Hiểu từng loại bệnh để có cách dinh dưỡng phù hợp

Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Thị Lan Anh, Trưởng bộ môn Dinh dưỡng và thực phẩm, Đại học Y Dược TPHCM chia sẻ, để sống khỏe, trước hết người dân phải có chế độ dinh dưỡng lành mạnh. Trước đây, nhiều người chỉ nghĩ đơn thuần ăn để no, nhưng giờ còn cần thêm khỏe, sạch.

Mỗi người sẽ có một chế độ dinh dưỡng khác nhau, phụ thuộc vào độ tuổi, nghề nghiệp, thói quen... nhưng phải đầy đủ đạm, đường bột, chất béo, vitamin và khoáng chất. Dinh dưỡng hợp lý không chỉ để cơ thể phát triển đầy đủ, mà còn giúp phòng chống và điều trị một số bệnh tật.

Nếu không may mắc bệnh do yếu tố gen di truyền, việc điều chỉnh yếu tố môi trường và dinh dưỡng cũng có thể giúp bệnh thuyên giảm hoặc không nặng hơn.

Bác sĩ Lan Anh dẫn chứng, thời gian vừa qua, bà đã tiếp nhận điều trị cho một trường hợp nữ bệnh nhân mang thai 12 tuần tuổi. Khi tiến hành xét nghiệm NIPT, bệnh nhân phát hiện có đột biến gen di truyền dị hợp, gây thiếu hụt citrin (một protein quan trọng của cơ thể).

Thời điểm tiếp nhận, bệnh nhân khai với bác sĩ, bản thân rất thích ăn chất đạm (mỗi bữa có thể ăn nửa kg thịt), ăn nhiều chất béo, rất thích ăn các món xào nấu. Nhưng chỉ cần ăn tinh bột, bệnh nhân sẽ bị buồn nôn, ói. Bệnh nhân cũng không thể ăn bánh kẹo, trái cây ngọt.

"Thông thường, người ta sẽ nghĩ thai phụ rối loạn ăn uống, dẫn đến hành động ép ăn và sẽ ảnh hưởng đến bệnh, vì không thể chuyển hóa được đường. Nhưng khi đã biết tình trạng cụ thể, chúng ta có thể chọn cách ăn phù hợp để vẫn đủ lượng tinh bột cần thiết, giảm được lượng đạm và béo xuống nhưng bệnh nhân không thấy khó chịu.

Đến nay sau thời gian điều chỉnh dinh dưỡng, sức khỏe bệnh nhân đã ổn định trở lại, thai nhi 25 tuần phát triển tốt", bác sĩ Lan Anh nói.

Tương tự, với bệnh nhân tiểu đường cũng phải chọn các thực phẩm có chế độ đường huyết thấp. Còn với bệnh nhân suy thận và xơ gan, phải chọn thực phẩm có hàm lượng đạm phù hợp.

4 "thuốc quý trời cho" để sống khỏe

Giáo sư Nguyễn Chấn Hùng, nguyên Chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam, nguyên Giám đốc Bệnh viện Ung bướu TPHCM tiết lộ, để dưỡng nuôi sự sống một cách cơ bản nhất, người dân cần tận dụng 4 loại "thuốc quý trời cho".

Thứ nhất là "ăn lành, uống sạch". Cụ thể, người dân cần cân đối giữa chất bột - chất thịt - chất béo, ăn cá nhiều hơn ăn thịt, ăn nhiều rau củ, trái tươi, đủ chất xơ và uống đủ nước sạch. Bên cạnh đó, tránh thức ăn quá mặn, quá ngọt, quá béo, quá cháy và các loại thức ăn nhanh.

Thứ hai, cần "ngủ đủ, ngủ ngon". Giáo sư Chấn Hùng phân tích, tùy thể trạng mỗi người và tùy độ tuổi mà có giấc ngủ dài ngắn cụ thể. Tuy nhiên, người lớn cần giữ giấc ngủ trung bình 7-8 giờ/ngày. Ngủ dưới 6 giờ hoặc trên 9 giờ mỗi ngày đều không tốt.

