Lễ khai mạc kỳ Festival lần thứ 9 với chủ đề ‘Huế đẹp và thơ’ được tổ chức với những tiết mục nghệ thuật thực sự ấn tượng.

20h tối nay, tại Quảng trường Ngọ Môn diễn ra Lễ khai mạc Festival Huế 2016.

“Thương mẹ nên con sẽ về ở với ba”

Từng tham gia nhiều vụ ly hôn đình đám của đại gia và giới nghệ sĩ nhưng luật sư Trương Thị Hòa, đoàn Luật sư TP.HCM cho biết, bà ấn tượng, xúc động hơn cả là khi tham gia những vụ ly hôn của công nhân nghèo.

Luật sư Hòa nhớ lại, nhiều năm trước, vụ ly hôn giữa chị Ngô Thị Linh (SN 1984, ngụ tỉnh Hậu Giang) và anh Huỳnh Hải Long (SN 1981, ngụ cùng địa phương) khiến bà vô cùng xúc động. Sau khi thành vợ thành chồng, Linh và Long rời quê lên TP.HCM làm công nhân.

Vốn cần kiệm lại giỏi thu vén, lương công nhân của hai vợ chồng Long cũng đủ nuôi sống bản thân và 3 đứa con nhỏ. Tuy nhiên, khi cuộc sống gia đình vẫn bấp bênh cùng đồng lương ít ỏi, Long lại thay lòng đổi dạ, học đòi nuôi tình nhân.

Mối quan hệ ngoài luồng của Long bị Linh phát hiện. Sau nhiều lần níu kéo, hàn gắn cuộc hôn nhân đang tan vỡ trong vô vọng, cả hai quyết định ly hôn. Ngày ra tòa, cả 3 đứa con của hai vợ chồng Linh cũng có mặt.

Biết rằng tình yêu thương của cha mẹ dành cho mình sẽ không còn trọn vẹn, 3 đứa trẻ mặt buồn rười rượi, đứng chụm vào nhau trong khuôn viên tòa. Ra tòa, Linh yêu cầu được toàn quyền nuôi 3 con của mình. Phần vì thương con, phần vì Linh sợ cảnh mẹ ghẻ con chồng.

Long không đồng ý với yêu cầu của vợ cũ và cũng muốn được nhận nuôi các bé. Giữa lúc căng thẳng, cậu bé 13 tuổi, là con cả của vợ chồng Linh đã nói lời xúc động, khiến phiên tòa im bặt.

Luật sư Hòa kể: “Cậu bé bước lên và nói: “Con thương mẹ nhưng mẹ con không đủ sức nuôi 3 đứa con nên con sẽ về ở với ba”. Nghe câu nói ấy, tôi rất xúc động”. Thương hoàn cảnh các bé, luật sư Hòa cố phân tích chuyện thiệt hơn trong việc để Linh nuôi con với Long.

Nghe lời gan ruột của vị luật sư gạo cội, Long khóc nức nở giữa phiên tòa. Anh khóc vì tự tay tước đi hạnh phúc của những đứa con của mình. Sau ít phút không kìm nén được xúc động, Long đồng ý giao hết con cho vợ cũ nuôi và sẽ chu cấp hàng tháng cho các bé.

“Mất con” vì không có nhà

Luật sư Hòa (giữa) trong vụ ly hôn đình đám giữa ông Đặng Lê Nguyên Vũ và bà Lê Hoàng Diệp Thảo.

Luật sư Hòa nói, cuộc ly hôn nào cũng khiến bà đau lòng. Cho đến bây giờ, mỗi khi nhắc lại những vụ ly hôn đã tham gia, bà vẫn nhớ mãi ngày bà giúp chị Mai giành lại quyền nuôi con. Với bà, đó là một kỷ niệm đặc biệt bởi kỷ niệm ấy đan xen niềm vui và nỗi buồn.

Thời gian làm công nhân cho một công ty ở TP.HCM, Mai quen biết và yêu thương anh thợ hồ Kiên Minh, 43 tuổi, ngụ tỉnh Kiên Giang. Vượt qua nhiều rào cản, cả hai kết hôn. Sau khi cưới, Minh đưa vợ về Kiên Giang sinh sống để mẹ già bớt cô đơn.

Tuy nhiên, sau khi có con, hai người xảy ra nhiều bất đồng. Càng ngày, mâu thuẫn càng lớn. Đến một ngày, chúng xé toạc cuộc hôn nhân vốn không mấy yên ả của 2 người. Cả hai đưa nhau ra tòa ly dị.

Ra tòa, Mai chỉ yêu cầu được nuôi con. Từ lâu, chị đã xem đứa trẻ là lý do duy nhất để mình tiếp tục cố gắng, bước tiếp trên đường đời. Thế nhưng, lời thỉnh cầu của chị không được tòa chấp thuận. Không giành được quyền nuôi con, Mai đau đớn, tuyệt vọng. Trong nỗ lực cuối cùng, chị tìm đến luật sư Hòa, nhờ bà giúp đỡ.

