Dù họ nằm ở đâu, Covid-19 vẫn đang lấy đi hơi thở của họ, thế nên người nhà lại phải vội vã lao đi tìm mua oxy trợ thở, gia nhập cuộc săn lùng dưỡng khí của nhiều người khác cùng cảnh ngộ, theo New York Times. 

Indonesia đã trở thành tâm dịch mới, vượt qua cả Ấn Độ và Brazil về số ca lây nhiễm mới hàng ngày ở mức cao nhất thế giới.

Các bệnh nhân Covid-19 trong một lều bạt ở bên ngoài Bệnh viện Đa khoa Dr. Sardjito ở Yogyakarta, Indonesia. Ảnh: New York Times

Biến thể Delta càn quét

Tờ báo Mỹ phản ánh, những gì đang diễn ra ở Indonesia là một phần của bức tranh chung châu Á, nơi tỷ lệ tiêm chủng thấp nhưng các nước vẫn kiểm soát Covid-19 tương đối tốt cho đến gần đây. Việt Nam, Malaysia, Myanmar và Thái Lan đều đang đối mặt với đợt bùng phát nghiêm trọng và đã áp đặt các hạn chế mới, bao gồm phong tỏa và yêu cầu người dân ở nhà.

Ở Indonesia, các ca nhiễm và tử vong tăng vọt trong tháng qua, khi biến thể Delta của virus SARS-CoV-2 càn quét đảo Java và Bali. Ở một số khu vực, virus đã đẩy hệ thống y tế quá giới hạn, dù các bệnh viện liên tục thực hiện các biện pháp khẩn cấp để nâng cao năng lực chữa trị. 

Bệnh viện công khu vực Bekasi, nơi một số bệnh nhân Covid đã chờ đợi nhiều ngày để được nhận vào điều trị, đã dựng lên một loạt lều lớn trong khuôn viên, với sức chứa lên đến 150 người. Ở Jakarta, một hàng dài người đợi nhiều giờ đồng hồ bên ngoài một trạm y tế nhỏ với hy vọng đổ đầy ôxy vào các bình di động mang theo.

Ảnh: New York Times

Trong số đó có Nyimas Siti Nadia, 28 tuổi, đang chờ mua oxy cho gia đình của người cô ruột đều nhiễm Covid-19. Cô cho biết, kể cả đến bệnh viện thì nhiều bệnh nhân phải tự mang bình dưỡng khí.

Theo số liệu của các nhà chức trách Indonesia, nước này hiện có hơn 3 triệu ca nhiễm và 79.000 người tử vong vì Covid-19. Tuy nhiên, một số chuyên gia y tế cho rằng những con số đó chưa phản ánh đúng thực tế, bởi xét nghiệm còn rất hạn chế ở quốc gia đông dân thứ tư thế giới. Dicky Budiman, một nhà dịch tễ học người Indonesia tại Đại học Griffith ở Australia, ước tính số người người nhiễm thực sự cao gấp 3 đến 6 lần.

Ở Ấn Độ, nơi biến thể Delta được phát hiện lần đầu tiên, số ca nhiễm hàng ngày lên đỉnh điểm trên 414.000 hồi tháng 5, nhưng sau đó giảm xuống còn khoảng 40.000. 

Một trung tâm tiêm chủng ở Yogyakarta. Ảnh: New York Times

Dù diễn biến dịch bệnh ở Indonesia tăng cao như vậy, giới chức nước này khẳng định vẫn kiểm soát tốt tình hình. New York Times dẫn lời ông Luhut Pandjaitan - một bộ trưởng cấp cao được Tổng thống Joko Widodo giao nhiệm vụ xử lý khủng hoảng Covid-19 - phát biểu mới đây: "Nếu xảy ra tình huống xấu nhất, 60.000 ca mới hoặc hơn một chút, chúng ta vẫn khá ổn. Chúng tôi hy vọng sẽ không chạm mốc 100.000 ca, nhưng kể cả như thế thì chúng tôi đang chuẩn bị ngay bây giờ cho viễn cảnh đó".

