Những tiết học Lịch sử tẻ ngắt, không tạo được cảm hứng cho học sinh – là tình trạng dạy và học môn học này ở Việt Nam.

Trí tuệ con người chỉ tích cực hoạt động khi nó đứng trước những thách thức phải tìm kiếm, giải thích, phân tích, so sánh và suy ngẫm để rút ra một kết luận nào đó và người ta cảm thấy thích thú khi tự mình phát hiện hay được tạo ra một cái gì đó mới mẻ.

Học sinh sẽ chìm đắm trong suy tư để viết ra một đoạn văn hay một vở kịch hay vẽ một bức tranh về một sự kiện lịch sử, một nhân vật lịch sử hay thực hiện một nghiên cứu lịch sử.

Dạy lịch sử thế nào để học sinh hứng thú?

Lịch sử có mối quan hệ với nghệ thuật, âm nhạc, khoa học, công nghệ, tôn giáo, ngôn ngữ và toán học... Khi khám phá lịch sử cần đến các kiến thức toán học để hiểu các con số và sự kiện, dùng kiến thức về nghệ thuật để hiểu các công trình kiến trúc, cách thức xây dựng, nguyên vật liệu sử dụng để xây dựng nó.

Sử dụng công nghệ đặc biệt quan trọng để khám phá các vấn đề lịch sử. Ví dụ, các giáo viên sử dụng 3D để giải thích các cấu trúc toán học của các kim tự tháp, chúng đã được xây dựng ra sao...

Khi học sinh chơi đóng vai các nhân vật lịch sử hay diễn lạimột sự kiện lịch sử các em cần âm nhạc và nghệ thuật, sáng tạo cách nói, cách hành động, cách ăn mặc, các đồ dùng của người xưa của nhân vật sao cho lột tả được tính cách nhân vật hay mô tả được bản chất của sự kiện lịch sử...

Khi các em vẽ lại các sự kiện lịch sửhay mô tả chúng trong một tác phẩm nghệ thuật các em cần đến kiến thức về hội họa. Đồng thời những hoạt động này cũng làm cho học sinh tiếp thu tốt hơn không chỉ kiến thức lịch sử mà kiến thức của các môn học khác, củng cố, phát triển các kĩ năng và phát triển các tố chất, các năng lực sáng tạo.

Bởi thế mà nhiều phương pháp dạy học môn lịch sử được nghiên cứu và cải tiến để làm cho việc dạy học lịch sử trở nên thú vị hơn.

Ví dụ, tại bang Ohio của Mĩ, hàng năm bang này đều cho học sinh thực hiện các dự án lịch sử và các em trình bày kết quả trong ngày hội lịch sử.

Trong dự án “Ngày Ai Cập” một số học sinh của bang đã tưởng tượng xem người xưa sử dụng gàu để lấy nước từ sông Nin tưới cho vụ mùa ra sao; một số em khác thì viết về ảnh hưởng của sông Nin đối với vụ mùa và đời sống của những người nông dân thời bấy giờ ở Ai Cập, hay một nhóm khác thì sáng tạo câu chuyện lịch sử về các kim tự tháp; một nhóm khác cố gắng dùng kiến thức khoa học để giải thích cách ướp xác...

Các em có thể chơi nhiều trò chơi với các sự kiện hay nhân vật lịch sử...các em có thể mở những bữa tiệc để trình bày các món ăn, thức uống của người xưa...Các trò chơi, các vở kịch, các điệu nhảy...giúp học sinh thể hiện năng lực của bản thân và tương tác với nhau và làm cho các em vô cùng thích thú.

Điều cần tránh khi xây dựng chương trình và SGK

Chương trình giáo dục mới của Việt Nam khẳng định rằng, phát triển năng lực sáng tạo của học sinh có thể thực hiện được trong tất cả các môn học và các hoạt động và đó là 1 trong những năng lực cơ bản của HS Việt Nam trong thế kỉ 21.

