- Triển lãm “Hồn đá” lần này so với lần trước có tác phẩm nào mới?Tôi chuẩn bị khoảng 30 tác phẩm lấy từ 3 cuốn sách ảnh nude: Xuân thì, Miền cổ tích và một phần chưa từng công bố. Chúng đang nằm trong kia, lần đầu công bố trong triển lãm “Hồn đá” này.
Mỗi bức ảnh là một câu chuyện. Tôi đã cân đối số tác phẩm phải có đủ góc cận cảnh, trung cảnh và toàn cảnh. Thậm chí với chụp ngoại cảnh, tôi phải cân đối bao nhiêu tấm chụp ở biển, bao nhiêu tấm chụp trên rừng, bên suối, đồi cát…
- Sau mấy tháng, không rõ ảnh nude của anh đã đến được phòng khách chưa?
Để biết thoát hay chưa, có lẽ tôi phải đến phòng tắm của từng nhà để kiểm tra! (cười) Họ mang những tác phẩm của tôi về nhà, như bạn, hãy tự hỏi mình trưng bày chúng ở đâu là xứng đáng nhất? Tôi tin chúng sẽ được trưng ở những nơi trang trọng nhất trong nhà, thay vì phòng tắm hay phòng ngủ như trước đây.
- 20 năm, ảnh khỏa thân nghệ thuật đã cởi mở hơn xưa nhiều. Anh xin triển lãm còn gặp khó khăn không?
Hồi xưa, tôi từng xin phép triển lãm ảnh nude và thất bại 3 lần. Sau đó, tôi tuyên bố không bao giờ xin phép triển lãm ảnh nude thêm lần nào nữa. May thay, tôi đã được Hội Nhiếp ảnh TP. HCM thay mình lo thủ tục, xin triển lãm “Miền cổ tích” lần trước và lần này (triển lãm “Hồn đá”) là Hội Mỹ thuật TP. HCM.
Theo tôi được biết, Sở VH-TT-DL TP. HCM đã rất cởi mở với các tác phẩm của tôi. Họ làm quy trình rất chặt chẽ và đúng hẹn. Có lẽ, họ biết ông Thái Phiên chụp ảnh đàng hoàng. Tôi cho rằng, với tư duy làm văn hóa như các nhà quản lý ở thành phố chúng ta hiện nay sẽ giúp cởi trói cho nghệ thuật, mang nghệ thuật đến gần với công chúng và những người nghệ sĩ chúng tôi cũng đỡ phần nào tủi hờn. Tôi hoan nghênh điều ấy vô cùng.
 |
| NAG Thái Phiên bên tác phẩm "Trái cấm". |
- Không nhiều nhiếp ảnh gia dám chụp nude, và trong số đó, càng không nhiều nhiếp ảnh gia chụp nude dám chụp phần nhạy cảm. Thái Phiên và “Hồn đá” lần này cũng vậy?
Dưới góc độ của nhà y khoa, bất cứ bộ phận nào trên cơ thể người đều chỉ là tế bào nên tôi không việc gì phải né tránh cả. Tuy nhiên, cách thể hiện sao để 50% các nhà quản lý ưng thuận, 50% công chúng có thể đón nhận, đó là quá trình dài mà chúng tôi phải làm từng bước thầm thì công chúng mới thẩm thấu được.
Nếu bây giờ tôi chụp bộ phận sinh dục của mẫu nữ và trưng chúng ra, tôi thấy đẹp nhưng chưa chắc bạn thấy đẹp thì sao? Sẽ là một cuộc tranh luận gay gắt. Vì vậy, tôi nghĩ trước mắt cần phải có thời gian. Nếu được, bạn hãy đến nhà tôi, tôi sẽ cho bạn xem những tác phẩm chụp bộ phận sinh dục đẹp tuyệt vời như những đóa hoa.
- NAG Phạm Hoài Nam từng nói tôi: “Cơ thể trần trụi của con người là tạo vật hoàn hảo của tự nhiên. Người già đẹp theo kiểu già, người mập đẹp theo kiểu mập…”. Anh sẽ thử thách mình với mẫu có ngoại hình đặc biệt ở bộ ảnh kế tiếp?
