Quy định mới khiến cổ phiếu của nhiều đại gia Internet Trung Quốc như Tencent, Alibaba sụt giảm. Cả thị trường công nghệ mất tới 290 tỷ USD. Ảnh: Bloomberg.

Chuyện gì đã xảy ra?

Những sự kiện liên tiếp khiến nhiều người đặt ra câu hỏi liệu chính phủ Trung Quốc có muốn chấm dứt sự tự do đối với các công ty công nghệ. Đây là một trong những yếu tố giúp các tỷ phú sáng lập như Jack Ma, Pony Ma đạt thành công như hiện nay.

Bloomberg nhận định chính quyền Trung Quốc đã nhiều năm quản lý lỏng lẻo, giúp cho Ant Group trở thành một gã khổng lồ trong ngành tài chính. Những lĩnh vực mà công ty này tham gia bao gồm cả thanh toán, ngân hàng, quản lý tài sản và bảo hiểm.

Dự thảo luật để quản lý các công ty Internet Trung Quốc khiến cho thị trường hoảng loạn, và 290 tỷ USD giá trị bị thổi bay chỉ trong 2 ngày giao dịch cuối cùng của tuần qua, trong đó những công ty thiệt hại nhiều nhất là Tencent và Alibaba.

Một số nhà phân tích cho rằng chính quyền Trung Quốc có thể đang điều chỉnh lại cán cân quyền lực, hoặc muốn "dạy" cho các tỷ phú một bài học. Vào tháng 10, Jack Ma từng chê nền tài chính Trung Quốc. Ông đã so sánh Hiệp định Basel với những yêu cầu nghiêm ngặt về vốn cho các ngân hàng là một "câu lạc bộ dành cho người cao tuổi".

Trước đó 1 tuần, Ant Group cũng buộc phải dừng IPO, có thể do các phát ngôn của nhà sáng lập Jack Ma. Ảnh: Reuters.

Vị tỷ phú đã được triệu tập đến một cuộc họp kín vào ngày 2/11 với Ngân hàng Trung ương Trung Quốc và ba nhà quản lý tài chính hàng đầu khác về vấn đề này. Trong cuộc họp, Jack Ma nhận lời cảnh báo rằng Ant Group sẽ bị kiểm soát tương đương các ngân hàng thông thường chứ không có ngoại lệ. Chỉ 1 ngày sau, cả 2 đợt IPO của Ant bị hoãn.

Theo Wall Street Journal, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đích thân ra lệnh cho các cơ quan quản lý của Trung Quốc điều tra Ant Group. Sau đó, chính quyền Bắc Kinh đề xuất các quy định quản lý tài chính mới và triệu tập Jack Ma.

Liệu có làm lung lay nền công nghệ Trung Quốc?

Chính phủ Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng, phát triển ngành công nghệ. Định hướng sản xuất của Trung Quốc giúp nước này trở thành "công xưởng thế giới", nơi nhiều công ty trên khắp thế giới đặt nhà máy. Những gã khổng lồ như Apple và đối tác Foxconn sẽ không chọn các thành phố như Trịnh Châu, nơi giờ đây được gọi là "thành phố iPhone", nếu không có các ưu đãi của chính quyền địa phương.

Việc Trung Quốc chặn nhiều công ty Internet lớn cũng giúp các công ty nội địa như Tencent, Sina phát triển các mạng xã hội với hơn 1 tỷ người dùng. Với người Trung Quốc hiện nay, Internet là WeChat, Weibo và Baidu chứ không phải Facebook, Twitter hay Google.

Tổng giá trị vốn hóa của Alibaba, Tencent và Ant vào đầu tháng 11 được ước tính vào khoảng 2.000 tỷ USD, cao hơn cả Ngân hàng Trung Quốc. Các công ty này đầu tư vào hầu hết lĩnh vực trong công nghệ, từ AI, tài chính số tới cả thực phẩm sạch. Chính những khoản đầu tư này cũng tạo ra nhiều công ty lớn như Meituan, Didi Chuxing. Số startup lớn mạnh mà không nhận đầu tư từ 2 gã khổng lồ đếm trên đầu ngón tay, có thể kể đến ByteDance, công ty sở hữu TikTok.

