Các nghiên cứu điều tra đã cho thấy tỷ lệ thiếu kẽm ở trẻ em Việt Nam đang ở mức rất cao so với ngưỡng phân loại của Nhóm tư vấn quốc tế về kẽm (IZINC). Tỷ lệ thiếu kẽm dựa vào nồng độ kẽm huyết thanh thấp dao động trong khoảng 25-80% tuỳ theo địa phương và nhóm tuổi nghiên cứu. Nghiên cứu trên 1.526 phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ở 19 tỉnh của Việt Nam năm 2010 cho thấy tỷ lệ thiếu kẽm ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ là 67,2%. Kết quả nghiên cứu ở 521 phụ nữ có thai và 947 trẻ em dưới 5 tuổi tại một số tỉnh khó khăn của Việt Nam năm 2009 cho thấy, tỷ lệ thiếu kẽm ở phụ nữ có thai là 90%, trẻ em dưới 5 tuổi là 81,2%.

Theo cách ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (năm 2000), ở những vùng có tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi trên 20% được coi là thiếu kẽm có vấn đề ý nghĩa sức khoẻ cộng đồng. Năm 2012, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi bình quân ở trẻ em Việt Nam dưới 5 tuổi là 26,7%.

Bổ sung kẽm đúng cách

Nhu cầu kẽm ở trẻ dưới 1 tuổi vào khoảng 5m/ngày, ở trẻ 1-10 tuổi khoảng 10mg/ngày, phụ nữ mang thai cần 15mg/ngày, cho con bú 6 tháng đầu cần 19mg và cho con bú lúc 6-12 tháng cần 16mg kẽm mỗi ngày.

Các mẹ có thể bố sung kẽm cho con thông qua thức ăn. Thức ăn nhiều kẽm là tôm đồng, lươn, hàu, sò, gan lợn, sữa, thịt bò, lòng đỏ trứng, cá, đậu nành, các hạt có dầu (hạnh nhân, hạt điều, đậu phộng..). Với trẻ nhũ nhi, để có đủ kẽm, nên cố gắng cho bú mẹ vì kẽm trong sữa mẹ dễ hấp thu hơn nhiều so với sữa bò. Lượng kẽm trong sữa mẹ ở tháng đầu tiên là cao nhất (2-3 mg/lít), sau 3 tháng thì giảm dần còn 0,9mg/l. Lượng kẽm mà người mẹ mất qua sữa trong 3 tháng đầu ước tính khoảng 1,4 mg/ngày. Do đó, người mẹ cần ăn nhiều thực phẩm giàu kẽm để có đủ cho cả hai mẹ con.

Bên cạnh đó, với trẻ biếng ăn, suy dinh dưỡng, ăn không ngon miệng, kém hấp thu, có thể cho trẻ dùng các sản phẩm bổ sung kẽm tuy nhiên nên lưu ý một số điểm sau:

- Canxi làm tăng bài tiết kẽm do đó làm giảm tỷ lệ hấp thu kẽm, không nên uống cùng lúc với kẽm.

- Bên cạnh đó, sắt vô cơ và kẽm cũng ức chế sự hấp thu của nhau do đó nếu trẻ cần bổ sung sắt thì nên uống cách nhau 2-4 tiếng.

- Để tăng hấp thu kẽm nên bổ sung cùng thức ăn giàu vitamin C

- Bổ sung kẽm nên đúng và đủ liều theo chỉ định của nhà sản xuất hoặc bác sỹ điều trị

Ngọc Minh