Chi phí sinh hoạt tăng cao, thu nhập giảm - người dân nhiều năm nay gồng mình để vượt qua những khó khăn về kinh tế hậu đại dịch. Bức xúc và thất vọng là cảm giác dễ hiểu.

Nếu nói về luật, tôi không phản đối câu trả lời của Bộ Tài chính. Hai lý do Bộ đưa ra là chỉ số giá tiêu dùng CPI chưa biến động trên 20% kể từ giữa năm 2020 (lần điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất), và sẽ chờ đến năm 2025 để sửa đổi Luật thuế TNCN một cách toàn diện.

Theo quy định hiện hành, mức giảm trừ bản thân của mỗi người nộp thuế TNCN là 11 triệu đồng/tháng, và của mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng.

Tuy nhiên, nếu chỉ căn cứ vào quy định cứng nhắc trong luật và kế hoạch định trước thì nhiệm vụ nghiên cứu tăng mức giảm trừ gia cảnh - mà Quốc hội đã giao Chính phủ năm ngoái và Chính phủ đã yêu cầu Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuấtngay tại phiên họp đầu tháng 2 năm nay - lại càng chậm trễ, không đúng tinh thần "5 quyết tâm", "5 bảo đảm", "5 đẩy mạnh" vừa được đưa ra.

Mức giảm trừ gia cảnh đã thấp và lạc hậu, nếu bị trì hoãn sẽ càng lạc hậu hơn.

Doanh nghiệp thu hẹp sản xuất, cắt giảm việc làm, giảm thu nhập, giá cả các mặt hàng thiết yếu tăng cao, đối tượng chịu tác động trực tiếp nhất vẫn là những người lao động. Trong khi Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi sau đại dịch, tôi chưa thấy có chính sách nào hỗ trợ trực tiếp cho người lao động một cách phù hợp, thực tế.

Có ba lý do cần thiết sau để sớm ban hành chính sách hỗ trợ - tăng mức giảm trừ gia cảnh cho người lao động.

Thứ nhất, biến động 20% chỉ số giá tiêu dùng CPI làm căn cứ điều chỉnh giảm trừ gia cảnh là một mức cao và khá xa vời. Hai lần điều chỉnh trước được thực hiện trong những bối cảnh khác nhau. Lần thứ nhất vào năm 2012, sau khi Việt Nam trải qua hai năm lạm phát hai con số (năm 2010: 11,75% và năm 2011 cao kỉ lục: 18,13%). Lần thứ hai vào năm 2020, CPI biến động trên 20%. Nếu chờ đợi CPI biến động đủ lớn, chưa biết vật giá lúc đó đã leo thang đến đâu.

Trong khi, với bối cảnh hậu đại dịch và suy giảm kinh tế thế giới, người lao động rất cần có chính sách kịp thời để tháo gỡ khó khăn.

Bên cạnh đó, CPI là một chỉ số để thực hiện điều hành kinh tế vĩ mô, khó có thể phản ánh chính xác mức biến động chi tiêu, tiêu dùng của người dân để làm căn cứ xây dựng mức giảm trừ gia cảnh. CPI được xây dựng dựa trên một rổ hàng hóa gồm 754 mặt hàng, dịch vụ và mỗi mặt hàng, dịch vụ lại có một tỷ trọng chi tiêu khác nhau (gọi là Quyền số). Như vậy, sẽ có những mặt hàng tăng giá cao nhưng chiếm tỷ trọng chi tiêu thấp; hoặc mặt hàng đó không nằm trong rổ hàng hóa thì sẽ phản ảnh không đáng kể hoặc không phản ánh được vào chỉ số CPI. Quan trọng hơn, các mặt hàng dịch vụ và tỷ lệ quyền số chỉ được cập nhật sau mỗi 5 năm, do đó không phản ảnh kịp thời biến động giá cả qua từng năm. Nếu tiếp tục dựa vào chỉ số CPI để xây dựng mức giảm trừ gia cảnh thì cần hạ thấp ngưỡng biến động xuống 5% hoặc 7% để kịp thời xem xét điều chỉnh mức này.

Thứ hai, cần có chính sách hỗ trợ trực tiếp cho người nộp thuế TNCN thông qua việc tăng mức giảm trừ gia cảnh, khi chính sách giảm thuế GTGT 2% không mang lại lợi ích đáng kể với người lao động. Ví dụ một gia đình có tổng mức chi tiêu mua sắm hàng hóa dịch vụ chịu thuế 10% là 5.000.000 đồng một tháng thì được giảm 2% thuế GTGT tương ứng với 100.000 đồng một tháng. Nhưng nếu tăng mức giảm trừ gia cảnh thì có thể làm giảm bậc thuế TNCN và giảm trực tiếp 5% thuế TNCN, sẽ là mức giảm đáng kể đối với người lao động.

