PGS.TS Lê Danh Tuyên, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia cho biết, lâu nay luôn có 2 quan điểm đối nghịch khi nói về yếu tố tác động đến chiều cao của trẻ.

Nhóm thứ nhất cho rằng chiều cao của trẻ do di truyền và các yếu tố trước sinh, quan điểm còn lại cho rằng do tác động của các yếu tố ngoại cảnh.

"Thực tế hầu hết các nhà sinh học đều thống nhất, sự tăng trưởng của cơ thể chịu ảnh hưởng của cả yếu tố di truyền và ngoại cảnh, đặc biệt là dinh dưỡng", PGS Tuyên chia sẻ.

Trong đó chiều cao cơ bản do di di truyền nhưng nếu các điều kiện về dinh dưỡng và môi trường không thỏa mãn thì mức phát triển sẽ không tương xứng với tiềm năng di truyền.

1.000 ngày quyết định

PGS Tuyên cho biết, y học hiện đại thừa nhân, các yếu tố ngoại cảnh, đặc biệt là dinh dưỡng 1.000 ngày vàng đầu đời đóng vai trò quyết định với chiều cao của trẻ sau này.

Chiều cao đạt được khi 3 tuổi sẽ quyết định chiều cao của trẻ khi trưởng thành. Trong đó dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời đóng vai trò quyết định trong các yếu tố ngoại cảnh

1.000 ngày tính từ thời điểm thụ thai cho đến khi 2 tuổi. Trong đó chia nhỏ làm 3 giai đoạn: 9 tháng mang thai, 1 năm đầu đời và 365 ngày năm thứ 2.

"Đây là giai đoạn cần can thiệp tích cực để người trưởng thành đạt chiều cao theo tiềm năng di truyền. Bỏ lỡ chăm sóc tốt trong 1.000 ngày vàng đầu đời thì không gì có thể bù đắp được", PGS Tuyên nhấn mạnh.

Đặc biệt đối với trẻ em, WHO công nhận, chiều cao đạt được lúc 3 tuổi sẽ quyết định chiều cao khi trưởng thành.

Cụ thể, nếu một trẻ 3 tuổi bị thấp còi nặng, chỉ cao 81,2cm thì đến khi trưởng thành chỉ cao tối đa 158cm (dù được chăm sóc tốt về sau). Trẻ thấp còi nhẹ lúc 3 tuổi cao 89,3cm thì sau này chỉ đạt đến tối đa 167,3cm và 1 trẻ bình thường lúc 3 tuổi cao 94,5cm thì sẽ đạt đến 170,9cm.

Trong 1.000 ngày vàng đó phải kể đến vai trò của sữa mẹ - nguồn dinh dưỡng quý giá và là vắc xin tự nhiên đầu đời bảo vệ sự sống hiệu quả nhất.

"Các nghiên cứu khoa học nghiêm túc chỉ ra rằng sữa bò (sữa công thức) là thủ phạm của nhiễm trùng, tiêu chảy và làm tăng tỷ lệ tử vong trẻ nhỏ dưới 1 tuổi (tỉ suất chết sơ sinh-IMR cao hơn 12 lần so với nhóm nuôi con bằng sữa mẹ)", PGS Tuyên thông tin.

Can thiệp gì ở 1.000 ngày đầu tiên?

Trẻ em ở bất cứ nơi đâu đều có khả năng phát triển toàn diện cả về tinh thần và đạt chiều cao nếu được nuôi dưỡng tối ưu.

Trong giai đoạn mang bầu, các thai phụ cần giảm thiểu tình trạng thiếu năng lượng diễn ra kéo dài, điều này có thể giúp giảm 1/3 nguy cơ bệnh tật cho thai nhi. Lưu ý các phụ nữ mang thai ăn uống đa dạng, uống đủ các vi chất cần thiết và nghỉ ngơi hợp lý.

