Trái ngược hoàn toàn với hầu hết đồng loại gặm nhấm nhanh nhẹn và lém lỉnh của chúng, Lophiomys imhausi thường lừ đừ, uể oải giống loài nhím.

Loài gặm nhấm có độc duy nhất trên thế giới

Khi con vật bị dồn vào thế bí, phần lông dọc lưng nó sẽ dựng đứng lên nhọn hoắt giống như kiểu đầu mohawk, để lộ các hàng lông đen trắng chạy dọc hai bên sườn, với trung tâm là một mảng lông đặc biệt màu nâu có kết cấu giống như tổ ong.

Chuột có mào châu Phi trông khá giống chồn hôi nhưng có bộ lông cứng. Ảnh: NY Times.

Những sợi lông xốp đó chứa một chất độc đủ mạnh để đánh gục cả một con voi. Đây chính là trọng tâm nghiên cứu gần đây của tiến sĩ Weinstein về tập tính và cách tự vệ của loài chuột này.

Chuột có mào châu Phi thường gặm nhấm các cành cây có độc, nhưng không phải để lấy chất dinh dưỡng.

Thay vào đó, chúng sẽ nhai kỹ những mẩu thân cây và nhổ lên lông của mình, tạo thành một dạng “áo giáp hóa học” để bảo vệ chúng khỏi những kẻ săn mồi như linh cẩu và chó hoang. Tập tính này đã biến loài chuột có mào châu Phi thành loài gặm nhấm có độc duy nhất trên thế giới và một trong số ít các loài động vật có vú mượn chất độc từ thực vật.

Hành vi kỳ lạ

Nghiên cứu của tiến sĩ Weinstein, được xuất bản trung tuần tháng 11 trên tạp chí Mammalogy, không phải là nghiên cứu đầu tiên ghi lại hành vi kỳ lạ của loài chuột có mào này. Thế nhưng, nó đã củng cố vững chắc hơn một giả thuyết đã được đưa ra gần một thập kỷ trước và cung cấp cái nhìn tổng quát về đời sống xã hội của động vật.

Kwasi Wrensford, một nhà sinh thái học hành vi tại Đại học California, Berkeley, người không tham gia vào nghiên cứu, cho biết từ khi được mô tả lần đầu trong các tài liệu khoa học vào năm 1867, loài chuột có mào châu Phi hiếm gặp này “đã thu hút được rất nhiều sự chú ý”.

“Bây giờ chúng ta mới chỉ bắt đầu lý giải tại sao con vật này lại có những hành vi như vậy”, ông nói.

Sợi lông đặc biệt màu nâu có kết cấu giống như tổ ong của chuột có mào châu Phi nhìn dưới kính hiển vi. Ảnh: NY Times.

Người dân ở Đông Phi từ lâu đã biết về sự kịch độc của loài chuột có mào. Con vật này đã nhiều lần hạ gục những chú chó tò mò. Những con vật may mắn sống sót sau cuộc đụng độ loài chuột độc có xu hướng tránh xa chúng.

Vào năm 2011, một nhóm các nhà nghiên cứu đã ghi nhận chất độc của những con chuột này được tiết ra từ Acokanthera schimperi, một loại cây thường được các thợ săn thu hoạch ép nước để tẩm độc mũi tên của họ.

Trong nghiên cứu năm 2011, chỉ có một con chuột mào được nuôi nhốt đã có hành vi “tai quái” này khiến những nhà nghiên cứu cho rằng nó chỉ là ngẫu hứng.

Trở lại với nghiên cứu mới đây, tiến sĩ Weinstein và nhóm của cô đã bắt được 25 con chuột và theo dõi chúng trong phòng thí nghiệm. Khi được cho những cành cây Acokanthera, một số con đã gặm vỏ cây sau đó chải bã lên bộ lông sọc của mình.

Các nhà khoa học vẫn chưa chắc chắn về tần suất “tẩm độc” của chuột, hay cả cách chúng chịu được chất độc này, đặc biệt là trong trường hợp chúng vô tình nuốt phải. (Giống như tất cả loài gặm nhấm khác, chúng không có khả năng nôn ra).

Tuy nhiên, nhờ sự lợi hại của mình, những con chuột dường như được tận hưởng cuộc sống riêng tư ấm áp đáng ngạc nhiên. Các nhà nghiên cứu nhận thấy một số chuột đực và chuột cái có thể chung sống ổn định, thậm chí cùng chăm sóc con non kể cả khi bị nuôi nhốt.

