Trình độ và chuẩn giáo viên là điều được nhiều đại biểu quan tâm thảo luận trong phiên góp ý về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIV chiều 11/6.

Đại biểu Y Nhàn (đoàn Kon Tum) đánh giá dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung theo hướng chuẩn hóa trình độ bằng cấp của các bậc giáo dục theo yêu cầu ngày càng cao đó là việc cần thiết. Tuy nhiên, quy định giáo viên tiểu học có bằng tốt nghiệp ĐH sư phạm là cao. 

Đại biểu Y Nhàn (đoàn Kon Tum)

“Giáo viên có bằng cấp, tri thức là quan trọng nhưng để chuyển tải tri thức cho người học tiếp nhận được cũng là một yếu tố không kém phần quan trọng, điều đó phụ thuộc vào nghiệp vụ, kỹ năng, phương pháp của mỗi nhà giáo. Thực tế cho thấy có những nhà giáo trình độ, tri thức cao và sâu nhưng khi giảng dạy thì người học khó hiểu và khó tiếp thu”.

Bởi vậy, bà đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu, bổ sung vào dự thảo luật những quy định cụ thể cũng như nội dung của việc bồi dưỡng rèn luyện nghiệp vụ, kỹ năng, phương pháp giảng dạy.

Đại biểu Ngô Thị Kim Yến (đoàn TP Đà Nẵng)

Đại biểu Ngô Thị Kim Yến (đoàn TP Đà Nẵng) cho hay, dự thảo luật theo hướng nâng cao chuẩn đào tạo của nhà giáo đối với giáo viên tiểu học từ có bằng tốt nghiệp trung cấp sư phạm lên có bằng tốt nghiệp ĐH sư phạm, nội dung này đã được đề cập trong Nghị quyết 29 năm 2013. Tuy nhiên, đến nay sau 5 năm theo báo cáo của Bộ GD-ĐT thì hiện vẫn còn khoảng 160.000 giáo viên tiểu học (chiếm trên 40% tổng số giáo viên tiểu học) có trình độ CĐ trở xuống cần được bồi dưỡng đào tạo nâng chuẩn.

“Vậy liệu rằng chúng ta có thời gian và điều kiện, cơ sở đào tạo để hoàn thành việc này không. Vấn đề này sẽ tác động rất lớn về mặt xã hội, làm thiếu hụt số lượng giáo viên, hơn nữa hiện nay các địa bàn khó khăn, vùng sâu, vùng xa đang thiếu giáo viên. Đặc biệt trong bối cảnh sắp đến triển khai chương trình, SGK mới thì nhu cầu với đội ngũ giáo viên càng lớn hơn. Trong đó giáo dục các môn học như mỹ thuật, âm nhạc cũng yêu cầu có bằng tốt nghiệp ĐH sư phạm, liệu rằng có phù hợp không?”

Đại biểu Cao Thị Giang (đoàn Quảng Bình)

Đại biểu Cao Thị Giang (đoàn Quảng Bình) góp ý cần quy định rõ thời hạn áp dụng bắt đầu từ năm nào để các giáo viên chưa đạt chuẩn có thời gian hoàn thiện bằng cấp đáp ứng yêu cầu.

Cũng theo dự thảo luật quy định có bằng tốt nghiệp ĐH sư phạm hoặc có bằng tốt nghiệp ĐH và có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm đối với giáo viên THCS.

"Tôi đề nghị sửa đổi theo hướng chỉ nên quy định có bằng tốt nghiệp ĐH sư phạm đối với giáo viên THCS. Bởi những học sinh từ đầu đã không chọn ngành sư phạm nghĩa là không thích công việc này, họ sẽ không yêu nghề, để tránh tình trạng hiện nay một bộ phận giáo viên có thái độ, hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của học sinh. Hơn nữa, hiện nay các trường đại học sư phạm đào tạo đáp ứng đủ, thậm chí còn thừa”, bà Giang nói.

Đại biểu Triệu Thanh Dung (đoàn Cao Bằng) băn khoăn cách thức thực hiện quy định này.