Cảm ơn bạn vì câu hỏi hay. Một bông hoa đang nụ, khi nở hay đã héo úa đều có vẻ đẹp của riêng nó. Chúng ta không nên hỏi vì sao tôi chỉ chụp hoa nụ mà không chụp hoa héo, hoa úa vì mỗi người cảm nhận vẻ đẹp của bông hoa theo cách khác nhau. Bạn thấy hoa héo, hoa úa đẹp thì cứ việc chụp đi, còn tôi chỉ thích chụp hoa nụ.
Có người còn hỏi tôi: Vì sao anh không chụp nude nam? Tôi kêu bạn ấy hãy tự đi mà chụp nude nam, mắc mớ gì phải bắt tôi chụp. Tôi chỉ làm chuyên một phần rất nhỏ trong biển mênh mông nghệ thuật ảnh khỏa thân.
 |
| Nét đẹp cơ thể phụ nữ như hòa vào hòn đá. |
- Những tác phẩm này định giá ra sao?
Rất khó để định giá cho từng tác phẩm vì nghệ thuật là vô giá. Từ “vô giá” hiểu theo nghĩa không đáng giá hay không thể định giá đều được cả. (cười) Vì vậy, chúng tôi đã cùng nhau trăn trở về tất cả chi phí để cho ra một tác phẩm như vậy, thậm chí gồm cả tiền thuê mặt bằng triển lãm… để cho ra một con số mang tính tượng trưng.
Bạn thử ra những chỗ bán ngoạn thạch, mỗi viên đá ở đó không in gì đã có giá gấp đôi một tác phẩm của tôi rồi. Vì vậy, tôi cố gắng quảng bá để đưa ảnh khỏa thân nghệ thuật đến gần công chúng chứ không đặt nặng chuyện kinh doanh, lời lỗ gì. Dĩ nhiên, tôi cũng cần một phần lợi nhuận để tiếp tục làm nghề.
Xin nói thêm, tôi là cử nhân quản trị kinh doanh nên không dại gì đầu tư vào nghệ thuật kiếm lời.
- Chúng ta nghe rất nhiều chuyện góc khuất nghề mẫu chụp nude. Nên chăng phải có luật tác nghiệp chụp nude vì đã đến lúc người chụp lẫn người mẫu đều cần được bảo vệ cụ thể?
Trước hết, vì sao lần này Hội Mỹ thuật thay tôi xin phép triển lãm chứ không phải Hội Nhiếp ảnh? Vì chúng tuy là ảnh khỏa thân nhưng được thể hiện trên chất liệu đá, lại là độc bản nên không thuộc nhiếp ảnh nữa rồi. Có thể gọi, những ảnh nude in đá của tôi là lai tạo giữa nhiếp ảnh và mỹ thuật.
Căn cứ Nghị định 113/2013/NĐ-CP về hoạt động mỹ thuật, các ảnh in đá độc bản của tôi là loại hình đồ họa nên tôi mới xin Hội Mỹ thuật lo thủ tục pháp lý.
Trong ngành y có Lời thề Hippocrates về tâm, đức của người bác sĩ thì tự tôi cũng có lời thề tương tự như vậy khi làm việc với người mẫu nữ. Trong hát quan họ, các liền anh liền chị hát với nhau, luyến láy nhau, đánh mắt đưa tình như thế nhưng không lấy nhau. Đó là lệ chứ không phải luật và nhiếp ảnh chúng tôi cũng có lệ như vậy.
- Thời buổi này, anh mang thề thốt ra nói, liệu có mơ hồ?
Lời thề trung thực nhất nằm trong tim của mỗi người. Những người giơ tay thề thốt, trông thế thôi chứ đừng tin họ! Thay vào đó, hãy lắng nghe nhịp đập của con tim.
 |
| Tác phẩm "Sóng đỏ" và hình dáng tự nhiên của đá như dành cho nhau. |
- Chúng ta nói nhiều về chụp khỏa thân nghệ thuật, còn trào lưu chụp khỏa thân thì sao? Khi thời gian qua, có quá nhiều người rủ rê nhau chụp khỏa thân, từ Tuyệt Tình Cốc, phố cổ Hội An đến… đèo Mã Pí Lèng?
