Trong các tháng đầu năm nay, không gian mạng Việt Nam cũng đã ghi nhận diễn biến phức tạp và khó lường của các cuộc tấn công ransomware nhắm vào các doanh nghiệp trong nước hoạt động trong lĩnh vực năng lượng, chứng khoán, viễn thông, logistics...

Trong chia sẻ tại tọa đàm chủ đề “Phòng chống tấn công mã hóa dữ liệu tống tiền” diễn ra hồi đầu tháng 4/2024, ông Phạm Thái Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC) thuộc Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) cho biết, trong các tháng đầu năm nay, hệ thống giám sát và cảnh báo sớm của NCSC đã ghi nhận 13.000 sự kiện liên quan đến mã độc ransomware trên các hệ thống thông tin tại Việt Nam.

Cùng với nhận định tấn công ransomware là 1 trong những xu hướng tấn công mạng vào các cơ quan, tổ chức thời gian tới, chuyên gia NCSC cho biết thêm: Trong các cuộc tấn công ransomware gần đây, Cục An toàn thông tin đã tiến hành phân tích để tìm nguyên nhân và xác định các nhóm tấn công. Qua phân tích, có nhiều nhóm tấn công khác nhau nhắm vào hệ thống thông tin của các tổ chức, doanh nghiệp tại Việt Nam như LockBit, Blackcat, Mallox…

Tiếp đó, vào giữa tháng 4, NCSC còn thực hiện báo cáo phân tích về ransomware LockBit 3.0 để giúp các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp tại Việt Nam hiểu rõ hơn về phiên bản mới nhất mã độc LockBit, cũng như mức độ nguy hiểm của các cuộc tấn công được thực hiện bởi nhóm tội phạm mạng "khét tiếng" LockBit.

Trao đổi tại hội thảo chính ngày 7/6 trong khuôn khổ sự kiện VNNIC Internet Conference 2024 tại Hà Nội, ông Trịnh Hoài Nam, Giám đốc Sản phẩm, Viettel Cyber Security nhấn mạnh, cùng với tấn công từ chối dịch vụ phân tán - DDoS, tấn công mã hóa dữ liệu tống tiền ransomware cũng là 1 trong 2 vấn nạn ‘nhức nhối’, thách thức lớn với các cơ quan, tổ chức tham gia môi trường Internet tại Việt Nam thời gian gần đây.

Điểm lại những dấu mốc chính trong quá trình phát triển của ransomware kể từ khi phần mềm mã hóa AIDS Trojan ra đời năm 1989 cho đến nay, ông Trịnh Hoài Nam cho hay, ransomware ngày càng tiến hóa, với kỹ thuật tấn công phức tạp hơn, mục tiêu đa dạng và con số thiệt hại của các đơn vị là nạn nhân ngày càng lớn.

Ghi nhận từ hệ thống giám sát và phân tích nguy cơ an ninh mạng của Viettel Cyber Security cho thấy, khoảng 300GB dữ liệu của các đơn vị tại Việt Nam đã bị mã hóa trong năm ngoái. Về số lượng cuộc tấn công ransomware, chỉ trong 3 tháng đầu năm nay đã có 60 cuộc, trong khi cả năm 2023 con số này chỉ là 10 cuộc. Ngoài ra, LockBit đang là dòng ransomware được phát tán nhiều tại Việt Nam và hiện mã độc này đã phát triển lên phiên bản 3.0.

Dữ liệu quan trọng cần được ‘backup’ đúng cách

Để phòng chống, giảm thiểu rủi ro từ tấn công ransomware, trong đó có ransomware LockBit 3.0, Cục An toàn thông tin khuyến nghị các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp triển khai các biện pháp, trong đó có các việc: Xây dựng kế hoạch sao lưu, phục hồi dữ liệu đối với hệ thống thông tin quan trọng; Rà quét, cập nhật bản vá lỗ hổng an toàn thông tin trên các thiết bị, phần mềm, ứng dụng; Triển khai các biện pháp xác thực mạnh cho các tài khoản truy cập hệ thống; Chủ động tìm kiếm dấu hiệu tấn công, rà quét mã độc, yêu cầu đơn vị chuyên trách xử lý mã độc.

