Tại phiên thảo luận chuyên đề "Bảo vệ cơ sở hạ tầng thông tin quan trọng" trong khuôn khổ Hội thảo và Triển lãm An toàn không gian mạng Việt Nam - Vietnam Security Summit 2024, ông Lin Guanrui, Giám đốc kỹ thuật giải pháp và tiếp thị Huawei khu vực châu Á - Thái Bình Dương, chia sẻ trong năm 2023, 66% tổ chức, doanh nghiệp toàn cầu trở thành mục tiêu của tấn công mã độc tống tiền (ransomware), gây ra thiệt hại lên đến 42 tỷ USD (tính đến năm 2024). Về tần suất, các đợt tấn công mã độc đã tăng 350% trong giai đoạn 2018-2021.

Dữ liệu từ Cybersecurity Ventures cho thấy, đến năm 2031, cứ mỗi 2 giây sẽ có một tổ chức, doanh nghiệp bị tấn công mã độc tống tiền. Con số rút ngắn nhanh chóng từ 40 giây của năm 2016 và 11 giây của năm 2021.

Đại diện Huawei nhận định, xu hướng tấn công mã độc tống tiền có dấu hiệu chuyển từ máy chủ lưu trữ sang bộ lưu trữ dự phòng, trích dẫn số liệu 93% cuộc tấn công trong năm 2023 là nhằm vào lĩnh vực này. Do đó, ông Lin Guanrui khuyến nghị cần xây dựng bảo mật nhiều lớp, tăng cường khả năng phát hiện và phục hồi, cũng như tạo dựng bộ lưu trữ dữ liệu dự phòng miễn nhiễm với tấn công.

Đồng tình với nhận định trên, ông Trần Chương, trưởng bộ phận tư vấn khách hàng của Sangfor Việt Nam cho biết mã độc tống tiền không loại trừ bất kỳ tổ chức, doanh nghiệp nào, bao gồm cả những hệ thống cơ sở hạ tầng thông tin trọng yếu.

Thời gian ứng phó thu hẹp

Lỗ hổng bảo mật “zero-day” chỉ những lỗ hổng phần cứng hoặc phần mềm chưa từng được phát hiện trên hệ thống thông tin, do đó không có bản vá lỗi cụ thể. Từ những lỗ hổng này, tin tặc có thể khai thác tấn công hệ thống máy tính, đánh cắp dữ liệu, lây lan phần mềm độc hại hoặc thực hiện các hành vi gây mất an toàn thông tin khác trước khi nhà cung cấp có thể phát hiện và vá lỗi.

Với tính chất chưa từng được biết đến, “zero-day” gần như vô hình với các phần mềm bảo mật truyền thống, khiến việc phát hiện và ngăn chặn trở nên khó khăn.

Ông Lưu Tuấn Anh, kỹ sư giải pháp của Cloudflare chia sẻ, một trong những khó khăn trong việc ngăn chặn tấn công “zero-day” là việc doanh nghiệp, tổ chức không thể kiểm soát được liệu có lỗ hổng bảo mật trong phần cứng hay phần mềm mà nhà cung cấp chuyển giao hay không. 

Bên cạnh đó, cùng với việc số lượng các lỗ hổng nghiêm trọng đang tăng lên, thời gian tin tặc lợi dụng tấn công “zero-day” đang có xu hướng rút ngắn. Bởi vậy, thời điểm để tổ chức, doanh nghiệp tiến hành các biện pháp ứng phó cũng bị thu hẹp đáng kể. Về cách thức ngăn chặn, chuyên gia của Cloudflare cho biết, cần xây dựng hệ thống phòng thủ nhiều lớp, kết hợp giữa các biện pháp truyền thống với công nghệ hiện đại như máy học hay trí tuệ nhân tạo, từ đó gia tăng khả năng bảo vệ cho hệ thống.