Môn Lịch sử là môn học tạo nhiều cơ hội cho học sinh khám phá, tưởng tượng và sáng tạo. Ngoài việc sử dụng các phương pháp dạy học đa dạng như đã đề cập, thì xây dựng chương trình và SGK như thế nào để tránh việc học sinh phải ghi nhớ sự kiện một cách riêng lẻ, nhàm chán mà thay vào đó giúp học sinh phát triển năng lực sáng tạo là điều hết sức quan trọng.

Dạy học theo chủ đề là cách thức mà các nước đang tiến hành để giúp học sinh tích hợp kiến thức và kĩ năng các môn học, tạo điều kiện cho các em đào sâu kiến thức và sáng tạo.

Hiện nay, SGK Lịch sử của Việt Nam hầu như đang được trình bày theo các sự kiện và con số, việc giảm tải cơ học đã làm mất đi những tư tưởng lớn của các dòng lịch sử.

Ví dụ, bài 36 “Phong trào công nhân”Lịch sử lớp 10 chủ yếu mô tả các phong trào công nhân mà bỏ qua ý tưởng lớn “điều kiện sống và làm việc” quyết định động cơ, thái độ làm việc của người lao động.

Học sinh cần được tìm hiểu điều kiện cần để người lao động có thể sống và làm việc để từ đó các em lí giải được các nguyên nhân dẫn đến các phong trào đấu tranh của người lao động trong quá khứ cũng như hiện tại và nếu sau này các em là nhà lãnh đạo thì nên làm gì để người lao động làm việc tốt, nếu là người lao động thì cần biết phải đấu tranh như thế nào để đảm bảo điều kiện sống và làm việc cho bản thân.

Nhìn lại toàn bộ lịch sử loài người và mục tiêu dạy học lịch sử hiện nay có thể cấu trúc lại chương trình lịch sử theo một số chủ đề lớn như các chủ đề về: (i)Nhân vật lịch sử và các thể chế chính trị-xã hội; (ii)Tác giả và văn học-nghệ thuật qua các thời kì; (iii)Nhà phát minh, toán học và khoa học kĩ thuật; (iv)Những ý tưởng lịch sử và vấn đề nghiên cứu lịch sử; và đi sâu vào chủ đề về (v)Lịch sử Việt Nam.

Cách cấu trúc này giúp học sinh vừa có cái nhìn tổng thể về các dòng lịch sử qua thời gian, so sánh lịch sử các nước qua các thời kì, thấy được sự tiến triển của các chế độ xã hội, các phát minh khoa học, các xu hướng nghệ thuật, văn học…gắn với nhiều lĩnh vực môn học khác nhau và điều này giúp học sinh có hiểu biết sâu, có tầm nhìn để sáng tạo.

***

Khi đã có hiểu biết và nền tảng chung về lịch sử, học sinh sẽ đối chiếu, xem xét và đi sâu vào lịch sử Việt Nam. Các em sẽ thấy vị thế của Việt Nam trên thế giới trong lịch sử và hiện tại để các em có ý thức tự hào về dân tộc và có ý thức bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước ngang bằng với các nước khác.

Cấu trúc SGK theo chủ đề và sử dụng các phương pháp dạy học tích cực, sáng tạo chăc chắn sẽ đem đến niềm vui, hứng thú và sự sáng tạo cho học sinh khi học môn Lịch sử.

• Trần Thị Bích Liễu

Tuy nhiên, theo số liệu đến tháng 10/2024 từ Cục Quản lý dược, cả nước có khoảng 288 cơ sở sản xuất thuốc theo chuẩn nguyên tắc GMP, trong đó số lượng cơ sở đạt chuẩn EU-GMP hoặc tương đương (Japan-GMP) chỉ khoảng 31 cơ sở, chiếm chỉ hơn 10%, còn lại là các cơ sở đạt chuẩn WHO-GMP. 