Đại biểu Triệu Thanh Dung (đoàn Cao Bằng)

“Theo thông tin của Bộ GD-ĐT hiện nay còn khoảng 238.908 giáo viên cần được đào tạo, đây là một con số không nhỏ. Khi luật được ban hành thì hàng loạt giáo viên phải đi học để nâng chuẩn, trong đó có rất nhiều giáo viên vùng sâu, vùng xa riêng việc di chuyển đi lại để học tập đã rất tốn kém. Hơn nữa, việc đi học hàng loạt như vậy có đảm bảo chất lượng thực sự hay không hay chỉ học hình thức và chạy theo bằng cấp. Mặt khác hiện nay cả nước có 49 trường cao đẳng sư phạm, 41 trường trung cấp sư phạm với quy mô đào tạo khoảng trên 57.000 sinh viên. Theo quy định của luật sẽ không tuyển thêm giáo viên có trình độ cao đẳng trở xuống. Như vậy, các sinh viên đang học tại các trường này, trừ các sinh viên học khoa mầm non, dù chưa tốt nghiệp đã đương nhiên thất nghiệp hoặc không xin được việc làm đúng nghề nếu không tiếp tục học lên ĐH”.

Về lộ trình thực hiện nâng chuẩn, Bộ có thông tin là đối với những giáo viên chưa đạt chuẩn còn thời gian công tác từ 5 năm trở lên thì phải đào tạo để nâng chuẩn. Theo bà Dung, thời gian quy định như vậy là hơi ngắn.

“Ví dụ những người có thời gian công tác còn lại là 6 năm vẫn phải đi học mất khoảng 2-3 năm để có bằng ĐH. Nhưng sau khi học xong thì chỉ còn thời gian công tác khoảng 2-3 năm nữa, như vậy việc đi học tốn kém mà không đem lại nhiều hiệu quả. Vì vậy, tôi đề nghị nâng thời gian công tác từ 8-10 năm trở lên thì mới phải đào tạo để nâng chuẩn”.

Thanh Hùng

Ảnh: Minh Đạt

Gần 239.000 giáo viên chưa đạt chuẩn sẽ làm gì?

Trong Dự thảo luật Giáo dục sửa đổi, Bộ GD-ĐT đã đề xuất việc chuyển đổi hợp lý, cụ thể là các quy định về trình độ chuẩn của giáo viên tiểu học, trung học cơ sở có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2026.

Quá trình khai quật đã tìm thấy hàng nghìn hiện vật khảo cổ gồm các loại gạch, ngói, đồ gốm men, đồ sành, đồ đất nung, đồ kim loại, đồ đá… Tiêu biểu nhất là mảnh mô hình tháp đất nung thời Trần. Các di vật là các loại vật liệu xây dựng Hoàng cung Thăng Long, đồ dùng sinh hoạt Hoàng cung thời kỳ Thăng Long và một số ít thuộc thời tiền Thăng Long.

Cuộc khai quật thu được nhiều kết quả quan trọng trong việc nhận thức các giá trị nổi bật toàn cầu của Hoàng thành Thăng Long. Cùng với việc tiếp tục xuất lộ tầng văn hóa dày 3m có từ thời Lý đến thời Pháp thuộc, cuộc khai quật đã phát hiện nhiều di tích với những nét mới nổi bật.

Theo PGS.TS Tống Trung Tín - Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam, ở địa tầng thời Lê Sơ và Lê Trung hưng tiếp tục làm phát lộ dấu tích sân Đan Trì đường Ngự Đạo. Đặc biệt, các hố thám sát ở nhà Cục Tác chiến, lần đầu tiên xuất lộ Ngự Đạo thời Lê Sơ được lát bằng gạch vuông đỏ cỡ lớn, bên cạnh Ngự Đạo lại có thêm một lối đi phụ ở phía Đông bằng gạch lát nghiêng.