Thiếu oxy trầm trọng

Thế nhưng, nhiều người Indonesia đã phải đối mặt với tình huống xấu nhất của họ trong nhiều tuần qua. Các thành viên gia đình miêu tả cảnh tượng khủng khiếp khi cố tìm cách đưa người thân nhập viện. Một số bệnh viện chỉ chấp nhận những người có sẵn bình oxy, còn không phải chờ nhiều ngày may ra mới có được một chỗ trống.

Kể cả khi được nhập viện cũng không chắc có được oxy. Tại Bệnh viện Đa khoa Dr. Sardjito ở thành phố Yogyakarta, 33 bệnh nhân đã chết hồi đầu tháng này vì nguồn cung oxy cạn kiệt. 

Hồi đầu tháng 7, 33 bệnh nhân ở Bệnh viên Đa khoa Dr. Sardjito đã tử vong vì thiếu oxy. Ảnh: New York Times

Vì các bệnh viện quá đông, nhiều người đành chọn ở nhà, và đã không qua khỏi. Lapor Covid – một tổ chức phi lợi nhuận chuyên theo dõi số người tử vong vì đại dịch, ghi nhận ít nhất 40 bệnh nhân Covid-19 chết tại nhà mỗi ngày.

Chỉ khoảng 15% trong số 270 triệu dân của Indonesia nhận được một mũi tiêm vắc xin Covid-19, và chỉ 6% được tiêm đủ 2 mũi. Indonesia phụ thuộc chủ yếu vào vắc xin của Sinovac Biotech (Trung Quốc). Mới đây, Mỹ đã tặng cho nước này 4,5 triệu liều vắc xin Moderna. Các nhà chức trách thông báo, ưu tiên số 1 là sẽ tiêm cho gần 1,5 triệu nhân viên y tế. 

Xét nghiệm còn hạn chế

Hơn một năm trước, Tiến sĩ Budiman, nhà dịch tễ học ở Australia, cảnh báo Indonesia sẽ trở thành tâm dịch mới vì dân số đông đúc và hệ thống chăm sóc sức khỏe yếu kém. Ông kêu gọi nước này thực hiện nhiều xét nghiệm hơn, truy vết và cách ly các trường hợp nhiễm bệnh. 

Số người tử vong vì Covid-19 ở Indonesia đã vượt mốc 79.000. Ảnh: New York Times

Bộ trưởng Y tế Indonesia Budi Gunadi Sadikin cho biết, nước này đã tăng xét nghiệm lên khoảng 230.000 người mỗi ngày, từ con số 30.000 hồi tháng 12. Mục tiêu ông đặt ra là 400.000 người/ngày.

Tuy nhiên, ông Budiman đánh giá mức xét nghiệm đó vẫn hạn chế, đồng thời chỉ ra rằng, những ngày gần đây, tỷ lệ các xét nghiệm cho kết quả dương tính đã tăng lên hơn 30%. Theo giới chuyên gia y tế, tỷ lệ dương tính cao là dấu hiệu của việc xét nghiệm quá ít.

"Trong hơn một năm, tỷ lệ dương tính trong xét nghiệm của chúng tôi hầu như chưa bao giờ dưới 10%, có nghĩa là chúng tôi bỏ sót nhiều trường hợp và chúng tôi không thể xác định được phần lớn các trường hợp nhiễm trùng và các chùm ca bệnh", tiến sĩ Budiman nói.

Xếp hàng mua oxy ở Jakarta. Ảnh: EPA

Bên ngoài cửa hàng oxy CV Rintis Usaha Bersama nhỏ bé ở Nam Jakarta, hơn 100 khách hàng vẫn nhẫn nại xếp hàng trên phố, mang theo bình oxy và chờ đợi đến lượt đổ đầy bình.

Alif Akhirul Ramadan, 27 tuổi, nói anh đi mua oxy cho mẹ mình, 77 tuổi, bị nhiễm Covid-19 và đang được chăm sóc tại nhà. Người đàn ông này cho biết, bệnh tình của mẹ anh đã đột ngột xấu đi, mà oxy thì sắp hết. 

