Ông Donald Trump không chỉ đang trên đường trở lại Nhà Trắng, mà còn có thể trở lại với tư cách là một trong những tổng thống Mỹ quyền lực nhất trong nhiều thập niên: ông thắng cả về số phiếu phổ thông và phiếu đại cử tri, đảng Cộng hòa kiểm soát cả Hạ viện và Thượng viện.

Đây có thể là nhiệm kỳ cuối cùng của ông, nên gần như không có điều gì có thể ngăn cản ông ấy thực hiện những tầm nhìn táo bạo nhất của mình. Việc có một "trục dọc mạnh mẽ" cũng sẽ giúp ông có khả năng đưa ra quyết định nhanh chóng và biến chúng thành hành động.

Báo Kyiv Independentcủa Ukraine đã nêu ra 3 kịch bản bất lợi cho Ukraine khi ông Trump trở lại nắm quyền ở Nhà Trắng.

Ông Trump không thực hiện chính sách về Ukraine như đã tuyên bố

Ông Trump và những người đại diện đã thể hiện sự hoài nghi và phản đối tiếp tục viện trợ cho Ukraine. Những nhân vật như tỷ phú Elon Musk, người từng hỗ trợ Ukraine với Starlink, đã có những phát ngôn chống lại Ukraine trên mạng xã hội. Ứng cử viên Phó Tổng thống của đảng Cộng hòa J.D. Vance thì cho rằng vấn đề Đài Loan quan trọng với Mỹ hơn là Ukraine.

Tuy nhiên, những tuyên bố công khai của ông Trump không hoàn toàn là những chỉ báo đáng tin cậy về các kế hoạch chính sách của ông. Thông tin về các cuộc trò chuyện và quan điểm riêng tư của ông, bao gồm cả từ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, hé lộ thêm về quan điểm của Tổng thống đắc cử.

Ông có thể không muốn Ukraine không thắng cũng không thua. Ở một khía cạnh tích cực, một số báo cáo thậm chí còn ám chỉ đến việc Mỹ duy trì, thậm chí là tăng cường hỗ trợ quân sự cho Ukraine, chỉ để tăng cường năng lực của ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ.

Vấn đề ở đây là Nga hiện chiếm ưu thế và có thể sẽ từ chối bất kỳ thỏa thuận nào để rời bỏ mục tiêu tại Ukraine. Trong khi đó, Mỹ có ít công cụ hiệu quả để gây áp lực lên Nga, và Trung Quốc có thể sẽ tăng cường hỗ trợ cho Moscow.

Điều này cũng không mang lại cho Kiev một tương lai nhiều triển vọng hơn. Một thỏa thuận hòa bình tồi tệ có thể sẽ kích hoạt bầu cử và hỗn loạn nội bộ. Nó cũng có thể mở cửa biên giới, dẫn đến làn sóng di cư hàng loạt của nam giới. Với một Ukraine suy yếu và phương Tây bị phân tâm bởi các cuộc khủng hoảng mới nổi, Nga có thể sẽ nắm bắt cơ hội để tấn công một lần nữa.

Ukraine không phải ưu tiên của ông Trump

Khi nhậm chức, ông Trump có thể phân tâm bởi hàng loạt vấn đề trong nước và giải quyết cuộc chiến pháp lý của bản thân. Ông Trump phải đối mặt với 4 vụ kiện có mức độ rủi ro cao, có khả năng bị trì hoãn hoặc bác bỏ, tuy nhiên vẫn đòi hỏi thời gian và sự chú ý.

Sau đó sẽ là vấn đề trần nợ công của Mỹ. Chi phí trả lãi nợ công của Mỹ đạt mức kỷ lục 1,2 nghìn tỷ USD trong năm tài khóa kết thúc vào tháng 10, thậm chí cao hơn chi tiêu quân sự. Việc đình chỉ trần nợ hiện tại sẽ hết hạn vào ngày 2/1/2025, ngay trước khi quốc hội mới tuyên thệ nhậm chức vào ngày 3/1 và lễ nhậm chức của ông Trump vào ngày 20/1.