TS. Nguyễn Thanh Bình, chuyên gia tư vấn An ninh mạng toàn cầu của FPT IS bổ sung thêm giải pháp giảm thiểu không gian tin tặc có thể lợi dụng, thông qua quá trình tối ưu hoá hệ thống và tắt bớt các cổng (portal) hay dịch vụ (services) không cần thiết.

Cùng với đó, doanh nghiệp tổ chức cần thiết có đội ứng phó khẩn cấp và tăng cường năng lực giám sát tuân thủ. Theo ông Bình, tin tặc không thể tấn công ngay lập tực vào hệ thống mà không để lại “vết”. Do đó, việc liên tục giám sát 24/7 sẽ giúp sớm phát hiện những dấu hiệu bất thường, từ đó nhanh chóng khoanh vùng và có biện pháp chủ động phòng ngừa.

Vụ việc xảy ra vào trưa 28/9, phụ huynh học sinh lớp 4A1 Trường Tiểu học thị trấn Tiền Hải tổ chức tiệc liên hoan Trung thu cho 37 học sinh trong lớp. Thực phẩm sử dụng trong bữa liên hoan gồm bánh bông lan trứng muối cùng một số đồ ăn khác.

Trong bữa liên hoan này, 28 học sinh ăn bánh bông lan trứng muối và 9 học sinh không ăn. Đến chiều cùng ngày, một số học sinh có biểu hiện đau bụng, nôn, tiêu chảy, sốt.

28 học sinh có ăn bánh bông lan trứng muối đều có triệu chứng bị ngộ độc thực phẩm, trong đó, 25 học sinh phải nhập viện điều trị tại Bệnh viện Đa khoa huyện Tiền Hải, 3 học sinh khác có triệu chứng nhẹ được điều trị tại nhà.

Cơ quan chức năng đã thu thập một mẫu thực phẩm là phần bánh bông lan còn lại sau bữa liên hoan cùng bốn mẫu bệnh phẩm là chất nôn và phân của học sinh bị ngộ độc; một mẫu ruốc chà bông là nguyên liệu để phủ lên mặt bánh lấy tại cơ sở sản xuất bánh gửi Viện Kiểm nghiệm an toàn thực phẩm quốc gia để kiểm nghiệm.

Kết quả kiểm nghiệm mẫu ngày 28/9 cho thấy nguyên nhân gây ngộ độc cho học sinh là do bánh bông lan trứng muối bị nhiễm vi khuẩn tụ cầu vàng.

Chỉ số Chuẩn bị cho tương lai (Worldwide Educating for the Future Index) do Economist Intelligence Unit (EIU) công bố đã đánh giá hệ thống giáo dục ở 35 nền kinh tế với 3 nhóm chỉ số chính gồm có: môi trường chính sách giáo dục, môi trường giảng dạy, môi trường kinh tế xã hội. 

3 nhóm chỉ số này được chia cụ thể thành 16 chỉ số nhỏ để đưa ra kết quả chung cuộc, trong đó nhóm chỉ số môi trường giảng dạyđược đánh giá là quan trọng nhất - chiếm 50% số điểm.

Việt Nam được xếp vị trí 28/35 trong bảng xếp hạng chung cuộc. 

Trong đó, chỉ số về môi trường chính sách giáo dục xếp thứ 25, môi trường giảng dạyxếp 26, môi trường kinh tế xã hộixếp 33.

Một số hạng mục nhỏ đáng lưu ý gồm có: mức lương trung bình của giáo viên phổ thông xếp cuối cùng – 35, chỉ số xã hội cởi mở và tự doxếp thứ 33; trong khi đó, chỉ tiêu chi tiêu cho giáo dục sau phổ thôngxếp khá cao - đứng thứ 10.

Bảng xếp hạng về chi tiêu dành cho giáo dục sau phổ thông của 35 quốc gia được đánh giá

Bảng xếp hạng về mức lương trung bình dành cho giáo viên phổ thông của 35 quốc gia được đánh giá

New Zealand, Canada và Phần Lan là 3 quốc gia giữ thứ hạng cao nhất trong một nghiên cứu đánh giá về mức độ hiệu quả của hệ thống giáo dục ở 35 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Đối tượng của nghiên cứu này là học sinh, sinh viên từ 15 tới 24 tuổi. 

