Người đọc được ngắm nhìn các công trình thời Pháp thuộc như Phủ Chủ tịch, Nhà hát Lớn Hà Nội, Nhà khách Chính phủ, Trụ sở Tòa án Nhân dân Tối cao, Nhà tù Hỏa Lò, Khách sạn Metropole Hanoi, Thư viện trường PTTH Chu Văn An.

Các tác giả đã diễn giải nhẹ nhàng, dễ hiểu và giàu cảm xúc các cứ liệu về nền tảng cội nguồn kiến trúc Thăng Long - Hà Nội xưa ở thế kỷ 18 trở về trước với thành quách "lối xưa xe ngựa hồn thu thảo", kết nối vùng dân dã "kẻ chợ". 

Sự chuyển mình hội nhập, tiếp thu lối nghệ thuật tinh hoa của kiến trúc phương Tây ở thời kỳ Pháp thuộc như Beaux-Arts, Art Décor, Gothique… đến sự giao thoa nhuần nhuyễn giữa tinh hoa kiến trúc thế giới với văn hóa bản địa cũng được thể hihện rõ nét.

Độc giả sẽ thấy trong sự tráng lệ vốn là điển hình cho phong cách Beaux- Arts của Phủ Chủ tịch, lại có những họa tiết trang trí đậm chất cổ truyền Việt Nam. Những công trình Art Décor điển hình như tòa nhà Ngân hàng Nhà nước cũng khéo léo được thêm nếm vào đó nét Việt tinh hoa…

Những giao thoa này, dù là chấm phá, cũng đủ cho thấy văn hóa và kiến trúc Việt có giá trị và ảnh hưởng nhất định tới những kiến trúc sư và nền kiến trúc có bề dày lịch sử đáng ngưỡng mộ như kiến trúc Pháp. 

Đi qua mỗi phần của cuốn sách, người đọc vừa thấy quen, vừa thấy lạ. Quen bởi những công trình đó vốn đã quá đỗi thân thuộc trong mỗi khoảnh khắc Hà Nội.

Lạ vì có những chi tiết kiến trúc, những giá trị lịch sử lần đầu được biết. Nhưng sau cùng, đọng lại ở mỗi câu từ, hình ảnh trong cuốn sách là một tình yêu với Hà Nội, sâu đậm, da diết, được khắc họa bằng những đường nét kiến trúc, bằng ngôn từ khúc triết và những khuôn hình sống động, như thể lịch sử đang sống lại trước mắt ta. 

Cuốn sách được nhóm tác giả thực hiện từ năm 2022 dưới sự chủ trì của Công ty cổ phần Xây dựng Kiến trúc AA cùng Tập đoàn Sun Group, ông Maurice Nguyễn - chắt của kiến trúc sư danh tiếng François Charles Lagisquet (một trong những kiến trúc sư thiết kế Nhà hát Lớn Hà Nội).

Chia sẻ về ý tưởng cho ra đời cuốn sách, đại diện đơn vị chủ trì, ông Nguyễn Quốc Khanh, Chủ tịch Công ty CP Xây dựng Kiến trúc AA, chia sẻ, kiến trúc là đỉnh cao của sáng tạo thông qua việc tổng hợp nghệ thuật tạo hình và khoa học xây dựng.

Kiến trúc của một quốc gia là một phần văn hóa và lịch sử của quốc gia đó. Với mong muốn gìn giữ những di sản kiến trúc vô cùng quý giá do lịch sử đem lại cho Hà Nội, ông và các cộng sự đã quyết tâm làm cuốn sách này với một cách tiếp cận và cách làm mới so với những cuốn sách về kiến trúc đã có trước đó".

"Mục tiêu lớn nhất của cuốn sách là lan tỏa tình yêu Hà Nội, nâng cao nhận thức của mọi người về giữ gìn những di sản văn hóa kiến trúc của Thủ đô, đặc biệt là thế hệ trẻ. Họ chính là thế hệ tương lai, những người đã, đang và sẽ giữ vai trò tiếp nối gìn giữ và phát huy giá trị di sản cho muôn đời sau", ông Nguyễn Quốc Khanh bày tỏ.

