 |
TS Đặng Hoàng Giang chia sẻ tại sự kiện giới thiệu sách Vẻ đẹp của cảnh sắc tầm thường chiều ngày 1/12. Ảnh:Đức Huy. |
Trong thời gian gần đây, người sử dụng mạng xã hội lan truyền câu nói: “Một chuyến đi thật sự trọn vẹn khi bạn có những tấm ảnh đẹp để đăng”. Nhiều tài khoản thể hiện sự đồng tình với điều này bởi đối với họ, những tấm hình là minh chứng cho một chuyến du lịch “thành công”.
Vậy nhưng, trong buổi chia sẻ với độc giả chiều ngày 1/12, TS Đặng Hoàng Giang cho rằng tư duy này đang khiến con người quên đi việc tận hưởng vẻ đẹp của thiên nhiên.
Thiên nhiên bị thay thế bằng những tiểu cảnh nhân tạo
Du lịch theo trào lưu, chạy theo số đông để chụp hình đăng lên mạng xã hội đang ngày càng trở nên phổ biến trong giới trẻ. Tuy nhiên, điều này cũng mang lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho môi trường và văn hóa địa phương. Theo TS Đặng Hoàng Giang - tác giả cuốn sáchVẻ đẹp của cảnh sắc tầm thường- việc chạy theo những gì được cho là đẹp theo tiêu chuẩn số đông đang phá vỡ sự nguyên sơ, gây tổn hại nghiêm trọng đến hệ sinh thái tự nhiên.
Các khu vực hoang sơ, vốn mang giá trị sinh thái và văn hóa đặc biệt, bị xâm lấn bởi những công trình phục vụ việc “sống ảo”. Ví dụ, tại Đà Lạt, các hồ nước và cánh rừng tự nhiên đang dần bị thay thế bằng những tiểu cảnh nhân tạo như “cổng trời,” “tổ chim” hay hồ nước nhân tạo.
|
Cuốn sáchVẻ đẹp của cảnh sắc tầm thường. Ảnh: Tramdoc. |
TS Đặng Hoàng Giang nhận định: “Chúng ta đang biến những vẻ đẹp tự nhiên thành sân khấu để phục vụ cho thẩm mỹ của đám đông, bất chấp hậu quả nghiêm trọng đối với hệ sinh thái”.
Bên cạnh đó, không gian sống của người dân bản địa cũng chịu áp lực nặng nề khi phải thích nghi với nhu cầu của du khách. Các giá trị văn hóa về kiến trúc, cảnh quan, vốn gắn bó với đời sống và lịch sử của người dân, dần bị thương mại hóa hoặc thay thế bởi những hình thức giải trí thời thượng. Tại nhiều địa phương, người dân đã từ bỏ cách làm du lịch bền vững để tập trung vào các sản phẩm “ăn liền,” đáp ứng thị hiếu ngắn hạn.
Điều này có thể thấy ở đảo Boracay ở Philippines. Nơi đây từng được biết đến như một thiên đường nhiệt đới với bãi biển trắng mịn và hệ sinh thái biển phong phú. Tuy nhiên, trong những năm 2010, áp lực từ lượng khách du lịch tăng đột biến đã dẫn đến sự chuyển đổi từ du lịch bền vững sang việc tập trung xây dựng hàng loạt khu nghỉ dưỡng, nhà hàng nhằm đáp ứng nhu cầu ngắn hạn của du khách. Hệ quả là môi trường bị ô nhiễm. Do vậy, năm 2017-2018, nơi đây đã phải đóng cửa để cải tạo.
Trào lưu du lịch theo số đông không chỉ bóp méo khái niệm về cái đẹp mà còn khuyến khích lối sống tiêu dùng quá mức. Những bức ảnh lung linh trên mạng xã hội đôi khi phải trả giá bằng sự suy thoái môi trường và mất đi những giá trị bền vững.
Làm sao để thưởng thức thiên nhiên?
Đối diện với thiên nhiên ngày nay, không ít người cảm thấy bối rối khi tìm cách thực sự "thưởng thức" thay vì chỉ chụp ảnh. Thưởng thức thiên nhiên không chỉ là hành động quan sát mà còn đòi hỏi sự thấu hiểu và kết nối sâu sắc.