Tôi xin phép đính chính rằng chữ “nake” mới là cởi truồng, còn “nude” đã bao hàm yếu tố nghệ thuật trong đó. Thấy một thằng bé cởi truồng, chúng ta không thể nói nó đang nude được.
Vậy làm sao để phân biệt nghệ thuật và phi nghệ thuật? Với những người ngoại đạo, như công chúng, nếu đứng trước tác phẩm nào làm chân – thiện – mỹ trong bạn rung cảm, nâng tâm hồn của mình lên tầm cao hơn, thì đó là nghệ thuật.
Xã hội có rất nhiều tầng lớp. Người ít học thẩm thấu nghệ thuật kém hơn người có học; người ngoại đạo thẩm thấu lại kém hơn người học chuyên ngành nghệ thuật. Chẳng hạn, những bạn nào chuyên ngành nghệ thuật sẽ có thể hiểu được ông tác giả bộ “Hồn đá” này muốn truyền tải gì. Tương tự, nhạc giao hưởng không thuộc về đại chúng, chỉ những ai có hiểu biết về âm nhạc mới nghe được tiếng suối reo, chim hót trong bài giao hưởng.
Vì thế, chụp ảnh khỏa thân nghệ thuật không thể trở thành phong trào như nuôi cá, nuôi tôm được. Loại hình này cực kỳ kén chọn, từ người mẫu, người chụp đến đối tượng thụ hưởng (khán giả). Chúng ta có mở cửa cho ảnh khỏa thân nghệ thuật đi nữa thì cũng chỉ có số ít như chúng tôi dám dấn thân.
Trên mạng xã hội bây giờ có quá nhiều ảnh khỏa thân, phần lớn thuộc loại đưa máy lên bấm cái tách là ra ảnh. Thể loại đó, tôi gọi là ảnh cởi truồng, cần phân biệt với ảnh nude.
Nhân đây, tôi rất cảm ơn Bộ VH-TT-DL, thông qua Cục Mỹ thuật Nhiếp ảnh & Triển lãm đã mở ra cuộc triển lãm nude ở Hà Nội năm ngoái, giúp đưa nghệ thuật chân chính đối trọng lại với ảnh cởi truồng kia.
Tôi quan điểm cứ trồng nhiều hoa thì dần dần cỏ dại sẽ bị lấn át.
Gia Bảo
Ảnh & clip: Bảo Hòa
'Cơ thể trần trụi của con người là tạo vật hoàn hảo của tự nhiên'
- Phạm Hoài Nam bình thản nói về chuyện chụp nude. Ít ai còn nhớ rằng anh được biết đến đầu tiên từ chụp nude và cũng từng bị ‘đập’ vì chụp nude.
" alt=""/>‘Chụp khỏa thân ở Tuyệt Tình Cốc là ảnh cởi truồng, cần phân biệt với nude’
"Không còn lựa chọn nào khác"Trời nhá nhem tối, anh Thạch Chăm Pa (37 tuổi, tiếp viên một tuyến xe buýt tại bến Đại học Quốc gia TP.HCM, TP.Thủ Đức, TP.HCM) ra bờ rào bẻ vài tép sả để chuẩn bị bữa cơm chiều. Mấy hôm nay, anh được người trong bến xe dẫn đi làm phụ hồ nên về trễ.
Anh Pa vốn có bệnh tim bẩm sinh. Bác sĩ khuyên anh không được làm việc nặng. Nhưng hiện tại, anh không còn lựa chọn nào tốt hơn. Sau 4 tháng kẹt lại bến xe, anh đã không còn đồng nào để trang trải.
 |
| Những chiếc xe buýt nằm im lìm trong bến, trở thành mái nhà bất đắc dĩ của một số tài xế, tiếp viên. |
Khi phố lên đèn, anh Chăm Pa dọn bữa tối ra chiếc bàn dựng tạm bằng những chiếc lốp xe buýt hỏng. Ngồi ăn cùng anh còn có anh Trần Phú Quý (41 tuổi) và cậu con trai 4 tuổi, anh Trần Thanh Phong (47 tuổi, tài xế tuyến xe buýt số 56). Cũng như anh Pa và khoảng 50 tài xế, tiếp viên khác, anh Quý, anh Phong cũng kẹt lại bến xe trong đợt dịch vừa qua.