Ông Trump có thể sẽ cố gắng kiểm soát giá năng lượng, bằng cách giải phóng dự trữ hoặc gây sức ép buộc Ả Rập Xê Út phải làm như vậy. Điều này có thể sẽ tác động lớn đến Nga, hơn bất kỳ sự hỗ trợ trực tiếp nào cho Ukraine.

Cuối cùng, nội bộ nước Mỹ còn những vấn đề khác như các hạn chế về việc phá thai, định hình lại các thể chế chính trị và nhập cư. Việc thảo luận về các cuộc trục xuất hàng loạt người nhập cư trái phép có thể đi theo con đường tương tự "Bức tường Trump" sau năm 2016 - mất nhiều năm để thực hiện và cuối cùng phần lớn chỉ mang tính biểu tượng.

Tóm lại, ông Trump có thể sẽ giao vấn đề Ukraine cho một phái viên, do nhu cầu chú trọng trong nước hoặc nhận ra rằng không có chiến thắng dễ dàng nào.

Những nhân vật có thể đảm nhiệm vai trò này bao gồm cựu Giám đốc Tình báo Quốc gia Richard Grenell, cựu Cố vấn An ninh Quốc gia Robert O'Brien, hoặc cựu giám đốc CIA và cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo.

Mỹ cắt giảm viện trợ cho Ukraine

Vị thế đàm phán của Ukraine đang yếu và ngày càng xấu đi, điều này sẽ ảnh hưởng đến các điều khoản của bất kỳ thỏa thuận tiềm năng nào. Trong khi đó, Nga đang có tốc độ tiến công ở chiến trường Ukraine nhanh nhất kể từ khi xung đột nổ ra. Điều này càng củng cố vị thế của Moscow trước lễ nhậm chức của ông Trump.

Chiến lược tiềm năng của Ukraine là hợp tác với đặc phái viên của ông Trump và cố gắng thể hiện Ukraine là một cơ hội kinh doanh đầy hứa hẹn, việc hỗ trợ Ukraine thể hiện sức mạnh và họ có thể giành chiến thắng trong những điều kiện thích hợp. Không phải ngẫu nhiên mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và những người khác nhấn mạnh tiềm năng của Ukraine trong sản xuất lithium, titan, vàng, uranium và khí đốt.

Ukraine có thể sẽ cố gắng duy trì quyền kiểm soát tiến trình hòa bình bằng cách thúc đẩy tổ chức hội nghị thượng đỉnh hòa bình lần thứ hai, có thể diễn ra vào dịp tròn 3 năm nổ ra xung đột với Nga.

Kịch bản có thể xảy ra nhất là Mỹ giảm phần lớn hỗ trợ dành cho Ukraine, để châu Âu lấp đầy khoảng trống. Khi đó, các đối tác, đồng minh châu Âu có thể sẽ cần tăng cường hỗ trợ và không loại trừ khả năng triển khai bộ binh để huấn luyện trên lãnh thổ Ukraine.

Mặc dù gặp nhiều thách thức về mặt chính trị, một số quốc gia Bắc Âu có thể dẫn đầu nỗ lực này cùng với Ba Lan và Séc. Sự hỗ trợ đó có thể giúp Ukraine tiếp tục chiến đấu cho đến cuối năm 2025 khi nguồn tài nguyên của Nga đứng trước nguy cơ cạn kiệt và cuộc phải chấp nhận một số điều khoản đàm phán.

Một kịch bản khác là ông Trump buộc Nga ngồi vào bàn đàm phán và đề xuất những điều khoản mà Ukraine có thể chấp nhận, như đóng băng xung đột ở tiền tuyến hiện tại và đưa ra các đảm bảo an ninh gần giống với đảm bảo dành cho một thành viên NATO.