Khi ngủ đủ, cơ thể sẽ sản xuất hormone vỏ thượng thận giúp kiểm soát stress, tiết ra hormone tăng trưởng tái tạo các tế bào, tạo ra axit hyaluronic có tác dụng làm đẹp da…

Thứ ba, "tập luyện đều đặn". Việc tập luyện sẽ giúp bạn giảm nguy cơ béo phì, bệnh tim mạch, tiểu đường, huyết áp cao và ung thư ruột, làm đẹp vóc dáng, giảm đau khớp, bớt trầm cảm. Chuyên gia hướng dẫn, người dân không cần tập một cách cầu kỳ mà hãy chọn các bài thể dục đơn giản và rèn luyện đều đặn, hít thở sâu.

Thứ tư, hãy "sống vui". Nguyên Chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam phân tích, khi con người cười sẽ giúp cải thiện mạch máu, khí huyết lưu thông, buồng phổi thông thoáng. Lúc này, não nhả ra các chất "hạnh phúc" là endorphin và serotonin.

Nụ "cười lành" có tác dụng làm cơ thể bớt đau, tăng sức đề kháng. Bên cạnh đó, việc tăng cường giao tiếp, cọ xát xã hội và hoạt động trí não cũng giúp đầu óc trẻ ra và mạnh hơn, giảm đi nguy cơ stress.

Với những can thiệp từ trước, trong ổ bụng người bệnh bị dính nhiều. Nhưng bằng kinh nghiệm phẫu thuật dưới sự hỗ trợ của robot cho hơn 260 trường hợp tại Bệnh viện Bình Dân, bác sĩ Phú giúp ca phẫu thuật đã diễn ra tốt đẹp.

Sau ca mổ, các bác sĩ Philippines rất ấn tượng với kỹ thuật single docking (vị trí robot không thay đổi so với bệnh nhân trong suốt cuộc mổ, chỉ với một lần sắp đặt các cánh tay robot) và kỹ thuật bóc tách hạn chế xâm lấn của bác sĩ Việt. Trước đây, một trường hợp phẫu thuật robot trong ung thư đại trực tràng tại Bệnh viện CGHMC có thể lên đến 6 giờ. Qua hướng dẫn của các bác sĩ Bệnh viện Bình Dân, ca phẫu thuật chỉ cần 2,5 giờ để hoàn thành.

Dự kiến, bác sĩ Nguyễn Phú Hữu sẽ hỗ trợ và hướng dẫn thực hiện 3 trường hợp phẫu thuật robot tại Philippines, bao gồm 2 trường hợp ung thư trực tràng và 1 trường hợp thoát vị thành bụng. Ngoài ra, đại diện bệnh viện ở TPHCM sẽ có những buổi thuyết trình để phân tích chuyên sâu về phẫu thuật robot trong ung thư dạ dày, ung thư đại trực tràng, giúp các đồng nghiệp nước bạn nắm bắt kiến thức và kỹ năng để phẫu thuật hoàn thiện hơn.

Đây là lần thứ hai Bệnh viện Bình Dân nhận lời mời chuyển giao phẫu thuật robot cho một bệnh viện tại Philippines. Trước đó vào tháng 10/2019, Bệnh viện Bình Dân hợp tác chuyển giao với Bệnh viện Philippine General Hospital, một đơn vị được quản lý và điều hành bởi Đại học Philippines.

Là nơi đầu tiên triển khai phẫu thuật robot cho người lớn tại Việt Nam, sau 6 năm bắt đầu, đến nay Bệnh viện Bình Dân đã thực hiện thành công cho gần 2.000 người bệnh, chủ yếu là các trường hợp ung thư đường tiết niệu và ung thư tiêu hóa.

Hợp tác quốc tế để chuyển giao kỹ thuật được xác định là một trong những mũi nhọn của Bệnh viện Bình Dân, để phát triển thành Trung tâm đào tạo phẫu thuật robot trong nước và khu vực.

Kết quả cấy máu xác định bệnh nhân nhiễm vi khuẩn Burkholderia pseudomallei, tác nhân gây bệnh Whitmore.