Hai đại gia công nghệ Trung Quốc Alibaba, Tencent là những công ty bị ảnh hưởng nặng nề nhất từ quy định mới. Ảnh: Reuters.

Trong số các quy định mới dành cho công ty Internet Trung Quốc, quy định về hình thức gọi vốn VIE (Variable Interest Entities) được chú ý nhất. VIE là hình thức tạo ra công ty liên doanh trong nước, mà mọi nguồn vốn, quyết định đưa ra đều phải thông qua công ty này.

Vì luật Trung Quốc hạn chế đầu tư nước ngoài, VIE là cách mà nhiều công ty, trong đó có cả Alibaba, lựa chọn để gọi vốn từ nước ngoài. Hình thức này trở nên phổ biến từ vụ IPO năm 2000 của Sina, nhưng vẫn còn nhiều lỗ hổng về mặt pháp lý. Trong quy định mới, chính phủ Trung Quốc sẽ yêu cầu cấp phép đối với mọi vụ đầu tư theo hình thức VIE.

Đây không phải lần đầu Trung Quốc đưa ra các quy định ảnh hưởng tiêu cực đến công ty trong nước. Năm 2018, các quy định mới về game khiến nhiều game bị dừng, quy trình cấp phép phát hành chậm hẳn lại. Tencent cũng chịu ảnh hưởng từ quy định đó, nhưng sau đó đã hồi phục.

Bloomberg cho rằng với những quy định mới, các công ty Trung Quốc sẽ buộc phải thay đổi. Khi mà mỗi đại gia nắm dữ liệu của hàng trăm triệu người dùng, chính quyền nước này sẽ không thể quản lý theo cách lỏng lẻo như trước đây.

Theo Zing

Công ty của Jack Ma ‘bay’ 140 tỷ USD vì bị hoãn IPO

Trung Quốc đình chỉ vụ IPO lịch sử của Ant Group có thể khiến giá trị của công ty fintech này giảm tới 140 tỷ USD.  

Tay chơi Đức Tào Phớ mang siêu mô tô Tron Light Cycle 2,7 tỷ đồng về Việt Nam

Tron Light Cycle là bản sao của mẫu xe xuất hiện cùng các nhân vật chính trong phim, thể hiện những màn đua tốc độ không tưởng trong thế giới thực. Chiếc xe sau khi gây ấn tượng trên màn ảnh rộng, đã ra đời sống thật bởi Parker Brothers Choppers - một hãng độ tại Florida (Mỹ) vào năm 2012. Giá bán khi đó của xe vào khoảng 55.000 USD.

Chiếc Tron Light Cycle vừa được Đức “Tào Phớ” mua về Việt Nam chưa công bố các thông số đi kèm. Tuy nhiên, cách thức vận hành của xe gần như không khác so với hình ảnh loại xe tương tự đã xuất hiện ở Mỹ.

Tron Light Cycle là một sản phẩm ra đời từ trong phim viễn tưởng

Theo nhà sản xuất, chiếc xe hoạt động nhờ động cơ điện 96 V và bộ pin lithium-ion, chạy được 160km sau khi sạc đầy với bộ sạc nhanh chỉ mất 35 phút. Tốc độ về lý thể đạt 160km/h.

Điểm đặc biệt trên chiếc xe này phải kể đến cấu tạo bánh xe không hề xuất hiện mâm, hay nan hoa thường thấy, bề mặt lốp không rãnh và được bao bọc bở lớp vỏ xe phủ kín đến 80% diện tích.