Thách thức chính của kịch bản này là Nga không chấp nhận các điều khoản khiến liên quan đến sự tồn tại và khả năng tái thiết của Ukraine. Moscow sẽ chỉ chấp nhận những điều khoản này nếu họ thấy chúng dẫn đến sự rút lui của phương Tây và sự hỗn loạn trong nội bộ Ukraine, tạo điều kiện cho Moscow tấn công trở lại khi nội bộ Ukraine chia rẽ.

Ở kịch bản tồi tệ nhất, nếu Mỹ cắt hoàn toàn viện trợ cho Ukraine, châu Âu dù cố gắng bao nhiêu cũng không thể bù đắp lại. Khi đó, Ukraine sẽ đối mặt với nguy cơ sụp đổ cả về kinh tế, quân sự. Tình trạng thiếu nhân lực, hao mòn liên tục và nguồn tài chính hạn chế có thể tạo ra một vòng luẩn quẩn cho nước này.

Kịch bản này tuy xa vời nhưng vẫn có thể xảy ra. Với sự khó đoán trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump, cả Ukraine lẫn châu Âu đềần những kế hoạch dự phòng mạnh mẽ.

Minh Phương - Diệu Linh

Nếu lưỡng viện quốc hội cho rằng các chính sách công của chính phủ có vấn đề, và việc phân bổ ngân sách hiện tại không hiệu quả, họ có thể phủ quyết kế hoạch ngân sách do chính phủ đề xuất. Ngược lại, chính phủ liên bang cũng có thể đóng cửa để gây áp lực khi đàm phán với quốc hội nhằm buộc các nhà lập pháp phải chấp thuận những dự toán tài chính của mình.

Do đó, nếu xảy ra tranh cãi và Quốc hội Mỹ không thông qua những khoản phân bổ ngân sách kịp thời, các cơ quan chính phủ sẽ phải tạm thời đóng cửa, cho nhân viên nghỉ việc hoặc trì hoãn dịch vụ vì hết tiền hoạt động. Trong 50 năm qua, Chính phủ Mỹ đã phải đóng cửa tới 21 lần dưới thời 7 tổng thống khác nhau.

Bất đồng sâu sắc

Giới quan sát lưu ý, các nghị sĩ phải thông qua 12 dự luật ngân sách khác nhau để cấp kinh phí cho các cơ quan liên bang và quá trình này tốn nhiều thời gian. Mối đe dọa đóng cửa chính phủ liên bang gia tăng là dấu hiệu cho thấy mức độ phân cực ngày càng lớn trong lưỡng viện quốc hội cũng như giữa hai chính đảng Cộng hòa và Dân chủ tại cơ quan lập pháp.  

Thượng viện Mỹ nằm dưới quyền kiểm soát của đảng Dân chủ, hôm 28/9 bỏ phiếu thông qua dự luật chi tiêu tạm thời nhằm ngăn chặn nguy cơ chính phủ đóng cửa. Dự luật gia hạn ngân sách liên bang đến ngày 17/11, trong đó cấp 6 tỉ USD viện trợ cho Ukraine và 6 tỉ USD cho các hoạt động cứu trợ thảm họa trong nước. Tuy nhiên, dự luật của Thượng viện đã bị Hạ viện nằm dưới sự kiểm soát của phe Cộng hòa (GOP) bác bỏ.

Trong khi, Hạ viện dự kiến tiến hành bỏ phiếu phê duyệt biện pháp tài trợ ngắn hạn của riêng họ, tập trung cho các lĩnh vực an ninh nội địa, quốc phòng, nông nghiệp, ngoại giao và các hoạt động quân sự đối ngoại.

Tính tới ngày 29/9, đề xuất về chi tiêu cho nông nghiệp đã không vượt qua được cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện. Hơn nữa, Thượng viện nhất quyết phản đối biện pháp siết chặt kiểm soát biên giới như đề xuất của phe GOP.

Theo tờ Washington Post, tình trạng bế tắc ngân sách hiện tại cũng một phần do sự chia rẽ nghiêm trọng ngay trong nội bộ đảng GOP về vấn đề thuế và chi tiêu chính phủ, kể cả việc có nên phê duyệt thêm gói viện trợ bổ sung cho Ukraine hay không.

