“Ươm mầm” với phương thức mới  

GS.TS Kim Cúc nhấn mạnh, trong bối cảnh xã hội hiện đại, đặc biệt là với sự phát triển vượt bậc của công nghệ, phương thức giáo dục và truyền thông về môi trường cũng cần phải đổi mới để phù hợp hơn với thế hệ trẻ. Bà cho rằng, cuộc thi “Tiếng nói Xanh” đã làm được điều này khi tạo ra sân chơi sáng tạo và phù hợp với bối cảnh hiện tại.

“Cuộc thi “Tiếng nói Xanh” rất phù hợp và thức thời trong việc tiếp cận thế hệ trẻ bằng phương thức mới mẻ… Tôi đánh giá cao ý tưởng, mục tiêu và quy mô của chương trình khi đã tạo điều kiện cho học sinh trung học phổ thông trên mọi miền tham dự”, giáo sư nhận xét. 

GS.TS Kim Cúc kể thêm về câu chuyện của thí sinh đến từ trường giáo dục thường xuyên ở vùng xa xôi của ĐBSCL ở mùa 1: “Dù điều kiện và hoàn cảnh không thuận lợi như các bạn đồng trang lứa tại thành phố lớn, em ấy vẫn tự tin một mình tham gia cuộc thi và quyết liệt bảo vệ ý tưởng của mình”.

Trong khi đó, PGS. TS. Thanh Vân nhận định “Tiếng nói Xanh” là nơi giúp thế hệ trẻ phát triển triển tri thức, “ươm mầm” để biến thành hành động thiết thực trong tương lai.

Bà kể lại trong vòng tranh hạng mùa 1, nhiều bạn có ý tưởng ban đầu rất tốt nhưng chưa biết cách sắp xếp logic để đề ra được dự án thuyết phục. Tuy nhiên, chỉ cần cố vấn vài ý và hướng dẫn, chỉ một đêm sau các bạn đã trở thành “phiên bản khác”. Bạn trẻ có thể bảo vệ dự án, đối chất với đội khác rất nhanh trong thời gian ngắn mà không hề có sự ngập ngừng. Đó cũng là minh chứng cho sự cố gắng và quyết tâm của những thí sinh đến với cuộc thi bằng niềm đam mê và trách nhiệm bảo vệ môi trường. 

“Tôi cảm thấy rất hạnh phúc khi chứng kiến sự trưởng thành vượt bậc của các bạn trẻ chỉ trong thời gian ngắn, qua từng vòng thi. Họ đã thể hiện đúng tinh thần nhà tiên phong xanh như thông điệp chương trình mong muốn trong mùa 1”, PGS.TS Thanh Vân nói.

Giá trị thực tiễn của “Tiếng nói Xanh” theo góc nhìn chuyên gia

Điều khiến PGS.TS Thanh Vân bất ngờ nhất khi tham gia mùa 1 là tinh thần hành động thực tiễn của một số bạn trẻ về vấn đề môi trường. “Tôi nhớ có bạn nữ sinh lớp 11 nhỏ nhắn đưa ra ý tưởng về vật liệu tái chế, vật liệu thân thiện môi trường. Khi đó, tôi đã hỏi liệu em ấy có thực sự hiểu và sử dụng sản phẩm này hay không?”. Câu trả lời từ cô bé sau đó khiến vị chuyên gia ngạc nhiên. 

“Em ấy nói rằng đôi giày mình đang mang đến cuộc thi này chính là sản phẩm làm từ vật liệu tái chế. Lúc đó, tôi hiểu rằng em ấy chọn chủ đề này không chỉ vì hiểu được bản chất mà còn vì nó gắn liền với thực tế cuộc sống hàng ngày”, bà nói.

Một trong những giá trị lớn nhất mà cuộc thi “Tiếng nói Xanh” mang lại chính là khả năng biến kiến thức học được trên trường lớp thành giải pháp, mô hình thực tế có thể áp dụng vào cuộc sống. 

PGS.TS Thanh Vân nhấn mạnh: “Các bạn sẽ có khả năng tiếp cận với nguồn lực để chuyển ý tưởng thành hành động, định hướng và từng bước ươm mầm thành giải pháp thiết thực, từ chính sách, tuyên truyền đến giải pháp công nghệ”.

Trong khi đó, nhận xét về mùa 1, GS.TS Kim Cúc cho rằng một số dự án tham gia có tính khả thi và có khả năng áp dụng vào thực tế. Dù vậy, theo bà, cần phải thẳng thắn nhìn nhận rằng một số ý tưởng vẫn còn những hạn chế: “Các bạn có đam mê, có tình yêu rồi, nhưng vẫn cần trau dồi, rèn luyện để có thêm kiến thức, kỹ năng và góc nhìn tổng thể”.

