1. Hơn 30 năm trước, trong câu chuyện của mình, mẹ tôi hay hỏi: Bao giờ Việt Nam sẽ giàu như nước người? Anh tôi bảo: Chuyện giàu chưa biết chứ chuyện đổ rác thì phải nói ngay. Rồi anh chỉ đống rác ngay gần nhà. Nó lù lù một đống, nồng nặc hôi tanh, vo ve ruồi nhặng, nước ri rỉ chảy thâm đen một góc đường... Mẹ tôi phân bua: Không phải nhà mình con ạ! 

Một thành phố đông dân cư nhưng không thấy bóng "một cái rác" nào mà tôi đã đi qua (Ảnh: NVCC)

Sau 1 tháng nỗ lực dọn dẹp, đống rác trước nhà tôi như... càng to hơn. Mẹ bảo, các con càng làm, người ta càng tưởng các con trêu ngươi. Thôi dừng con ạ. Thế là chúng tôi thôi, không dọn nữa. Đó chắc phải là việc của “chị lao công đêm đông quét rác” rồi. 

2. Đem chuyện ấy kể cho người bạn hiệu trưởng một trường tiểu học. Bạn bảo, thay đổi thói quen của người lớn rất khó nên bạn sẽ bắt đầu từ trẻ con. Nhưng muốn thay đổi bất cứ nội dung gì, ngay trong những lớp học mà bạn làm hiệu trưởng, cũng phải có ý kiến của lãnh đạo. 

Không muốn mang tiếng chơi trội và có ý chiếm ghế của cấp trên, bạn đành thôi, không làm nữa. Bạn âm thầm về tự dạy con. 

3. Bao nhiêu năm sau, bây giờ, Việt Nam có vẻ đã giàu hơn. Đường phố nhiều xe hơi, có những chiếc hàng tỉ đồng. Thi thoảng, trên những chiếc xe ấy sẽ bất ngờ có một cánh cửa kéo thật nhanh, ném vèo một nắm rác xinh xinh lẫn lộn vỏ quýt, lon sữa, giấy ăn... xuống đường phố, bỏ lại sau lưng đám đông đi đường với khuôn mặt mà tôi đoán là ngơ ngác lắm, dù đã bịt kín như ninja. 

4. Tôi có chút may mắn đặt chân đến một số quốc gia, giàu nghèo có cả. Đi đến đâu, tôi cũng thường nghĩ đến câu hỏi của mẹ 30 năm trước. Nhưng chưa có nơi nào mà cái trải nghiệm rác lại dễ làm tôi bồi hồi, luống cuống giống như ở Việt Nam.  

Ở Mỹ, khoảng từ 10 năm nay, các cửa hàng, siêu thị đã không còn phát túi cho khách hàng. Ai không mang theo thì phải mua túi đựng với giá đắt. Chính sách bảo vệ môi trường buộc các nhà sản xuất hàng hóa phải lựa chọn chất liệu bao bì vừa an toàn cho thực phẩm, vừa dễ phân hủy hoặc có thể tái chế. Ngoài ra, trên bao bì phải ghi rõ nó thuộc loại hữu cơ hay loại recycle (tái chế) để người dân dễ dàng phân loại. 

Tương tự, ở những nước khác như Czech, Bungaria, Rumania, Hungaria, Thổ Nhĩ Kỳ, việc phân loại rác sẽ bắt đầu từ căn bếp của mỗi gia đình.

"Tôi vẫn còn nhiều hy vọng lắm về một thành phố sạch rác"

Cọng rau, thức ăn thừa, giấy vệ sinh... được bỏ vào thùng xanh dương – màu dành cho rác hữu cơ có khả năng phân hủy. Chai lọ, vỏ đồ hộp sẽ được làm sạch và để riêng; Bìa cacton, giấy báo, tạp chí, hộp nhựa, kim khí... những thứ có thể tái chế - sẽ được bỏ vào thùng xanh lá. Gia đình nào đem rác tái chế ra trung tâm recycle sẽ được đổi thành phiếu mua thực phẩm, trị giá bằng 50% giá của những món đồ ấy... 