"Giờ phải đồ đầy bình vì ở nhà không có dự phòng. Đó là lý do chúng tôi cần phải nhanh chóng mua được oxy", Ramadan than thở.

• (i) Đóng góp trực tiếp qua website: http://quyvacxincovid19.gov.vn
• (ii) Chuyển khoản qua các tài khoản ngân hàng của Quỹ. Xem chi tiết thông tin trên website: http://quyvacxincovid19.gov.vn
• (iii) Soạn tin nhắn theo cú pháp: COVID NK gửi 1408, trong đó N là số bất kỳ trong khoảng từ 1 đến 2000, K là thể hiện đơn vị (nghìn đồng).

Vì bố em làm công nhân, mẹ làm giáo viên mầm non nên kinh tế không được khá giả. Minh Anh không học thêm ở các trung tâm. Cô bé tự học ở nhà và giáo viên trên lớp. Để có được kết quả thi Listening đạt 7.5, cô bé bật mí bí quyết không học tủ, luyện theo các dạng đề, học thuộc các bài mẫu như trên mạng hướng dẫn, thay vào đó em trau dồi, học thêm vốn từ vựng.

Theo Minh Thư, nắm được nhiều từ vựng giống như “chìa khóa vạn năng” giúp em đọc được nhiều sách, nghe nhạc, xem phim, tiếp cận, tra cứu thông tin dễ dàng hơn.

Bắt đầu từ năm 6 tuổi, mẹ cho Minh Thư luyện vốn từ  thông qua các App Razkid.., xem phim hoạt hình, cổ tích, nghe các bài hát thiếu nhi bằng phụ đề tiếng Anh. Đọc truyện song ngữ, tham gia các trò chơi ngôn ngữ là những cách giúp cho Minh Thư ghi nhớ được nhiều từ vựng.

Để tự tin thi IELTS, Minh Thư học hỏi thêm các kiến thức, từ vựng chuyên ngành, các lĩnh vực xã hội vượt tầm lứa tuổi tiểu học bằng cách đọc và học qua các bộ sách “Hack não, rèn luyện tư duy tiếng Anh”, sách tranh luận các chủ đề bằng tiếng Anh.

Với nhiều từ vựng khó và không quen thuộc, Minh Thư sử dụng từ điển Cambridge để giải nghĩa, đồng thời gắn các từ vựng đó vào một ngữ cảnh cụ thể rồi áp dụng vào các cuộc hội thoại.

“Mỗi ngày em thường dành 2-3 tiếng để tự học tiếng Anh. Ngoài đọc sách, nghe nhạc, em tự làm video các bài thuyết trình theo chủ đề mình yêu thích. Hiện tại, vốn từ vựng của em khoảng tầm 5.000 từ, sắp tới em có kế hoạch tăng vốn từ lên”, Minh Thư chia sẻ.

Chia sẻ về kinh nghiệm của mình, Minh Thư cho biết ở tuổi em câu hỏi IELTS khó hơn các anh chị. Nếu các bạn đồng trang lứa có ý định đi thi và đạt điểm IELTS như kỳ vọng, ngoài vốn từ rộng, có hiểu biết kiến thức xã hội cần tâm lý tự tin để tư duy vấn đề. 

Ví dụ, trong phần thi vừa qua của em có câu hỏi “làm thế nào để đạt được mức lương cao?”. Để trả lời câu hỏi này, đáp án không nằm trong những gì đã đọc từ sách báo hay trong các bài thuyết trình, thầy cô cũng chưa dạy. Cô bé tự liên hệ thực tế với những người lớn xung quanh. Câu trả lời của Minh Thư là muốn có mức lương cao đòi hỏi người đó có trình độ, chuyên môn giỏi, công việc cống hiến cho đất nước và tạo ra giá trị cho nhiều người.