Toàn bộ hệ dẫn động bánh xe đều nằm ẩn bên trong vành. Bánh không đùm, không mâm chính là đặc điểm ấn tượng nhấn của Tron Light Cycle

Câu trả lời cho mọi thắc mắc chính là Hubless Wheel – tạm dịch là Bánh không đùm, còn một tên gọi khác là Rim – rider (dẫn động vành). Một thiết kế có từ cuối thập niên 80 của thế kỷ trước. Về sau, thiết kế bánh này không phổ biến và thường gặp ở các mẫu xe độ hoặc xe concept.

Hubless Wheel đã được phát minh bởi Franco Sbarro vào năm 1989. Nhờ thiết kế lốp và vỏ xe gần như là một, chiếc xe mang tính khí động học tốt hơn hẳn kiểu gắn kết truyền thống. Toàn bộ hệ truyền động được ẩn hoàn toàn bên trong loại lốp bí ẩn này. Cụ thể bánh chuyển động được thông qua xích líp nằm ở vành bánh, cùng vành hãm, vòng bi…tạo nên cơ cấu khá phức tạp.

Tay lái nằm ở đỉnh góc bánh trước tạo nên tư thế nằm lái cực dị trên chiếc xe này

Chính vì thiết kế hệ truyền động phức tạp như trên nên chi phí chế tạo đòi hỏi độ chính xác cao, khó sản xuất hàng loạt. Nhưng bù lại, về lý thuyết đây là chiếc xe có hiệu suất vận hành cao, phanh an toàn hơn do loại bỏ được nhiều yếu tố gây độ trễ của kiểu mô tô truyền thống có trục bánh tách biệt bộ truyền động.

Yên xe dành cho một người với vị trí thấp, ai cũng có thể ngồi nhưng lái là cả một vấn đề

Tron Light Cycle không phải là một chiếc xe ai lái cũng dễ dù vị trí yên khá thấp, chỉ khoảng 72 cm nhưng có chiều dài lên tới 3,2 mét, cân nặng 400 kg. Đồng thời tay lái nằm ngang ở đỉnh bánh trước, bàn tỳ chân nằm ở bánh sau khiến người lái gần như...nằm xoài ôm chọn chiều dài thân xe. Nó chỉ thực sự thích hợp với thể hình người phương Tây hoặc người có chiều cao tầm 1,8m.

Trên tay lái của Tron Light Cycle gần như không có những chi tiết quen thuộc như cụm phím bấm hay mặt đồng hồ, đơn giản vì người lái chỉ có thể...nhìn về phía trước

Với dàn đèn LED điểm trên thân và vành bánh, chiếc Tron Light Cycle thực sự ấn tượng về ban đêm

Mặc dù thiết kế của Tron Light Cycle rất đặc sắc, khả năng vận hành tốt nhưng sẽ rất khó để di chuyển ở môi trường giao thông như Việt Nam, nơi mà khả năng đánh lái tránh vật cản, xung đột giao thông giữa hàng ngàn xe máy trên đường được coi trọng hơn kiểu ưu tiên chạy đường thẳng như chiếc xe này.

Đình Quý

Tay chơi Đức "Tào phớ" khui siêu mô tô Tron Light Cycle 2,7 tỷ

Nhanh tay hơn Phúc XO, tay chơi xe nổi tiếng có biệt danh Đức “Tào Phớ” mới là người khui thùng chiếc siêu mô tô Tron Light Cycle đầu tiên tại Việt Nam.

Bành trướng với tốc độ quá nhanh nhưng Facebook lại bất chấp tất cả để phá hỏng luật lệ ở mỗi nước. Chỉ dựa vào Tiêu chuẩn Cộng đồng của riêng mình, Facebook mặc kệ cho tin tức xấu độc, mang tính thù hận lan truyền, nhất là trong mùa Covid-19 này. Điều này khiến cho CEO Mark Zuckerberg phải lên ghế nóng điều trần trước Quốc hội Mỹ và bị điều tra ở châu Âu. 