Đấy là chưa kể, tôi quan sát thấy một số cơ sở kinh doanh chọn cách tăng giá hàng hóa dịch vụ tương ứng với mức giảm thuế GTGT để không phải điều chỉnh lại giá bán sau thuế, nhằm tránh phát sinh chi phí vận hành - cũng là một bất lợi cho người tiêu dùng cá nhân.

Thứ ba, tăng mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc, đặc biệt là con cái, sẽ góp phần khuyến khích tăng tỷ lệ sinh. Việt Nam đang trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng, và sẽ sớm kết thúc trong khoảng 10 năm tới. Nếu tỷ lệ sinh không được cải thiện, Việt Nam dần sẽ trở thành một nước già hóa dân số, kéo theo gánh nặng về an sinh xã hội và thiếu lực lượng lao động. Chính sách hiện hành quy định mức giảm trừ cho người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng một tháng. Mức chi hàng tháng để nuôi một đứa con từ lúc sinh ra cho tới năm 18 tuổi thực tế đã vượt rất xa con số này.

Các nước lân cận như Thái Lan, Singapore hay Hàn Quốc đều có hỗ trợ đặc biệt để giảm trừ thuế cho cha mẹ nhằm khuyến khích sinh thêm con thứ hai hoặc thứ ba. Ví dụ, Thái Lan giảm trừ thu nhập cho cha mẹ thêm 60.000 bath (khoảng 41 triệu đồng) một năm cho các chi phí mang thai và sinh con, giảm trừ bổ sung 30.000 bath ngoài phần giảm trừ người phụ thuộc cố định cho con thứ hai nếu sinh trong hoặc sau năm 2018. Singapore cũng giảm trừ trực tiếp thu nhập của người mẹ từ 15% đến 25% nếu có từ một đến ba con sinh trước năm 2024.

Từ những khía cạnh trên, tôi cho rằng, một chính sách không chỉ cần được xây dựng dựa trên thực tế, mà còn phải ban hành kịp thời với nhu cầu thực tế. Người làm chính sách thấy việc gì có lợi cho dân thì cần làm ngay, chứ không chờ đến lúc việc tiện cho mình thì mới làm.

Nguyễn Trung Kiên

“Nữ thần y” Võ Thị Hồng Ngọc đang giơ tay làm phép chữa bệnh tại nhà (người ở giữa mặt áo màu sáng giơ tay).

Chúng tôi cũng sắp xếp được một chuyến đi để thực mục sở thị cách chữa bệnh của“nữ thần y”. Hỏi thăm một người dân địa phương, anh này nói thao thao bất tuyệtvề khả năng trị bệnh huyền bí và chỉ đường vanh vách cho chúng tôi tìm đến nơicư ngụ của “nữ thần y”.

Đó là một căn nhà tường có khoảnh sân rất rộng. Hơn 16h chiều, trong nhà đã cóhàng chục con bệnh đứng ngồi la liệt. Một phụ nữ đứng tuổi cho biết: “Khoảng 17h“thần y” mới bắt đầu chữa bệnh và chỉ chữa vào những ngày lẻ âm lịch. Tôi bị đủthứ bệnh, thường xuyên nhức đầu, chóng mặt… nghe nhiều người chỉ dẫn nên tìm đếnđây để được “thần y” chữa trị. Nghe nói “vong bà” linh lắm, bệnh gì cũng khỏi”.

Trong thời gian chờ đợi, chúng tôi lân la tìm hiểu và được biết, “nữ thần y” nàytên Võ Thị Hồng Ngọc (24 tuổi và đang là sinh viên một trường đại học ở TP.HCM,quê ấp Phú Ninh, xã Song Phú, huyện Tam Bình). Gần đây, cô gái bỗng dưng trở vềquê nhà nói rằng, mình có “vong bà” nhập xác, có huyền năng chữa được bá bệnh.Câu chuyện đó đã lôi kéo đông đảo người dân đổ về để được “thần y” chữa bệnh…

Uống nước lã, bóp bụng…để trị bá bệnh

Trước mắt chúng tôi là một cô gái mặc bộ đồ màu sáng (giống như màu hột gà) đang“tọa” trước bàn thờ Cửu huyền, lưng quay ra đường, mặt hướng vào trong. Những đồnghề của “thần y” bao gồm một cái bàn nhỏ, để mấy thứ “đồ nghề” gồm một bìnhtrà, ca nước lã, một cây bút lông màu đỏ…

“Nữ thần y” Võ Thị Hồng Ngọc đang giơ tay làm phép chữa bệnh tại nhà (người ở giữa mặt áo màu sáng giơ tay).

