Ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nội, cho hay năm học 2022-2023, toàn ngành đã hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao. GD-ĐT Thủ đô cũng được bình chọn là 1 trong 10 sự kiện tiêu biểu của Thủ đô năm 2022.

Sự chuyển biến tích cực của ngành GD-ĐT Hà Nội trong năm học vừa qua diễn ra đều khắp ở các cấp học, các trường công lập và ngoài công lập. 

Song, Giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nội cũng nhìn nhận còn những hạn chế, tồn tại. Một trong số đó là công tác quy hoạch mạng lưới trường, lớp học ở một số quận nội thành chưa phù hợp dẫn đến mỗi số nơi còn có tình trạng thiếu trường học công lập; một số trường học cũ chưa được cải tạo, sửa chữa kịp thời ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học trong nhà trường.

Hiệu quả phân luồng học sinh sau THCS và THPT còn chưa cao. Công tác tuyển sinh đầu cấp còn nhiều khó khăn, sĩ số học sinh/lớp sau tuyển sinh cao hơn nhiều so với quy định tại Điều lệ nhà trường các cấp ở một số địa bàn. Hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, chỉ đạo điều hành vẫn còn khiêm tốn. 

Do đó, theo ông Cương, một trong những nội dung, nhiệm vụ công tác được Sở GD-ĐT Hà Nội xác định trọng tâm thực hiện ở năm học 2023-2024 là nghiên cứu, xây dựng kế hoạch, thực hiện các giải pháp khắc phục hạn chế, tồn tại của những năm học trước, đặc biệt trong công tác thi, tuyển sinh đầu năm học. 

“Trong năm học vừa qua, một số trường công lập, vấn đề liên quan tuyển sinh bằng hình thức trực tuyến rất tốt. Tuy nhiên còn một số trường tư thục công tác tuyển sinh trực tuyến vẫn còn hạn chế.

Do đó, bắt đầu từ năm học này, TP Hà Nội kiên quyết và quyết tâm triển khai thực hiện công tác tuyển sinh bằng hình thức trực tuyến, kể cả trường công lập và trường tư thục, để đảm bảo tính công bằng, công khai, tránh phiền hà như thời gian vừa qua”, ông Cương nhấn mạnh.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn đề nghị năm học mới 2023-2024, Hà Nội cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục.

Đặc biệt, Giáo dục TP Hà Nội cần chú trọng về "chất" trong tất cả các khía cạnh dạy-học, kiểm tra-đánh giá; đảm bảo hạ tầng thiết bị, an toàn thông tin; đảm bảo dữ liệu ngành đúng, đủ, kịp thời phục vụ công tác quản lý; nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên.

“Năm học mới, rất nhiều việc phải làm, song đề nghị trong công tác tuyển sinh đầu cấp, Hà Nội chấm dứt cảnh phụ huynh xếp hàng thâu đêm mua, nộp hồ sơ đăng ký nguyện vọng.

Với thời đại công nghệ số, quản trị hiện đại, Thủ đô dẫn đầu cả nước mà còn như thế là việc không nên. Dứt khoát trong năm tới, không được còn hiện tượng này. Giám đốc Sở GD-ĐT đã rất quyết tâm nên tôi nghĩ chắc chắn thực hiện được”, ông Sơn nói.

Năm học 2022-2023, Hà Nội đã xây mới, thành lập mới 24 trường học các cấp (trong đó 1 trường trực thuộc Sở GD-ĐT quản lý, 23 trường thuộc UBND quận, huyện quản lý); cải tạo, sửa chữa 528 trường (42 trường thuộc Sở GD-ĐT quản lý, 486 trường thuộc UBND quận, huyện quản lý). Tháng 6/2023, tỷ lệ trường công lập đạt chuẩn quốc gia toàn thành phố là 72,4%. 

Đến thời điểm này, toàn thành phố đã công nhận 23 trường chất lượng cao, trong đó, 17 trường công lập (7 trường mầm non, 3 trường tiểu học, 5 trường THCS và 2 trường THPT) và 6 trường ngoài công lập. 