Thực ra những việc trên, khi nghèo, chúng ta cũng từng làm được. Ai chẳng nhớ những chị em gánh đồng nát lục xục mọi ngóc ngách phố phường trước đây. Chỉ khác là, nếu ngày xưa các chị đi thu mua thì ngõ xóm có cơ hội gọn gàng, chứ ngày nay nếu các chị xông vào đống rác để bới thì chỉ ít phút sau, cả góc phố sẽ tanh bành ngập ngụa. 

Gia đình nào ý tứ gói kín cơm thừa canh cặn, băng vệ sinh, bỉm sữa vào những túi riêng rất dễ bị các chị làm cho bẽ mặt. Cả phố sẽ biết ngay nhà ấy đã ăn gì, con ị nát hay khô nhờ nỗ lực" tái chế rác" nhiệt tình của các chị.        

5. Nói vậy thôi, tôi vẫn còn nhiều hy vọng lắm - hy vọng vào thế hệ trẻ lớn lên từ những mái trường như trường tiểu học 30 năm trước đây của bạn tôi. Nếu ngày ấy các cháu chưa có cơ hội được dạy dỗ chu đáo thì nay, sau khi du học từ những nước giàu về, các cháu có thể thay đổi. 

Tôi từng chứng kiến những cô bé cậu bé da trắng hồng, thơm mùi bơ sữa, chững chạc đứng thuyết trình thật hay về ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, về thành phố xanh - sạch - đẹp - thông minh, về giá trị nhân văn của chiến dịch “Tắt đèn - Bật tương lai”... Nhưng khi kết thúc, các cháu sẽ để nguyên chai nước mình vừa uống trên bàn lại cho các cô lao công để trở về với mẹ - người sẽ nấu cho các cháu ăn và sau đó sẽ vứt vỏ chuối mà các cháu để lại trên bàn cho kịp giờ đến những cuộc họp quan trọng khác.

Tôi nghĩ các cháu vội đi cũng sẽ hợp lý thôi, nếu như hôm đó các cháu bàn về chủ đề “Rác cần một chiến lược cấp... Chính phủ”. Chỉ có điều, trong trang đầu tiên của bản chiến lược nên có dòng chữ đơn giản này: Mỗi công dân, hãy nhặt rác, trước tiên, ngay ở dưới chân mình!    

Theo Trần Thị Trường/ Tạp chí Khám phá

Cuối chiều nay 3/8, tại trụ sở Sở GD-ĐT Hòa Bình, Giám đốc Bùi Trọng Đắc đã có cuộc trao đổi với báo chí xung quanh sai phạm trong tổ chức thi THPT quốc gia 2018 của địa phương.

Ông Bùi Trọng Đắc, Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Hòa Bình xin lỗi các học sinh, phụ huynh và các thầy cô vì để xảy ra sai phạm tại địa phương.

- Thưa ông, Sở GD-ĐT Hòa Bình từng cho biết phát hiện có vấn đề bất thường ở khâu chấm thi THPT quốc gia năm 2018.  ông có thể chia sẻ vấn đề mà Sở phát hiện ra sau rà soát là gì?

Hội đồng thi tỉnh Hòa Bình thực hiện ý kiến chỉ đạo của đoàn chấm thẩm định của Bộ GD-ĐT tiếp tục rà soát theo công văn 3060 của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT. Nếu thấy có vấn đề gì cần phải nghiên cứu, trao đổi thêm thì sẽ báo cáo với Trưởng ban chỉ đạo thi, Bộ GD-ĐT và Cơ quan Công an.