Luật sư Hòa phân tích: “Tòa tỉnh giải quyết quyền nuôi con cho anh chồng chị Mai là không sai. Bởi, sau ly hôn, Mai phải về TP.HCM vì chị này không có nhà ở quê chồng. Mai cũng không có việc làm. Trong khi đó, con của Mai đang sinh sống ổn định ở quê, chồng Mai có việc làm ổn định”.

Để được vị luật sư gạo cội giúp đỡ, Mai hứa rằng khi được nuôi con, chị phải thường xuyên cho bà nội thăm cháu, cho con qua lại bên nội, không được ngăn cản, xa rời bên nội. Mai cũng lăn lộn vào đời tìm việc làm, chỗ ở ổn định để có thể nuôi con.

Cuối cùng, tình yêu thương bao la của Mai dành cho con cũng chạm đến trái tim luật sư Hòa cũng như các vị quan tòa. Chị giành được quyền nuôi con từ tay chồng. Thế nhưng, ngày Mai vỡ òa hạnh phúc, được ôm con trong lòng cũng chính là lúc luật sư Hòa đau nhói trong tim.

Bà chia sẻ: “Đây là vụ án khiến tôi cảm thấy đau lòng và mãi đến bây giờ vẫn còn cảm giác day dứt. Tôi vui vì đã giúp Mai có được đứa con của mình. Thế nhưng, ngay sau đó, tôi lại thấy thương bà mẹ chồng của Mai. Cụ bà già rồi lại mù lòa, con trai thì theo công trình nay đây mai đó”.

“Cụ có đứa cháu “hủ hỉ” thì sẽ vơi bớt nỗi cô đơn, hiu quạnh. Tôi giúp Mai được nuôi con đồng nghĩa với việc khiến cụ bà mất đi niềm an ủi ấy. Đành rằng vẫn biết cụ bà khó có thể chăm sóc tốt cho đứa bé nhưng sao tôi mãi cảm thấy day dứt”, luật sư Hòa chia sẻ thêm.

Vì sao phụ nữ càng độc lập tỷ lệ ly hôn ngày càng gia tăng?

Phụ nữ độc lập hơn, nhiều kỳ vọng về hôn nhân, sự xuất hiện của mạng xã hội… là những lý do khiến tỷ lệ ly hôn ngày càng gia tăng.

Ở những thành phố đông dân nhất cả nước, thanh toán qua ứng dụng đang len lỏi đến các ngõ ngách, mọi giao dịch cá nhân mà chi cục Thuế vẫn chật vật để tiếp cận. Ví điện tử đang thay thế tờ tiền polymer trong những giao dịch mua hàng online, cá nhân với cá nhân, cá nhân với hàng ăn, cá nhân với hộ kinh doanh cá thể và cả với người bán rong...

Tôi hỏi chị bán hàng phố Duy Tân, lợi ích của công nghệ này với người kinh doanh khá rõ ràng. Nó tiện lợi cho cả người mua và người bán, tiết kiệm thời gian, an toàn và không tốn hoặc tốn ít chi phí. Một ứng dụng ví điện tử tại Việt Nam tuyên bố đã có đến chục triệu người đăng ký và hàng trăm nghìn điểm chấp nhận thanh toán. Những đối thủ của họ cũng không đứng yên. Các ông lớn từ viễn thông, sản xuất điện thoại, cho đến gọi xe điện tử đều cho ra đời dịch vụ thanh toán số hóa của riêng mình.

Trong báo cáo về chỉ số tiền điện tử của một ngân hàng quốc tế, Việt Nam chỉ xếp hạng 61/84 về mức độ sẵn sàng chuyển từ tiền vật lý sang tiền kỹ thuật số. Cụ thể, Việt Nam đứng hạng 59 về mức độ ủng hộ từ chính phủ và thị trường, hạng 62 về hạ tầng công nghệ thông tin tài chính, hạng 63 về các giải pháp và thứ 56 về sự sẵn sàng của người tiêu dùng.

Chính phủ đã mong muốn một xã hội không tiền mặt bằng Ðề án Phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam. Đây tất nhiên là điều đáng hoan nghênh. Một nền kinh tế ít tiền mặt hơn mang lại lợi ích cho hầu hết các bên. Người dân bớt cảm thấy phiền toái và mất an toàn khi ra đường với ví và túi xách. Người bán không vất vả với tiền lẻ và hạch toán sổ sách, đầu tư hệ thống tủ két an toàn. Còn nhà nước có lẽ đã dễ thu thuế hơn, ước tính được quy mô nền kinh tế ngầm khi có thêm dữ liệu về hoạt động chi tiêu của người dân, tiểu thương, các hộ kinh doanh hay cả người bán hàng rong thông qua giao dịch điện tử.

Nhưng bỏ qua hào hứng ban đầu, "số hóa" tiền tệ ở nước ta chưa phải điều dễ dàng. Thứ nhất, với đa số dân ở nông thôn, việc có tài khoản tại ngân hàng vẫn còn là chuyện xa xôi, chưa nói đến việc sử dụng ví điện tử hay mã QR. Sự bùng nổ của các ứng dụng thanh toán ở thành thị dễ dẫn đến tình trạng "loại bỏ tài chính" hay bất bình đẳng tài chính với một số nhóm dân không có khả năng tiếp cận công nghệ.

