Các kiểu Nhật thực trên thế giới
Khám phá vòng ngoài Hệ mặt trời
Vùng bức xạ và vùng đối lưu trong Hệ mặt trời là gì?

Những hiểu biết hiện tại về hành tinh ở được ưu tiên những hành tinh có nước lỏng tồn tại trên bề mặt của chúng. Điều này trước tiên đòi hỏi quỹ đạo hành tinh nằm trong vùng ở được, mà đối với Mặt Trời hiện nay là vùng mở rộng ngày bên ngoài quỹ đạo Sao Kim đến bán trục lớn của Sao Hỏa.

Trong thời gian Sao Hỏa nằm gần cận điểm quỹ đạo thì nó cũng nằm sâu bên trong vùng ở được, nhưng bầu khí quyển mỏng của hành tinh (và do đó áp suất khí quyển thấp), điều này không đủ để cho nước lỏng tồn tại trên diện rộng và trong thời gian dài. Những dòng chảy trong quá khứ của nước lỏng có khả năng mang lại tính ở được cho hành tinh đỏ. Một số bằng chứng cho thấy nếu nước lỏng có tồn tại trên bề mặt Sao Hỏa thì nó sẽ quá mặn và có tính a xít cao để có thể duy trì một sự sống thông thường.

Sao Hỏa không có từ quyển, đồng thời có một bầu khí quyển cực mỏng cũng là một thách thức: sẽ có ít sự truyền nhiệt trên toàn bề mặt hành tinh, đồng thời khí quyển cũng không thể ngăn được sự bắn phá của gió Mặt Trời và một áp suất quá thấp để duy trì nước dưới dạng lỏng (thay vào đó nước sẽ lập tức thăng hoa thành dạng hơi). Sao Hỏa cũng gần như, hay có lẽ hoàn toàn không còn các hoạt động địa chất; sự ngưng hoạt động của các núi lửa rõ ràng làm ngừng sự tuần hoàn của các khoáng chất và hợp chất hóa học giữa bề mặt và phần bên trong Sao Hỏa.

Nhiều bằng chứng ủng hộ cho Hỏa Tinh trước đây đã từng có những điều kiện cho sự sống phát triển hơn so với ngày nay, nhưng liệu các sinh vật sống từng tồn tại trên Sao Hỏa hay không vẫn còn là bí ẩn.

Các tàu thăm dò Viking trong giữa thập niên 1970 đã thực hiện những thí nghiệm được thiết kế nhằm xác định các vi sinh vật trong đất Sao Hỏa ở những vị trí chúng đổ bộ và đã cho kết quả khả quan, bao gồm sự tăng tạm thời của sản phẩm CO2 khi trộn những mẫu đất với nước và khoáng chất. Dấu hiệu của sự sống này đã gây ra tranh cãi trong cộng đồng các nhà khoa học, và vẫn còn là một vấn đề mở.

Tại phòng thí nghiệm Johnson, một số hình dạng thú vị đã được tìm thấy trong khối vẫn thạch ALH84001. Một số nhà khoa học đề xuất là những hình dạng này có khả năng là hóa thạch của những vi sinh vật đã từng tồn tại trên Sao Hỏa trước khi vẫn thạch này bị bắn vào không gian bởi một vụ chạm của thiên thạch với hành tinh đỏ và gửi nó đi trong chuyến hành trình khoảng 15 triệu năm tới Trái Đất.

Những lượng nhỏ mêtan và fomanđêhít xác định được gần đây bởi các tàu quỹ đạo đều được coi là những dấu hiệu cho sự sống, và những hợp chất hóa học này cũng nhanh chóng bị phân hủy trong bầu khí quyển của Sao Hỏa.

Trong tương lai, có thể là nhiệt độ bề mặt Sao Hỏa sẽ tăng từ từ, hơi nước và CO2 hiện tại đang đóng băng dưới regolith bề mặt sẽ giải phóng vào khí quyển tạo nên hiệu ứng nhà kính nung nóng hành tinh cho đến khi nó đạt những điều kiện tương đương với Trái Đất ngày nay, do đó cung cấp nơi trú chân tiềm năng trong tương lai cho sinh vật trên Trái Đất.

Bầu khí quyển trên Sao Thủy như thế nào?

Sao Thủy có bầu khí quyển rất mong manh và rất khác nhau chứa hydro, heli, ôxy, natri, canxi, kali và hơi nước.