Trên tinh thần đó, chúng tôi tiếp tục rà soát công tác chấm thi thì có những nội dung cần phải báo cáo với cơ quan chức năng theo đúng thẩm quyền. Chúng tôi đã trực tiếp báo cáo với Trưởng ban chỉ đạo thi của tỉnh Hòa Bình, Công an tỉnh và Bộ GD-ĐT. Các nội dung chúng tôi báo cáo thì phía cơ quan Công an tỉnh Hòa Bình đang tiến hành xác minh.

- Chiều nay 3/8, Cơ quan An ninh điều tra - Bộ Công an đã thông báo về việc khởi tố bị can và thực hiện lệnh khám xét nơi làm việc của cán bộ Nguyễn Khắc Tuấn và Đỗ Mạnh Tuấn. Trong kỳ thi THPT quốc gia 2018 vừa qua, các cán bộ này được phân công thực hiện công việc gì thưa ông?

Theo quy chế thi, chúng ta có ban chỉ đạo thi, ban chấm thi, Trưởng ban chỉ đạo thi. Trưởng ban chấm thi sẽ phân công cán bộ phụ trách chấm. Cá nhân tôi cũng chưa tìm hiểu kỹ từng cá nhân một về nhiệm vụ trong ban chấm thi. Về thẩm quyền, ai được phân công nhiệm vụ gì thì phải làm nhiệm vụ đó.

- Với tư cách là người đứng đầu ngành giáo dục tỉnh Hòa Bình, ông có ý kiến như thế nào về sự việc vừa qua?

Với tư cách là người đứng đầu, tôi cảm thấy rất tiếc và tôi xin được xin lỗi các bậc phụ huynh, học sinh và các thầy cô giáo vì đã xảy ra điều đáng tiếc này. Tôi cũng xin hoàn toàn chịu trách nhiệm những nội dung có liên quan về công tác quản lý của mình.

Hiện cơ quan công an đang xác minh sự việc. Sau khi có kết quả thì chúng tôi sẽ tiến hành theo chỉ đạo chung theo kết luận của cơ quan công an. Nếu có sai phạm sẽ xử lý theo quy chế thi, theo quy định của pháp luật.

- Trước đây ông từng khẳng định với báo chí kết quả thi của Hòa Bình là bình thường, ông có giải thích gì về điều đó?

Đúng là tôi từng khẳng định điều đó. Sở dĩ nói thế vì trên tinh thần Ban Chỉ đạo thi của tỉnh là đã chỉ đạo một cách nghiêm túc, các công việc được triển khai có thể nói rất bài bản, theo đúng quy định. Đồng thời, với trực quan của mình, khi nhìn quá trình tổ chức coi thi, tổ chức chấm thi và được phân công rõ ràng như vậy nên nghĩ có thể trả lời như thế.

Điều nữa là tôi tin tưởng vào anh em. Thực ra, khi xảy ra việc này, lãnh đạo Sở đã mời các anh em ở bộ phận chấm trắc nghiệm và chấm tự luận, thì anh em đều khẳng định với lãnh đạo Sở là hoàn toàn có thể yên tâm về kết quả bài thi, đồng thời chịu trách nhiệm trước Giám đốc Sở và lãnh đạo Sở về việc này. Chính vì vậy, tôi đã khẳng định như thế.-

- Đến hiện tại, Sở có biết bao nhiêu bài thi bị can thiệp và ai là người can thiệp vào bài thi của thí sinh?

Hiện nay, Sở GD-ĐT chưa xác định được có bao nhiêu bài thi bị can thiệp và cũng chưa biết cá nhân nào tham gia vào việc này.

Thanh Hùng

Chấm thi ở Hòa Bình: “Quân của em không thể nào làm bậy được”

Khi có những thông tin bất thường về thi THPT quốc gia ban đầu, đồng chí Trưởng phòng Khảo thí của Sở còn nói là “Em làm rất chặt chẽ, quân của em không thể nào làm bậy, làm sai được trong quá trình chấm”.