Khi chào đời, trẻ phải được bú mẹ sớm trong vòng 1 giờ đầu sau sinh và cho bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời. Không cần cho trẻ ăn/uống thêm các loại đồ ăn/thức uống khác, kể cả nước trắng.

Từ tháng thứ 7, trẻ cần được ăn thêm đủ các thức ăn sệt và đặc đảm bảo chất lượng và tiếp tục cho bú sữa mẹ đến 24 tháng tuổi để trẻ tiếp tục phát triển khỏe mạnh.

Theo PGS Tuyên, ở Việt Nam, gần 50% bậc cha mẹ mắc sai lầm khi cho trẻ ăn dặm quá sớm và thường không đủ chất.

Điều đó có nghĩa là trẻ không được ăn đúng và đủ các loại thực phẩm cần thiết (giàu sắt, đạm động vật, rau củ quả, sữa, ngũ cốc và dầu thực vật).

Nói về vai trò của luyện tập thể thao, PGS Tuyên cho biết đây là hoạt động cần thiết để nâng cao sức khỏe và sức bền nhưng đó không phải là chìa khóa để nâng chiều cao.

Thúy Hạnh

Không gian ấn tượng mà hôm nay chúng tôi muốn giới thiệu đến các bạn là khu vườn của anh Nguyễn Thanh Sơn. Nằm ở ngay chân cầu Vĩnh Tuy, thuộc phường Long Biên, Hà Nội, trên mảnh đất rộng rãi lên đến 1300m², chủ nhân đã xây dựng cho mình một khu vườn tuyệt đẹp, khiến ai bước đến cũng ngỡ như mình đang lạc vào xứ sở thần tiên trong cổ tích.

Nằm ở ngay chân cầu Vĩnh Tuy, trên mảnh đất rộng rãi lên đến 1.300m², anh Sơn đã xây dựng cho mình một không gian tuyệt đẹp.

Một ngõ nhỏ xinh xinh với lối vào lát đá, hai bên là cây cối xanh tươi như mời gọi khách đến thăm nhà. Một sân gạch thênh thang, một ngôi nhà nhỏ xây bằng gỗ mộc mạc, gần gũi. Và xung quanh khung cảnh ấy là vườn hoa duyên dáng với điểm nhấn nổi bật là hoa hồng. Bỏ ra một khoảng thời gian khá lâu, với bao tâm huyết cũng như vấp phải những khó khăn ban đầu, bây giờ anh Sơn đã có thể tận hưởng một không gian yên bình mà bao người ở phố thị phải hằng mơ ước.

Một ngõ nhỏ với lối vào lát đá, cây cối xanh tươi như mời gọi khách đến thăm. Một sân gạch thênh thang, một ngôi nhà nhỏ xây bằng gỗ mộc mạc, gần gũi.

Đến với khu vườn của anh Sơn, bạn sẽ được thả hồn trong khung cảnh nên thơ với vô vàn các loài hoa hồng đang đua nhau khoe sắc. Từ các giống hoa hồng trong nước lẫn hoa hồng nhập ngoại đều được chủ nhân kỳ công sưu tầm và chăm sóc. Nào là hồng quế nhỏ, hồng quế kép, bạch hồng, hồng cổ Sa Pa, hồng nhung, hồng đào,… cho đến những cái tên mà bạn có thể mới được nghe lần đầu như Aunt Margy, Golden Celebration, The Lark Ascending, Lavender Crystal, Heritage,… Tất cả đều ngọt ngào, kiêu sa, đúng như danh hiệu “nữ hoàng của các loài hoa” được con người ưu ái dành tặng.

Nhưng nổi bật và ấn tượng hơn cả chính là trăm sắc hoa hồng đua nở.

