghe… Ôi cũng chỉ là mơ là ước!

Khoảng đầu năm 1964, anh trai tôi là giáo viên cấp 1, vốn cũng có sở thích nghe đài, lần mò mua lại được cái đài Orionton cũ của một người quen ở thị trấn. Tôi vui lắm. Nhà tôi lại trở thành trung tâm của những thính giả yêu đài. Tối nào cũng có 3-4 ông hàng xóm đến uống nước chè. Các tối thứ 7 thì đông hơn vì có chương trình “Sân khấu truyền thanh”vui lắm. 

Có một ông khoảng gần 60 tuổi ở cách xa nhà tôi khoảng nửa cây số, hầu như ít khi bỏ tối nào. Ông thích nhất chương trình ngâm thơ, đến nỗi thuộc giọng ngâm của từng nghệ sĩ. Ông vanh vách nói về Linh Nhâm, Châu Loan. 

Lúc đó thời bao cấp, hàng hoá khó khăn, muốn mua pin chạy đài phải có sổ, mà chỉ cán bộ nhà nước mới được phân phối. May anh tôi cũng có sổ mua hàng nhưng pin vẫn không đủ dùng vì loại đài Orionton của Hungary khá tốn pin. Do vậy, pin thường để dành cho tối thứ 7.

Chiếc đài đó cũng đã gắn bó với một thời tuổi trẻ của tôi, nhất là thời kỳ chống Mỹ.

Nghe đài, tôi đã khám phá ra một chân trời mới. Tôi biết thêm nhiều thứ bổ sung cho kiến thức tôi đang học phổ thông. Tôi cũng rất thích các chương trình ca nhạc và thường nhẩm theo lời hát. Tôi học được một số bài hát từ chương trình của đài như: Chiếc gậy Trường Sơn, Trên đỉnh Trường Sơn ta hát, Đường cày đảm đang...  

Năm 1970, tôi vào bộ đội rồi hành quân đi B. Những ngày hành quân gian khổ trên Trường Sơn, nhiều lúc ba lô nặng trên vai, vừa đi tôi vừa lẩm bẩm bài hát Chiếc gậy Trường Sơn, nhẩm đi nhẩm lại quên đi cái mệt từ lúc nào. 

Sau năm 1975, tôi cũng như nhiều người lính trẻ khác, may mắn nguyên vẹn trở lại quê hương. Tôi không quên kiếm lấy một chiếc radio hiệu National nho nhỏ. Suốt những năm sau này, tôi coi đó là kỷ niệm của một thời áo lính, nhưng rất tiếc khoảng 20 năm sau, nó quá cũ nát, đem đi sửa, thợ lắc đầu ngao ngán. Tôi đành chia tay với nó. 

Đến lúc về hưu năm 2011, biết tôi hay nghe đài, các con đã trang bị cho tôi một chiếc đài nhỏ nhưng hiện đại, có cả chỗ cắm thẻ nghe ca nhạc. Thời 4.0 hiện đại, phương tiện nghe nhìn phong phú, tivi, điện thoại thông minh thu hút cánh trẻ và cả người già. Song tôi vẫn thích nghe đài vì xem ra nội dung tuyên truyền phong phú hơn, người nghe lại không nhất thiết phải ngồi cố định trước màn hình.

Tôi có thể nghe đài ngay khi làm một việc gì đó. Buổi tối người già ít ngủ, tôi cắm tai nghe, nằm nghỉ, nghe một bản nhạc, một bài hát để thư giãn. Có đài, tôi cảm thấy cuộc sống người cao tuổi phong phú hơn, sống vui, sống khoẻ hơn.

Độc giả Ngô Văn Sơn

Tập thể Trung Tự: Những ngày nuôi lợn, tắm thứ xà phòng khó tả

Chia sẻ về cuộc sống của mình, NSND Lan Hương cho phóng viên Dân tríbiết, về hưu nhưng bà khá bận rộn vì vẫn tham gia thỉnh giảng ở trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh.

"Tôi dạy lớp Đạo diễn sự kiện trong trường, việc được giảng dạy môn này là ước mơ nhiều năm nay rồi. Có lẽ, tôi có khả năng tưởng tượng, mơ mộng một chút nên thích môn này. Bên cạnh đó, tôi cũng mong muốn được truyền đạt những kinh nghiệm của mình cho thế hệ trẻ.

Đạo diễn sự kiện là một nghề hơi... điên điên. Họ có thể nghĩ ra những ý tưởng kỳ lạ, vì thế tôi cũng muốn sinh viên của mình có những sáng tạo không giống ai để có những chương trình hay và đặc biệt", bà chia sẻ.