Một trong những cách để đạt được sự kết nối này là vận dụng kiến thức. TS Đặng Hoàng Giang giải thích rằng kiến thức có thể biến những điều tưởng như bình thường trở nên kỳ diệu. Ví dụ, khi hiểu về chu kỳ 120 năm của cây tre hoa nở có thể khiến ta cảm nhận được sự đặc biệt và quý giá của khoảnh khắc này.
|
Bức tranh Thụy Sĩ trong lòng Đà Lạt từng gây sốt mạng xã hội. Sau khi tìm hiểu, nhiều người nhận ra khung cảnh Thụy Sĩ ở đây thực chất là một tấm bạt lớn, được căng phía trước một bức tường. Ảnh: Sơn Đoàn. |
“Với kiến thức, thiên nhiên có thể kể cho chúng ta câu chuyện về tiến hóa, thời gian và sự sống”, TS Đặng Hoàng Giang nói.
Ngoài kiến thức, một yếu tố khác để thưởng thức thiên nhiên là khả năng tận dụng đa giác quan. Trong thế giới hiện đại đầy xao nhãng, việc tắt điện thoại và dành thời gian quan sát, lắng nghe âm thanh của rừng, hay cảm nhận làn gió thổi qua mặt có thể là một trải nghiệm mới lạ. Những hành động này giúp người du lịch thoát khỏi sự hời hợt và cảm nhận vẻ đẹp một cách trọn vẹn.
Ngoài ra, TS Đặng Hoàng Giang gợi ý rằng thay vì tìm kiếm những hình ảnh hoàn mỹ như các bức hình sống ảo trên mạng, người du lịch hãy khám phá sự đa dạng và bất ngờ của tự nhiên. Đằng sau những điều tưởng chừng kỳ lạ, như chiếc mũi dài của loài khỉ hay đôi chân to lớn của một loài chim nước, lại là câu chuyện về sự tiến hóa. Khi hiểu được chức năng và ý nghĩa của những đặc điểm này, người đi du lịch sẽ nhận ra vẻ đẹp chân thực và sâu sắc của thiên nhiên.
Qua đó, thiên nhiên không chỉ là nơi để thư giãn mà còn là nguồn cảm hứng vô tận, giúp con người nhìn nhận cuộc sống một cách sâu sắc hơn.
Thưởng thức thiên nhiên không chỉ mang lại niềm vui mà còn giúp con người hiểu rõ hơn về sự gắn kết giữa bản thân và môi trường. Từ đó, mỗi chuyến đi không chỉ là hành trình khám phá, mà còn là cơ hội để con người học hỏi và trân trọng thế giới quanh mình.
Đọc được sách hay, hãy gửi review cho Tri Thức - Znews
Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: [email protected]. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.
Trân trọng.
" alt=""/>Hệ lụy của cuộc chạy đua du lịch sống ảo
Hiện trạng, những vướng mắc, mâu thuẫn và đề xuất giải pháp cho vấn đề hội đồng trường trong cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng đã được bàn thảo sôi nổi tại Hội thảo “Hội đồng trường – Khâu đột phá trong việc thực hiện tự chủ đại học” diễn ra ngày 20/4 tại ĐH Sao Đỏ, Hải Dương.
Hội đồng trường vẫn là người “bên trong”
Câu chuyện người "bên trong", "bên ngoài" đặt ra nhiều khúc mắc cho vấn đề lập hội đồng trường.
|
Hội thảo có sự tham gia của đại diện các trường ĐH, CĐ trên cả nước |
TS. Võ Thanh Bình – Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam – đưa ra những con số cho thấy hiện trạng của hội đồng trường trong các cơ sở giáo dục hiện nay: Có 58/169 cơ sở giáo dục đại học công lập có hội đồng trường, chiếm 34,3%. Tuy nhiên, chủ tịch hội đồng trưởng ở các cơ sở này chỉ ở cấp trưởng khoa, phòng hoặc tương đương trực thuộc thay vì một người “ngoài trường”.
Theo GS. Phạm Phụ, chức năng của hội đồng trưởng là cầu nối giữa nhà trường và chủ sở hữu cộng đồng, xây dựng chính sách, đảm bảo sự hoàn thành nhiệm vụ của bộ phận thực thi.
Trong khi đó, hội đồng trường của các trường ở Việt Nam hiện nay đều mang tính tư vấn. Ở một số trường có hội đồng trường thì thành viên của hội đồng lại gồm hiệu trưởng, các trưởng khoa, phòng, ban, Đảng ủy, công đoàn, một số giáo sư… Về bản chất vẫn là hội đồng hành chính “bên trong” của nhà trường, thay vì một hội đồng gồm những thành viên “bên ngoài” trường.
