Thụy Sỹ là một trong những quốc gia đi đầu về chính sách thành phố thông minh. Năm 2012, Văn phòng Năng lượng Liên bang Thụy Sỹ ra mắt dự án thí điểm mang tên Smart City Switzerland (thành phố thông minh Thụy Sỹ), kết nối các trường đại học khoa học ứng dụng, cơ quan hành chính công, doanh nghiệp tư nhân để tư duy lại về môi trường đô thị.
![]() |
Các hoạt động thành phố thông minh tăng dần từ năm 2016, số lượng thành phố theo đuổi chiến lược smart city cũng vậy, dù còn ở cấp độ thấp. Tính đến đầu năm 2021, hơn 40 thành phố đã tích cực tham gia vào mô hình, theo khảo sát Thành phố Thông minh Thụy Sỹ gần nhất. Có khoảng 329 dự án đang triển khai trong 6 lĩnh vực của Smart City (quản trị thông minh, môi trường thông minh, kinh tế thông minh, sống thông minh, di chuyển thông minh và con người thông minh), lấy con người làm trung tâm.
Trong đó, quan trọng nhất và chiếm số lượng đông đảo nhất là “quản trị thông minh”. Đó là các dự án như ứng dụng thành phố, chatbot, giúp truy cập thông tin liên quan đến chính quyền địa phương. Tiếp theo là các dự án trong lĩnh vực “môi trường và năng lượng thông minh”, hầu hết đều thúc đẩy năng lượng tái tạo như “cộng đồng năng lượng mặt trời”, lưới điện thông minh, đồng hồ nước thông minh, mạng lưới ánh sáng và sưởi thông minh. “Di chuyển thông minh” cũng là một lĩnh vực đáng chú ý khi nhiều thành phố phát triển mô hình các hệ thống đi lại hiệu quả hơn, giảm phát thải carbon, mở rộng hạ tầng giao thông công cộng, xe điện, làn đi xe đạp…
Những kiến thức của Thụy Sỹ về thành phố thông minh thu hút sự chú ý của nước ngoài. Một số dự án đặc biệt được quan tâm như tòa nhà thông minh tại Fribourg, kiến trúc xanh tại Zurich, chuyển đổi bền vững tại Lausanne và thành phố kết nối tại Genava.
Tòa nhà thông minh tại Fribourg
Các tòa nhà được chứng nhận Minergie (nhãn hiệu dành cho tòa nhà sử dụng hiệu năng thấp) đã được chứng minh không tiết kiệm năng lượng như dự đoán ban đầu. Lý do rất đơn giản: trong thực tế, tòa nhà Minergie không được sử dụng đúng mục đích của nhà thiết kế. Do đó, Smart Living Lab tại Fribourg đã thiết kế một tòa nhà để thích ứng với hành vi của những người sinh hoạt tại đây. Các nhà nghiên cứu cũng đặt mục tiêu sử dụng năng lượng tái tạo trong tòa nhà tốt hơn. Điều này đã trở thành hiện thực tại trung tâm hội nghị của Viện Công nghệ Liên bang Thụy Sĩ Lausanne, nơi có mặt tiền phía tây gồm các tấm pin mặt trời che chắn tòa nhà khỏi ánh nắng trực tiếp và đồng thời sản xuất điện.
Trong tương lai, các hệ thống quản trị tòa nhà tinh vi sẽ giúp tòa nhà vừa tiêu thụ, vừa sản xuất năng lượng. Khoa học vật liệu là một phần của phương trình, đặc biệt nghiên cứu về các thành phần thông gió và cách nhiệt để bảo đảm chất lượng không khí tối ưu, sự thoải mái và có lợi cho sức khỏe. Do nghiên cứu có tác động cả về kinh tế và pháp lý, Smart Living Lab làm việc với nhiều khoa khác nhau của Đại học Fribourg. Chẳng hạn, Trường Kỹ thuật và Kiến trúc Fribourg sẽ xác định các tòa nhà làm thế nào để điều chỉnh theo nhu cầu của xã hội tương lai.
