Tình hình càng thêm trầm trọng do các khoản trả nợ khổng lồ với Trung Quốc, dự trữ ngoại hối ở mức thấp nhất trong một thập kỷ và chính phủ chi tiêu cao cũng như cắt giảm thuế làm xói mòn nguồn thu ngân sách. Trong khi đó, lạm phát bị thúc đẩy do chính phủ in tiền để trả các khoản vay trong nước và trái phiếu nước ngoài.

Quân đội Sri Lanka đang đảm bảo các mặt hàng thiết yếu như gạo được bán theo giá chính phủ ấn định. Ảnh: EPA

Ngân hàng Thế giới (WB) ước tính, nửa triệu người Sri Lanka đã rơi xuống dưới mức nghèo khổ kể từ khi đại dịch bùng phát, tương đương với việc đảo ngược tiến trình chống đói nghèo trong 5 năm.

Theo báo Guardian, lạm phát đã đạt mức cao kỷ lục là 11,1% vào tháng 11 năm ngoái. Giá cả leo thang đã khiến những người trước đây khá giả đang phải vật lộn để nuôi sống gia đình. Nhiều người hiện không đủ khả năng chi trả cho các hàng hóa cơ bản.

Sau khi Tổng thống Rajapaksa tuyên bố Sri Lanka đang trong tình trạng khẩn cấp về kinh tế, quân đội được trao quyền để đảm bảo các mặt hàng thiết yếu, kể cả gạo và đường, được bán theo giá chính phủ ấn định. Song, điều đó hầu như không giúp xoa dịu nỗi thống khổ của người dân.

Điêu đứng vì khủng hoảng

Anurudda Paranagama, một tài xế ở thủ đô Colombo, đã làm công việc thứ hai để trả chi phí ăn uống tăng cao và trang trải khoản vay mua ôtô, nhưng vẫn không đủ. “Tôi rất khó trả được nợ. Đến khi phải trả tiền điện, tiền nước và tiền ăn uống thì tôi đã rỗng túi”, anh Paranagama nói và cho biết thêm, cả gia đình anh hiện chỉ ăn 2 bữa một ngày thay vì 3 bữa như trước kia.

Giá rau củ ở Sri Lanka đã tăng hơn 50% so với trước đây. Ảnh: The Guardian

Paranagama mô tả cách người bán tạp hóa trong làng của anh phải cắt những gói sữa bột 1kg và chia nó thành những gói 100g vì khách hàng không đủ tiền mua nguyên gói ban đầu. Gia đình anh hiện cũng chỉ mua 100g đậu thay vì 1kg cho cả tuần.

Theo Hội đồng Du lịch và lữ hành thế giới, mất việc làm và doanh thu quan trọng từ du lịch, vốn thường đóng góp hơn 10% GDP của Sri Lanka là rất đáng kể. Hơn 200.000 người dân tại quốc gia Nam Á đã mất kế sinh nhai trong lĩnh vực du lịch và lữ hành.

Tình hình trở nên tồi tệ đến mức xuất hiện các hàng dài chờ đợi bên ngoài văn phòng cấp hộ chiếu, khi cứ 4 người Sri Lanka, chủ yếu là thanh niên và người được học hành, lại có một người bày tỏ mong muốn rời khỏi đất nước.

Đối với những công dân lớn tuổi, thực trạng gợi nhớ đầu những năm 1970, khi việc kiểm soát nhập khẩu và sản lượng thấp trong nước đã gây ra tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng các mặt hàng thiết yếu, khiến mọi người phải xếp hàng dài chờ mua bánh mì, sữa và gạo.

Cựu Phó thống đốc Ngân hàng Trung ương WA Wijewardena cảnh báo, tình trạng vật lộn của người dân sẽ làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng tài chính, từ đó khiến cuộc sống của họ càng trở nên khó khăn hơn và sẽ dẫn tới một cuộc khủng hoảng nhân đạo.

Ngập trong các khoản nợ nước ngoài

Một trong những vấn đề cấp bách nhất đối với Sri Lanka là gánh nặng nợ nước ngoài khổng lồ, đặc biệt đối với Trung Quốc. Nước này hiện nợ Trung Quốc hơn 5 tỷ USD và năm ngoái đã vay thêm 1 tỷ USD từ Bắc Kinh để giúp giải quyết cuộc khủng hoảng tài chính cấp tính.