Anh Sơn chia sẻ, anh yêu hoa hồng vì chúng đẹp, dịu dàng, kèm theo hương thơm vô cùng quyến rũ. Hoa hồng có rất nhiều giống, mỗi giống hoa lại mang một hương sắc đặc trưng, tựa như cái tôi của riêng mình vậy. Nếu màu đỏ mang lại sự rực rỡ, màu vàng tạo cảm giác sang trọng, sắc hồng điệu đà như thiếu nữ thì màu trắng lại đem đến nét tinh khôi, trong trẻo như sương mai… Hoa hồng dù khi còn e ấp trong nụ hay lúc đã bung nở dưới nắng đều đẹp đến nao lòng. Yêu hoa, chăm hoa, nhìn chúng lớn lên thay sắc mỗi ngày khiến anh cảm thấy cuộc sống vô cùng thú vị.

Những giống hoa hồng khác nhau mang trên mình vẻ đẹp riêng cùng nhiều sắc màu rực rỡ như hồng, vàng, đỏ, cam.

Cũng giống như bất cứ ai từng trồng hoa, anh Sơn cũng trải qua những giai đoạn khó khăn, nhất là về vấn đề đất trồng. Chất đất ở đây còn khá lạ đối với anh, ban đầu cây phát triển rất kém mặc dù anh chăm chỉ tưới nước thường xuyên. Về sau, khi đào lên xem mới phát hiện đất phù sa nhưng chứa nhiều hạt sét nhỏ, gặp nước tạo thành lớp màng bao phủ nên dù tưới nhiều nước cây vẫn khó hấp thụ. Chính vì thế, anh tiến hành xới đất bề mặt và cải tạo đất bằng cách thêm vào các loại lá mục, than củi và các loại đất cách gần vị trí trồng, từ đó cây thích nghi và phát triển tốt.

Trong vườn ngập tràn các loại hồng nhập ngoại như: Aunt Margy, Golden Celebration, The Lark Ascending, Lavender Crystal, Heritage,…

Đam mê với hoa, anh Sơn thường lên các trang web bán hạt giống, cây trồng uy tín để cập nhật thêm nhiều giống hồng mới lạ cho khu vườn của mình. Trồng hoa hồng bản xứ đã khó, trồng hoa hồng nhập ngoại lại càng khó hơn do sự khác biệt tương đối về thổ nhưỡng, khí hậu,… Theo kinh nghiệm của anh Sơn, để cây tươi tốt, cho nhiều nụ thì bí quyết chính là sử dụng phân hữu cơ vi sinh, lá, cánh hoa mục tự ủ để bón cho cây trồng. Thi thoảng anh còn bổ sung phân vi lượng cho cây để hoa nở rộ hơn. Thời gian bón khoảng 2-3 tháng sau khi ủ, vì nếu bón sớm quá cây sẽ dễ bị nóng và chết yểu. Bên cạnh đó, mỗi ngày chúng ta cần dành thời gian cắt tỉa, tưới nước, phun thuốc phòng ngừa sâu bệnh.

Anh Sơn thường sử dụng phân hữu cơ vi sinh, lá, cánh hoa mục tự ủ để bón cho cây trồng.

Mặc dù về cơ bản, cách trồng cũng như chế độ chăm sóc chúng là gần giống với nhau, thế nhưng để “hoa xứ người” nở rộ ở khí hậu của Việt Nam thì đòi hỏi sự đầu tư kỹ lưỡng lẫn đam mê rất lớn. Nếu được tận mắt chứng kiến vườn hoa với hàng chục giống hoa hồng, bạn sẽ không khỏi trầm trồ và khâm phục anh Sơn. Tình yêu của người làm vườn tại gia này đã khiến cho mảnh đất rộng rãi như được thổi vào nguồn sống mới, với linh hồn và hơi thở của cỏ cây hoa lá!

Những bông hoa hồng được chăm sóc kỹ lưỡng luôn bung nở ngọt ngào dưới ánh nắng mai. Bên cạnh hoa hồng, khu vườn của anh Sơn còn trồng thêm nhiều loại hoa khác... Bạn sẽ được thả hồn trong khung cảnh nên thơ với nhiều loài hoa khi lạc bước đến khu vườn này.

Theo Trí thức trẻ