Hạt sen - Dưỡng gan và thanh nhiệt

Hạt sen không chỉ là một món ăn truyền thống giàu giá trị dinh dưỡng mà còn có tác dụng rất tốt đối với gan. Hạt sen chứa nhiều dưỡng chất quan trọng như protein, chất xơ và các loại vitamin, đặc biệt là vitamin C.

Đây là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ giúp bảo vệ gan khỏi sự tổn hại do các gốc tự do gây ra.

Trong Đông y, hạt sen được xem là một dược liệu có tính thanh nhiệt, giúp giải độc gan và làm dịu các tổn thương ở gan do nhiệt độc gây ra.

Theo nghiên cứu từ Journal of Medicinal Food, chiết xuất từ hạt sen có khả năng chống viêm và bảo vệ gan khỏi các tác nhân độc hại từ môi trường, cũng như từ chế độ ăn uống không lành mạnh.

Ngoài ra, hạt sen còn giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, từ đó giúp cơ thể và gan phục hồi sau một ngày dài.

Hạt sen có thể được sử dụng trong nhiều món ăn như: chè hạt sen, cháo hạt sen, hoặc thậm chí sấy khô để ăn vặt. Bạn có thể pha trà hạt sen, uống thường xuyên để giúp thanh nhiệt, giải độc cơ thể.

Đậu xanh - Bảo vệ gan khỏi tác nhân oxy hóa

Các loại đậu nói chung luôn là nguồn cung cấp protein và chất xơ tuyệt vời. Đậu cũng luôn nằm trong top các thực phẩm tốt cho sức khỏe được các chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng.

Trong đó, đậu xanh với vị ngọt, tính hàn, không độc là loại hạt có khả năng giải độc và bồi bổ nguyên khí, đặc biệt tốt cho gan. 

Đậu xanh là một loại thực phẩm quen thuộc trong các món ăn vặt và món tráng miệng Việt Nam như: chè đậu xanh, bánh đậu xanh hay nước đậu xanh.

Theo nghiên cứu từ Nutrition and Metabolism, đậu xanh chứa nhiều hợp chất phenolic và flavonoid, có khả năng chống lại sự tổn thương gan do các gốc tự do gây ra.

Các chất này giúp giảm viêm, bảo vệ gan khỏi các tác nhân oxy hóa và ngăn chặn sự phát triển của các bệnh về gan như: gan nhiễm mỡ hay viêm gan. Đồng thời, đậu xanh còn có tác dụng thanh nhiệt, giải độc gan và giúp cơ thể loại bỏ độc tố hiệu quả hơn.

Đậu xanh có thể được dùng để nấu chè, làm bánh hoặc uống nước đậu xanh thường xuyên. Đậu xanh rang khô cũng là một món ăn vặt giòn ngon, dễ chế biến và bảo quản, rất tốt cho sức khỏe gan.

Mè đen - Chống độc tố cho gan

Mè đen giàu chất chống oxy hóa như sesamin và sesamolin. Hai chất có khả năng bảo vệ gan khỏi sự tổn thương do độc tố và các yếu tố oxy hóa gây ra.

Nghiên cứu từ Journal of Agricultural and Food Chemistrychỉ ra rằng, sesamin có khả năng giảm lượng mỡ tích tụ trong gan, ngăn ngừa tình trạng gan nhiễm mỡ và cải thiện chức năng gan.

Đồng thời, mè đen còn giàu vitamin E và axit béo omega-3, giúp nuôi dưỡng tế bào gan, cải thiện quá trình tái tạo tế bào và tăng cường chức năng lọc độc tố của gan.

Hạt mè đen có thể được rang chín và rắc lên các món ăn như salad, cơm, hoặc các loại bánh. Bạn có thể sử dụng mè đen trong món chè hoặc xay thành bột uống cùng với nước để tận dụng tối đa lợi ích cho gan.

Những người sống lâu nhất thế giới không tập tạ, chạy marathon hoặc tham gia phòng tập thể dục. Thay vào đó, họ sống trong môi trường liên tục thúc đẩy họ vận động mà không cần suy nghĩ. Họ làm vườn và không có máy móc để làm việc nhà và sân.

Họ có công việc đòi hỏi phải di chuyển hoặc đứng dậy thường xuyên. Và họ đi bộ mỗi ngày, hầu như ở mọi nơi.

Trong cộng đồng người Amish ở Bắc Mỹ, một nghiên cứu cho thấy trung bình phụ nữ đi bộ 14.000 bước mỗi ngày và nam giới đi bộ 18.000 bước mỗi ngày và cả hai giới đều đi trung bình khoảng 10.000 bước vào ngày nghỉ. Những cộng đồng người Amish này cũng có tỷ lệ béo phì thấp nhất trong số các cộng đồng ở Bắc Mỹ.

Theo Today, đi bộ thường bị cho là không đủ cường độ để tạo ra sự thay đổi thực sự hoặc hiệu quả thua xa các hình thức tập thể dục khác. Tuy nhiên, thực tế đã chứng minh điều này hoàn toàn sai.