Một trong những vấn đề cấp bách hiện nay của Sri Lanka là gánh nặng nợ nước ngoài. Ảnh: Pacific Press

Trong 12 tháng tới, đối với chính phủ và khu vực tư nhân, Sri Lanka sẽ phải hoàn trả các khoản vay trong và ngoài nước ước tính lên tới 7,3 tỷ USD, bao gồm cả việc hoàn trả 500 triệu USD trái phiếu quốc tế vào tháng 1. Tuy nhiên, tính đến tháng 11/2021, dự trữ ngoại tệ sẵn có chỉ là 1,6 tỷ USD.

Theo cách tiếp cận thông thường, Bộ trưởng Chính phủ Ramesh Pathirana bày tỏ hy vọng sẽ giải quyết các khoản nợ dầu mỏ trong quá khứ với Iran bằng trà, cụ thể là gửi cho quốc gia Hồi giáo lượng trà trị giá 5 triệu USD mỗi tháng để tiết kiệm tiền.

Nghị sĩ đối lập và cũng là chuyên gia kinh tế Harsha de Silva gần đây phát biểu trước quốc hội rằng, dự trữ ngoại tệ ước tính là 437 triệu USD vào tháng 1 năm nay, trong khi tổng nợ nước ngoài cần thanh toán sẽ là 4,8 tỷ USD từ tháng 2 đến 10, đồng nghĩa "quốc gia sẽ hoàn toàn phá sản".

Thống đốc Ngân hàng Trung ương Ajith Nivard Cabraal trấn an dư luận rằng, Sri Lanka có thể trả các khoản nợ của mình một cách “liền mạch”. Song, quan chức này thừa nhận, đất nước có nguy cơ vỡ nợ rất lớn, dẫn đến hậu quả kinh tế thảm khốc.

Bất cập về chính sách

Trong khi đó, quyết định đột ngột của Tổng thống Rajapaksa vào tháng 5 về việc cấm tất cả các loại phân bón, thuốc trừ sâu cũng như buộc nông dân sử dụng các sản phẩm hữu cơ mà không cảnh báo trước đã khiến một cộng đồng nông nghiệp thịnh vượng trước đây phải điêu đứng.

Lí do vì nhiều nông dân, vốn đã quen dùng và thường xuyên lạm dụng phân bón và thuốc trừ sâu, đột nhiên không có cách nào khác để tạo ra cây trồng khỏe mạnh hoặc chống lại cỏ dại, côn trùng. Nhiều người lo sợ bị thua lỗ nên đã quyết định không trồng trọt, làm tăng thêm tình trạng thiếu lương thực ở Sri Lanka.

Nhiều nông dân Sri Lanka đã bỏ việc trồng trọt vì sợ thua lỗ. Ảnh: AP

Chính phủ đã đảo ngược quyết định hồi cuối tháng 10 năm ngoái và người nông dân hiện phải vật lộn để trả phí mua phân bón nhập khẩu cao mà không có sự trợ giúp.

Trong một nỗ lực nhằm giảm bớt các vấn đề và ngăn chặn các chính sách gây khó khăn, không được người dân đồng tình nhất, Chính phủ Sri Lanka đã sử dụng các biện pháp cứu trợ tạm thời, ví dụ như hạn mức tín dụng để nhập khẩu thực phẩm, thuốc men và nhiên liệu từ nước đồng minh láng giềng Ấn Độ, đồng thời hoán đổi tiền tệ từ Ấn Độ, Trung Quốc và Bangladesh cũng như các khoản vay để mua xăng dầu từ Oman.

Tuy nhiên, những khoản vay này chỉ mang lại sự cứu trợ ngắn hạn và phải được hoàn trả nhanh chóng với lãi suất cao, làm tăng thêm gánh nặng nợ nần của Sri Lanka.

Anushka Shanuka, một huấn luyện viên cá nhân, là một trong những người từng có cuộc sống sung túc nhưng hiện phải vật lộn để kiếm sống. Ông than phiền giá rau củ đã tăng hơn 50%.

“Chúng tôi không thể sống như trước đây, vào thời điểm trước đại dịch. Chính phủ hứa sẽ giúp chúng tôi nhưng không có gì xảy ra, vì vậy chúng tôi chỉ đang cố kiểm soát tốt nhất có thể. Tôi không biết chúng tôi có thể tiếp tục như thế này được bao lâu nữa", Shanuka đau khổ nói.