Cùng với đó, cần giám sát liên tục để phát hiện sớm các hành vi xâm nhập; Xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố để kịp thời phản ứng với tấn công ransomware; Áp dụng các nguyên tắc đặc quyền tối thiểu cho các hệ thống; Hạn chế việc sử dụng dịch vụ điều khiển máy tính từ xa; Thực hiện phân vùng mạng chặt chẽ.

Nhấn mạnh sự cần thiết của việc sao lưu dữ liệu, chuyên gia Viettel Cyber Security cũng lưu ý về một số vấn đề có thể xảy ra khiến cho kế hoạch dự phòng không như mong đợi của tổ chức. Ví dụ như, đặt bản dữ liệu dự phòng ngay trên máy chủ có sự cố, khi đó kế hoạch giảm thiểu rủi ro của đơn vị sẽ thất bại. Do đó, khi sao lưu dữ liệu, các đơn vị cần quan tâm đến phân loại dữ liệu, quy trình và cách thức sao lưu.

Song song đó, các chuyên gia an toàn thông tin cũng khuyến nghị các tổ chức, doanh nghiệp cần xây dựng một chiến lược giảm thiểu rủi ro lâu dài, đó là nên triển khai hệ thống giám sát và điều hành an toàn thông tin mạng - SOC để có thể giám sát một cách toàn trình, đảm bảo phát hiện sớm và phản ứng nhanh trước các sự cố.

Ngoài ra, các tổ chức, doanh nghiệp cũng nên có hoặc sử dụng dịch vụ Threat Intelligence của các đơn vị chuyên nghiệp giúp phân tích, cảnh báo sớm các mối nguy cơ; Đồng thời, thường xuyên đánh giá an toàn thông tin của các hệ thống thuộc phạm vi quản lý.

Theo thống kê của Statcounter vào tháng 9/2021, tỷ lệ thiết bị cài đặt hệ điều hành Android chiếm tới 72,4% trên toàn thế giới. 

Dựa trên nghiên cứu của F-Secure, một trung tâm bảo mật đến từ Phần Lan, hệ điều hành Android từ lâu là điểm đến ưa thích của mã độc và phần mềm theo dõi, khi chúng chủ yếu "đội lốt" những ứng dụng miễn phí trên cửa hàng Google Play.

Bà Laura Kankaala, hacker mũ trắng và cố vấn bảo mật của F-Secure cảnh báo rằng hầu hết các ứng dụng này có tên gọi "ngây thơ vô tội", phỏng theo tên gọi một số tiện ích mà chúng ta thường sử dụng. "Đây là hành vi rất phổ biến của các ứng dụng độc hại này", bà Laura cho biết.

Cụ thể, có tới 59% ứng dụng độc hại mà F-Secure phát hiện trong 30 ngày qua có chứa các từ khóa như "thư thoại", "chrome" hoặc "trình phát video" trong tên gọi.

Như vậy, nếu người dùng cài đặt một ứng dụng có chứa tên của các từ khóa nêu trên, rất có thể chúng ta đã tải nhầm một phần mềm gián điệp về máy. Ngay lúc này, bạn nên kiểm tra kỹ lại xem liệu chúng có thực sự là ứng dụng mong muốn - hay chỉ là "kẻ giả danh".

Một đặc điểm thấy rõ của những ứng dụng này là chúng thường yêu cầu người dùng bật một số tính năng trên thiết bị di động, thí dụ như ghi âm, danh bạ, quyền truy cập hình ảnh, camera, hay dịch vụ trợ năng (Accessibility Service).

"Một khi đã được cấp cho các quyền này, ứng dụng có thể đọc thông tin bạn đang nhập vào từ một ứng dụng khác", bà Laura Kankaala cho biết. "Điều này có nghĩa là ứng dụng có thể ghi lại các lần gõ phím, đọc tin nhắn SMS, hay thậm chí có thể gửi tin nhắn SMS từ điện thoại của bạn".

Vì được quyền truy cập vào danh sách liên hệ trên thiết bị, ứng dụng gián điệp cũng có thể gửi những thông tin liên hệ đó cho kẻ tấn công, để sau này chúng có thể thực hiện các cuộc tấn công tới các số điện thoại đó.