Và bạn thậm chí không cần phải đi bộ quá xa đến thế để bắt đầu gặt hái những lợi ích. Một phân tích mới được công bố trên Tạp chí Tim mạch Dự phòng châu Âu cho thấy đi bộ 4.000 bước mỗi ngày đã bắt đầu có tác dụng giảm nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân, trong khi chỉ cần đi bộ 2.337 bước mỗi ngày sẽ giảm nguy cơ tử vong vì bệnh tim mạch.

Nhưng đừng để điều đó hạn chế bạn, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng bạn đi bộ càng nhiều thì lợi ích càng lớn. Và mỗi điều nhỏ nhặt đều có giá trị. Với mỗi 500 đến 1.000 bước đi thêm, nguy cơ tử vong do bất kỳ nguyên nhân nào hoặc bệnh tim mạch sẽ giảm đáng kể.

Mẹo giúp bạn đi bộ nhiều nhất có thể

Lợi ích của việc đi bộ gồm:

- Kích hoạt hệ bạch huyết.

- Loại bỏ độc tố.

- Chống nhiễm trùng.

- Tăng cường khả năng miễn dịch.

Môi trường sống ảnh hưởng rất lớn đến mức độ hoạt động của bạn, nhưng có nhiều cách để thúc đẩy bản thân vận động nhiều hơn nếu bạn không sống trong một cộng đồng có thể đi bộ.

Cụ thể:

Đi bộ nhiều lầntrong ngày

Bạn có thể dắt chó đi dạo quanh khu nhà vào buổi sáng. Đi bộ thay vì lái xe để mua bữa trưa cho ngày làm việc hoặc ra ngoài sau bữa tối với gia đình. Nghiên cứu cho thấy tốt hơn là bạn nên chia nhỏ các hoạt động trong ngày thay vì tập thể dục trong 30-40 phút trong phòng tập thể dục và ngồi cả ngày.

Đi bộ đến cửa hàng tạp hóa

Nếu nơi ở của bạn cho phép, hãy đi bộ đến cửa hàng tạp hóa. Mặc dù bạn có thể không mua đủ lượng hàng tạp hóa cho cả tuần chỉ trong một lần đi, nhưng bạn có thể mua những nguyên liệu tươi ngon nhất và quay lại vào cuối tuần.

Đỗ xe ở một nơi xa nhất khỏi tòa nhà

Nếu bạn làm việc ở vùng ngoại ô, trong trung tâm thương mại hoặc khu công nghiệp có rất ít bãi đậu xe, hãy chọn đỗ xe xa lối vào để đi thêm vài bước nữa trong ngày.

Cách mỗi giờ đi bộ 5 phút

Bạn hãy rời khỏi bàn làm việc và đi một vòng quanh văn phòng hay đổ đầy bình nước. Bạn có thể ra ngoài để tối đa hóa lợi ích, nếu có thể.

Đi bộ một đoạn đường dài trong 30-40 phút

Bạn hãy rủ một người bạn (đi bộ sau giờ làm việc. Bốn mươi phút sẽ trôi qua trước khi bạn nhận ra mình đã đi xa đến mức nào.

Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ khuyến nghị nên hoạt động thể chất với cường độ vừa phải trong 150 đến 300 phút một tuần. Vì vậy, 30 phút đi bộ nhanh trong 5 ngày một tuần sẽ giúp bạn đạt đến mức thấp nhất trong phạm vi đó.

Nếu bạn đi bộ để kiểm soát cân nặng hoặc giảm cân, có lẽ bạn sẽ muốn đi bộ lâu hơn. Bạn nên đi bộ từ 45 đến 60 phút hầu hết các ngày. Tuy nhiên, không nhất thiết phải đi cùng lúc. Đi bộ 30 phút vào buổi sáng và đi bộ 20 phút sau bữa tối cũng được.

Nếu bạn đã xây dựng thói quen đi bộ và muốn thử thách bản thân hơn, hãy thử mặc áo vest có trọng lượng hoặc đi bộ lên đồi.

Theo thống kê, Việt Nam là một trong những nước đứng đầu thế giới về tỷ lệ người dùng internet và mạng xã hội. Hiện nước ta có hơn 72 triệu người sử dụng mạng xã hội, chiếm khoảng 73% dân số. Trong số đó có 7% thuộc độ tuổi từ 13 đến 17 và gần 10% thuộc độ tuổi từ 18 đến 24.

Khảo sát của UNICEF năm 2022 cho thấy, 82% trẻ em Việt Nam 12-13 tuổi sử dụng internet hàng ngày, con số này ở lứa tuổi 14-15 là 93%. Còn theo Bộ Lao động Thương binh & Xã hội, thời gian trẻ em Việt Nam sử dụng mạng xã hội là 5-7 giờ mỗi ngày. 

Nhiều ý kiến tham luận cho rằng các nền tảng xã hội được thiết kế để có thể gây nghiện cho người dùng, đặc biệt giới trẻ. Điều này gây ra các tác động tiêu cực cho sức khỏe tâm thần như trầm cảm, mất ngủ, lo âu, sao lãng trong học tập cũng như hàng loạt các vấn đề khác đối với sức khỏe tâm thần của người dùng. 