Tuấn Anh

>>> Đọc tin thế giới 24h trên Vietnamnet 

Ảnh hưởng của biến thể Omicron đối với các nền kinh tế thế giới

Dù phải mất một thời gian nữa mới có dữ liệu thống kê đầy đủ, nhưng những chỉ số ban đầu đã hé lộ ảnh hưởng của biến thể Omicron đối với các nền kinh tế thế giới.

Ukraine là đất nước được thiên nhiên ưu đãi ban tặng nhiều nguồn tài nguyên phong phú

- Là quốc gia lớn thứ hai ở châu Âu theo diện tích. Dân số trên 40 triệu - nhiều hơn Ba Lan.
- Đứng thứ hai ở châu Âu (sau Nga) và thứ 9 thế giới về lượng uranium khai thác hàng năm.
- Ukraine đứng thứ 2 châu Âu và đứng thứ 10 thế giới về trữ lượng quặng titan.
- Đứng thứ 2 thế giới về trữ lượng quặng mangan đã thăm dò (2,3 tỷ tấn, chiếm 12% trữ lượng thế giới).
- Đứng thứ 2 thế giới về trữ lượng quặng sắt (30 tỷ tấn).
- Đứng thứ 2 châu Âu về trữ lượng quặng thủy ngân.
- Đứng thứ 3 châu Âu (thứ 13 thế giới) về trữ lượng khí đá phiến (22 nghìn tỷ mét khối).
- Đứng thứ 4 thế giới về tổng giá trị tài nguyên thiên nhiên.
- Đứng thứ 7 thế giới về trữ lượng than (33,9 tỷ tấn).

Quốc gia nông nghiệp quan trọng

- Đứng đầu Châu Âu về diện tích đất canh tác.
- Thứ 3 thế giới về diện tích đất đen (25% thể tích thế giới).
- Thứ nhất thế giới về xuất cảng hướng dương và dầu hướng dương.
- Thứ 2 thế giới về sản xuất đại mạch và đứng thứ 4 về xuất khẩu đại mạch.
- Là nước sản xuất lớn thứ 3 và xuất cảng ngô lớn thứ 4 thế giới.
- Sản xuất khoai tây lớn thứ 4 trên thế giới.
- Sản xuất lúa mạch đen lớn thứ 5 trên thế giới.
- Đứng thứ 5 thế giới về sản lượng mật ong (75.000 tấn).
- Đứng thứ 8 thế giới về xuất cảng lúa mì.
- Đứng thứ 9 thế giới về sản lượng trứng gà.
- Đứng thứ 16 thế giới về xuất khẩu pho mát.

Ukraine có thể đáp ứng nhu cầu lương thực cho 600 triệu người.

Quốc gia kỹ nghệ phát triển mạnh

- Đứng đầu châu Âu về sản xuất amoniac.
- Ukraine có hệ thống đường ống dẫn khí đốt tự nhiên lớn thứ 2 của châu Âu và thứ 4 thế giới.
- Là quốc gia lớn thứ 3 ở châu Âu và lớn thứ 8 thế giới về công suất lắp đặt của các nhà máy điện hạt nhân.
- Đứng thứ 3 châu Âu và thứ 11 thế giới về chiều dài mạng lưới đường sắt (21.700km).
- Đứng thứ 3 thế giới (sau Mỹ và Pháp) về sản xuất máy định vị và thiết bị định vị.
- Là nước xuất khẩu sắt lớn thứ 3 thế giới.
- Là nước xuất cảng tua bin cho nhà máy điện hạt nhân lớn thứ 4 trên thế giới.
- Là nhà sản xuất bệ phóng hoả tiễn lớn thứ 4 thế giới.
- Đứng thứ 4 thế giới về xuất cảng đất sét.
- Đứng thứ 4 thế giới về xuất cảng titan.
- Đứng thứ 8 thế giới về xuất cảng quặng và tinh quặng.
- Đứng thứ 9 thế giới về xuất cảng các sản phẩm công nghiệp quốc phòng.
- Là nhà sản xuất thép lớn thứ 10 thế giới (32,4 triệu tấn).

>>> Tình hình chiến sự tại Ukraine

(Theo FB Ts Hoàng Anh Tuấn)

Nga kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Ukraine

Giới chức Ukraine hôm nay (4/3) cho biết, đám cháy tại nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu đã được dập tắt và các lực lượng Nga đã kiểm soát nơi này.

Campuchia chia vùng dịch theo màu

Ở Campuchia, sau khi đạt được những kết quả ấn tượng về giảm thiểu số ca lây nhiễm, nước này lại đối mặt với đợt bùng phát mới nghiêm trọng khi biến thể Delta xâm nhập và lây lan nhanh.