Mối lo ngại thứ hai gắn với rủi ro an ninh cho cả cá nhân lẫn quốc gia. Chúng ta có thể không còn sợ bị cướp giậtkhi mang tiền mặt đi trên phố, nhưng đổi lại, nếu tài khoản của bạn bị tấn công, số tiền mất đi nhiều khả năng sẽ lớn hơn những gì bạn có trong ví. Số trường hợp bị kẻ gian chiếm đoạt tiền qua giao dịch ngân hàng số hay giao dịch qua điện thoạidiễn ra ngày càng nhiều. Nó cho thấy nhiều người và cả các ngân hàng chưa lường hết những nguy cơ bảo mật của thời đại công nghệ số.

Mối lo thứ ba gắn liền với quyền riêng tư và tự do cá nhân. Thông tin chi tiêu của cá nhân tiết lộ rất nhiều điều, đặc biệt là khi có sự hỗ trợ của công nghệ Al theo dõi hành vi người dùng và phân tích dữ liệu lớn. Giả dụ, "bước chân chi tiêu" cho thấy bạn mua đồ ăn nhanh và chứa nhiều đường trong thời gian dài còn tiên lượng một tương lai phát sinh các vấn đề sức khỏe. Công ty bảo hiểm nhân thọ hoặc dịch vụ y tế hoàn toàn không khó để có được thông tin đó. Và hiển nhiên với rủi ro bệnh tật cao hơn, họ sẽ tính phí bảo hiểm của bạn cao hơn.

Ở một số nước, hệ thống điểm "tín dụng công dân" đã được ghi nhận và xây dựng dựa trên những thông tin cá nhân như thế. Các công dân điểm thấp bị giới hạn dịch vụ, dễ bị phong tỏa tài khoản, từ chối giao dịch nếu chính quyền cho rằng điểm "tín nhiệm tài chính" của họ không đủ cao. Cho đến hết năm 2018, có đến 23 triệu lượt người Trung Quốc bị cấm mua vétàu, máy bay vì lý do này.

Chúng ta, những công dân, không phải ai cũng muốn cho phép bên thứ ba, thứ tư tiếp cận thông tin thanh toán của mình. Nhật Bản, đáng ngạc nhiên, là một trong những nước rất chuộng tiền mặt. Tỷ lệ tiền mặt so với quy mô nền kinh tế của nước này lên đến 20%, cao nhất trong số các nước phát triển và cao hơn cả Việt Nam. Financial Times cho biết, đến 60% nhà hàng ở Tokyo chỉ chấp nhận thanh toán bằng tiền mặt. Tiền mặt trên thực tế đại diện cho nhiều đặc tính mà người dân ưa thích: tính vô danh - không truy nguyên được nguồn gốc, dễ mang theo và kiểm đếm, không vướng bận tâm lý nghi ngờ bảo mật của ngân hàng, dễ kiểm soát quyết định chi tiêu của bản thân và cảm giác được sở hữu.

Ở xã hội đang chuyển đổi và hệ thống thuế chưa thực sự công bằng, tiền mặt còn là cách duy nhất để nhiều người vẫn hoạt động kinh doanh mà không phải đóng thuế. Đó không chỉ là ưu tiên của các hộ kinh doanh trong nước, nhiều cửa hàng người Việt ở nước ngoài tôi đến ăn cũng đề nghị khách thanh toán bằng tiền mặt.

Số hóa tiền mặt mang lại tiện nghi lớn hơn, nhưng đi kèm với đó là những nhượng bộ về quyền riêng tư. Để người dân an tâm về những nhượng bộ đó, nhà cung cấp dịch vụ và nhà nước cần đảm bảo rằng những thông tin cá nhân không được sử dụng để chống lại lợi ích của họ, không bị lạm dụng cho các mục đích họ không thể kiểm soát. Điều này không chỉ nhờ vào một hệ thống pháp luật rõ ràng, minh bạch, có khả năng thực thi cao mà còn ở niềm tin vào tính liêm chính của bộ máy nhà nước.

Việt Nam có bước tới một ngày của xã hội không tiền mặt hay không? Câu trả lời tùy thuộc bốn trụ cột: sự quyết tâm của chính phủ, sự năng động của hạ tầng công nghệ tài chính, nỗ lực của khu vực tư nhân đang khai thác thị trường và niềm tin của người tiêu dùng.

Chủ quán bún chả tôi hay ăn sẽ không đồng ý nhận tiền của khách qua ứng dụng thanh toán nếu người tiếp thị không đủ tin cậy, có cam kết quyền lợi rõ ràng; hay người đề nghị thay đổi cách tính tiền là một viên chức mang đồng phục.

Niềm tin không phải là thứ số hóa dễ dàng.

Nguyễn Khắc Giang