Sau chiến tranh Thế giới thứ hai, Thủ tướng W. Churchill quyết định trao cho các cơ quan này quy chế dân sự: MI6 chuyển sang trực thuộc Bộ Ngoại giao và chính thức mang tên "Cơ quan Tình báo mật" (SIS), còn MI5 trực thuộc Bộ Nội vụ và mang tên "Cơ quan An ninh" (SS).

Cơ quan Tình báo mật - SIS (MI6)

MI6 là cơ quan gián điệp nước ngoài của Anh, có nhiệm vụ thu thập tin tình báo về chính trị, kinh tế, quân sự của các nước ở nước ngoài, chủ yếu bằng con đường bất hợp pháp. Tổng hành dinh đóng tại Charing Cross (London), MI6 có biên chế khoảng 3.000 người với nhân viên điệp báo đa số là người nước ngoài; ngân sách hàng năm khoảng 300 triệu bảng.

Trụ sở MI6 ở London. Ảnh: Wikipedia

Về mặt tổ chức, MI6 gồm 5 cục:

Cục Thu tin, có chức năng thu thập, xử lí tin tình báo về những lĩnh vực nhất định. Cục này có các phòng: Tình báo chính trị (R1); Tình báo không quân (R2); Tình báo hải quân (R3); Tình báo lục quân (R4); Phản gián (R5); Tình báo kinh tế (R6); Tình báo tài chính (R7); Tình báo Vô tuyến điện và phối hợp với Trung tâm Thông tin chính phủ (R8); và Phòng tình báo khoa học-kĩ thuật (R9).

Cục Đảm bảo thông tin, có chức năng tổ chức hoạt động tình báo theo địa bàn như Phòng SNG và Scandinavia (P1); Phòng Pháp, Tây Ban Nha, Bắc Phi (P2); Phòng Đức, Thuỵ Sĩ, Áo (P3); Phòng Trung và Cận Đông (P4); Phòng Mỹ La-tinh và Viễn Đông (P5)...

Cục Kế hoạch quân sự, có chức năng nghiên cứu các vấn đề chiến lược, dài hạn; Cục Huấn luyện, có chức năng tuyển mộ, đào tạo nhân viên; Cục Hành chính quản trị, có chức năng đảm bảo hậu cần - kĩ thuật cho toàn ngành.

Cơ quan An ninh - SS (MI5)

MI5 là cơ quan phản gián chủ yếu của Anh, tổng hành dinh đóng tại Thames House, quận Millbank. Phối hợp chặt chẽ với Sở Cảnh sát đặc biệt (Scotland Yard), MI5 có chức năng đảm bảo an ninh quốc gia thông qua các hoạt động chống gián điệp trong và ngoài nước Anh, đấu tranh với chủ nghĩa khủng bố, bạo loạn lật đổ, tiến hành điều tra các hành vi vi phạm Luật an ninh, thẩm tra đội ngũ nhân viên cơ yếu, bảo vệ Hoàng gia, và giám sát hoạt động của các lực lượng cánh tả.

Biên chế của MI5 vào khoảng 2.000 người, quá nửa trong số đó là nữ; ngân sách hàng năm khoảng 200 triệu bảng.

Hoạt động của MI5 được đặt dưới sự giám sát của Thanh tra an ninh và Thanh tra dân nguyện. Giúp việc cho Giám đốc MI5 có 2 Phó Giám đốc phụ trách chuyên môn và hành chính.

Về tổ chức, MI5 có 6 cục chuyên môn và 3 cục đảm bảo:

Cục An ninh trong nước (Cục C), đảm bảo an ninh ngay trong nội bộ MI5 và các cơ quan chính phủ.

Cục Hành động (Cục A), tổ chức các chiến dịch của MI5; tuyển mộ điệp viên; thu thập tin tức; hợp đồng tác chiến với các cơ quan chính phủ. Cục A có một ngân hàng dữ liệu về tội phạm và các tổ chức, nhân vật khủng bố hoạt động trên lãnh thổ Anh.

Cục Chống khủng bố, có chức năng tổ chức và thực hiện các hành động chống khủng bố quốc tế. Cục Chống các tổ chức khủng bố Ireland và Bắc Ireland.

Cục Chống gián điệp và kiểm soát việc phổ biến công nghệ (Cục K), thực hiện chức năng phản gián trong các cơ quan chính phủ Anh, các tổ chức nhà nước và tổ chức tình báo; phòng chống gián điệp công nghiệp. Sau chiến tranh vùng Vịnh 1991, Cục K được bổ sung nhiệm vụ kiểm soát và phòng chống rò rỉ các công nghệ bí mật;

Cục F, phòng chống các hoạt động phá hoại, có nhiệm vụ kiểm soát, phòng chống các tổ chức, phong trào cực đoan. Trong hoạt động, Cục F phối hợp chặt chẽ với Sở Cảnh sát đặc biệt; Cục Cán bộ (Cục S), phụ trách công tác tổ chức, đào tạo; Cục B, phụ trách hậu cần, kĩ thuật; Cục Tài chính, theo dõi việc đảm bảo, phân phối và kiểm soát ngân sách.

