Theo đó, Quốc hội đã đưa dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2023 để trình Quốc hội cho ý kiến lần 1 vào kỳ họp tháng 5/2023 và thông qua tại kỳ họp tháng 10/2023.

Thực hiện nhiệm vụ được giao, Bộ Xây dựng đã phối hợp cùng các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cũng như các cơ quan có liên quan đánh giá tổng kết việc thi hành Luật Nhà ở 2014, trên cơ sở đó xây dựng dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) để báo cáo cơ quan có thẩm quyền theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Đối với việc cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, trong thời gian vừa qua, Bộ Xây dựng đã tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định số 69/2021 ngày 15/7/2021 trong đó đã quy định nhiều cơ chế, chính sách mới nhằm đẩy nhanh tiến độ xây dựng, cải tạo xây dựng lại nhà chung cư tại các địa phương có nhà chung cư cũ thuộc diện cải tạo xây dựng lại như: Quy định các nguyên tắc cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư; Quy định các trường hợp cụ thể nhà chung cư phải phá dỡ để cải tạo, xây dựng lại; Trách nhiệm kiểm định, đánh giá chất lượng nhà chung cư và lập, ban hành kế hoạch cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư; Trách nhiệm lập quy hoạch khu vực cải tạo xây dựng lại nhà chung cư; Lựa chọn chủ đầu tư dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư; Cơ chế ưu đãi trong cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư...

Sau khi Nghị định số 69/2021 được ban hành, nhiều địa phương trên cả nước đặc biệt là Hà Nội, TP.HCM đã và đang khẩn trương chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ việc cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư trên địa bàn theo các quy định mới của Nghị định số 69/2021.

“Trong nghiên cứu, xây dựng dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), Bộ Xây dựng sẽ tiếp thu rà soát quy định cụ thể các nội dung liên quan đến cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư nhằm bảo đảm tính khả thi trong quá trình thực hiện” – Bộ Xây dựng cho biết. 

Mới đây, Thường trực HĐND TP Hà Nội đã thống nhất tạm cấp ngân sách gần 128 tỷ đồng để các quận, huyện kiểm định chung cư cũ năm 2022.

Nguồn kinh phí này được trích từ nguồn điều hành tập trung ngân sách thành phố năm 2022. Thường trực HĐND TP đề nghị UBND TP chỉ đạo thực hiện theo quy định, chịu trách nhiệm về tính chính xác, tính pháp lý của hồ sơ, tổng hợp báo cáo HĐND thành phố.

Liên quan đến việc sử dụng ngân sách tạm cấp cho các quận, huyện để kiểm định chung cư cũ năm 2022, UBND thành phố Hà Nội cũng đã có văn bản chỉ đạo Sở Tài chính chủ trì, phối hợp Sở Xây dựng tham mưu, báo cáo UBND thành phố xem xét, quyết định việc bố trí ngân sách đúng chủ trương của Thường trực HĐND thành phố; hướng dẫn UBND các quận, huyện sử dụng kinh phí đúng mục đích và quy định.

Theo kế hoạch ban hành đợt 1 và đợt 2, Hà Nội sắp cải tạo, xây dựng lại 8 chung cư cũ. Tại quận Ba Đình Khu tập thể Giảng Võ (nhà C8); Khu tập thể Thành Công (Nhà G6A); Khu tập thể Ngọc Khánh (Nhà A); Khu tập thể Bộ Tư pháp (2 đơn nguyên đầu hồi ở cấp D). Quận Đống Đa có nhà 51 Huỳnh Thúc Kháng và 2 khu tập thể cũ tại quận Long Biên là Khu tập thể Hóa chất và Khu tập thể Rau quả nông sản tại 135 Nguyễn Văn Cừ, phường Ngọc Lâm.

UBND TP Hà Nội dự kiến bố trí nguồn vốn ngân sách khoảng 500 tỷ đồng trong giai đoạn 2021-2025 để thực hiện tổng kiểm tra, rà soát, kiểm định, đánh giá chất lượng toàn bộ chung cư cũ.

Hiện nay, trên địa bàn TP Hà Nội có khoảng 1.579 nhà chung cư cũ được xây dựng từ năm 1960-1994 và trước năm 1954, hầu hết đã hết niên hạn sử dụng, trong đó có nhiều nhà chung cư cũ xuống cấp. Trong đó có không ít nhà chung cư, tập thể cũ nằm ở vị trí “đất vàng”, “đất kim cương”.

Từ năm 2005-2014, đã hoàn thành cải tạo xây dựng lại 19 dự án và 14 dự án đang triển khai. Từ năm 2014, sau khi Luật ở nhà 2014, Nghị định 100/2015 được ban hành và có hiệu lực thi hành đến nay không có dự án mới nào được bổ sung thêm, tiến độ thực hiện chậm, kém hiệu quả.

Có thể thấy, sau gần 20 năm, Hà Nội mới chỉ có 1% chung cư cũ được cải tạo, sửa chữa trên tổng số hơn 1.500 căn chung cư cũ của thành phố.

“Hiện UBND TP đã giao Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) kiểm tra, đề xuất xử lý theo quy định” – UBND TP Hà Nội thông tin.

Trong khi đó, cử tri huyện Đan Phượng đề nghị kiểm tra các dự án khu đô thị Vinalines và Bất động sản Đan Phượng, khu đô thị Hồng Thái, đã có quy hoạch 14 năm song đến nay chưa triển khai.