Bật mí kỹ năng nghe, Thư nói: Mỗi ngày em thường dành 30 phút để nghe các câu chuyện trên kênh Youtube hay bài thuyết trình về chủ đề như thời sự, văn hóa, lịch sử bằng tiếng Anh. Sau mỗi bài nghe, Thư viết lại nội dung để ghi nhớ từng sự kiện, gạch chân các từ vựng chuyên ngành.

Bài thi nghe gồm có bốn đoạn nên thí sinh phải bình tĩnh để nghe hết các đoạn mới hiểu được nội dung. Theo học sinh này, bạn đừng quá chú trọng từ khóa. Có nhiều thông tin gây nhiễu, dễ đánh lừa thí sinh nên chú ý tránh nhầm lẫn. Khó khăn nhất bài thi nghe là phân biệt cách phát âm của từ nối, dễ nhầm lẫn các âm cuối s, es.., cách đánh trọng âm.

Minh Thư dự định thời gian tới thi vào trường chuyên và có kế hoạch bài bản cho từng kỹ năng nâng trình điểm thi IELTS.

Đậu Tình

IELTS 7.0 được tuyển thẳng vào Trường THPT Chuyên Phan Bội Châu

Một chiếc chùy Macuahuitl. Ảnh: Reddit

Theo các tài liệu cổ ghi lại, Macuahuitl nặng 2-3kg, dài 90-120cm. Các lưỡi dao đá vỏ chai được gắn trên hai cạnh của Macuahuitl rất chặt, nên gần như không thể bẻ gãy hoặc tháo ra khỏi thân chùy bằng tay không.

Một mảnh dao đá vỏ chai được tìm thấy ở khu khảo cổ Chunchucmil, Mexico. Ảnh: Wikipedia

Cuốn sách The Anonymous Conqueror (Kẻ chinh phục ẩn danh) đã ghi chi tiết về tính hiệu quả cũng như uy lực của chùy Macuahuitl khi chiến đấu.

Hình vẽ chiến binh Aztec cầm chùy Macuahuitl. Ảnh: Wikipedia

“Những thổ dân châu Mỹ có một loại ‘kiếm’ bằng gỗ hình dáng giống với trường kiếm cầm bằng hai tay, nhưng với phần chuôi không quá dài, chỉ dài tầm 3 ngón tay. Hai cạnh của loại vũ khí này được tạo rãnh, và các rãnh này được lắp nhiều lưỡi dao đá. Một chiến binh châu Mỹ đánh nhau với kỵ binh, và chiến binh đó chỉ với một nhát chém đã khiến con ngựa của người kỵ binh gục xuống và chết”, một đoạn trong cuốn sách viết.

Có uy lực lớn và các lưỡi dao đá gắn ở hai cạnh rất sắc nhọn, nhưng bản thân chùy Macuahuitl tồn tại khá nhiều nhược điểm. Bởi chất liệu của các lưỡi dao đá giòn hơn thép, nên khi chém vào lưỡi kiếm của binh sĩ Tây Ban Nha, phần lớn chúng sẽ bị mẻ và vỡ ra. Lưỡi dao đá của Macuahuitl cũng khó có thể xuyên thủng được lớp áo giáp của lính Tây Ban Nha ở thời điểm đó.

Ảnh: Wikipedia

Dù trọng lượng của Macuahuitl nhẹ, nhưng thời gian để nâng và vung chùy lại lâu hơn so với kiếm của binh lính châu Âu. Cũng vì lý do cần vung lên mới có thể đánh vào đối phương, nên Macuahuitl chỉ có thể phát huy hiệu quả khi được các chiến binh châu Mỹ sử dụng ở những nơi có không gian rộng rãi.

Video: Man At Arms: Art of War/ History's Deadliest Weapons

Tuấn Trần

Những vũ khí độc đáo của đặc nhiệm chống khủng bố Anh

Ngoài trinh sát và hoạt động đặc biệt trên lãnh thổ đối phương, đặc nhiệm lục quân Anh (SAS) còn có chức năng tiêu diệt khủng bố và giải cứu con tin.