Về năng lực sản xuất, R&D (nghiên cứu và phát triển) của các doanh nghiệp dược vẫn còn hạn chế và phân tán. Trong tương lai, Việt Nam hướng tới trở thành trung tâm nghiên cứu, sản xuất thuốc biệt dược gốc công nghệ cao của khu vực ASEAN, đạt cấp độ 4 theo phân loại của WHO. Các mục tiêu này là rất khó đạt được nếu không có những phát triển đột phá. 

Tại Việt Nam, các chính sách mới trong nước được kỳ vọng tạo ra lực đẩy cần thiết cho doanh nghiệp dược về cả quy mô lẫn công nghệ. Là một trong số ít công ty dược phẩm trong nước theo đuổi chuẩn sản xuất thuốc chất lượng cao từ rất sớm, đến nay, Imexpharm đã sở hữu 3 cụm nhà máy EU-GMP và 11 dây chuyền  EU-GMP. 

Imexpharm hiện đang dẫn đầu Việt Nam ở thị trường thuốc kháng sinh, vượt qua cả các doanh nghiệp ngoại và đang xác lập nhiều thành công tại thị trường trong nước ở cả 2 kênh ETC (kê đơn) và OTC (không kê đơn). 

Trong nửa đầu năm 2024, Imexpharm đã vươn lên vị trí số 3 kênh ETC, với thị phần 2,3%, đồng thời vượt xa các doanh nghiệp nội địa khác. Trong danh mục thuốc không mời thầu nước ngoài hầu hết là thuốc EU-GMP, Imexpharm hiện chiếm tới 12 trong tổng số 93 SKUs thuộc danh sách này và đây là một lợi thế lớn khi tham gia cung cấp thuốc cho kênh ETC. 

 Đây là trường hợp điển hình cho thấy sản xuất trong nước đang từng bước nâng cao giá trị sản lượng của ngành dược với tổng giá trị công nghiệp dược ước tính sẽ đạt giá trị 20 tỷ USD vào năm 2045. Việc đẩy mạnh giá trị và sản lượng thuốc nội địa cũng góp phần giúp hệ thống chăm sóc sức khỏe giảm lệ thuộc vào thuốc nhập khẩu, đảm bảo khả năng tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng kịp thời. 

Lợi thế tăng trưởng cao và dài hạn

Theo Báo cáo tài chính mới công bố, doanh thu 9 tháng đầu năm của Imexpharm tăng 12% so với cùng kỳ năm trước, đạt 1.553 tỷ đồng, hoàn thành 66% mục tiêu doanh thu của năm, đưa công ty tiến sát tới mục tiêu cuối năm. Lợi nhuận trước thuế trong tháng 9 tăng trưởng ngoạn mục 42% so với cùng kỳ năm trước và 43% so với tháng 8. Năm 2024, Imexpharm đặt mục tiêu doanh thu thuần 2.365 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế 423 tỷ đồng; lần lượt tăng 19% và 12% so với năm trước. 

Imexpharm đã hoàn tất tăng vốn điều lệ lên 1.540 tỷ đồng. Đây là tín hiệu tốt giúp Imexpharm có thêm nguồn lực để đầu tư cho R&D, sản xuất dược công nghệ cao, dược phát minh… 

Theo một báo cáo của KPMG, thị trường dược phẩm Việt Nam sẽ đạt 16,1 tỷ USD vào năm 2030, cho thấy dư địa phát triển vào ngành công nghiệp dược còn rất lớn, lợi thế sẽ dành cho các doanh nghiệp tiên phong trong R&D tiến vào lĩnh vực sản phẩm thuốc chuyên khoa, thuốc đặc trị, biệt dược gốc, vắc xin, sinh phẩm và nguyên liệu làm thuốc...

Thực tế, đầu tư chiều sâu cho R&D, Imexpharm đang tạo lợi thế khác biệt trên thị trường dược phẩm và mở ra hướng cạnh tranh hiệu quả cho dược phẩm trong nước. Trong 9 tháng đầu năm 2024, nhu cầu đối với các sản phẩm của nhà máy IMP4 tăng mạnh, dẫn đến sự gia tăng đáng kể sản lượng sản xuất tại nhà máy. Đồng thời, công ty cũng gia tăng công suất sản xuất tại các nhà máy IMP2 và IMP3 để đáp ứng nhu cầu thị trường. Trong 9 tháng đầu năm 2024, công ty đã ra mắt 16 sản phẩm mới với 99 dự án R&D đang triển khai.  