Một trong những nguyên nhân khiến hội đồng trường chưa được thành lập hoặc đã thành lập nhưng hoạt động chiếu lệ là “hiệu trưởng các trường đại học công lập chưa thực sự sẵn sàng trao quyền cho hội đồng trường”. Hay nói thẳng ra như Chủ tịch Hội đồng trường Trường ĐH Hải Phòng là “hiệu trưởng không muốn chia sẻ quyền lực. Chẳng ai muốn thành lập ra một tổ chức giám sát mình, bắt mình phải giải trình”.
Có nên để hiệu trưởng thành lập hội đồng trường?
Là một người trong cuộc, vị chủ tịch này cho rằng, nếu hội đồng trường thành lập theo đúng Luật Giáo dục về Điều lệ trường Đại học thì chẳng khác gì bộ máy quản lý mở rộng. "Mà đã là bộ máy quản lý mở rộng thì tất cả hoạt động đều rất hình thức. Nếu ông chủ tịch cố tình làm thì sẽ dẫn đến xung đột giữa hội đồng trường với hiệu trưởng. Cho nên, điều tiên quyết là phải sửa luật" – ông đề xuất.
Ví dụ như, trong thể chế, hiệu trưởng chỉ thực hiện các quyết định theo Đảng ủy. Đảng ủy lãnh đạo toàn diện thì hội đồng trường đứng ở chỗ nào? Nếu không tìm được một vị trí giữa Đảng ủy và ban giám hiệu thì hội đồng trường ra đời rất hình thức.
|
PGS.TS Nguyễn Mạnh An, Hiệu trưởng ĐH Hồng Đức: "Phó chủ tịch UBND kiêm nhiệm chủ tịch HĐT thì có thể ông ấy sẽ làm, chứ bắt xuống làm chuyên trách hội đồng trường thì không bao giờ người ta xuống” |
Thêm nữa, theo quy định hiện tại, hiệu trưởng là người đứng ra thành lập hội đồng trường. Vậy thì, “hiệu trưởng sẽ tìm những người là người của mình, đưa toàn bộ bộ phận quản lý của mình vào, biến hội đồng trường thành một bộ máy quản lý mở rộng”.
Ông đề xuất, chủ tịch hội đồng trường phải là do cơ quan cấp trên thành lập, đưa ra tranh cử và bầu trực tiếp.
"Phó Chủ tịch tỉnh không bao giờ xuống làm chủ tịch hội đồng trường"
Phản biện lại đề xuất chủ tịch hội đồng trường phải là người ngoài trường, không kiêm nhiệm bất cứ vị trí nào trong trường, Hiệu trưởng Trường ĐH Hồng Đức, Thanh Hóa - ông Nguyễn Mạnh An cho rằng, chủ tịch hội đồng trường phải là người lãnh đạo số 1 của ngôi trường đó, phải có trình độ ngang bằng hoặc giỏi hơn hiệu trưởng vì họ còn là người bầu ra hiệu trưởng.
Trong trường hợp của ĐH Hồng Đức là trường trực thuộc UBND Tỉnh, nên “nếu lấy một ông phó chủ tịch UBND tỉnh hay Trưởng ban tuyên giáo có bằng tiến sĩ thì ông ấy không thể làm chuyên trách được mà phải kiêm nhiệm. Phó chủ tịch UBND kiêm nhiệm chủ tịch HĐT thì có thể ông ấy sẽ làm, chứ bắt xuống làm chuyên trách hội đồng trường thì không bao giờ người ta xuống”.
Hiệu trưởng ĐH Hồng Đức tán thành quan điểm thành lập hội đồng trường để tiến tới tự chủ, tuy nhiên sẽ xuất hiện vấn đề không còn cơ quan chủ quản nữa. Trong khi đó, với các trường địa phương như ĐH Hồng Đức, “xin một người là Sở Nội vụ, xin một đồng cũng là Sở Tài chính, nên tôi cho rằng không thể bỏ ngay cơ quan chủ quản được, mà phải có lộ trình”.