Nói về tin đồn từng thẩm mỹ vì sợ… già, NSND Lan Hương cho hay bà không đi thẩm mỹ. Bà chỉ căng da, căng chỉ cho mặt cân đối hơn thôi.

"Người đi phẫu thuật thẩm mỹ phải là người rất dũng cảm. Trong khi, tôi lại rất nhát. Tôi không làm mắt, mũi như các nghệ sĩ khác, chỉ tác động một chút để có cơ săn chắc hơn. Thật ra, với nhiều nghệ sĩ, việc thẩm mỹ cũng là bình thường.

Tôi gần như là người cuối cùng của giới nghệ sĩ đi căng da mặt, căng chỉ… Không hiểu sao khán giả cứ lôi mình ra nói. Trong khi bao người làm trước mình người ta mách mình đi làm. Người ta nói chán thì kệ thôi, tôi cũng chẳng thèm nói lại", bà bộc bạch.

NSND Lan Hương cho biết, bà đang có cuộc sống êm ấm với đạo diễn, NSƯT Tất Bình. Dù đã gần 40 năm sống cùng nhau nhưng vợ chồng bà chưa từng to tiếng với nhau.

"May mắn tôi và ông xã làm cùng nghề nên hiểu nhau hơn. Khi tôi đến với anh Tất Bình, chúng tôi đã từng đổ vỡ nên cả hai trân trọng nhau. Có người dèm pha, nói "không biết sống với nhau được bao lâu", nhưng rồi chúng tôi đã đi bên nhau gần 40 năm rồi. Mặc dù rất nhiều phong ba nhưng đâu dễ từ bỏ. Tôi là người phụ nữ của gia đình nên luôn vun vén hạnh phúc hôn nhân", bà tâm sự.

Dù không có con chung nhưng NSND Lan Hương và NSƯT Tất Bình vẫn luôn thấy yêu nhau. Bà cho rằng, con cái là lộc trời cho, nên bà để mọi chuyện diễn ra tự nhiên.

"Tôi nghĩ là do "ông trời se duyên", là nợ với nhau từ kiếp trước. Tại sao giữa hàng vạn người, ta lại thích người này mà không phải người kia? Tại sao những người đàn ông có người vợ tuyệt vời, tào khang như thế nhưng rồi vẫn chia tay được để đến với người khác?", bà lý giải về tình yêu của mình.

Nữ nghệ sĩ nói, bà may mắn khi được vào phim Em bé Hà Nộicủa đạo diễn Hải Ninh năm 10 tuổi. Bộ phim này đã gắn cho bà một danh xưng đáng nhớ để đến tuổi 61, khán giả vẫn gọi bà là Lan Hương "em bé Hà Nội".

"Bản thân tôi không bao giờ tưởng tượng được, cho đến tận bây giờ khi đã trở thành bà ngoại, đã ngoài 60 tuổi vẫn được khán giả gọi như vậy. Tôi không cảm thấy buồn hay chạnh lòng vì điều đó. Ngược lại, tôi trân trọng khi khán giả vẫn gọi mình là Lan Hương "em bé Hà Nội". Đời người nghệ sĩ có được vai diễn ấn tượng không phải là điều dễ dàng. Có một vai để đời và đi cùng là hạnh phúc lắm rồi", bà chia sẻ.

Nữ nghệ sĩ gốc Hà Nội chia sẻ thêm, dù bận rộn và có nhiều áp lực về sức khỏe nhưng bà vẫn muốn đi làm phim nếu có thời gian. Những lúc rảnh rỗi, bà thường cùng chồng đi du lịch. Con gái riêng của bà đã có hai con và sống ở nước ngoài, thi thoảng bà cũng sang Đức để thăm con, cháu.

"Con gái tôi sang Đức từ năm 1988 với bố, lúc đó con 6 tuổi. Hồi đó, đi nước ngoài khó nên có điều kiện sang là cho con sang luôn, tôi phải hy sinh xa con từ nhỏ. Con sống ở nước ngoài từ nhỏ nên có tính cách lai tây, con sống hồn hậu, dễ tin người, về Việt Nam mọi người thường gọi là "gà tồ".

Ở nước ngoài, họ sống khác nên hai mẹ con không thường xuyên tâm sự với nhau. Hai mẹ con gắn bó kiểu khác, kiểu văn minh. Tôi cũng không cảm thấy thiệt thòi vì điều này. Con giờ đã trưởng thành, có gia đình riêng, sống hạnh phúc là mình vui rồi" nữ nghệ sĩ kể về con gái.

(Theo Dân Trí)

NSND Lan Hương nói chị không chảnh hay sợ xấu khi lên hình như nhiều người nghĩ. 'Em bé Hà Nội' cũng lý giải vì sao kể từ lúc về hưu chị cũng không xuất hiện trên màn ảnh.