Ngoài ra, các nhà khoa học khác cũng đánh giá cao nghiên cứu của GS Kiên. Họ cho rằng, phát hiện đã giải quyết bí ẩn Y học kéo dài hàng thế kỷ, về cách DNA kích thích phản ứng miễn dịch và chống lại viêm nhiễm trong cơ thể người. 

Còn GS Lưu Thiện Lự của Đại học Ohio (Mỹ) kiêm Chủ tịch Hiệp hội Virus học Mỹ, cho rằng, khám phá của GS Kiên mở ra hướng đi mới cho việc điều trị các bệnh tự miễn. "Công trình nghiên cứu này không chỉ giúp mọi người hiểu rõ về cơ chế miễn dịch, còn cung cấp giải pháp tiềm năng điều trị các bệnh liên quan đến rối loạn miễn dịch", ông Lự nói.

Dự kiến Giải Albert Lasker 2024, diễn ra tại New York (Mỹ) ngày 29/9. Chia sẻ cảm xúc sau khi trở thành nhà khoa học thắng giải, GS Kiên bày tỏ: "Tôi vinh dự khi có được sự công nhận này. Qua đây, tôi muốn gửi lời cảm ơn đến các nghiên cứu sinh, sinh viên và nhân viên trong phòng thí nghiệm vì sự chăm chỉ của họ. Tôi cũng biết ơn sự ủng hộ của Trung tâm Y học Tây Nam (UTSW) dành cho chúng tôi. Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu". 

Trước đó, ngày 16/9, GS Kiên cũng nhận Giải thưởng Paul Ehrlich & Ludwig Darmstaedter - danh giá nhất nước Đức trong lĩnh vực Y học, trị giá 120.000 EUR (tương đương 3,2 tỷ đồng).

GS Trần Chí Kiên sinh năm 1966 ở Phúc Kiến, Trung Quốc. Xuất thân trong gia đình trí thức, mẹ là giáo viên, từ nhỏ ông bộc lộ khả năng học tập xuất chúng. Sau khi tốt nghiệp THPT, ông đỗ Đại học Sư phạm Phúc Kiến, chuyên ngành Sinh học. Năm 1985, tốt nghiệp đại học ông tiếp tục học thạc sĩ Hóa sinh tại trường. 

Suốt quá trình học thạc sĩ và tiến sĩ, ông chủ yếu nghiên cứu vai trò của protein trong cơ thể người. Nhận được học bổng, năm 1986, ông lên đường sang Mỹ học tiến sĩ tại Đại học New York và tốt nghiệp năm 1991. Sau đó, ông đến Viện nghiên cứu Sinh học Salk ở San Diego (California, Mỹ), tiến hành nghiên cứu sau tiến sĩ. 

Hoàn thành việc học, ông lần lượt làm việc tại công ty chăm sóc sức khỏe đa quốc gia Baxter và công ty công nghệ sinh học ProScript. Trong thời gian ở ProScript, ông đã phát triển phương pháp xét nghiệm mới nhằm nâng cao hiệu quả chẩn đoán và điều trị ung thư bằng thuốc Velcade. Sau thành công này, ông bắt đầu nghiên cứu Ubiquitin (một loại protein). 

Ban đầu, trọng tâm nghiên cứu của ông là tập trung vào vai trò của Ubiquitin trong việc phức hợp protein NF-rB và mối quan hệ với phản ứng miễn dịch. Sau ông chuyển sang nghiên cứu cách để NF-rB kích hoạt phản ứng miễn dịch đối với các virus RNA như cúm và viêm gan C. Trong quá trình này, ông có một loạt phát hiện mới như: Cảm biến DNA tế bào chất, Enzyme tổng hợp GMP - AMP theo chu kỳ,..

Do đó, năm 1997, ông quyết định gia nhập Đại học Texas (Mỹ) với tư cách là trợ lý giáo sư để tiếp tục nghiên cứu. Về sau, ông được bổ nhiệm thành PGS và GS. Thậm chí, tại đây ông còn thành lập được Phòng nghiên cứu Viêm nhiễm thuộc Trung tâm Y học Tây Nam (UTSW).

Sau nhiều năm nghiên cứu, đến năm 2012, GS Kiên phát hiện ra enzyme cGAS có khả năng nhận biết sự hiện diện của DNA có nguồn gốc từ mầm bệnh hoặc từ tế bào cơ thể, Ngoài ra, cGAS còn có khả năng kích hoạt hệ thống miễn dịch bằng cách giải phóng các phân tử nhỏ dạng vòng nucleotide. Từ đây, ông có hàng loạt công trình nghiên cứu liên quan đến enzyme cGAS để đời. 