Trong một thời gian dài, MI5 và MI6 không chính thức công nhận sự tồn tại của mình; hoạt động được điều chỉnh bằng một Nghị định mật của Chính phủ. Mãi đến năm 1989 mới thông qua Luật an ninh, năm 1994 thông qua Luật tình báo.

Theo các luật này, hoạt động AN-TB được xem là một trong những đảm bảo chính cho an ninh quốc gia; các cơ quan nhà nước Anh ở trung ương và địa phương, trong và ngoài nước có trách nhiệm ủng hộ và hỗ trợ cho hoạt động của các tổ chức AN-TB.

Luật cũng xác định những đảm bảo xã hội cho nhân viên AN-TB, ấn định việc kiểm soát gắt gao các phương tiện thông tin đại chúng trong việc đưa tin về hoạt động của các cơ quan AN-TB.

Nguyên Phong

Lý do thất bại của cuộc 'chính biến' năm 1991 ở Liên Xô

Bốn giờ chiều ngày 17/8/1991, tại một cơ sở bí mật của Uỷ ban An ninh quốc gia Liên Xô (KGB) ở ngoại ô Moscow diễn ra một cuộc họp quan trọng.

Theo ông Đỗ Văn Giang - Phó Vụ trưởng Vụ đào tạo chính quy (Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp, Bộ Lao động - Thương Binh và Xã hội), dù ngoại ngữ chuyên ngành là một trong 6 môn học bắt buộc trong chương trình đào tạo tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp nhưng các chương trình chưa thực sự đảm bảo chất lượng.

Ông Giang khẳng định vẫn tồn tại nhiều hạn chế trong giảng dạy và học tập ngoại ngữ như kỹ năng nghe-nói của sinh viên còn yếu hay mức độ tự tin giao tiếp chưa cao. Vì vậy, đổi mới công tác dạy và học Tiếng Anh chuyên ngành áp dụng vào thực tiễn nghề nghiệp là vô cùng cần thiết.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Mai Hữu- Trưởng Ban Đề án Ngoại ngữ Quốc gia (Bộ GD-ĐT) nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thông thạo ngoại ngữ chuyên ngành, đặc biệt là tiếng Anh, để đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp trong bối cảnh khu vực hóa, quốc tế hóa của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và hướng đến 5.0. 

Việc nghiên cứu lộ trình và không ngừng đổi mới phương pháp giảng dạy-học tập tiếng Anh định hướng chuyên ngành là nhiệm vụ cấp thiết của ngành giáo dục.

Tại hội thảo, các chuyên gia, nghiên cứu viên và giảng viên từ các cơ sở đào tạo đã tích cực thảo luận, trao đổi và chia sẻ kết quả nghiên cứu từ thực tiễn giảng dạy trong các ngành như du lịch, khách sạn, kinh tế, văn hóa...

Nhiều giải pháp mới và góc nhìn chuyên sâu, đa dạng đã được đề xuất nhằm đảm bảo nhu cầu thực tiễn của thị trường lao động.

Tử Huy

Mỹ có chính sách hỗ trợ định cư cho du học sinh theo học ngành STEM

Là thế hệ sinh ra trong những năm cuối cùng của cuộc kháng chiến chống Pháp, ông Chiến nhớ lại, năm cuối cấp ba, phong trào thanh niên xung phong nở rộ. Không khí nóng đến mức, học sinh lớp 10 cuối cấp đã nhìn thấy con đường tòng quân trước mắt.

Sau khi chiến dịch phản công Đường 9 - Nam Lào giành thắng lợi, nhiều chiến sĩ trở về các trường cấp III kể lại chuyện chiến trường.

“Tháng 4, khi chưa kịp tốt nghiệp, nhiều học sinh trong trường chúng tôi đã được đặc cách công nhận tốt nghiệp, lên đường nhập ngũ. Dù chưa thành anh hùng, nhưng chỗ ngồi cũ trong lớp của những học sinh ấy đã được khoanh thành chỗ ngồi danh dự. Nhìn chỗ trống trong lớp, đám con trai ai cũng bị phân tán tư tưởng.

Điều chúng tôi hay nói với nhau không phải chuyện học hành mà là người trước hẹn người sau gặp nhau ở chiến trường”, ông Chiến nhớ lại.

Lên đường ra trận, với lớp thanh niên ngày ấy như một lẽ đương nhiên. 