Hà Nội cũng triển khai công tác chuẩn bị đầu tư xây dựng 7 trường liên cấp tiên tiến, hiện đại có diện tích 5 ha.

Năm học 2023-2024, Hà Nội có 2.874 trường mầm non, phổ thông; 29 trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên và 1 Trường Bồi dưỡng cán bộ giáo dục Hà Nội (tăng 34 trường mầm non và phổ thông so với cùng kỳ năm trước), với 66.138 lớp (tăng 1.919 lớp so với cùng kỳ năm trước) và có 2.222.246 học sinh (tăng 68.917 học sinh so với cùng kỳ năm trước).

Thủ đô có 124.493 giáo viên (tăng 1.525 giáo viên so với cùng kỳ năm trước) và 66.110 phòng học (tăng 846 phòng học so với cùng kỳ năm trước).  

Để tăng cường công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm trên mạng Internet, tại Chỉ thị 22, Bộ trưởng Bộ TT&TT đã yêu cầu toàn ngành TT&TT tiếp tục quán triệt, thực hiện có hiệu quả Chỉ thị 14 năm 2019 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường đảm bảo an toàn, an ninh mạng nhằm cải thiện chỉ số xếp hạng của Việt Nam và Đề án tăng cường hiệu quả công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm trên mạng Internet.

Toàn ngành được yêu cầu phải tăng cường thông tin, tuyên truyền, cảnh báo về đặc điểm, dấu hiệu, phương thức, thủ đoạn thực hiện hành vi vi phạm để mọi người dân nhận biết, phòng tránh; nâng cao khả năng phân biệt thông tin chính thức và không chính thức.

Đồng thời, cần hiểu biết pháp luật khi đăng phát, chia sẻ, lưu trữ, sử dụng thông tin trên mạng Internet; chủ động phòng tránh, không thực hiện hay tiếp tay cho hành vi vi phạm pháp luật.

Rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung pháp luật hình sự và pháp luật chuyên ngành theo hướng tăng nặng mức phạt, hình phạt với các hành vi vi phạm, tội phạm trên mạng Internet. Đẩy nhanh nghiên cứu, sản xuất các sản phẩm, nền tảng chống tấn công mạng và các phần mềm bảo vệ an toàn máy tính cá nhân khi truy cập Internet.

Triển khai hệ thống cảnh báo, đánh giá tín nhiệm mạng

Tại Chỉ thị mới ban hành, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng đưa ra chỉ đạo với các cơ quan, đơn vị gồm Thanh tra Bộ; các Cục: An toàn thông tin, PTTH&TTĐT, Báo chí, Viễn thông; Trung tâm Internet Việt Nam, Sở TT&TT; các doanh nghiệp trong ngành TT&TT và các cơ quan báo chí, phát thanh, truyền hình.

Cụ thể, với Cục An toàn thông tin, cơ quan này được yêu cầu phải áp dụng công nghệ mới, tổ chức tiếp nhận, thu thập, tổng hợp, phân tích, xử lý phản ánh về thông tin sai phạm trên mạng Internet; giám sát, cảnh báo, điều phối, ứng cứu, khắc phục sự cố, phòng chống tấn công mạng, đảm bảo an toàn thông tin mạng quốc gia.

Triển khai hệ thống cảnh báo, đánh giá tín nhiệm mạng, cổng kiểm soát quốc gia chặn lọc các truy cập thông tin sai phạm từ người dùng, hỗ trợ người dân báo cáo, phản ánh những trang web, mạng xã hội vi phạm pháp luật, lừa đảo trên mạng.

Đồng thời, xây dựng, vận hành, sử dụng các công cụ, hệ thống đánh giá, kiểm định an toàn thông tin quốc gia phục vụ tốt công tác kiểm tra, đánh giá an toàn thông tin cho các sản phẩm, thiết bị, hệ thống thông tin.

Các Sở TT&TT có trách nhiệm tham mưu UBND tỉnh, thành phố chỉ đạo các cơ quan chuyên môn trực thuộc nâng cao trách nhiệm, phối hợp đồng bộ trong việc phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm trên mạng Internet.