Là một trong những nhà nghiên cứu về miễn dịch hàng đầu thế giới hiện nay, GS Trần Chí Kiên từng nhận được các giải thưởng danh giá sau:

- Giải thưởng Viện Hàn lâm Khoa học Mỹ về Sinh học Phân tử (năm 2012);

- Giải thưởng Merck của Hiệp hội Hóa sinh và Sinh học Phân tử Mỹ (năm 2015);

- Giải thưởng Lurie về Khoa học Y sinh (năm 2018);

- Giải thưởng Đột phá về Khoa học sự sống (năm 2018);

- Giải thưởng Switzer (năm 2019);

- Giải thưởng William B. Coley dành cho nghiên cứu xuất sắc về Miễn dịch cơ bản và Ung thư (năm 2020);

- Giải thưởng Louisa Gross Horwitz (năm 2023);

- Giải thưởng Albert Lasker (năm 2024);

- Giải thưởng Paul Ehrlich & Ludwig Darmstaedter (năm 2024);

Hiện, ông Trần Chí Kiên là GS Sinh học Phân tử kiêm Giám đốc Phòng nghiên cứu Viêm nhiễm thuộc Trung tâm Y khoa Tây Nam của Đại học Texas (UTSW). Ông là người thứ tư của Trung tâm Y học Tây Nam nhận Giải Albert Lasker. 

Trước đó, ba nhà khoa học Alfred Gilman, Michael Brown và Joseph Goldstein của Trung tâm Y học Tây Nam cũng từng chiến thắng hạng mục nghiên cứu Y học cơ bản giải Albert Lasker. Đến nay, họ đều đã đoạt giải Nobel Y sinh. Với những cống hiến cho nền Y học thế giới, GS Kiên được cộng đồng khoa học kỳ vọng là chủ nhân giải Nobel Y sinh tương lai. 

582 ứng viên được đề nghị công nhận đạt chuẩn giáo sư, phó giáo sư 2024

Lớp 12 Chuyên Toán 1 trường THPT Chuyên Hà Tĩnh

Hoàng Sơn chia sẻ kết quả thi nằm trong dự tính nên không mấy bất ngờ, nhưng em vẫn rất vui mừng. Với điểm số gần tuyệt đối ở khối B, cánh cửa Trường ĐH Y Hà Nội đúng với nguyện vọng của em đang rộng mở.

Nói về bí quyết học tập của mình, Sơn cho biết “Em nắm vững kiến thức cơ bản rồi tư duy ở dạng bài tập. Ngoài học ở thầy cô, em tìm tòi thêm các dạng bài nâng cao trên máy tính. Em bố trí thời gian học tập hợp lý, không thức khuya để học bài và không tự gây áp lực lớn về các kỳ thi.

Hoàng Sơn

Ngoài Hoàng Sơn, lớp chuyên Toán còn có em Phạm Thị Nhật Minh cao điểm nhất khối A ở cụm thi Hà Tĩnh, với tổng điểm là 29,55 (môn Toán 9,8, Lý 9,75, Hóa 10).

“Kết quả thi là món quà tri ân đến bố mẹ, thầy cô đã luôn luôn dành cho em những gì tốt đẹp nhất. Với điểm số này, em tự tin mình đỗ vào Trường ĐH Ngoại Thương”, Nhật Minh chia sẻ.

Không chỉ có Hoàng Sơn, Nhật Minh, ở lớp học này còn có 10 em đạt trên 29 điểm trong kì thi vừa qua.

Trước đó, đã có 8 bạn được tuyển thẳng vào các trường đại học hàng đầu ở Việt Nam.

Em Nhật Minh đạt 29,55 điểm

Không giấu được niềm vui khi các học trò của mình giành được điểm cao trong kỳ thi tốt nghiệp THPT, thầy Nguyễn Như Đức, chủ nhiệm lớp Chuyên Toán 1, khẳng định có được kết quả trên là sự nỗi lực không ngừng của các em trong nhiều năm liền.

"Lớp có 35 học sinh đều có thành tích học tập tốt, nhiều em đạt giải cao trong các cuộc thi quốc gia và hầu hết đều giành giải cấp tỉnh" - thầy Đức tự hào nói.

Đậu Tình

'Lớp học 300 triệu' có 22 điểm 10 trong kỳ thi tốt nghiệp

Lớp 12A7 trường THPT Chuyên Vĩnh Phúc có 22 điểm 10. Trong đó, có 5 điểm 10 môn Lịch sử, 10 điểm 10 Địa lý, 7 điểm 10 môn Giáo dục công dân.