Bữa ăn chỉ có đĩa cá kho và tô dưa hấu đã cắt sẵn thành miếng. Dẫu vậy, đây là bữa ăn thịnh soạn của Chăm Pa và mọi người.
Trước đó, các tài xế, tiếp viên tại bến xe này đều tin rằng, dịch bệnh sẽ sớm được khống chế. Thế nên, khi hợp tác xã thông báo bến xe ngưng hoạt động, mọi người đều cố trụ lại.
 |
| Anh Chăm Pa (trái) và anh Phong ăn bữa cơm đạm bạc trước đầu xe của mình. |
Anh Phong kể: “Ai cũng tưởng chỉ nghỉ chạy khoảng 1-2 tháng thôi nên ai còn tiền thì ra ngoài thuê phòng trọ để ở tạm. Số khác tiết kiệm hơn chọn cách ăn, ngủ trên xe”.
“Không ngờ dịch kéo dài suốt 4 tháng khiến mấy anh em ra ở trọ cũng không còn tiền đóng cho chủ, đành trở vào bến, lên xe ở tạm. Ai cũng biết ở trên xe nhiều điều bất tiện, khó khăn, đặc biệt là khi thành phố thực hiện lệnh giãn cách. Nhưng chịu thôi, chúng tôi không còn sự lựa chọn nào khác”, anh Phong nói thêm.
Không giống Chăm Pa đã quen với việc ngủ trên xe, những ngày đầu, nhiều tài xế gần như không thể chợp mắt. Dù trời đêm, không khí bên trong xe vẫn rất bí và ngột ngạt. Các tài xế cũng không thể mở cửa xe bởi không chịu nổi cảnh muỗi hoang thi nhau đốt, chích.
 |
| Anh Quý và cậu con trai hơn 4 tuổi của mình cũng ăn, ngủ trên xe ròng rã 4 tháng dịch. |
Ban ngày, không khí trong xe càng nóng nực, ngột ngạt hơn. Không chịu được cái nóng như phòng xông hơi, các tài xế phải tìm đến tán cây có bóng mát để mắc võng, trải áo mưa nghỉ tạm.
Trồng rau, hứng nước mưa, ăn mì gói độn cơm… sống tạm
Nhóm anh Quý, Chăm Pa, Phong cố gắng kết thúc bữa ăn thật nhanh. Sau đó, anh Quý dẫn cậu con trai mới học lớp chồi của mình đi tắm, còn anh Pa mời PV lên “tham quan” nơi ăn, ngủ của mình.
 |
| Không còn tiền, anh Tâm phải tự tay sơn, sửa chiếc xe buýt. |
Anh biến chiếc xe thành căn bếp nhỏ. Trên dãy ghế sát cửa lên xuống, anh sắp xếp gọn gàng mấy chai nước tương, dầu ăn, muối, bột nêm. Phía hàng ghế đối diện là thùng gạo.
Ngay giữa 2 hàng ghế, anh kê chiếc bếp gas mini cùng một cái nồi nhỏ. Vị trí này cũng là giường ngủ của anh sau mỗi 20h đêm.
“Trước đây, tôi có cái quạt điện. Nó quay 24/24 suốt 4 tháng qua nên hỏng rồi. Bây giờ, dù nóng nực, ngột ngạt, tôi cũng phải ngủ mùng thôi. Mở cửa ra muỗi nhiều lắm”, anh nói rồi giũ cái áo còn lấm lem vôi, vữa, ra hiệu cho tôi biết mình sắp đi tắm.
 |
| Chăm Pa giới thiệu không gian sống chật hẹp trên chiếc xe buýt. |
Sống trên những chiếc xe chỉ nằm phơi mưa, phơi nắng trong bến, các tài xế, tiếp viên gặp đủ mọi khó khăn. Khi thành phố thực hiện lệnh giãn cách, những người bị kẹt lại không thể mua thực phẩm.