Các nguồn thạo tin tiết lộ, 3 trong số các dự luật của Hạ viện liên quan đến quốc phòng, hoạt động quân sự đối ngoại và nông nghiệp hiện không nhận được sự ủng hộ của đông đảo nghị sĩ GOP.

Mâu thuẫn nội bộ của đảng cũng đang đe dọa vị trí lãnh đạo của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Kevin McCarthy. Ông McCarthy đã vấp phải sự chỉ trích của nhiều nghị sĩ GOP cực hữu khi đạt thỏa thuận với Tổng thống Dân chủ Joe Biden hồi tháng 5 nhằm nới trần nợ công, tránh tình trạng đất nước vỡ nợ.

Viễn cảnh tồi tệ

Hiện chưa có dấu hiệu nào cho thấy các nhà lập pháp lưỡng đảng chịu thỏa hiệp với nhau để phê duyệt ngân sách cho chính phủ liên bang kịp thời hạn nửa đêm ngày 30/10, thời điểm bắt đầu năm tài chính mới ở Mỹ. Điều đó khiến Chính phủ Mỹ nguy cơ cao phải đóng cửa lần thứ 4 trong thập kỷ qua.

Kịch bản tồi tệ này đồng nghĩa, hơn 400 cơ quan chính phủ sẽ bị ảnh hưởng, hàng trăm nghìn nhân viên liên bang sẽ phải nghỉ làm và hàng loạt dịch vụ công phải tạm dừng hoặc gián đoạn hoạt động.

Hàng triệu nhân viên liên bang đảm trách các công việc thiết yếu, bao gồm cả 2 triệu binh sĩ và lính dự bị, vẫn tiếp tục làm việc nhưng tạm thời không được nhận lương cho đến khi Quốc hội phê duyệt ngân sách mới.

Ngoài ra, đóng cửa còn dẫn đến việc đình chỉ vô thời hạn việc công bố các dữ liệu kinh tế then chốt của đất nước, kể cả thống kê về việc làm, lạm phát, chi tiêu tiêu dùng, vốn đặc biệt quan trọng với các nhà hoạch định chính sách và đầu tư.

Cả hai hãng xếp hạng tín nhiệm hàng đầu thế giới là Moody’s và Fitch đều cảnh báo mức độ tín nhiệm của Chính phủ Mỹ sẽ chịu tác động tiêu cực nếu phải đóng cửa. Ngân hàng đầu tư Goldman Sachs ước tính, tăng trưởng GDP quý 4 năm nay của Mỹ sẽ giảm 0,2% mỗi tuần nếu tình trạng đóng cửa chính phủ kéo dài.

Ông McCarthy quả quyết, các nhà lập pháp lưỡng đảng đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp hóa giải thế bế tắc hiện tại, vì việc chính phủ liên bang phải tạm đóng cửa một phần hay toàn bộ “không có lợi cho bất kỳ ai”.

Nhìn lại 21 lần chính phủ Mỹ đóng cửa trong vòng 50 năm qua

Sự bùng nổ của màu sắc với giày chạy bộ bắt đầu từ những năm 2000, phá vỡ sự thống trị của gam màu trắng, đen, xám nhàm chán. Các thương hiệu thử nghiệm những gam màu nổi bật, họa tiết độc đáo, biến đôi giày thành điểm nhấn ấn tượng cho bộ trang phục thể thao và được người tiêu dùng chào đón.

Sự lên ngôi của giày chạy có màu sặc sỡ bắt đầu từ Thế vận hội London 2012, khi những ngôi sao điền kinh hàng đầu thế giới như Allyson Felix, Sanya Richards-Ross và Tyson Gay xuất hiện với những đôi giày neon chói lọi. Hình ảnh ấn tượng đó đã tạo nên cơn sốt trong cộng đồng yêu chạy bộ, lan tỏa mạnh mẽ đến thị trường giày chạy bộ toàn cầu.