Tại chính quê nhà Mỹ, Facebook thậm chí còn bị phát động chiến dịch tẩy chay mang tên #StopHateForProfit (tạm dịch: ngừng kiếm lợi nhuận trên sự thù hằn). Hệ quả là hơn 160 nhà quảng cáo hàng đầu đã ký cam kết ngừng mua quảng cáo trên Facebook trong tháng 7.

Năm ngoái, Facebook kiếm được 70,7 tỷ USD, mà 98% trong số đó đến từ doanh thu quảng cáo. Vì thế, chiến dịch tẩy chay được kỳ vọng sẽ làm chậm tốc độ bành trướng của Facebook. 

Mặc dù bị tẩy chay, người dùng Facebook chỉ giảm nhẹ nhưng doanh thu vẫn tăng trưởng.

Tuy nhiên, chiến dịch tẩy chay dường như không khiến Facebook gặp chút hề hấn gì. Báo cáo tài chính Quý III/2020 cho thấy Facebook chỉ bị suy giảm nhẹ người dùng ở Mỹ và Canada, nhưng doanh thu tăng tới 22% so với cùng kỳ năm ngoái. CEO Mark Zuckerberg cho biết Facebook hiện có 10 triệu nhà quảng cáo trên toàn cầu so với con số 9 triệu hồi tháng 7, thời điểm bị tẩy chay.

Những con số không biết nói dối. Càng bị tẩy chay, Facebook càng lớn mạnh, vì sao? Theo chuyên gia Nicole Perrin của eMarketer, nguồn đóng góp doanh thu cho Facebook là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, không phải tập đoàn đa quốc gia, những người theo đuổi chiến dịch tẩy chay Facebook để làm đẹp lòng dư luận.

Còn tại Việt Nam, Facebook từng kiếm bộn nhờ tiếp tay cho quảng cáo xấu độc như thực phẩm chức năng gắn mác thuốc đặc trị, cơ sở làm đẹp không phép, đòi nợ thuê, cờ bạc, mại dâm trá hình, buôn bán tiền giả... Ngày nay, Facebook đang tiếp tay cho hàng nhái, hàng giả thông qua việc để quảng cáo livestream bán hàng online tung hoành suốt từ đầu mùa dịch Covid-19 đến giờ.

Chỉ tính đến năm 2018, Facebook và Google đã thu được 900 triệu USD từ quảng cáo ở nước ta, theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước. Đáng quan ngại, cơ quan thuế gần như không thể truy thu nổi một đồng nào bởi Facebook không có pháp nhân tại Việt Nam.

Thách thức trong việc quản lý Facebook

Như đã nói ở trên, bằng việc không tuân thủ luật pháp Việt Nam mà tự tạo Tiêu chuẩn Cộng đồng riêng, Facebook đã khiến nhà nước thất thu một khoản thuế không hề nhỏ. Đây cũng là thực trạng chung trên thế giới khi Facebook né thuế bằng cách chuyển phần lợi nhuận đến những thiên đường thuế. Chẳng hạn năm 2019, Facebook chỉ đóng thuế 28 triệu bảng tại Anh trên doanh thu kỷ lục 1,6 tỷ bảng (tương đương 1,75%, xem hình dưới).

Vương quốc Anh nơi ghi nhận doanh thu khủng của các ông lớn công nghệ, nhưng số thuế thực đóng lại vô cùng thấp.

Thực trạng này khiến các nước châu Âu phải vào cuộc mạnh tay, đề xuất dự thảo đánh thuế điện tử vào nơi tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ chứ không phụ thuộc vào sự hiện diện thương mại. 