Lối đi này cũng trùng khớp vào cửa phụ phía Đông của cửa Đoan Môn; hố thám sát ở giữa lòng nhà xuất lộ hàng gạch bó 2 lớp chạy theo chiều Đông Tây có khả năng là hàng gạch bó nền ngăn sân Đại Triều làm 2 cấp khác nhau(?). Thêm nữa, mặt bằng thời Lý với sự xuất hiện nhiều dấu tích kiến trúc phía trong đường nước và tường bao tăng độ khó hiểu cho mặt bằng và chức năng của các di tích thời Lý ở đây. Hầu hết quy mô và cấu trúc của kiến trúc Lý đều chưa được làm rõ.

Theo sử cũ, vào thời Lê Sơ và Lê Trung hưng có sân Đan Trì (hay sân chầu, sân Đại Triều, sân điện Kính Thiên) là nơi diễn ra các nghi lễ quốc gia quan trọng nhất của đất nước. Các cuộc khai quật thăm dò tại đây đều tìm thấy dấu vết sân Đan Trì. Dấu tích sân Đan Trì thời Lê Trung hưng nằm trong lớp văn hoá Lê Trung hưng.

Dấu vết nền sân phân bố rộng khắp hố khai quật. Dấu tích đã bị đào phá rất mạnh tại nhiều vị trí bởi các hoạt động/công trình giai đoạn sau (thời Nguyễn, thời Pháp thuộc, thời hiện đại). Sân Đan Trì chạy theo hướng Bắc - Nam, trải dài từ thềm rồng điện Kính Thiên tới cổng Đoan Môn, được dấu vết móng đầm gia cố trục Ngự đạo phân chia thành 2 khu vực: phía Đông và phía Tây. Sân Đan Trì gồm có móng sân và mặt sân.

Mặt sân Đan Trì được lát từ gạch vồ nhiều kích thước, phần lớn là gạch vồ giai đoạn Lê Trung hưng nhưng có hiện tượng tái sử dụng gạch vồ Lê Sơ tại một số vị trí. Gạch vồ xám chiếm số lượng chủ yếu, gạch vồ đỏ có số lượng rất ít và chủ yếu xuất lộ tại khu vực phía trước thềm rồng Chính điện Kính Thiên.

Cuộc khai quật này cũng đã làm xuất hiện móng Ngự Đạo và vật liệu đá có thể được dùng để lát mặt Ngự Đạo. Dấu vết Ngự Đạo đã bị phá hủy nghiêm trọng bởi các công trình giai đoạn sau. Móng Ngự Đạo chạy theo hướng Bắc- Nam, kéo dài từ cổng Đoan Môn tới thềm rồng Chính điện Kính Thiên.

Sự thay đổi, chồng xếp vô cùng phức tạp của các dấu tích qua các thời kỳ lịch sử ở khu vực Trung tâm mang lại những nhận thức mới cũng như nhiều gợi ý mới cho nghiên cứu lâu dài, khoa học nhằm làm sáng rõ hơn giá trị nổi bật toàn cầu di sản theo khuyến nghị UNESCO.

Phục dựng không gian điện Kính Thiên

Tại hội thảo, các nhà khoa học đưa ra ý kiến cần đề xuất lên UNESCO cho phép "hạ giải" tòa nhà Cục Tác chiến do người Pháp xây dựng để mở rộng phạm vi khai quật, từ đó có cái nhìn toàn diện hơn về khu vực điện Kính Thiên mà phục dựng.

Nhưng tòa nhà này có mặt trong hồ sơ di sản UNESCO của khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long, nên muốn "hạ giải" cần phải được UNESCO chấp thuận.

TS. Đặng Văn Bài cho rằng, những kết quả thu được góp phần củng cố tính hợp lý của việc hoàn trả không gian Chính điện Kính Thiên, trong đó, những công trình kiến trúc hiện đang tồn tại trong không gian này có thể tính đến nhiều giải pháp bảo tồn, phát huy khác.

Theo GS.TSKH Lưu Trần Tiêu: "Cần chú ý tới công tác nghiên cứu, khai thác các giá trị di sản văn hóa phi vật thể, giúp nhận diện đầy đủ những giá trị văn hóa, lịch sử, khoa học và những giá trị tiềm năng khác của Khu di sản, phục vụ hiệu quả cho việc xây dựng các sản phẩm du lịch đặc thù để thu hút du khách cũng như nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục di sản".