Tiến sỹ, kiến trúc sư Phan Đăng Sơn, Chủ tịch Hội kiến trúc sư Việt Nam viết trong lời mở đầu của cuốn sách: "Với cách thể hiện cô đọng, xuyên suốt, mô tả khá rõ con đường thăng trầm đã đi qua của kiến trúc Hà Nội, cùng với năng lực và tâm can của người viết, cuốn sách này đã đóng góp nhành hoa quý trong vườn hoa văn hóa xứ sở ngàn năm văn hiến, góp phần hữu ích cho sự cảm nhận chuyên môn sâu sắc".

Kiến trúc sư Lê Thành Vinh, nguyên Viện trưởng Viện bảo tồn Di tích Việt Nam nhận định: "Cuốn sách này, một lần nữa sẽ đưa chúng ta đến với những công trình đặc sắc đó, những di sản kiến trúc giàu giá trị trong giai đoạn cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20 của Hà Nội". 

Sách Kiến trúc Hà Nội - Giao thoa văn hóa Việt - Phápdo NXB Thế giới in ấn và Phanbook phát hành đã chính thức ra mắt bạn đọc, với định dạng bìa cứng, thiết kế ấn tượng. Sách dày 364 trang, song ngữ Việt - Pháp, kèm theo ấn phẩm là một video ngắn về quá trình thực hiện, nghiên cứu.

Nếu cơ hội không gõ cửa, chúng ta vẫn có cách tự mình mở cửa

Trong một nghiên cứu đi tìm nguồn gốc tạo ra tài năng xuất chúng, các nhà tâm lý học đã tiến hành phỏng vấn hơn 120 người thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau, từ nhạc sĩ, nghệ sĩ cho đến nhà khoa học, vận động viên đẳng cấp thế giới.

Đồng thời, họ cũng phỏng vấn cả cha mẹ, giáo viên và huấn luyện viên của đối tượng được chọn. Người ta sửng sốt khi phát hiện ra rằng chỉ có một số ít trong nhóm những người đạt thành tích cao này là thần đồng. Thậm chí, một số người còn chưa bao giờ được giáo viên công nhận có khả năng đặc biệt hay nổi trội hơn bạn bè đồng trang lứa.

Suốt một thời gian dài, chúng ta vẫn nghĩ rằng những tố chất vĩ đại của con người là bẩm sinh chứ chẳng phải thứ được trau dồi. Vì thế chúng ta thường có xu hướng tôn vinh những học sinh có năng khiếu ở trường, những vận động viên có tài năng thiên phú, hoặc những thần đồng âm nhạc hiển lộ từ sớm.

Thế nhưng, trong cuốn sách "Biến tiềm năng thành tài năng", giáo sư Adam Grant đã lật ngược ván bài và cho chúng ta thấy rằng, dẫu không phải thần đồng thì chúng ta vẫn có thể đạt được những điều vĩ đại.

"Khi đánh giá tiềm năng, chúng ta mắc sai lầm chủ yếu khi tập trung vào điểm xuất phát - vào những khả năng có thể nhìn thấy tức thì. Trong một thế giới bị ám ảnh bởi tài năng bẩm sinh, chúng ta cứ cho rằng những người hứa hẹn nhất là những người nổi bật ngay lúc này.

Song, những người đạt thành tích cao vốn có sự khác biệt rất lớn trong việc thể hiện những năng khiếu ban đầu. Nếu chúng ta đánh giá con người chỉ qua những gì họ có thể làm trong ngày đầu tiên thì tiềm năng của họ sẽ tiếp tục ở trong trạng thái bị chôn vùi", Addam Grant cho biết.

Và qua hơn 20 năm nghiên cứu, Grant nhận ra sự phát triển không chỉ đòi hỏi tư duy mà còn cần nhiều thứ khác, trong đó có kỹ năng nhân cách - một thứ cực kỳ quan trọng nhưng thường bị lãng quên.

Từng có thời gian, những kỹ năng nhân cách như tính chủ động, lòng quyết tâm, sự tò mò… bị xem nhẹ và được coi là những "kỹ năng mềm".

Thế nhưng, theo Adam Grant, chính những kỹ năng nhân cách này sẽ quyết định con người xử lý mọi vấn đề trong cuộc sống. Nó cũng là thứ giúp chúng ta sống đúng với những nguyên tắc và giá trị của mình.