Imexpharm cũng đã công bố kế hoạch xây dựng Dự án Tổ hợp Nhà máy Dược phẩm Cát Khánh tại Đồng Tháp với mục tiêu đa dạng hóa danh mục sản phẩm, đáp ứng nhu cầu của thị trường trong nước, đồng thời mở rộng các thị trường xuất khẩu mới. Dự án có tổng diện tích 25.000 m2, tổng mức đầu tư dự kiến là 1.495 tỷ đồng. Nguồn vốn đầu tư ước tính sẽ bao gồm 20% vốn chủ sở hữu và 80% vốn vay. Công ty dự kiến hoàn thành mục tiêu xây dựng vào cuối năm 2028, bắt đầu hoạt động thương mại trong khoảng thời gian từ tháng 12/2028 đến quý I/2030.

Đây là những nền tảng để Imexpharm tiếp tục duy trì vị thế hàng đầu tại thị trường trong nước và gia nhập chuỗi cung ứng dược phẩm toàn cầu.

“Các doanh nghiệp dược như Imexpharm đang có cơ hội tăng trưởng cao và dài hạn trong thị trường quy mô lớn với khoảng 100 triệu dân. Người dân ngày càng quan tâm đến sức khỏe và đặc biệt, Chính phủ rất nỗ lực phát triển dịch vụ chăm sóc y tế cũng như công nghiệp dược tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Với các nền tảng hiện nay, Imexpharm tự tin góp phần hoàn thành chiến lược cung ứng dược phẩm cho người dân”, ông Nguyễn An Duy - Phó Tổng giám đốc Khối Tài chính của Imexpharm cho biết. 

Bích Đào

Học sinh có thể vào lớp 6 và lớp 10 trước tuổi

Việc xem xét đối với từng trường hợp cụ thể được thực hiện theo các bước: Cha mẹ hoặc người đỡ đầu có đơn đề nghị với nhà trường; Hiệu trưởng nhà trường thành lập hội đồng khảo sát, tư vấn gồm thành phần cơ bản là đại diện của Lãnh đạo trường, Ban đại diện cha mẹ học sinh của trường và giáo viên dạy lớp học sinh đang theo học.

Căn cứ kết quả khảo sát của hội đồng tư vấn, hiệu trưởng xem xét, quyết định.

Đối với đối tượng là học sinh người dân tộc thiểu số, học sinh khuyết tật, học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, học sinh ở nước ngoài về nước có thể vào cấp học ở tuổi cao hơn 3 tuổi so với tuổi quy định.

Với học sinh trong độ tuổi trung học cơ sở, trung học phổ thông ở nước ngoài về nước, con em người nước ngoài làm việc tại Việt Nam được học ở trường trung học cơ sở hoặc trường trung học phổ thông tại nơi cư trú hoặc trường trung học cơ sở và trung học phổ thông ở ngoài nơi cư trú nếu trường đó có khả năng tiếp nhận.

Việc xem xét đối với từng trường hợp cụ thể được thực hiện theo các bước như: Cha mẹ hoặc người đỡ đầu có đơn đề nghị với nhà trường; Hiệu trưởng nhà trường tổ chức khảo sát trình độ của học sinh và xếp vào lớp phù hợp.

Bộ GD-ĐT lấy ý kiến góp ý dự thảo Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học đến hết ngày 21/7/2020.

Thúy Nga

Học sinh tiểu học có thể học vượt lớp

- Đó là một trong những điểm mới được đưa vào quyền của học sinh trong dự thảo thông tư Điều lệ trường tiểu học mà Bộ GD-ĐT vừa công bố để lấy ý kiến góp ý từ dư luận.