Để sớm khống chế được dịch bệnh, Chính phủ Campuchia phân chia các vùng dịch màu "đỏ", "vàng đậm" và "vàng" theo mức độ rủi ro lây nhiễm từ cao xuống thấp. Thủ đô Phnom Pênh và một số địa phương sau những ngày chịu giới nghiêm đã chuyển sang phong tỏa và áp dụng nhiều biện pháp quyết liệt.

Từ ngày 23/4, các chợ do nhà nước quản lý và chợ tự phát ở Phnom Penh đều đóng cửa. Riêng tại vùng "đỏ", tất cả loại hình kinh doanh và mua bán nhỏ lẻ, kể cả nơi cung cấp thực phẩm và nhu yếu phẩm khác đều ngừng hoạt động. Do hoạt động vận chuyển và cung ứng hàng hóa từ bên ngoài vào gặp nhiều khó khăn, giá thực phẩm tăng cao. Để giải quyết bài toán này, Bộ Công Thương Campuchia công bố bảng giá cố định 6 mặt hàng thiết yếu - bao gồm gạo, mì gói, cá hộp, nước mắm, nước tương, nước uống đóng chai.

Bộ này đồng thời triển khai nhiều trợ trực tuyến, dùng các xe tải chuyên chở thực phẩm và lập hàng chục quầy hàng tại các địa điểm ở vùng đỏ để đáp ứng nhu cầu. Hãng xe tư nhân Virak Buntham được cấp phép huy động 64 xe tải làm "chợ di động" phân phối thực phẩm.

Trong khi đó, Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Campuchia cấp giấy chứng nhận hoặc giấy thông hành để thương nhân thuận tiện vận chuyển thực phẩm vào khu phong toả.

Về phía dân chúng, những người sống ở khu phong tỏa bị cấm rời khỏi nhà trừ trường hợp khẩn cấp. Mỗi gia đình chỉ được phép ra ngoài mua thực phẩm tối đa 3 ngày/tuần và cử 2 người luân phiên nhau đi mua.  

Singapore linh hoạt chiến lược tiêm chủng

Theo BBC, Singapore đã chuẩn bị kế hoạch "sống chung với Covid-19" một cách kỹ càng và cẩn trọng, cân nhắc cả ba yếu tố Chính trị, Kinh tế và Khoa học. Khi thực hiện kế hoạch dài hơi này, chính quyền đã tỏ ra linh hoạt, kịp thời điều chỉnh quyết định chiến lược để phù hợp với thực tế.

Quốc đảo này sớm nhận ra tiêm vắc xin, miễn dịch cộng đồng, hay ít nhất là cùng tồn tại với virus chính là đích cuối cùng. Trong một buổi truyền hình trực tiếp cuối năm 2020, Thủ tướng Singapore tiết lộ đã sớm lập cơ quan chuyên trách và chi hơn 1 tỷ đôla Singapore từ tháng 4/2020 để có quyền tiếp cận, sở hữu và sớm mang về được số vắc xin cần thiết ngay từ năm 2020.

Trên nền tảng đó, chính quyền Singapore đã triển khai tiêm ngừa Covid-19 khá nhanh, phân bổ hợp lý và không xảy ra hỗn loạn. Chính quyền thông báo từng nhóm dân cư tới tiêm chủng trong thời gian cụ thể, đăng ký trước ngày giờ tiêm qua một ứng dụng cài trên điện thoại thông minh hoặc trang web của Bộ Y tế.

Để thực hiện tiêm chủng hiệu quả, các nhà chức trách phân nhóm cư dân dựa theo độ tuổi, chứ không phân chia theo địa bàn, dựa trên khuyến nghị về khả năng mắc bệnh nghiêm trọng gia tăng theo độ tuổi. 

Khi biến thể Delta có tốc độ lây lan nhanh xuất hiện, Singapore lập tức thay đổi chiến lược tiêm chủng. Từ kế hoạch tiêm tập trung đầy đủ 2 mũi, chính quyền chuyển sang tiêm theo diện rộng để tăng số người được bảo vệ. Sau đó, chính quyền lại quay về chiến lược tiêm tập trung theo nhóm.