Trong phần đầu của Biến tiềm năng thành tài năng, Adam Grant sẽ giúp chúng ta khám phá những kỹ năng nhân cách cụ thể có thể làm bệ phóng cho chúng ta vươn lên những tầm cao hơn.

Theo đó, nếu cơ hội không mở cửa, bạn vẫn có thể tự mở cho mình một cánh cửa thông qua việc học hỏi và rèn luyện. Nhưng học hỏi không thôi chưa đủ, để đi được đường dài, đòi hỏi chúng ta phải có lòng can đảm để vượt qua vùng an toàn, có khả năng chịu được sự va vấp, có năng lực tiếp thu những thông tin đúng đắn, đồng thời phải biết thoải mái với chủ nghĩa không hoàn hảo.

Tác giả nhấn mạnh rằng những người chấp nhận được cảm giác khó chịu và dám mắc sai lầm thường sẽ có cơ hội phát triển lớn hơn.

Trong sách, bạn sẽ học được nhiều điều thông qua các câu chuyện khác nhau, từ một võ sĩ quyền anh đã tự học nghề kiến trúc, một người phụ nữ thoát nghèo bằng khả năng siêu hấp thụ kiến thức, cho đến những người từng gặp khó khăn ở trường nhưng hiện nay lại được xếp vào hàng những người giỏi nhất thế giới…

Họ không sinh ra với siêu năng lực vô hình mà hầu hết tài năng của họ đến từ quá trình học tập hoặc tự thân rèn luyện.

Nhưng nếu chỉ dựa vào kỹ năng nhân cách thì chưa đủ để đi được quãng đường xa. Muốn vượt qua những đỉnh cao cheo leo, chúng ta cần phải có sự hỗ trợ nâng đỡ từ nhiều nguồn. Sự hỗ trợ này chính là giàn giáo.

Nó giúp ta xây dựng khả năng phục hồi để vượt qua những trở ngại có nguy cơ đàn áp và hạn chế sự phát triển của bản thân. Những giàn giáo này có thể đến từ gia đình, bạn bè, người hướng dẫn, và cả bản thân bạn.

Trong phần hai của cuốn sách, Adam Grant sẽ hướng dẫn bạn xây dựng những giàn giáo để thúc đẩy bản thân. Bạn sẽ hiểu được vì sao chơi có chủ đích lại có thể ngăn ngừa sự nhàm chán và kiệt sức, hay nguyên nhân vì sao đôi khi đường vòng lại là cách hữu hiệu nhất để tiến về phía trước.

Trong phần này, chúng ta được giới thiệu một nhạc công đã xây dựng được cấu trúc tạm thời để khắc phục một khiếm khuyết vĩnh viễn, một huấn luyện viên đã giúp một vận động viên mờ nhạt trở thành ngôi sao, và một nhóm những người từng bị coi thường đã trở thành những sĩ quan da đen đầu tiên của nước Mỹ.

Nhìn chung, ngay cả khi sở hữu những kỹ năng nhân cách mạnh mẽ, thì không phải ai cũng có thể tránh khỏi tình trạng kiệt sức, nghi ngờ hoặc rơi vào trạng thái trì trệ.

Lúc đó, có thể bạn nghĩ rằng mình đã sa lầy hay đã thất bại, thế nhưng, "sự tiến bộ không chỉ nằm trong những đỉnh cao bạn chinh phục được, mà còn hiện hữu trong những thung lũng bạn đã vượt qua".

Xây vùng đất cơ hội cho những nhân tài nở muộn

Kỹ năng nhân cách và giàn giáo có thể giúp chúng ta khai mở tiềm năng ẩn giấu trong bản thân và những người xung quanh. Nhưng để đạt được những điều lớn lao hơn, chúng ta cần tạo ra cơ hội trên quy mô lớn hơn cho những người yếu thế và những người thành công muộn.

Bởi lẽ, chính những cánh cửa đáng lý phải mở ra cho những người có tiềm năng to lớn lại thường bị đóng chặt vì một vài lý do.

Nhà kinh tế học Raj Chetty và các đồng nghiệp của ông đã tìm hiểu về cách thức cơ hội định hình những ai sẽ trở thành người đem lại sự đổi mới. Khi liên kết các tờ khai thuế thu nhập liên bang với hồ sơ bằng sáng chế của hơn một triệu người Mỹ, họ đã tìm thấy một kết quả đáng báo động.