Ví dụ, tại Mỹ, tỷ lệ mắc các đợt trầm cảm nặng trong 12 tháng ở thanh thiếu niên đã tăng từ 8,7% vào năm 2005 lên 11,3% vào năm 2012. Các hoạt động trên màn hình phương tiện truyền thông đã được cho là một trong những nguyên nhân làm gia tăng tình trạng trầm cảm, tự tử ở thanh thiếu niên.

Sử dụng mạng xã hội quá mức tác động tiêu cực đến sức khỏe tinh thần

"Mạng xã hội đã sử dụng các thuật toán khác nhau dựa trên các nghiên cứu chuyên sâu về cơ chế hoạt động của não bộ nhằm tối đa hóa thời gian sử dụng, liên tục lôi cuốn người dùng mạng xã hội, tạo ra các chu kỳ tương tác gây nghiện", ông Cao Hoàng Nam, đại diện Sáng kiến Z&Alpha nhấn mạnh. 

Theo ông, Việt Nam chưa có nghiên cứu về tác động của mạng xã hội với đối tượng thanh thiếu niên.

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thấy, việc sử dụng mạng xã hội quá mức tác động tiêu cực đến sức khỏe tinh thần. Trẻ sử dụng quá nhiều mạng xã hội có thể dẫn đến sao nhãng học tập, trầm cảm, cảm giác cô đơn, những tác động đó có thể dẫn đến trầm cảm lâu dài. 

Ông đặc biệt nhấn mạnh đến đối tượng dưới 13 tuổi khi sử dụng mạng xã hội bởi lứa tuổi này đang ở giai đoạn hoàn thiện não bộ, nên việc sử dụng quá nhiều mạng xã hội tác động lớn đến não của trẻ em. 

Vì thế, cần có thêm các nghiên cứu này ở Việt Nam để đánh giá ảnh hưởng của mạng xã hội đến thanh thiếu niên. 

Theo ông Nam, Việt Nam chưa có nghiên cứu về sự gia tăng sử dụng mạng xã hội ở lứa tuổi thanh thiếu niên, tuy nhiên, chúng ta có thể thấy điều này qua sự gia tăng internet và mạng xã hội tại nước ta. 

Ông lấy ví dụ, năm 2014, nước ta chỉ có 37 triệu người sử dụng internet và số liệu gần như tương đồng sử dụng mạng xã hội. Tuy nhiên qua 10 năm, năm 2024, con số này đã là 78 triệu người sử dụng internet, số lượng người sử dụng mạng xã hội cũng tương đồng như vậy, trong đó rất nhiều thanh thiếu niên và trẻ em. 

Cần trang bị cho trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân trên môi trường mạng xã hội

Theo TS Nguyễn Thị Mai Hương, Viện Đào tạo Y học Dự phòng và Y tế Công cộng, Trường Đại học Y Hà Nội, lợi ích mang lại từ mạng xã hội là sự tăng cường kết nối xã hội, cơ hội thể hiện bản thân và tiếp cận thông tin cũng như các nguồn lực cho thanh thiếu niên trong học tập và cuộc sống.

Các nghiên cứu cũng cho thấy, khoảng 81% học sinh báo cáo rằng mạng xã hội giúp họ cảm thấy được kết nối hơn với bạn bè và thế giới xung quanh. 

Tuy nhiên, khi lạm dụng mạng xã hội, thanh thiếu niên có thể gặp các tác động tiêu cực, như rối loạn giấc ngủ, trầm cảm, cô lập xã hội và nghiện internet, bắt nạt qua mạng.

Bên cạnh đó, tỷ lệ tội phạm trên mạng gia tăng, áp lực từ bạn bè và tiếp xúc với nội dung độc hại là một số rủi ro liên quan đến việc sử dụng mạng xã hội, dẫn đến việc tự làm hại bản thân, suy nghĩ tự tử và các vấn đề sức khỏe tâm thần khác. 

Những kết quả nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giám sát, giáo dục trẻ em về việc sử dụng mạng xã hội một cách có trách nhiệm và lành mạnh.

PGS.TS Lê Minh Giang, Viện trưởng Viện Đào tạo Y học Dự phòng và Y tế Công cộng, Trường Đại học Y Hà Nội, cho biết, hội thảo này là bước đi đầu tiên cho các nghiên cứu toàn diện về tác động của mạng xã hội đối với sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên Việt Nam. 

Từ đó, xây dựng các chương trình nâng cao nhận thức, hướng dẫn cho nhà trường, phụ huynh, người dùng các giải pháp để bảo vệ và nâng cao sức khỏe tâm thần cho thanh thiếu niên Việt Nam trong kỷ nguyên số. 

Trang bị kỹ năng tự bảo vệ bản thân và duy trì sự kiểm soát khi dùng mạng xã hội chính là chìa khóa giúp chúng ta tận dụng triệt để những lợi ích mà không để ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên Việt Nam.