Con bệnh đầu tiên là một bé gái, trước đây bị té xe, đã chạy chữa nhiều nơinhưng vẫn chưa đi lại được bình thường. Hỏi vài câu về bệnh tình, “thần y” huơtay giống như đang làm phép, rồi bảo cô bé bị bệnh rất nặng phải ngả lưng xuốnggối để trị. Hễ con bệnh khai đau ở đâu là “vong bà” cứ dùng tay vỗ vào chỗ đó.Vỗ một hồi, lại hỏi bệnh nhân: “Có bớt không con?”. Nếu con bệnh nói bớt thì bàcho uống một ly nước lã. Còn như không bớt thì bà tiếp tục vỗ vào chỗ đau. Hồilâu, “vong bà” lại bảo: “Đỡ nhiều rồi đó, ráng trị vài lần sẽ khỏi thôi”.

Con bệnh thứ hai là một thanh niên bị câm, điếc bẩm sinh. Sau khi hỏi bệnh,“thần y” dùng bút lông màu đỏ quét lên 5 ngón tay phải. Sau đó, giơ thẳng mộttay lên khỏi đầu, lòng bàn tay xòe ra, rồi vỗ vào nơi nào con bệnh kêu đau. Chưahết, “vong bà” còn dùng tay xoa xoa bóp bóp vào bụng thanh niên. Hồi lâu, “vongbà” kêu con bệnh nói thử vài tiếng, nhưng anh này chỉ ú ớ được một thứ âm thanhkhông có nghĩa. Sau đó, “vong bà” ra hiệu cho một phụ nữ là “trợ lý” ngồi bênphải rót nước lã vào ly cho thanh niên uống và nói: “Ráng tới đây trị vài lầnnữa sẽ khỏi thôi”.

Cứ thế, hết người này đến người nọ, bất kể bệnh gì, “thần y” cũng chữa bệnh bằngcách xoa tay bóp chân, vỗ vào chỗ con bệnh kêu đau, rồi cho uống nước lã. Nhưngquan sát hồi lâu, chúng tôi nhận thấy, không có con bệnh nào được chữa khỏi, màchỉ nhận được lời an ủi: Ráng trị thêm vài lần sẽ khỏi… Tiếp tục dò la, chúngtôi gặp ông Võ Công Út (cha ruột của “nữ thần y”) đang có mặt trong nhà. Ông Útkể: “Có một dạo, tự dưng con Ngọc nó về nhà phán chuyện gì trúng ngay chuyện đó.Mọi người hỏi thì nó nói: Được “bà cõi trên” nhập xác. Từ đó, nó bắt đầu chữabệnh cho người dân”.

Trò mê tín

Anh Lê Văn Quang - Phó Trưởng ấp Phú Ninh cho biết: “Chỉ cần vỗ vào chỗ đau vàcho uống nước lã, bệnh gì cũng khỏi thì hết sức vô lý. Đây chỉ là trò mê tín dịđoan. Tôi đã báo cáo vụ việc lên xã và đề nghị cơ quan chức năng sớm vào cuộc đểngăn chặn các hoạt động mang tính mê tín dị đoan này”.

Có một điều rất lạ là người dân địa phương không ai tin vào chuyện đồng bóng haynhập xác, nhập hồn và có thể chữa bách bệnh chỉ bằng những trò mê tín như thế.Thế nhưng, không biết đồn thổi thế nào, mà những người ở xa lại ùn ùn kéo tớicho “nữ thần y” chữa bệnh. Theo bà con xung quanh, họ biết “nữ thần y” này từthời còn nhỏ xíu. Lớn lên, được cha mẹ cho đi học ngành kinh tế ở Sài Gòn, chứcó học hành y thuật gì đâu mà chữa bệnh.

“Nữ thần y” tên Võ Thị Hồng Ngọc (24 tuổi và đang là sinh viên một trường đạihọc ở TP.HCM, quê ấp Phú Ninh, xã Song Phú, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long). Gầnđây, cô gái bỗng dưng trở về quê nhà nói rằng, mình có “vong bà” nhập xác, cóhuyền năng chữa được bá bệnh.

(Theo Lao Động)