Những người thuộc nhóm 1% gia đình có thu nhập cao nhất có khả năng trở thành nhà phát minh cao gấp mười lần so với những người thuộc các gia đình có thu nhập dưới mức trung bình.

Nói cách khác, nếu lớn lên trong gia đình giàu có, khả năng bạn được cấp bằng sáng chế là 8/1.000. Nếu bạn lớn lên trong gia đình nghèo khó, khả năng đó giảm xuống còn 8/10.000.

Về điều này, Adam Grant chỉ ra: "Khi nghĩ thiên tài là những người có khả năng phi thường, chúng ta đã bỏ qua tầm quan trọng của hoàn cảnh sống đối với việc hình thành nên con người họ.

Khi có ý tưởng, trẻ em trong một gia đình sung túc sẽ bắt tay vào thực hiện ý tưởng. Một số người kém may mắn hơn có thể là những Einstein không gặp thời: họ có thể trở thành những nhà tiên phong vĩ đại nếu như có cơ hội".

Chúng ta có thể thấy một câu chuyện hy hữu về một cá nhân tạo được sự đột phá sau khi bị đánh giá thấp hoặc bị coi thường, thế nhưng, vẫn còn có hàng ngàn, ngàn triệu tiềm năng bị chôn vùi chưa từng được cơ hội gõ cửa để vươn lên.

Vì lẽ đó, phần ba của Biến tiềm năng thành tài năngtập trung vào việc xây dựng hệ thống để mở rộng cơ hội cho tất cả mọi người. Adam Grant đã đưa ra nhiều ví dụ và cách thức để xã hội mở rộng cánh cửa cơ hội và giải phóng những tiềm năng đang ẩn trong cộng đồng.

Nếu được thiết kế đúng cách, các hệ thống tuyển sinh và tuyển dụng có thể nhận ra tiềm năng của những nhân tài "nở muộn", những người có triển vọng đường dài.

Các hệ thống tổ chức và đội nhóm có thể nhận ra rằng những ý tưởng hay, không chỉ đến từ cấp trên mà còn có thể xuất phát từ các thành viên cấp dưới. Và các hệ thống giáo dục có thể mang đến cho những trẻ em xuất phát chậm một cơ hội chiến đấu để tiến lên phía trước. Khi ấy, chúng ta sẽ giảm thiểu nguy cơ mất đi những Einstein - và cả những Carver, Curie, Hopper và Lovelace nữa.

Với lập luận sắc bén cùng nhiều dẫn chứng thực tiễn, khoa học, Adam Grant đã khai mở cho chúng ta cách để trở thành một phiên bản tốt hơn. Cuốn sách của Grant không chỉ truyền cảm hứng mà còn mang đến một cái nhìn toàn diện về cách chúng ta có thể khai phá tiềm năng của bản thân và những người xung quanh.

* Về tác giả:

Adam Grant (sinh năm 1981) được công nhận là giáo sư hàng đầu trong bảy năm liền của Đại học Wharton. Grant là nhà tâm lý học tổ chức, được công nhận là một trong mười nhà tư tưởng về quản lý có tầm ảnh hưởng nhất thế giới theo tạp chí HR và nằm trong danh sách 40 giáo sư kinh doanh tài giỏi nhất thế giới dưới 40 tuổi.

Adam Grant là tác giả bán chạy số một theo đánh giá của New York Times, với những tựa sách đã bán hàng triệu bản và được dịch sang 45 ngôn ngữ như Think Again (Dám nghĩ lại), Give and Take (Cho và nhận), Originals (Tư duy ngược dịch chuyển thế giới)... và Hidden Potential (Biến tiềm năng thành tài năng) là cuốn sách mới nhất. Những cuốn sách của ông luôn có mặt trong danh sách những cuốn sách hay nhất trong năm trên Amazon, Apple, tạp chí Financial Times và Wall Street Journal.