Báo cáo tập trung vào các yếu tố “đầu vào” như: chi tiêu của Chính phủ dành cho giáo dục sau trung học, chất lượng đào tạo giáo viên, sự đa dạng văn hóa, thay vì đánh giá yếu tố “đầu ra” như điểm thi; từ đó đánh giá về cách mà học sinh sẵn sàng để làm chủ các kỹ năng như: giải quyết vấn, tư duy phản biện, khả năng điều hướng một thế giới tự động hóa và số hóa ngày một cao.

Khi cả ba yếu tố về môi trường được xem xét thì những quốc gia có dân số nhỏ và giàu thường được đẩy lên vị trí đầu bảng. 

5 quốc gia có xếp hạng cao nhất lần lượt là: New Zealand, Canada, Phần Lan, Thụy Sĩ và Singapore. Vương quốc Anh đứng thứ 6, trong khi Mỹ xếp thứ 12.

New Zealand cũng đứng đầu bảng trong hạng mục “môi trường giảng dạy” – yếu tố chiếm 50% điểm số tổng thể.

Theo báo cáo, quốc gia này cũng giành được trọn vẹn điểm cho các chỉ số: khung chương trình giảng dạy, sự hiệu quả của hệ thống thực hiện chính sách, đào tạo giáo viên, chi phí dành cho giáo dục, định hướng nghề nghiệp ở trường, sự hợp tác giữa các trường đại học và doanh nghiệp, đa dạng văn hóa.

“Có 2 lý do đằng sau sự thành công này. Thứ nhất, New Zealand xem việc giáo dục để chuẩn bị cho các kỹ năng tương lai là một mệnh lệnh chiến lược được đồng thuận cao. Họ là một đất nước nhỏ và xa xôi, với sự tự nhận thức rằng họ có ít sự lựa chọn nhưng phải cạnh tranh toàn cầu” – nghiên cứu cho hay.

“Thứ hai, New Zealand có một sự tiếp cận có hệ thống được điều hướng bởi Chính phủ để hệ thống giáo dục phù hợp với mục đích thông qua công nghệ, giảng dạy, chương trình, sự hợp tác với ngành công nghiệp”.

Các chỉ số để đánh giá mức độ chuẩn bị cho tương lai của các nền giáo dục

Singapore là quốc gia dẫn đầu trong hạng mục “môi trường chính sách giáo dục”, trong khi Phần Lan đứng đầu về “môi trường kinh tế xã hội”.

Tuy nhiên, hơn một nửa quốc gia được đánh giá trong bảng xếp hạng này đang không đầu tư hoặc đánh giá các kỹ năng cần cho tương lai một cách hiệu quả.

Nghiên cứu nhấn mạnh Đài Loan – đứng thứ 19 chung cuộc mặc dù rất có uy tín về giảng dạy các lĩnh vực STEM, trong khi quốc gia khởi nghiệp Israel là một “sự thất vọng lớn” với vị trí thứ 26.

Hai quốc gia cung cấp lực lượng lao động lớn nhất thế giới là Trung Quốc và Ấn Độ cũng xếp vị trí dưới mức trung bình – lần lượt 29 và 31.

Ngược lại, Argentina lại thành công với vị trí thứ 20.

Quốc gia Mỹ La-tin này có thu nhập trung bình được xếp hạng cao nhất trong bảng xếp hạng. Argentina cũng cho thấy những dấu hiệu tiến bộ đáng kể ở các chỉ số như: chất lượng đào tạo giáo viên, chi tiêu cho giáo dục, khung đánh giá và chương trình học.

Nghiên cứu cũng cho thấy một mối tương quan mạnh mẽ giữa một xã hội cởi mở và khả năng chuẩn bị cho người trẻ đáp ứng yêu cầu của tương lai.

Nguyễn Thảo(Theo Times Higher Education)