Kiến trúc xanh tại Zurich
Hệ thống quản trị tòa nhà thông minh đã có mặt tại Zurich. Từ mùa thu năm 2015, một hệ thống quản trị thông minh liên kết các hệ thống sưởi, điện và làm mát đã được lắp đặt tại vài tòa nhà, trong đó có tòa nhà Swisscom. Kết quả là khí thải CO2 giảm đáng kể, đồng thời không gian sống hòa hợp hơn với môi trường tự nhiên. Thủ phủ kinh tế của Thụy Sỹ thậm chí còn đi xa hơn khi xây dựng một quận mới ở miền Nam Zurich mang tên “Green City” tại khu công nghiệp cũ Sihl-Manegg.
Green City là quận đầu tiên được chứng nhận 2.000 Watt (tiêu thụ năng lượng thấp) của tổ chức Energiestadt/Cité de l’Energie Society. 100% nguồn cung cấp năng lượng của quận đến từ năng lượng tái tạo và sẽ sản xuất 70% điện thông qua các tấm quang điện gắn trên mái nhà và các phương tiện khác. Một lưới điện thông minh kiểm soát việc sản xuất, phân phối và dự trữ điện năng. Lượng điện dư thừa sẽ được dùng cho các loại xe điện hoặc dự trữ cho những nhu cầu tương lai. Ngoài ra, nhà máy điện thành phố Zurich sẽ cung cấp năng lượng tái tạo để sưởi và làm mát cả quận thông qua hệ thống giếng nước ngầm và đầu dò địa nhiệt.
Chuyển đổi bền vững tại Lausanne
Mỗi thành phố lại diễn giải khái niệm smart city theo một cách khác nhau. Tuy nhiên, để trở nên bền vững và đáng sống hơn, tất cả đều kết nối hạ tầng qua công nghệ số. Dữ liệu công khai có sẵn là nền tảng của các dịch vụ mới trong những lĩnh vực vận tải, năng lượng, an ninh, sức khỏe, giải trí. Thị trấn Pully thu thập dữ liệu từ điện thoại di động để hiểu rõ hơn các mẫu hành vi của người dân. Với sự hỗ trợ của nhà mạng Swisscom, dữ liệu này sau đó được dùng để tối ưu giao thông trong thị trấn. Thông tin là chìa khóa để biết được mọi người cảm nhận về các không gian công cộng như thế nào, họ di chuyển ra sao hay sử dụng phương tiện nào, có thường xuyên hay không.
Lausanne, thủ phủ của bang Vaud, đang xây dựng hai khu sinh thái lớn ở phía bắc và phía nam của thành phố, dự kiến sẽ có gần 20.000 cư dân vào năm 2022. Giống như Zurich, các khu sinh thái ở Plaines-du-Loup ở phía bắc và Près-de-Vidy ở phía nam Lausanne được chứng nhận là địa điểm 2.000 Watt . Các tòa nhà dân cư và thương mại sẽ tuân thủ các tiêu chuẩn năng lượng và môi trường mới nhất trong giai đoạn xây dựng và trong suốt thời gian tồn tại của chúng. Lausanne cũng đang xem xét lại toàn bộ chính sách quản lý chất thải và vận tải của mình.
Thành phố kết nối Geneva
Bang Geneva đang dựa vào Internet để cải thiện chất lượng cuộc sống ở các không gian công cộng. Dự án “Smart Canton” khai thác tiềm năng của công nghệ mới để mang đến cho cư dân cơ sở hạ tầng bền bỉ và môi trường sống dễ chịu hơn. Để đạt được mục tiêu này, các cảm biến tương tác với các đối tượng được kết nối như điện thoại và thiết bị GPS được phân phối khắp thành phố. Dữ liệu được thu thập bởi các cảm biến được phân tích để cải thiện chất lượng của một số dịch vụ và thiết bị.