Một điểm tiêm chủng tại Singapore. Ảnh: Straits Times

Thái Lan: Người bệnh nhẹ được tự cách ly ở nhà

Ở Thái Lan, chính quyền cho phép những người nhiễm bệnh nhẹ và không triệu chứng tự cách ly ở nhà hoặc các cơ sở cách ly tại địa phương. Những ai dính dáng đến các chuỗi dịch được khuyến cáo đến cách ly tại các cơ sở cộng đồng.

Người dân cũng được khuyến khích sử dụng các bộ xét nghiệm kháng nguyên để kiểm tra tại nhà. Điều này giúp người nhiễm dễ dàng phát hiện bệnh để sớm cách ly và điều trị, đồng thời tránh được tình trạng xếp hàng dài trước các cơ sở xét nghiệm, từ đó giảm áp lực lên hệ thống y tế.

Người dân có thể mua các bộ xét nghiệm tại bệnh viện, tổ chức chính phủ và cửa hàng thuốc. Một quan chức Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Thái Lan cho biết giới chức đang cố gắng duy trì giá của bộ xét nghiệm nhanh, vốn kém chính xác hơn so với xét nghiệm RT-PCR, ở mức khoảng 100 baht (3,06 USD).

Thái Lan chủ yếu sử dụng xét nghiệm RT-PCR nhưng cảnh hàng dài người xếp hàng tại các cơ sở xét nghiệm ở tâm dịch Bangkok đã khiến các nhà chức trách phải đánh giá lại các biện pháp truy vết ca nhiễm.

Thái Lan cũng chủ trương hoàn trả chi phí cho người nhiễm Covid-19 điều trị tại nhà, ở mức 1.100 baht, khoảng 33 USD, mỗi ngày trong tối đa 2 tuần. Họ cũng sẽ được chính phủ thanh toán các chi phí như thuốc men, xét nghiệm, đi lại, hoặc các triệu chứng như lượng hồng cầu thấp hay xuất hiện huyết khối sau khi tiêm vắc xin ngừa Covid-19. 

Indonesia: Triển khai một loạt chương trình nông nghiệp

Dù bị dịch bệnh làm cho điêu đứng, Indonesia vẫn duy trì được sức tăng trưởng của ngành nông nghiệp trong thời gian vừa qua.

Tại hội nghị thượng đỉnh nông nghiệp và thực phẩm năm 2021 hôm 3/8, Bộ trưởng Điều phối Kinh tế Indonesia Airlangga Hartarto cho biết trong năm 2020, nông nghiệp đóng góp 1,75% GDP nước này và trong quý 1/2021, con số đã vọt lên 2,95% GDP.

Theo ông Airlangga, đại dịch Covid-19 kéo theo vô số vấn đề về nghèo đói, thất nghiệp, bất bình đẳng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh lương thực. Tuy nhiên, do lường trước tình hình, chính phủ Indonesia đã triển khai nhiều chương trình trong lĩnh vực nông nghiệp, chẳng hạn xây dựng khu sản xuất, thực hiện các dự án khu thực phẩm ở Trung Kalimantan và Bắc Sumatra.

Tại đó, người nông dân được tập hợp lại dưới hình thức hợp tác xã để dễ dàng tiếp cận về tài chính cũng như phối hợp với các doanh nghiệp cung ứng và phân phối.

Sáng kiến mỗi làng một sản phẩm cũng giúp cho việc áp dụng công nghệ, xin giấy chứng nhận được thuận tiện. Hệ thống hậu cần kết hợp kho lạnh giúp cho người nông dân bảo quản tốt nhất các sản phẩm của mình, dù ở trong hay ngoài trang trại.

Một chương trình khác nhằm thúc đẩy sản xuất nông nghiệp là phát triển nghề làm vườn hướng đến xuất khẩu nhằm tăng thu nhập cho nông dân. Cụ thể, các nhà đầu tư cung cấp hạt giống chất lượng cao, hỗ trợ quá trình đóng gói, trong khi chính phủ hỗ trợ tài chính và xuất khẩu để nâng cao khả năng cạnh tranh của các sản phẩm làm vườn.

>>> Cập nhật tình hình Covid-19 mới nhất

• (i) Đóng góp trực tiếp qua website: http://quyvacxincovid19.gov.vn
• (ii) Chuyển khoản qua các tài khoản ngân hàng của Quỹ. Xem chi tiết thông tin trên website: http://quyvacxincovid19.gov.vn
• (iii) Soạn tin nhắn theo cú pháp: COVID NK gửi 1408, trong đó N là số bất kỳ trong khoảng từ 1 đến 2000, K là thể hiện đơn vị (nghìn đồng).