Tham mưu chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan báo chí, phát thanh, truyền hình, hệ thống truyền thông cơ sở xây dựng chương trình thông tin, tuyên truyền về các biện pháp phòng, chống vi phạm, tội phạm trên mạng Internet.

Tăng cường giám sát, kiểm tra, thanh tra, xử lý đúng quy định của pháp luật các hành vi vi phạm pháp luật trên mạng Internet về thông tin và truyền thông; kịp thời ngăn chặn thông tin xấu độc, tấn công mạng và những vi phạm khác trên mạng.

Với các doanh nghiệp trong ngành TT&TT, Bộ trưởng Bộ TT&TT yêu cầu triển khai nhiều biện pháp kỹ thuật bảo vệ an toàn các hệ thống thông tin nhằm cung cấp dịch vụ đảm bảo an toàn cho người sử dụng.

Các doanh nghiệp cần kiểm tra, rà soát, hoàn thiện quy trình nghiệp vụ trong nội bộ doanh nghiệp; xây dựng giải pháp kỹ thuật nhằm phát hiện, cảnh báo, truy vết và ngăn chặn ngay khi có vi phạm xảy ra.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp ngành TT&TT phải chủ động thực hiện, phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền xác minh, cung cấp thông tin người sử dụng theo quy định của pháp luật; ngăn chặn kịp thời thông tin xấu độc, tấn công mạng và các hành vi vi phạm trên mạng Internet.

Vân Anh

Quý I/2021: Sự cố tấn công mạng vào các hệ thống Việt Nam giảm 20%

Tính chung 3 tháng đầu năm nay, Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT đã ghi nhận 1.271 cuộc tấn công mạng gây ra sự cố vào các hệ thống thông tin tại Việt Nam, giảm 20% so với cùng kỳ quý I/2020.

Bộ GD-ĐT đang đề xuất rút ngắn tời gian đào tạo đại học

Ai cũng muốn cắt, nhưng không phải môn của mình

Ông nhận xét như thế nào về đề xuất của Bộ GD-ĐT rút ngắn thời gian đào tạo đại học từ 4 – 6 năm xuống còn 3 – 4 năm?

- Tôi khẳng định việc rút ngắn thời gian đào tạo đại học là phù hợp với việc hội nhập quốc tế. Rất nhiều chương trình đào tạo của các nước châu Âu đều rút ngắn thời lượng học, điều này phù hợp phương thức đào tạo theo tín chỉ mà Bộ GD-ĐT đang chỉ đạo.

Vấn đề là cần có sự thống nhất nên rút ngắn như thế nào để nâng cao được chất lượng và hiệu quả đào tạo. Mục tiêu là sinh viên phát huy được sở trường của họ, tốt nghiệp có khả năng tìm được việc làm. Vì thế, cần tập trung vào “dạy cho họ một cái nghề thật giỏi”.

Chương trình đào tạo bao gồm 4 khối kiến thức: Kiến thức chung (chính trị, tư tưởng, ngoại ngữ, toán đại cương…), kiến thức cơ sở, sau đó vào kiến thức ngành, rồi chuyên ngành.

Khối kiến thức chung, gần như trường nào cũng có, tổng cộng khoảng 30 tín chỉ, chiếm khoảng 1 năm học. Như vậy chỉ có 3 năm học chuyên ngành và chuẩn bị tốt nghiệp.

Nếu chúng ta đào tạo 3 năm thì có nghĩa là thời gian đào tạo ngành không thể rút đi được, bởi vì lý thuyết có thể điều chỉnh ngắn đi nhưng phải tăng thời gian thực hành. Nếu rút ngắn thời gian đào tạo mà lại giữ khối kiến thức chung, cắt vào kiến thức ngành thì có khác nào trong một bữa ăn cắt đi món chính và để lại toàn món phụ.