Ricardo Mallarino, một nhà sinh vật học tiến hóa tại Princeton, người không tham gia nghiên cứu, cho biết: “Sự chung thủy rất hiếm gặp ở động vật có vú. Nếu điều đó tồn tại những con chuột này, điều đó sẽ rất thú vị. Nhưng sẽ cần nhiều nghiên cứu hơn nữa để xác nhận “sự chung thủy” trong gia đình của loài chuột”, ông nói.

Kỳ lạ bộ tộc trong rừng sâu - nơi một người đàn ông có thể lấy tới 4 vợ

Tại bộ tộc xa xôi sống trong rừng sâu này, một người đàn ông có thể lấy tới 4 bà vợ. Và bộ tộc này không phải lúc nào cũng mở cửa đón khách du lịch tới thăm.

"Một chủ trương đúng đắn đáng lẽ ra phải làm lâu rồi, nhiều người thả chó ra đường mà không rọ mõm, chúng cứ gặp người lạ là đuổi cắn. Đây là hành vi rất vô trách nhiệm của chủ nuôi khi coi thường sức khỏe, tính mạng người khác", bạn đọc Quốc Nam Nguyễn viết.

Bạn đọc Trương Thắng cho rằng nên bổ sung thêm mức xử phạt với người nuôi chó nếu thả rông chúng ra đường: "Tôi rất tán thành với chủ trương này, cần bắt hết chó thả rông và cũng nên kèm quy định phạt gia đình có chó thả rông, phạt thật nặng và cần nhân rộng mô hình này ra cả nước!".

"Ủng hộ cả 2 tay chính sách này! Chó thả rông ngoài bệnh dại còn cắn người nữa, rất đáng sợ. Hy vọng chính quyền làm ngay và duy trì lâu dài, ở tất cả các ngõ ngách, để không còn cảm giác sợ mỗi khi thấy chó chạy ngoài đường nữa.

Nhiều người đi xe máy đâm vào chó thả rông không ít người bị thương và tử vong, vấn đề là mô hình này khi triển khai sẽ xử lý tận gốc được vấn đề bức xức này không? Có làm thường xuyên không? hay đầu voi đuôi chuột?",bạn đọc An Nguyễn băn khoăn. 

"Sao không thấy nói đến việc cấm và phạt thật nặng những người dắt chó hay thả chó đi vệ sinh bậy bạ trên vỉa hè, ngoài đường phố, trong công viên nhỉ, vì vấn đề này tôi thấy cũng rất nhiều người bức xúc. Ở nước ngoài, chó đi vệ sinh thì chủ nuôi phải cầm theo túi dọn "sản phẩm" của chúng chứ ở ta thì chỉ cần giữ sạch nhà mình là được, ai đã từng dẫm phải "mìn" khi đi dạo trên phố hay trong công viên thì mới thấu được nỗi bức xúc này", bạn đọc Quang Toàn chia sẻ.

Bạn đọc Tùng Anh cho rằng, muốn nhanh và khỏi tốn kém thì cho phép người dân tự đăng ký lập đội, đảm bảo hết nạn chó lang thang bởi: "Chó thả rông gây rất nhiều tai hại, cho dân tự lập đội bắt và xử lý thì khỏi phải quản nạn ăn cắp chó".

Mong muốn mô hình này sẽ được triển khai rộng khắp, bạn đọc Vũ Khánh: "Hẻm nhà tôi 246 Lê Văn Quới, Bình Hưng Hòa A, Bình Tân, Hồ Chí Minh, gần như 50% người dân trong hẻm nuôi chó thả rông đi đại tiện, tiểu tiện ngang nhiên, rải đầy hẻm, ô nhiễm vô cùng. Và đặc biệt có 3 em bé bị chó cắn. Mong cơ quan chức năng TPHCM sớm thành lập đội như thế này để đến hốt hết chó trong hẻm giúp bà con được yên tâm đi bộ trong hẻm. Xin cám ơn rất nhiều ạ".

Bạn đọc Ngọc Sơn đến từ Phan Thiết cùng chung niềm mong mỏi:"Không biết khi nào Phan Thiết mới có đội này nhỉ. Tệ nạn chó trong nhà ra ngoài đường phóng uế bừa bãi rất nhiều, nhất là cung đường Hùng Vương. Nhiều người dắt chó ra đường mà không đeo rọ mõm cho chúng, nhất là mấy con chó dữ, mong là mô hình này được nhân rộng trên cả nước và làm với tinh thần quyết liệt".