Đồng quan điểm với lãnh đạo ĐH Hồng Đức, đại diện một trường cao đẳng y tế ở phía Nam cũng băn khoăn về tiêu chuẩn chọn chủ tịch hội đồng trường. “Nếu chủ tịch có trình độ ngang bằng hoặc hơn hiệu trưởng thì trường sẽ phát triển, nếu không thì chủ tịch hội đồng trường sẽ làm cản trở sự phát triển”.
|
Người bên ngoài liệu có làm tốt chiến lược phát triển trường là điều mà đại diện một trường cao đẳng y tế quan tâm |
“Theo luật, nếu lấy một người ngoài ngành làm chủ tịch hội đồng trường có thể tốt về quyền hạn, sự giúp đỡ nhưng xem chừng chiến lược phát triển trường thì không bằng người bên trong”.
“Đôi khi cứ ngồi ở ủy ban quyết một cái là anh em hiệu trưởng, hiệu phó cứ dạ dạ vâng vâng thì không phải là đột phá nữa, mà mang tính chất chỉ đạo trên xuống dưới” – ông nói.
Vị này đề xuất “sử dụng các thầy nguyên là lãnh đạo trường đã về hưu, sẽ vừa đảm bảo tiêu chí là người bên ngoài lẫn tiêu chí về khả năng lãnh đạo".
Ông cũng đặt ra vấn đề bậc lương của chủ tịch hội đồng trường ngang bằng với hiệu trưởng đã là hợp lý hay chưa. “Quyền và trách nhiệm của hội đồng trường còn nhiều điều phải nói. Tôi cho rằng đây là vấn đề khó, thách thức nhiều hơn là cơ hội. Phải giải quyết theo tình huống, bối cảnh, thực trạng cụ thể của từng đơn vị”.
Phải thể chế hóa chức năng và các mối quan hệ
Trong các tham luận tại hội thảo, GS. Phạm Phụ đã chia sẻ một số kinh nghiệm quốc tế mà theo ông là có ý nghĩa then chốt nhất, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến vai trò của hội đồng trường trong tự chủ đại học.
Ông cho biết, trên thế giới, hệ đại học Anh Mỹ có mức độ tự chủ đại học cao nhất, sau đó đến hệ đại học châu Âu và đại học châu Á (trừ trường hợp của Singapore). Tuy vậy, ở Mỹ, mức độ tự chủ đại học cũng có một phổ khá rộng, từ mức Nhà nước chỉ giám sát cho đến mức kiểm soát.
Ở Việt Nam, cơ sở đại học rất đa dạng về chủ sở hữu, năng lực và đặc điểm. Vì vậy, Nhà nước cần có nhiều mức độ tự chủ khác nhau cho các cơ sở giáo dục đại học khác nhau.
|
"Quá trình thực hiện tự chủ đại học thực chất là quá trình chuyển giao quyền lực" - GS. Phạm Phụ khẳng định |
Theo GS Phạm Phụ, tự chủ đại học không chỉ có việc thành lập hội đồng trường và tự chủ tài chính, mà có đến 7 nội dung khác nhau gồm có: nghiên cứu và công bố, nhân sự, chương trình giảng dạy, chuẩn mực học thuật, sinh viên, quản trị trường và hành chính và tài chính.
Để có một hội đồng trường đúng nghĩa, GS Phạm Phụ đưa ra một số lưu ý: cơ cấu đa dạng (về tuổi tác, trình độ, tính chất công việc..), thành phần bên ngoài trường lớn hơn thành phần bên trong trường, hội đồng trường chỉ ra quyết định trong các kỳ họp, ngoài ra không can thiệp và ra lệnh với hiệu trưởng cũng như các thành viên khác của trường, hội đồng trường là quan tòa cuối cùng của những mâu thuẫn nội bộ, các thành viên hội đồng trường cần được tập huấn về chức năng và cách làm việc.
Ông cho rằng, quá trình thực hiện tự chủ đại học thực chất là quá trình chuyển giao quyền lực mà lâu nay phần lớn tập trung ở cơ quan chủ quản và Hiệu trưởng. “Mà quyền lực luôn là điều ham muốn của mọi người. Vì vậy, nếu không “thể chế hóa” chức năng và các mối quan hệ thì khó lòng mà thực hiện tự chủ đại học”.
“Có đi sẽ có đến, nếu ngại vướng chỗ nọ chỗ kia mà không đi thì sẽ không bao giờ đến” – ông nói.
Nguyễn Thảo
" alt=""/>Hội đồng trường