Dễ  nhầm chân phanh và chân ga

Ông Paul Britton – luật sư nổi tiếng tại Anh cho rằng những tài xế trên 70 tuổi không nên ngồi sau tay lái vì lý do an toàn. “Mỗi năm có từ 3.000 – 3.500 ca tử vong hoặc chấn thương nghiêm trọng do tài xế trên 70 tuổi gây ra”, ông Britton dẫn chứng.

Theo Cơ quan giao thông đường bộ Hàn Quốc, nguyên nhân dẫn đến những vụ tai nạn của các tài xế lớn tuổi là tầm nhìn hạn chế; thính giác kém; phản xạ chậm chạp; mất kiểm soát hoặc do những bệnh lý liên quan đến sức khỏe. Một trong những lỗi điển hình của các tài xế lớn tuổi là đạp nhầm chân ga khi lái xe.

Tờ The San Diego Union-Tribune đã tổ chức một cuộc kiểm tra khả năng lái xe của 180 người trong độ tuổi từ 65 đến 89. Kết quả đáng ngạc nhiên là có tới 1/3 số người tham gia đã đạp nhầm chân ga thay vì chân phanh.

Tiến sĩ Peter Rosen – Giám đốc trung tâm phục hồi chức năng của bệnh viện Sharp Memorial, California, Mỹ cũng khẳng định: “Khi chúng ta già đi, hoạt động của não bộ chậm lại. Từ đó dẫn đến tầm nhìn và thời gian phản ứng cũng chậm lại”.

Các thành viên của Hiệp hội trường dạy lái xe ở California, Mỹ cho hay lỗi đạp nhầm chân ga cũng có thể là do người lái mất cảm giác ở bàn chân vì suy giảm thể chất hoặc mất khả năng phán đoán. Mặc dù việc nhầm chân ga với chân phanh có thể xảy ra với người lái xe ở mọi lứa tuổi nhưng trên thực tế, những vụ tai nạn như vậy thường xảy ra với những người lái xe lớn tuổi.

Vào năm 2003, một người đàn ông 86 tuổi tại Santa Monica, Mỹ đã gây ra một vụ tai nạn kinh hoàng khiến 10 người thiệt mạng và 63 người bị thương. Nguyên nhân là do nam tài xế này đã đạp nhầm chân ga khiến chiếc ô tô lao không kiểm soát vào một khu chợ trời.

Một cụ ông tên Harold Reed, 91 tuổi ở San Diego, Mỹ đã tử vong khi chiếc xe bán tải Chevrolet lao xuống một vách đá. Thay vì đạp chân phanh, người đàn ông này đã đạp ga, dẫn đến vụ tai nạn thương tâm này.

Hay như một quan chức nghỉ hưu 87 tuổi ở Nhật cũng đã mất kiểm soát khi lái chiếc Toyota Prius, khiến hai mẹ con tử vong tại chỗ và làm 9 người khác bị thương. Người đàn ông này sau đó đã phải nhận án phạt 5 năm tù giam ở tuổi 90.

Một số tài xế lớn tuổi tại Anh cũng thừa nhận rằng chính họ hoặc một số bạn bè đã mắc lỗi nhầm chân ga và chân phanh khi lái xe trong tình trạng căng thẳng. “Nhiều lúc, chân tôi di chuyển không đủ nhanh để nhấn vào bàn đạp bên phải”, một tài xế lớn tuổi thú nhận.

Không riêng người lớn tuổi, ai cũng có thể gây tai nạn

Tuy nhiên, tiến sĩ Hilary Jones – người nổi tiếng trong lĩnh vực y đa khoa lại khẳng định những người cao tuổi cũng có thể lái xe an toàn như bất kỳ nhóm tuổi nào khác, thậm chí là so với những người trẻ tuổi.

Hideki Wada, bác sĩ tâm thân chuyên về các vấn đề lão khoa và là tác giả của cuốn sách bán chạy nhất năm 2022 tại Nhật – Hachijissai no Kabe (Rào cản tuổi 80) cho hay: “Việc lái xe sẽ giúp những người cao tuổi tránh khỏi sự tàn phá của tuổi tác”.

Ông cũng chỉ ra rằng số vụ tai nạn liên quan đến tài xế ở độ tuổi từ 16 – 19 và độ tuổi 20 – 24 tuổi vào năm 2021 ở Nhật Bản lần lượt là 1.004 vụ và 606 vụ. Những con số này rõ ràng nhiều hơn đáng kể so với 430 vụ tai nạn gây ra bởi những tài xế từ 80 – 84 tuổi.