Tuy nhiên, trong khi các nước phương Tây loay hoay, khu vực Đông Nam Á đã đi đầu trong việc áp đặt thuế với các nền tảng, dịch vụ xuyên biên giới như Facebook hay Google. Hồi tháng 8/2020, Indonesia tuyên bố áp thuế VAT 10% với Facebook, TikTok trên phần doanh thu phát sinh tại đất nước vạn đảo. Trước đó, Netflix, Spotify, Google, Amazon là những cái tên phải nộp phần thuế tương đương kể từ ngày 1/9. 

Còn Thái Lan, Philippines và mới đây là Campuchia cũng đang cân nhắc đề xuất áp thuế VAT với nhóm các doanh nghiệp xuyên biên giới nói trên.

Một số quốc gia phát triển cũng đã hình thành chế tài xử phạt các công ty xuyên biên giới hoạt động trái luật tại thị trường bản địa với mức phạt dựa theo tỉ lệ phần trăm doanh thu. Chế tài này khiến các công hoạt động xuyên biên giới như Facebook phải tuân thủ luật pháp nước sở tại nghiêm túc hơn, thay vì tiếp tục vi phạm và chấp nhận nộp phạt theo mức xử phạt cụ thể vì số tiền phạt quá nhỏ so với lợi nhuận các công ty này thu được. 

Tại Việt Nam, thuế nhà thầu đã có nhưng các nền tảng nói trên vẫn chây ỳ trong việc thực hiện nghĩa vụ. Thuế nhà thầu bao gồm thuế giá trị gia tăng (VAT), thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thu nhập cá nhân (TNCN), phổ biến ở mức 10%. Hiện mới có Netflix đưa ra phát ngôn chính thức ủng hộ tuân thủ luật pháp của Việt Nam, bao gồm việc hoàn thành nghĩa vụ thuế.

Giải pháp nào để Facebook tuân thủ cuộc chơi?

Cơ sở luật pháp đã có nhưng Facebook hay Google vẫn có nhiều cách ‘chống chế’ để từ chối thực hiện nghĩa vụ thuế cũng như không tuân thủ quy định về việc kiểm soát nội dung. Các nền tảng này chỉ vào cuộc khi cơ quan quản lý chủ động yêu cầu gỡ bỏ, đồng nghĩa với việc tạo gánh nặng giám sát hàng triệu nội dung mỗi ngày cho cơ quan hữu trách. 

Như vậy, giải pháp hiện tại chỉ có thể đến từ yêu cầu người dùng và nhà quảng cáo tuân thủ luật pháp. Khi những nhà quảng cáo lớn không chi tiền cho hoạt động quảng cáo trên Facebook, nghiễm nhiên Facebook phải đi đúng hướng.

Song như đã nói ở trên, Facebook sống được tại Việt Nam phần nhiều dựa vào những hoạt động ‘chìm’ như phát tán nội dung xấu độc, chạy quảng cáo bán hàng lậu, hội nhóm bán chất cấm... những thứ khó kiểm soát theo hình thức kêu gọi tuân thủ luật pháp. 

Vì thế, tại kỳ họp thứ 10 của Quốc hội khoá XIV, một giải pháp giải quyết tận gốc đã được Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng đưa ra là định danh người dùng mạng xã hội. “Chúng tôi coi đây là giải pháp căn cơ để người sử dụng không còn nghĩ rằng, lên mạng xã hội là vô danh, vì thế mà vô trách nhiệm”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Cùng với những giải pháp căn cứ trên những chế tại cụ thể, phối hợp đồng bộ giữa các Bộ, Ban, ngành (như căn cước công dân định danh gắn với số tài khoản, số điện thoại, tài khoản mạng xã hội), người dùng sẽ phải tự có điều chỉnh cho phù hợp khi ứng xử trên Facebook cũng như bất cứ nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới nào.

Phương Nguyễn

Facebook: Thiên đường cho hội nhóm anti, bôi xấu người khác

Không phải đợi đến vụ của Hương Giang, bởi từ rất lâu Facebook đã trở thành miền đất hứa cho hội nhóm anti bôi xấu người khác, chủ yếu là người nổi tiếng.