Về các dự án này, UBND TP Hà Nội cho biết, dự án Khu đô thị Hồng Thái gồm 3 khu: Phần giao cho Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Sông Đà có diện tích khoảng 40ha; phần giao Công ty cổ phần Bất động sản Vinalines diện tích khoảng 48ha; phần giao Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Sông Đà 9.06 có diện tích 77ha.

Các dự án nêu trên đã có quyết định giao chủ đầu tư của UBND tỉnh Hà Tây (cũ) nhưng nhà đầu tư chưa hoàn thiện thủ tục lập quy hoạch chi tiết, lập dự án đầu tư. Dự án chưa được cơ quan có thẩm quyền quyết định cho phép đầu tư. Nhà đầu tư chưa thực hiện thủ tục về đất đai (thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, giải phóng mặt bằng...) theo quy định.

Cuối năm 2022, Tổ công tác liên ngành TP đã có văn bản báo cáo UBND TP kết quả rà soát các dự án nêu trên, trong đó đề xuất UBND TP giao Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì thanh tra, kiểm tra dự án; củng cố cơ sở pháp lý để đề xuất phương án xử lý đối với từng trường hợp cụ thể (có thể xem xét chấm dứt hiệu lực các văn bản chỉ đạo liên quan đến việc thực hiện dự án).

Tại Thông báo số 06 của Văn phòng UBND TP ngày 9/1/2023, UBND TP đã cơ bản thống nhất với nghiên cứu, đánh giá, phân loại của Tổ công tác liên ngành và giao Tổ công tác tiếp tục nghiên cứu, làm rõ về khung tiêu chí pháp lý để thực hiện các thủ tục liên quan (chấm dứt, thu hồi) dự án. 

Tại thời điểm thu hồi đất thực hiện dự án, chế độ chính sách về bồi thường, hỗ trợ thực hiện theo chính sách của UBND tỉnh Vĩnh Phúc, các hộ dân bị thu hồi đất nông nghiệp được giao đất dịch vụ theo chính sách của tỉnh.

Từ năm 2004 đến năm 2009, Chủ đầu tư tiến hành chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân theo phương án đã được tỉnh Vĩnh Phúc đã phê duyệt.

“Đến thời điểm huyện Mê Linh sáp nhập về Hà Nội, do đơn giá bồi thường, hỗ trợ thay đổi. Các hộ gia đình, cá nhân có ý kiến đề nghị được áp dụng đơn giá bồi thường, hỗ trợ theo giá của TP Hà Nội, không chấp nhận theo đơn giá của tỉnh Vĩnh Phúc đã phê duyệt. Mặt khác, thực hiện chủ trương của Chính phủ và UBND TP, dự án đã phải tạm dừng để chờ khớp nối với quy hoạch chung của Thủ đô Hà Nội và quy hoạch phân khu”, UBND TP Hà Nội cho hay.

Tháng 10/2021, TP đã thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành; Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) có kết luận thanh tra số 1782 ngày 24/6/2019, Kết luận kiểm tra số 6039 ngày 04/8/2021 báo cáo UBND TP chỉ đạo liên doanh CEO và Công ty CP xây dựng số 9 làm chủ đầu tư khẩn trương liên hệ với Sở Quy hoạch – Kiến trúc để hoàn thiện hồ sơ điều chỉnh Quy hoạch chi tiết 1/500 dự án Khu đô thị Chi Đông. Đồng thời, liên hệ với Sở Kế hoạch và Đầu tư điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án.

Theo UBND TP Hà Nội, sau khi hoàn thành điều chỉnh quy hoạch, chủ trương đầu tư, Sở TN-MT, UBND huyện Mê Linh hướng dẫn nhà đầu tư thực hiện các thủ tục bồi thường, hỗ trợ, GPMB; giao đất, cho thuê đất, xác định nghĩa vụ tài chính của dự án theo quy định.

“Trong thời gian tới, Sở TN-MT đôn đốc, hướng dẫn chủ đầu tư, UBND huyện Mê Linh và các cơ quan liên quan rà soát, tham mưu cho UBND TP trong công tác GPMB tại dự án”, UBND TP thông tin.

Mới đây, UBND TP Hà Nội có quyết định chấm dứt, dừng thực hiện 3 dự án có diện tích 211ha trên địa bàn huyện Mê Linh, sau hơn 15 năm “đắp chiếu”.

Trong đó, có 2 dự án do Tổng công ty Đầu tư phát triển Nhà và đô thị (HUD) làm chủ đầu tư là dự án Khu đô thị mới Mê Linh - Đại Thịnh và Dự án Khu đô thị mới Thanh Lâm - Đại Thịnh 1 tại huyện Mê Linh. Theo báo cáo của UBND huyện Mê Linh, 2 dự án trên có tổng diện tích gần 190ha.

UBND TP Hà Nội cũng có quyết định chấm dứt, dừng thực hiện quyết định cho phép đầu tư dự án Khu đô thị Việt Á tại xã Thanh Lâm. Dự án Khu đô thị Việt Á có diện tích khoảng 23ha, do Công ty CP Tập đoàn đầu tư thương mại công nghiệp Việt Á làm chủ đầu tư.

Trước đó, huyện Mê Linh đã đề xuất TP Hà Nội thu hồi 14 dự án với tổng diện tích 921,1ha chưa thực hiện giải phóng mặt bằng từ trước năm 2008 đã đủ mọi điều kiện để thu hồi, chấm dứt.