Rất may, hợp tác xã có gói hỗ trợ tiền mặt và gạo nên các tài xế, tiếp viên không lo đói. Thế nhưng, không thể mua thực phẩm, họ bắt đầu làm quen với việc ăn mì tôm trường kỳ.
Nhắc đến mì gói, anh Dương Minh Tâm (32 tuổi, tiếp viên xe buýt tuyến 53) dù đang sơn lại chiếc xe của mình cũng thoáng giật mình. Sau 4 tháng luẩn quẩn trong vòng quay cơm trắng - mì tôm, mì tôm - cơm trắng, anh thật sự ngán ngẩm và “ghê sợ”.
 |
| Các tài xế phải trữ nước mưa để uống, nước giếng có trong bến xe chỉ có thể để tắm gội, giặt giũ. |
Thậm chí, anh ăn mì nhiều đến nỗi các tài xế tại đây nói vui rằng, Tâm có thể chế biến được 7 món ăn khác nhau chỉ từ mì gói. Trong khi đó, anh Pa sớm chuẩn bị cho mình một khu vườn rau xanh nho nhỏ ngay trong bến xe để “chống ngán mì gói”.
Từ đầu tháng 7, anh mua hạt giống, phân bón rồi xới đất, lên liếp trồng cải, mồng tơi, rau muống, bí đỏ, bầu... Anh còn tận dụng các khay, thùng nhựa hỏng tại bến xe để trồng thêm các loại rau thơm.
 |
| Nếu không mưa, mỗi đêm, các tài xế thường treo đèn, pha trà, cùng nhau nói chuyện giết thời gian, xua đi cảm giác cô đơn, nhớ vợ con. |
Nhờ mảnh vườn nhỏ này, các tài xế bị kẹt lại vì dịch có rau xanh để cải thiện bữa ăn. Mấy hôm nay, khi khu vườn già cỗi, rau củ úa tàn, anh Pa lại “thủ sẵn” hũ dưa mắm, lọ mắm bồ hóc. Khi có thể đi lại, anh còn vay mượn tiền, mua ít gạo nếp về độn vào gạo tẻ để nấu cơm ăn cho đỡ ngán.
Sống tạm tại bến xe, ngoài thiếu rau củ, thịt cá, các tài xế còn đối mặt với tình trạng thiếu nước sạch. Bởi, nước giếng tại đây có mùi hôi nên chỉ có thể dùng để tắm, giặt hàng ngày. Để có nước uống, nấu ăn, các tài xế phải mua từ các nhà xung quanh hoặc hứng, trữ nước mưa bằng chai, thùng nhựa.
Dẫu vậy, đó không phải là những điều các tài xế, tiếp viên xe buýt tại đây lo sợ nhất. Nỗi nhớ nhà, nhớ vợ con trong những đêm nằm một mình trong thân xe leo lét ánh đèn từ màn hình điện thoại mới khiến họ sợ hãi.
 |
| 20h đêm mỗi tối, các tài xế bắt đầu thu vén đồ đạc để chuẩn bị lên xe đi ngủ. |
Một tài xế xin được giấu tên chia sẻ, anh không muốn kể cảnh sống tại bến xe của mình với PV. Anh sợ vợ con biết rồi lại lo lắng, buồn phiền. Những lúc cảm giác cô đơn tràn về, anh lại tìm đến các tài xế cùng cảnh ngộ. Họ sẽ đun nước, pha trà rồi cùng nhau trò chuyện cho vơi nỗi nhớ nhà.
“Bây giờ, chúng tôi chỉ mong bến xe hoạt động trở lại. Tết đã sắp đến rồi, ai cũng lo không có tiền về quê đón Tết với gia đình, người thân. Thất nghiệp suốt 4 tháng qua, chúng tôi gần như chẳng còn gì cả”, anh này nói.
Bài, ảnh: Nguyễn Sơn
Xe buýt trang trí hàng trăm thú bông, khách quên mệt mỏi
Hơn một năm qua, anh Sang và tài xế biến chiếc xe buýt tuyến 146 thành “vương quốc” thú bông. Cách trang trí xe độc đáo, đáng yêu của hai người khiến hành khách thích thú.
" alt=""/>Tiếp viên uống nước mưa, sống trên xe buýt suốt 4 tháng dịch Covid