Đó cũng là lý do GS. TS Kim Cúc và PGS.TS Thanh Vân sẽ tiếp tục tham gia mùa 2 trên cương vị thành viên Hội đồng chuyên môn để “truyền lửa” cho thế hệ trẻ. 

PGS.TS Thanh Vân chia sẻ: “Với sự năng động của thế hệ trẻ, nhiệm vụ của chúng tôi là đồng hành và định hướng để các bạn đi đúng con đường, vượt qua khó khăn và áp lực thời học sinh”.

Theo bà, những ý tưởng của giới trẻ như “hạt giống". Khi ươm mầm, nếu chúng ta chăm sóc đúng cách, nó sẽ phát triển thành cây. Có thể cần thời gian để cây đơm hoa kết trái, nhưng điều quan trọng là chúng ta đã gieo trồng và nuôi dưỡng nó… Chuyên gia cũng khuyến khích giới trẻ, cùng với sự hỗ trợ nguồn lực của chương trình mùa 2, từng bước phát triển và hiện thực hóa dự án của mình.

“Khi bước vào giảng đường đại học, các bạn có thể phát triển ý tưởng của mình luôn, không nhất thiết phải chờ tốt nghiệp xong mới bắt đầu đóng góp thực tiễn”, PGS.TS Thanh Vân gợi ý. 

Trong khi đó, GS.TS Kim Cúc mong rằng việc tham gia cuộc thi mùa 2 có thể trở thành “cú hích” trong cuộc đời của những bạn trẻ vẫn còn đang chần chừ, để xây dựng lối sống thân thiện với môi trường và hướng tới phát triển bền vững.  

“Khi tham gia “Tiếng nói Xanh”, đừng lo lắng về việc ý tưởng của mình có ‘đủ chín’ hay không. Hãy mạnh dạn, hãy tự tin. Ý tưởng của bạn sẽ được chúng tôi hỗ trợ để trở nên hoàn thiện hơn và có cơ hội được hiện thực hóa”, nữ chuyên gia nhấn mạnh. 

Thế Định

Theo Thủ tướng, việc xây dựng Đề án hệ thống đường sắt đô thị Hà Nội và TP HCM nhằm hiện thực hóa các định hướng của Bộ Chính trị về phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045, nhằm giải quyết ùn tắc giao thông, giảm ô nhiễm môi trường, thúc đẩy tăng trưởng hai con số tại Hà Nội và TP HCM.

Lãnh đạo Chính phủ yêu cầu xây dựng Đề án với tư duy, cách làm hoàn toàn đổi mới để khi triển khai được nhanh chóng, hiệu quả. Đề án cần được phân cấp, phân quyền triệt để cho Hà Nội và TP HCM trong tổ chức thực hiện, huy động nguồn lực và xử lý các vấn đề liên quan. Các bộ, ngành và Hà Nội, TP HCM cần phối hợp hoàn thiện thể chế liên quan phát triển đường sắt đô thị nói riêng và giao thông nói chung theo hướng hiện đại, đáp ứng thời kỳ phát triển mới.

Bộ Giao thông Vận tải được giao hoàn thiện quy hoạch đường sắt đô thị nói riêng và giao thông nói chung với tầm nhìn xa, theo hướng hiện đại, giảm tối thiểu giải phóng mặt bằng ảnh hưởng tới dân cư, an ninh, quốc phòng và các hoạt động kinh tế xã hội khác.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu các đơn vị nghiên cứu xây dựng đường sắt đô thị lựa chọn công nghệ hiện đại, phù hợp với điều kiện Việt Nam; huy động các nguồn lực bao gồm nhà nước, tư nhân, vốn vay, hợp tác công tư. Ngành cũng phải đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghiệp đường sắt; nghiên cứu, áp dụng khoa học quản trị, vận hành, quản lý, khai thác theo hướng thông minh.

Thủ tướng cho rằng việc phân kỳ đầu tư là phù hợp và góp phần thực hiện mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Cùng với việc triển khai xây dựng các tuyến đường sắt đô thị, hai thành phố phải tiếp nhận chuyển giao công nghệ, phát triển công nghiệp đường sắt và hệ sinh thái đường sắt theo hướng nhanh, xanh, công nghệ cao.

Trước mắt, Hà Nội và TP HCM cần hoàn thiện, trình Thủ tướng Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô và TP HCM trước ngày 25/12/2024 để xem xét phê duyệt, làm căn cứ phát triển, trong đó có đầu tư phát triển hệ thống đường sắt đô thị.