Nguy hiểm hơn khi được quyền trợ năng, một số ứng dụng có thể tự cấp thêm cho mình các đặc quyền bổ sung như ẩn biểu tượng của nó khỏi trình khởi chạy, gây khó khăn cho bạn trong việc tìm và gỡ nó ra khỏi hệ thống.

Theo thống kê, có 3 ứng dụng gồm: Trackview, Find my Devices vàTraccar Clientlà các ứng dụng phát hiện bị cài để theo dõi người dùng nhiều nhất, với 64% lần phát hiện. Ngoài ra, 36% lượt phát hiện còn lại đến từ các ứng dụng chủ yếu được tải xuống hoặc cài đặt bên ngoài Google Play, dưới dạng các tệp tin apk.

Mặc dù vậy, điều này không có nghĩa App Store của iOS là tuyệt đối an toàn với người dùng, khi nền tảng này cũng có các biến thể phần mềm theo dõi như MLite.

Tuy nhiên, do iOS có một hệ sinh thái khép kín, nên khả năng người dùng bị tấn công bởi mã độc và các phần mềm gián điệp nhìn chung sẽ thấp hơn đáng kể, bà Laura Kankaala lý giải.

Theo Dantri

Tin tặc bỏ túi 590 triệu USD sau các vụ tấn công bằng mã độc tại Mỹ

Giới chuyên gia cho rằng trong bối cảnh số vụ tấn công mạng đang ngày một gia tăng, số tiền mà tin tặc "bỏ túi" trong năm 2021 có thể sẽ vượt mức của cả thập kỷ trước cộng lại.

Bà Nguyễn Thị Lan – Phó phòng Văn hóa xã hội tỉnh Nghệ An, phản ánh có tình trạng học sinh “Sáng học VNEN, chiều học truyền thống”.

Bà Nguyễn Thị Kim Chi cho biết, tình trạng này cử tri đã phản ảnh, nhưng chỉ xảy ra ở một số cơ sở giáo dục tập trung chủ yếu ở TP.Vinh.

Lý do, theo bà Chi đó là, phụ huynh lo lắng về việc thi tuyển từ cấp THCS lên THPT và thi vào Trường chuyên Phan Bội Châu bằng phương pháp nào, học như thế nào là phù hợp.

“Phụ huynh đã quan tâm đến mức lo lắng. Chúng tôi sẽ làm việc với các trường để truyền thông tốt hơn về vấn đề đó'' - bà Chi trả lời

Vấn đề lo lắng của phụ huynh về sắp tới sẽ thi theo hình thức nào? Học phương pháp nào có lợi?

Bà Chi cho biết, về kỳ thi THPT quốc gia năm nay đã thi theo hướng đánh giá năng lực học sinh. Riêng kỳ thi tuyển sinh lớp 10, sở đã chỉ đạo lộ trình dạy học phát triển theo năng lực học sinh dần dần từng bước có khảo sát, thi theo hướng đánh giá năng lực học sinh.

Bà Nguyễn Thị Kim Chi - GĐ Sở GD&ĐT tỉnh Nghệ An

“Nếu học sinh học theo phương pháp mô hình mới sẽ thuận lợi hơn” - bà Chi khẳng định.

Tại buổi chất vấn, nhiều đại biểu cũng quan tâm đến vấn đề dạy thêm, học thêm, lạm thu trong thời gian qua.

Đại tá Nguyễn Hữu Cầu – GĐ Công an tỉnh Nghệ An đặt vấn đề, trong năm 2016, Sở giáo dục đã tham mưu cho UBND tỉnh hoặc trực tiếp ngành để kiểm tra bao nhiêu đơn vị dạy thêm, học thêm, lạm thu?

Bà Chi cho biết, mỗi năm sở đã tổ chức thanh tra chuyên đề về dạy thêm, học thêm về lạm thu, có kế hoạch về thu chi đầu năm. Tổ chức kiểm điểm, kỷ luật những đơn vị sai phạm thuộc quản lý của sở.

Đối với các trường mần non, tiểu học sở tham mưu, gửi công văn Chủ tịch UBND huyện, đề nghị chủ tịch xử lý kỷ luật.

Văn Bình