Vậy khối kiến thức chung kia phải làm thế nào? Nhìn sang các trường ở châu Âu áp dụng chương trình đào tạo 3 năm, thì họ không có khối kiến thức chung như Việt Nam. Khối kiến thức chung với một số môn học bắt buộc đều được đẩy ra khỏi chương trình đào tạo chính thức, trở thành điều kiện cần cho các sinh viên tốt nghiệp. Ví dụ như ngoại ngữ chẳng hạn, sinh viên được yêu cầu phải có được chứng chỉ đúng theo quy định, còn việc họ học ở đâu là tùy ý.

Với tình hình đào tạo thực tế của Việt Nam hiện nay, điều ông cho rằng đáng băn khoăn nhất nếu các trường thực hiện việc rút ngắn thời gian đào tạo là gì?

- Khi chuyển đổi từ đào tạo niên chế (academic year) sang đào tạo theo tín chỉ (credit system) nhiều thầy cô rất ủng hộ rút ngắn thời lượng từ 240 - 250 đơn vị học trình xuống 120 - 140 tín chỉ, nhưng lại không muốn giảm giờ dạy của môn mình phụ trách (?). Cho nên phải tổ chức tọa đàm, ra nghị quyết để thống nhất, đồng lòng biên soạn lại chương trình đào tạo đáp ứng nhu cầu xã hội. Đó là việc làm không hề đơn giản!

Nay, muốn giảm bớt thời lượng chương trình đào tạo đại học, thì chắc chắn không thể cắt giảm một cách cơ học, cẩu thả, duy ý chí được.

PGS.TS Nguyễn Văn Nhã

Có tới 4 lực lượng tham gia đóng góp vào xây dựng chương trình đào tạocơ mà. Đó là các nhà sử dụng sản phẩm đào tạo, các chuyên gia giáo dụcvà giảng viên giàu kinh nghiệm, các sinh viên đang theo học và các cựusinh viên đã tốt nghiệp. Chắc chắn lãnh đạo nhà trường sẽ lắng nghe tưvấn thật kỹ để ra quyết định nên cấu trúc lại chương trình đào tạo saocho phù hợp nhất. 

Tôi muốn nói phù hợp chứ không phải tối ưu nhất, bởilẽ mỗi trường có đặc thù riêng, địa bàn hoạt động, môi trường và điềukiện đảm bảo chất lượng khác nhau, nên đó là việc khó nhất.

Làm sao để chương trình đào tạo đi đôi với đổi mớiphương pháp giảng dạy, khai thác các sản phẩm công nghệ trong đào tạo,thư viện, quan hệ hợp tác giáo dục có hiệu quả nhất. chứ không chỉ làvấn đề thời lượng đào tạo.

Cắt giảm những môn sinh viên không chọn

Viện trưởng Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, ông Trần Công Phong cho biết: “Rút ngắn thời gian đào tạo không đồng nghĩa với cắt giảm khối lượng kiến thức cần thiết, hay giảm chất lượng đào tạo”.

Là người có kinh nghiệm lâu năm làm việc trực tiếp tại trường đại học, ông cho rằng những khối lượng kiến thức không cần thiết thường nằm ở đâu? Và việc cắt giảm có thể diễn ra đơn giản, nhanh gọn được không?

- Rất đúng! Kinh nghiệm cho thấy phải mất nhiều năm mới chuyển được từ đào tạo niên chế sang đào tạo theo tín chỉ. Có đơn vị đào tạo vẫn quan niệm đơn giản dẫn đến không phải là đào tạo theo phương thức tín chỉ hoặc là “tín chỉ nửa vời”.

Nếu là đào tạo theo tín chỉ thực sự thì sinh viên có quyền đăng ký học những môn học bổ ích cho họ, được lựa chọn môn học, lựa chọn thời điểm học, lựa chọn tốc độ học cơ mà. Nhà trường phải xây dựng nhiều môn học khác nhau, chuẩn bị điều kiện cho sinh viên được lựa chọn.