Hai dự án thử nghiệm hiện đang được tiến hành tại bang Geneva. Trong dự án đầu tiên, tại xã Carouge, các cảm biến được sử dụng để cung cấp cho người lái xe ô tô thông tin thời gian thực về chỗ đậu xe còn trống, giúp họ tiết kiệm thời gian quý báu. Dự án thứ hai, cũng ở Carouge, nhằm mục đích mô hình hóa tiếng ồn giao thông đường bộ trong khu vực đô thị. Khoảng 1.000 cảm biến dự kiến được triển khai để đánh giá tác động lên tiếng ồn của bất kỳ thay đổi nào trong môi trường đô thị, bao gồm, giới hạn tốc độ thấp hơn, mặt đường mới hoặc việc xây dựng một tòa nhà mới.
Thực hiện khái niệm thành phố thông minh là một thách thức rất lớn. Cuộc cách mạng xanh này không chỉ liên quan đến cơ sở hạ tầng cần thiết cho việc cung cấp nước và năng lượng, cho giao thông, quản lý nước thải, xử lý chất thải và viễn thông - tất cả đều rất phức tạp - mà còn buộc các thành phố và các bên liên quan phải nghiên cứu nhu cầu của xã hội và nhiều kỳ vọng của công chúng.
Du Lam
Đây là một mục tiêu đến năm 2025 của Đề án “Xây dựng và quản lý khai thác, bảo trì hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông đáp ứng yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư” vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
" alt=""/>Thụy Sỹ: Thành phố thông minh lấy con người làm trung tâmFoursquare, ứng dụng check-in phổ biến, từng có tới 30 triệu người dùng toàn cầu và hơn 3 tỷ lượt check-in mỗi ngày. Tuy nhiên, nền tảng này không thể cạnh tranh với các thế lực mạng xã hội như Facebook và Twitter. Thay vào đó, công ty đưa ra chiến lược mới nhằm tận dụng cơ sở dữ liệu người dùng đồ sộ tích lũy được sau hơn một thập kỷ hoạt động: cung cấp dữ liệu dưới dạng ẩn danh cho các thương hiệu lớn khác.
Chiến lược mới này có sự tương đồng với mô hình hoạt động ban đầu, nhưng chứa một khác biệt lớn: ứng dụng tự động check-in người dùng dựa vào sự dịch chuyển. Các dữ liệu siêu ngữ cảnh (hyper-contextual) từ người dùng cho phép Foursquare có thể cung cấp dịch vụ doanh nghiệp cho các bên thứ ba, trong đó có nhiều gã khổng lồ công nghệ như Apple (ứng dụng bản đồ), Snapchat, Twitter, Uber, Pinterest hay Samsung.
Không chỉ vậy, Foursquare cũng là công ty cung cấp dịch vụ định vị cơ bản cho nhiều thương hiệu lớn khác như Spotify, Airbnb, Coca-cola và JetBlue. Đến nay, có hơn 125.000 nhà phát triển toàn cầu đang tích hợp công nghệ hoặc sử dụng dịch vụ dữ liệu của nền tảng này trong sản phẩm của mình.
Công ty đã tìm thấy cơ hội mới khi đại dịch Covid-19 càn quét qua các đại lục làm thay đổi hành vi tiêu dùng của số đông và nhu cầu về dữ liệu ngày càng tăng cao.
“Covid-19 đã cho thấy mọi lĩnh vực đều cần dữ liệu về không gian địa lý để thực sự hiểu người tiêu dùng muốn gì”, CEO và Chủ tịch Foursquare Gary Little nói. “Đã từng có ranh giới rõ ràng giữa khách hàng thực và khách hàng số. Nhưng giờ chỉ có một khách hàng duy nhất. Do đó, chúng tôi coi đó là một trong những trụ cột đầu tư”.