Sau 6 ngày điều trị tích cực nhưng không có nhiều cải thiện, anh H. được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Tại đây, anh H được chẩn đoán: Sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng, nhiễm khuẩn huyết do B.pseudomallei.

Theo thông tin từ gia đình, anh làm nghề máy xúc và có tiền sử đái tháo đường được phát hiện một năm trước nhưng không được theo dõi và điều trị thường xuyên.

Tại khoa Cấp Cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, bệnh nhân được điều trị bằng kháng sinh phối hợp, kháng nấm và lọc máu liên tục. Tuy nhiên, chỉ sau vài ngày, anh xuất hiện tình trạng tràn khí dưới da ở vùng cổ và ngực.

Kết quả chụp X-quang và CT phát hiện khí tràn màng phổi và trung thất, gây chèn ép tim cấp.

Anh H. được phẫu thuật mở khoang trung thất để giải áp. Mặc dù vậy, tình trạng suy hô hấp và tuần hoàn của bệnh nhân vẫn không cải thiện, bệnh nhân được đặt VV ECMO (oxy hóa máu qua màng ngoài cơ thể) để hỗ trợ.

Sau đó, bệnh nhân được chuyển lên khoa Hồi sức tích cực trong tình trạng sốc nhiễm trùng, suy đa tạng ( bao gồm suy gan, suy thận và suy hô hấp), duy trì vận mạch, lọc máu liên tục.

Nội soi phế quản bệnh nhân phát hiện nhiều dịch mủ và giả mạc bám đầy niêm mạc phế quản, hậu quả nghiêm trọng của vi khuẩn gây tổn thương phổi.

ThS.BS Lê Thị Huyền, khoa Hồi sức tích cực thông tin: "Hiện tại, bệnh nhân vẫn phải sử dụng VV ECMO và lọc máu liên tục. Chức năng tuần hoàn đã cải thiện khi không còn cần đến vận mạch, nhưng chức năng phổi vẫn còn rất yếu, cần theo dõi và hỗ trợ tích cực.

Tình trạng thận của bệnh nhân đã có dấu hiệu cải thiện, nhưng vẫn cần duy trì lọc máu".

Cảnh giác với môi trường ô nhiễm

Theo BS Huyền, bệnh nhân H. làm việc trong môi trường tiếp xúc trực tiếp với đất và nước ô nhiễm, kết hợp với nền bệnh lý đái tháo đường không kiểm soát, đã tạo điều kiện cho vi khuẩn gây bệnh.

Whitmore là một bệnh lý nguy hiểm, diễn tiến âm thầm, thường ở dạng bán cấp với triệu chứng không điển hình như sốt kéo dài. Điều này khiến bệnh nhân khó nhận biết và tiếp cận điều trị sớm.

"Bệnh Whitmore hiện chưa có vaccine phòng ngừa, vì vậy biện pháp phòng ngừa chính là tránh tiếp xúc trực tiếp với đất và nguồn nước bị nhiễm khuẩn.

Người dân không tắm gội, bơi, ngụp lặn ở các ao, hồ, sông tại nơi bị ô nhiễm, đảm bảo vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay với xà phòng và nước sạch, đặc biệt là trước và sau khi chế biến thức ăn, trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi đi làm ruộng", BS Huyền khuyến cáo.

Cũng theo chuyên gia này, khi có vết thương hở, vết loét hoặc vết bỏng cần tránh tiếp xúc với đất hoặc nước có khả năng bị ô nhiễm. Nếu bắt buộc phải tiếp xúc, người dân sử dụng băng chống thấm và cần được rửa sạch đảm bảo vệ sinh.

Đặc biệt, những người có bệnh nền như đái tháo đường nên hạn chế tiếp xúc trực tiếp với đất, nước ô nhiễm.

Nếu phải làm việc trong môi trường nguy cơ cao, người dân cần trang bị bảo hộ lao động đầy đủ, bao gồm găng tay, ủng và quần áo bảo hộ. Khi có triệu chứng bất thường như sốt kéo dài, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh tự ý dùng thuốc tại nhà.