“Ngày lên đường, chúng tôi hết sức vô tư. Có thể người ở nhà lo lắng nhiều, còn việc chúng tôi cần làm là đến chia tay người thân hay bạn gái. Chỉ có đôi người nói tiếc vì đi học xa nhà, được trường báo hôm trước, hôm sau lập tức lên đường không kịp về chào bố mẹ”. 

Lễ tiễn sinh viên lên đường nhập ngũ được tổ chức ở sân trường vào buổi tối hôm trước. Sáng hôm sau, cán bộ quân đội về trường chỉ đọc tên từng người và lên xe. Thầy cô, bạn bè đến đưa tiễn trong vội vã.

Ở các địa phương, khu phố cũng vậy. Mỗi khu chỉ có một điểm nhận quân. Không có diễn văn chào mừng, những người nhập ngũ sẽ ngồi chờ ở sân bóng hay hội trường, khi đọc đến tên, chỉ xách túi đồ dùng cá nhân rồi lên xe ca.

Ông Chiến nhớ lại, nơi tập trung quân đội khi ấy nằm ở ngoại thành. Những người lính trẻ có 3 ngày học chính trị, sau đó được sắp xếp vào các đơn vị, nhận quân trang rồi lên đường hành quân. 

Những tháng ngày mưa bom bão đạn

“Lính sinh viên” chủ yếu được đưa vào các đơn vị bộ binh, trực tiếp cầm súng chiến đấu. Trước đó, tất cả đều phải tập đeo đất hành quân, nâng dần từ 15kg lên tới 25kg.

“Khi ấy, tôi cũng chỉ cao 1m62, nặng 43,5 cân. Ngày ở nhà, chúng tôi chưa phải lao động nặng nhọc nhiều, nhưng vào bộ đội đều bình đẳng. Chúng tôi xác định, mình không tự rèn luyện và cố gắng, vào chiến trường có thể hy sinh trước khi đánh nhau”, ông Chiến nhớ lại.

Sau 6 tháng huấn luyện, ông và đồng đội hành quân đi bộ đủ 500 cây số. Một đêm đeo 25kg đất, đi được 10 cây số, vậy là đủ tiêu chuẩn để vào chiến trường chiến đấu.

“Khi ra trận, ai cũng xác định có thể hy sinh nên chúng tôi không hề sợ hãi”.

Lớp lính sinh viên ngày ấy có mặt trên khắp các trận tuyến, từ chiến trường Nam Lào đến chiến trường B3 Tây Nguyên. Trong số hàng nghìn sinh viên lên đường, quá nửa đã hy sinh tại các mặt trận phía Nam, trên đất Lào, nhưng nhiều nhất phải kể tới là trong chiến dịch 81 ngày đêm bảo vệ thành cổ Quảng Trị năm 1972.

Trong suốt những năm tháng trong quân ngũ, với ông Chiến, tình đồng đội luôn là điều thiêng liêng và quý giá nhất. 

“Là những người lính may mắn được trở về sau chiến tranh, chúng tôi luôn biết ơn những đồng đội đã ngã xuống, hy sinh mãi mãi ở tuổi 20”, ông Chiến xúc động nói.

Chiến tranh kết thúc, những người lính sinh viên đã có giấy gọi đại học đa phần chọn quay lại giảng đường, tiếp tục đi học. Một số người mang thương tật chiến tranh hoặc vì rời xa sách vở quá lâu, chọn đi làm việc. 

Ông Chiến quay lại học tại khoa Vô tuyến điện của Trường ĐH Bách khoa Hà Nội, được xếp vào học tại lớp K22. Trong hồ sơ còn lưu, ông có tên trong danh sách của khoa này, khóa 16.

Chậm hơn 6 năm so với bạn bè phổ thông, ông bắt đầu những bước đi đầu tiên sau khi rời áo lính.

5 năm học tập tại mái trường này, ông làm cán bộ lớp, ra trường với điểm trung bình đạt 9,3; luận văn tốt nghiệp đạt điểm 10 tuyệt đối. Ông cũng là người duy nhất toàn khóa được tự chọn nơi công tác sau khi ra trường là Viện Khoa học Việt Nam.

“Ý chí và nghị lực của người lính đã ngấm vào tôi, để tôi có thể vượt qua khó khăn đi tiếp. Dù những tháng ngày trong quân ngũ chỉ kéo dài hơn 6 năm, nhưng tôi luôn coi đó là một nửa của cuộc đời mình, và làm bất kỳ điều gì, tôi cũng không bao giờ quên mình là người lính”.

Ngày 23/7/2021 là kỷ niệm 111 năm ngày sinh của cố GS Tạ Quang Bửu. Ông đã cống hiến rất nhiều cho sự nghiệp cách mạng và giải phóng dân tộc, góp phần không nhỏ trong sự nghiệp phát triển khoa học và giáo dục Việt Nam.