Theo Gary, dữ liệu vị trí là một trong những loại dữ liệu nhạy cảm nhất trong hệ sinh thái, vì khi mọi người di chuyển thì điện thoại của họ cũng dịch chuyển theo. Do vậy, tất cả các dữ liệu đều được Foursquare tổng hợp dưới dạng không định danh.
“Phần lớn các công ty đều sử dụng từ rất sớm dữ liệu không gian địa lý trong các ứng dụng của họ. Do đó, chúng tôi muốn đầu tư vào lĩnh vực này để tăng tốc các công cụ, cung cấp cho những công ty có nhu cầu các lớp công nghệ và khả năng phân tích ngăn dữ liệu dựa trên vị trí địa lý”.
Ứng dụng blockchain trong kinh doanh dữ liệu ẩn danh
Dữ liệu y tế là một lĩnh vực giàu tiềm năng đối với các công ty dược phẩm và nhà nghiên cứu y học. Để đảm bảo quyền riêng tư dữ liệu, công nghệ blockchain có thể là một giải pháp.
Hu-manity.co, startup trụ sở tại Mỹ đã bắt tay với gã khổng lồ điện toán IBM ra mắt ứng dụng dựa trên nền tảng blockchain, cho phép các bệnh nhân bán dữ liệu ẩn danh của chính họ với các bên thứ ba. Các thông tin trước khi giao dịch sẽ được lược bỏ số nhận dạng cá nhân cơ bản như tên, địa chỉ hay thẻ an sinh xã hội.
Theo đó, công ty sử dụng sổ cái kỹ thuật số dựa trên công nghệ Hyperledger Fabric, cung cấp khoá mật mã cho dữ liệu cá nhân của các bệnh nhân, thậm chí cho phép người bán hoặc người được uỷ quyền kiểm soát cụ thể mục đích dữ liệu được sử dụng và thu lợi nhuận từ việc bán các dữ liệu này.
Startup kỳ vọng sổ cái này có thể đóng vai trò môi giới cho tất cả các loại thông tin khách hàng, từ vị trí địa lý cho tới dịch vụ streaming, báo cáo thẻ tín dụng hay thậm chí là lịch sử duyệt web. Richie Etwaru, CEO và đồng sáng lập Hu-manity.co giải thích.
“Chúng tôi không phải người bán, mà chỉ đóng vai trò phân phối. Công ty không kinh doanh việc xây dựng hồ lớn chứa dữ liệu hoặc thu thập dữ liệu”.
Sau khi người dùng đăng ký dịch vụ trên ứng dụng, họ sẽ được thiết lập vào một mạng blockchain và đặt “tiêu đề” cho dữ liệu của họ. Người dùng được kết nối tới hệ thống tích điểm, tương tự như cửa hàng đổi thẻ, nơi mỗi lần họ cho phép dữ liệu của mình được sử dụng, sẽ nhận được điểm thưởng được dùng để đổi tặng phẩm. Etwaru cho biết, công ty hướng tới trả thưởng bằng tiền mặt, từ 100-200 USD/năm tuỳ thuộc vào số lượng và loại dữ liệu được cho thuê.
“Khi có đủ người tham gia vào chương trình này, công ty sẽ bắt đầu thương lượng giá cả với các đối tác trong ngành chăm sóc sức khỏe”, CEO công ty nói.
Theo quy định của luật pháp Mỹ, các công ty kinh doanh dữ liệu y tế phải lược bỏ 18 loại thông tin để đáp ứng yêu cầu khử định danh, do đó làm giảm đi đáng kể giá trị của dữ liệu với quá trình nghiên cứu và sử dụng của bên mua.
“Cách đây 6 tháng, tôi từng là giám đốc kỹ thuật của một công ty trị giá 8 tỷ USD với doanh thu 4 tỷ USD dữ liệu y tế không định danh mỗi năm. Tuy nhiên, chất lượng dữ liệu bán ra là khá tệ, đi kèm với đó là những lo ngại về nguy cơ bị tái định danh”, Etwaru chia sẻ.