Nhiều người cho rằng việc cấm người lớn tuổi lái xe có thể làm giảm đáng kể phạm vi di chuyển của họ. Điều này được xem là nguyên nhân khiến người cao tuổi giảm tương tác với người khác cũng như hạn chế tham gia các hoạt động xã hội, từ đó chất lượng cuộc sống của họ cũng bị giảm sút theo.

Chính vì thế, việc cấm đoán những tài xế trên 70 tuổi là khá cực đoan. Thay vì cấm những người trên 70 tuổi lái xe, chính phủ các nước nên thắt chặt quy định và cấm những người lái xe dưới 17 tuổi – độ tuổi còn chưa đủ chín chắn để được phép ngồi sau vô lăng, một số ý kiến bày tỏ.

Lee Won-min, 70 tuổi, một tài xế kỳ cựu với hơn 40 năm tại Hàn Quốc vẫn thường xuyên thực hiện các chuyến đi xuyên tỉnh. Ông cho hay mặc dù khả năng lái xe giảm sút, nhưng những người lái xe lớn tuổi ít gây nguy hiểm hơn so với những người trẻ tuổi dễ bị tai nạn nhất. "Hãy nhìn những người trẻ tuổi lái xe trên đường đi. Nếu bạn thấy họ lái xe liều lĩnh như vậy thì không thể nói những người lớn tuổi chúng tôi lái xe nguy hiểm hơn". Ông Lee cũng cho biết cấm người cao tuổi lái xe đồng nghĩa với việc họ sẽ mất đi phương tiện đi lại và cuộc sống sẽ trở nên bất tiện hơn.

"Người cao tuổi phụ thuộc nhiều vào ô tô thay vì phương tiện giao thông công cộng khi họ trở nên yếu ớt, việc hạn chế họ lái xe không phải là một lựa chọn lý tưởng vì những người sống ở khu vực thiếu cơ sở hạ tầng giao thông có thể gặp rắc rối", Oh Ju-suk, một nhà nghiên cứu cấp cao của Cơ quan giao thông đường bộ Hàn Quốc cho hay.

Đâu mới là giải pháp?

Tiến sĩ Wada tin rằng các tai nạn “đặc trưng” ở những tài xế lớn tuổi như đạp nhầm chân ga có thể được giải quyết bằng việc sử dụng một số loại thuốc giúp hạn chế việc suy giảm thể chất hay trí nhớ.

Trong khi đó, Erwin Boer, một kỹ sư điện và là người thiết kế các cơ chế an toàn cho phương tiện giao thông cho biết cách khắc phục lý tưởng tình trạng người lớn tuổi nhầm chân ga là lập trình cho ô tô tự động dừng lại khi xe nhận ra rằng người lái không thể điều khiển được phương tiện thông qua hệ thống cảm biến.

Tại bang California, Mỹ, những người lái xe trên 70 tuổi đều phải làm bài kiểm tra thị lực và bài thi viết 5 năm một lần để đảm bảo mình vẫn còn đủ khả năng lái xe. Ngoài ra, những người lớn tuổi được chuẩn đoán mắc bệnh Alzheimer hoặc những tình trạng bệnh khiến họ lái xe không an toàn đều phải báo cáo với Cơ quan Quản lý các phương tiện Cơ giới California. Cơ quan này sẽ có toàn quyền rút giấy phép lái xe của những người này hoặc yêu cầu kiểm tra lại.

Để đảm bảo an toàn, những người lái xe lớn tuổi ở California còn phải đeo kính hoặc kính áp tròng khi lái xe. Một số yêu cầu nghiêm ngặt khác có thể kể đến như không lái xe trên đường cao tốc; không lái xe ban đêm; giới hạn khu vực địa lý; hạn chế về thời gian lái xe trong ngày (ví dụ như không được lái xe trong giờ cao điểm).

Nhật Minh (Tổng hợp)

Bạn có góc nhìn (hoặc có trải nghiệm) nào về vấn đề trên?  Hãy để lại bình luận bên dưới hoặc chia sẻ bài viết về Ban Ô tô xe máy theo email: [email protected]. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!