Sinh viên rất thông minh để biết chọn môn học nào là thật sự cần thiết. Từ đó, nhà trường sẽ nhìn thấy môn nào không ai lựa chọn, thầy cô nào không ai đăng ký học thì dễ dàng giải quyết hơn là áp đặt kiểu cứng nhắc. Đó cũng là theo chuẩn quốc tế chứ không phải là gì mới cả.

Ảnh Lê Anh Dũng

Một số môn học hiện nay được mặc định là không thể thiếu trong chương trình đào tạo của các trường là các phần học về chính trị, tư tưởng. Theo ông, có nên đặt ra vấn đề cắt bớt thời lượng học những môn này không? Nếu cắt bớt có ảnh tưởng gì tới việc hình thành nhân cách, đạo đức của sinh viên không?

- Bộ GD-ĐT đã có quy định Khung chương trình đào tạo bậc đại học, bậc cao đẳng. Điều này rất cần thiết để đảm bảo mặt bằng (levels) chung toàn quốc, nhưng các trường phải chủ động để có chương trình đào tạo hoàn chỉnh, mang sắc thái, thương hiệu của riêng trường mình.

Để giúp cho sinh viên phát triển toàn diện, không thể thiếu những môn chính trị, văn hóa xã hội… Vấn đề là cách giảng dạy, nội dung giảng dạy như thế nào.

Ở bậc đại học, người thầy giỏi phải biết cách truyền tâm huyết, khát vọng tìm tòi khám phá cho người học chứ không thể giảng dạy “thầy đọc trò chép” được. Cái khó là môn học nào nên chuyển thành môn điều kiện tốt nghiệp, môn học nào là chủ đạo, cốt lõi của ngành đào tạo thì không được cắt giảm.

Với một thời lượng học tương đương nhiều khóa đào tạo cử nhân ở các nước có nền giáo dục tiên tiến nhưng chất lượng cử nhân Việt Nam vẫn không được đánh giá cao. Nếu chỉ nhìn vào chương trình đào tạo và phân bố chương trình, theo ông, điều gì làm nên sự khác biệt về chất lượng đào tạo?

- Có sinh viên đã thắc mắc: Cùng một chương trình đào tạo về kinh tế hoặc công nghệ mà nhiều trường cùng đào tạo thì sự khác nhau ở chỗ nào?

Xin trả lời là khác nhau là tấm bằng tốt nghiệp ấy do trường nào cấp! Vì vậy, người học phải lặn lội để được học ở trường nào có nhiều giáo sư giỏi, thương hiệu danh tiếng cho dù học phí đắt. Thật khó khi ví rằng: thực khách bây giờ rất sành ăn, họ sẽ tìm đến quán phở ngon dù là trong ngõ hẻm, dù phải xếp hàng!

Tôi lấy một thí dụ  về đào tạo đại học ở Mỹ - cũng 4 năm, nhưng là 4 năm học và làm việc thật sự.

Ngay từ năm thứ nhất, sinh viên phải hoàn thành được một bài tập cụ thể, và phải tham gia vào một nghiên cứu.

Tới năm thứ hai, sinh viên phải xuống thực tế tại các nhà máy, cơ sở lao động và phải có được một bài tham luận.

Năm thứ ba, sinh viên phải tham gia được vào các công trình nghiên cứu khoa học của thầy cô, để được trực tiếp làm một số việc đơn giản, qua đó hiểu về quy trình, cách thức làm một đề tài khoa học.

Sang năm thứ tư, sinh viên phải có một khóa luận thức sự, phải có được công trình nghiên cứu của riêng mình.

Trải qua một quá trình học tập, làm việc cật lực như vậy nên sinh viên của Mỹ nắm rất chắc cả lý thuyết với kỹ năng.

Ngoài ra, chất lượng đào tạo còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nữa, nhưng trước hết là đội ngũ và chất lượng đội ngũ giảng viên. Bạn sẽ tự hào khi khoe với bạn bè được học môn này do thầy này dạy; bạn sẽ nhớ mãi những kỉ niệm về thầy dạy trong suốt cuộc đời. Đó chính là sự khác biệt!

Xin cảm ơn ông.

Ngân Anh thực hiện