Việc sử dụng công nghệ blockchain, trao quyền cho người bán quyết định về mức độ sử dụng thông tin cá nhân của mình, sẽ vừa cho phép bệnh nhân có thêm thu nhập và các doanh nghiệp có dữ liệu chất lượng cao.
Vinh Ngô
Nhấn mạnh sự cần thiết sử dụng các giải pháp xác thực mạnh, đại diện Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT cho rằng, phương thức xác thực không mật khẩu có thể tạo ra cách mạng bảo vệ dữ liệu người dùng.
" alt=""/>Dữ liệu ẩn danh: “Mỏ vàng mới” thời công nghệ số“Cô ấy đã lộ rõ dấu hiệu tuổi tác nếu không muốn nói là già đi nhiều so với tuổi. Dẫu biết thời gian không đợi chờ một ai nhưng hình ảnh này cũng khiến khán giả xót xa”, tờ China Times bình luận.
Trên các diễn đàn, nhiều ý kiến bày tỏ nuối tiếc trước biểu tượng nhan sắc một thời. Trong khi đó, các fan của Trương Mạn Ngọc bênh vực thần tượng và cho rằng những tấm ảnh này được chụp với điều kiện ánh sáng yếu, góc chụp xấu... dẫn đến khoảnh khắc không đẹp của nữ diễn viên.
![]() |
Nữ diễn viên xuất hiện với thân hình gầy gò trong một sự kiện vào cuối năm 2018. |
Trước những ý kiến tiêu cực về nhan sắc của mình, Trương Mạn Ngọc tỏ ra bình thản: “Từ lâu tôi đã không còn để tâm quá nhiều đến sắc vóc. Cuộc đời sống nay chết mai, hà cớ phải o ép bản thân vì vài ba lời khen ngợi của người khác?”.
Trương Mạn Ngọc những năm gần đây có đời sống thu mình từ sau tuyến bố tạm rút lui khỏi showbiz. Khác với hình tượng “ngọc nữ” được cô xây dựng thời trẻ, nữ diễn viên trở nên nổi loạn cả trong ăn mặc lẫn lối sống tuổi xế chiều.
Trong hơn một năm qua, nữ diễn viên nhận lời tham gia một số ít gameshow truyền hình, ca hát. So với nhan sắc “vạn người mê” thời trẻ, Mạn Ngọc ở tuổi trung niên được nhận xét xuống sắc với thân hình gầy gò, thiếu sức sống.
Trương Mạn Ngọc là nữ diễn viên nổi tiếng đình đám ở làng giải trí Hong Kong suốt nhiều thập kỷ qua. Cô là nữ diễn viên người châu Á đầu tiên giành giải Nữ diễn viên xuất sắc tại Liên hoan phim Cannes và là người giữ kỷ lục về số lần được trao giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất tại Giải thưởng Điện ảnh Hong Kong (5 lần) và Giải Kim Mã Đài Loan (4 lần). Một số tác phẩm tiêu biểu của Trương Mạn Ngọc có thể kể đến như: Tân trát sư huynh, Đông tà tây độc, Tâm trạng khi yêu, Anh hùng,...
Từng là minh tinh hàng đầu với thu nhập ở cả ba lĩnh vực phim truyền hình, điện ảnh lẫn âm nhạc, Trương Mạn Ngọc có khối tài sản không nhỏ sau nhiều năm trong nghề. Tuy nhiên, những mối tình chớp nhoáng với người yêu trẻ tuổi cùng thói quen đánh bạc đã khiến số tiền cô kiếm được thâm hụt đi nhiều. Hiện minh tinh một thời sống một mình trong khu chung cư bình dân.
Thúy Ngọc
– Nữ diễn viên chuyển về khu nhà bình dân sống gần một năm nay. Cô thường xuyên bị bắt gặp khi mua đồ giá rẻ ở các khu chợ lề đường.
" alt=""/>Trương Mạn Ngọc bị chê già nua như bà lão 70 tuổi