Theo thống kê, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và hen phế quản là hai bệnh hô hấp phổ biến nhất với tỉ lệ tàn phế và tử vong cao trong các bệnh hô hấp hiện nay. Việt Nam là một nước có tỷ lệ bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cao trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Những kết quả ban đầu trong nghiên cứu dịch tễ học ở Việt Nam cho thấy, tỉ lệ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là 4,2% và tỉ lệ mắc hen phế quản là 4,1%.

Tăng cường phòng chống bệnh hô hấp nguy hiểm

Chương trình phòng chống bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và hen phế quản nằm trong Chương trình mục tiêu Quốc gia giai đoạn 2012 - 2015 theo Quyết Định số 1208/QĐ - TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 4/9/2012.

Sau 5 năm thực hiện, dự án đã xây dựng được mạng lưới quản lý bệnh tại các tuyến cơ sở ở các tỉnh triển khai dự án; cải thiện đáng kể năng lực chẩn đoán, điều trị và dự phòng phổi tắc nghẽn mạn tính và hen phế quản của cán bộ y tế; nâng cao nhận thức của người dân trong việc chủ động phòng chống bệnh.

Cụ thể, dự án đã triển khai chương trình tại 45 tỉnh, thành trên cả nước. Triển khai mạng lưới quản lý bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và hen phế quản trên địa bàn các địa phương tham gia dự án với hạt nhân là 97 phòng quản lý đặt tại các bệnh viện đa khoa tỉnh, bệnh viện Lao và bệnh phổi tỉnh/thành phố, trung tâm phòng chống bệnh xã hội tỉnh.

Cùng với đó, tổ chức đào tạo 14 lớp giảng viên nguồn với 745 học viên bao gồm các bác sĩ thuộc các tỉnh/thành phố tham gia dự án và cả các tỉnh không thuộc khuôn khổ dự án; 420 lớp chẩn đoán và điều trị phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản tại các tỉnh với 21.286 học viên.

Nhân ngày Hen phế quản và Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính toàn cầu, tổ chức khám sàng lọc được 154.449 người dân, phát hiện 6.491 trường hợp mắc phổi tắc nghẽn mạn tính và 5.215 trường hợp hen phế quản.

Hiện, dự án đã và đang triển khai phần mềm Quản lý phổi tắc nghẽn mạn tính và trang web của dự án (http://www.benhphoitacnghen.vn); thực hiện báo cáo, cập nhật thông tin qua phần mềm Giám sát hoạt động của dự án. Triển khai các hoạt động truyền thông hưởng ứng các ngày phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản toàn cầu tại các địa phương…

Đồng thời dự án cũng duy trì đều đặn hoạt động của CLB bệnh nhân phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản BV Bạch Mai (116 hội viên), Bắc Ninh (445 hội viên), Ninh Bình (325 hội viên), Lạng Sơn (118 hội viên), Bắc Giang (186 hội viên), Nghệ An (100), TP. HCM (100 hội viên), Bà Rịa - Vũng Tàu (200 hội viên)…

M.M

Xuât xứ của đường “3 không” phần lớn là đường nhập lậu từ Thái Lan, Trung Quốc..., qua đường biên giới; và từ các cơ sở sản xuất thủ công nhỏ lẻ trong nước.

Cẩn trọng với đường ‘buộc chun’

So với các mặt hàng thực phẩm, đường là gia vị nên ít nhận được sự quan tâm của người tiêu dùng, nên người tiêu dùng thường có tâm lý chọn những sản phẩm đường giá rẻ để tiết kiệm chi phí. Hiện nay trên thị trường rất nhiều các sản phẩm đường không nhãn mác, mà đa phần loại này là đường lậu, đóng gói không đảm bảo vệ sinh, dùng hóa chất, chất tẩy trắng cho đường đẹp, bóng, chất làm ngọt để giảm giá thành...

Người tiêu dùng hằng ngày vẫn đang tiêu thụ một lượng đáng kể các loại đường trôi nổi, không nhãn mác (đường “buộc dây thun”), mà người bán hàng thường quảng cáo là đường cát trắng. Họ cho rằng, đường “buộc dây thun” tiết kiệm hơn đường có thương hiệu vì vừa rẻ hơn, lại vừa ngọt hơn.

Tuy nhiên, ít ai biết rằng, đa số đường trôi nổi không nhãn hiệu không đảm bảo an toàn vệ thực phẩm được phối trộn từ những loại nhiều đường phẩm chất thấp, nước và một số hóa chất thực phẩm để bảo quản không bị kết dính thành khối (do pha với nước để tăng trọng lượng). Chưa kể đến, đường “buộc dây thun” có thể còn tồn tại những dư chất tẩy trắng không đúng quy định hoặc có những chất làm ngọt hóa học khiến đường trôi nổi ngọt hơn.

Không những thế, đường “buộc dây thun” có lẫn những tạp chất như đất, cát là những chất không tan có thể tích tụ trong cơ thể gây hại cho sức khỏe người dùng. Do đó, đường trôi nổi không thể so sánh với đường có nhãn hiệu rõ ràng và chứng nhận về mặt chất lượng.

Với hóa chất tẩy trắng mà người dân quen gọi là chất tẩy đường, chất này được các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ thường xuyên dùng để làm trắng đường cát. Nếu những dư chất của chất tẩy trắng có trong đường trắng trôi nổi còn quá nhiều, sức khỏe người sử dụng sẽ bị ảnh hưởng hệ thống đường tiêu hóa, niêm mạc ruột bị ăn mòn, niêm mạc đường tiêu hóa bị trơ, hay gây rối loạn tiêu hóa, hấp thu và bài tiết.

Đối với những loại đường nhập lậu, mối nguy hiểm cho người tiêu dùng còn ẩn chứa trong các hợp chất không tan như cát, đất. Khi thương lái mua đường lậu ở biên giới, đổ ra, đóng sang vào các bao nhỏ, quá trình này cũng không đảm bảo vệ sinh, có nhiều tạp chất không hòa tan như cát, đất lẫn vào với đường. Đó là chưa kể tình trạng các thương lái buôn đường lậu tùy tiện trộn lẫn các loại đường với nhau để trục lợi trên giá thành.

Đừng vì tiết kiệm vài ngàn đồng mà phải nhận “vị đắng” của các loại đường không rõ nguồn gốc.

Gia tăng nguy cơ ung thư từ đường hóa học không phép

Bên cạnh đó, việc sử dụng đường hóa học (tạo vị ngọt) thiếu kiểm soát cũng là vấn đề cần lưu ý hiện nay. Đường sinh học dùng cho chuyển hóa tế bào là glucose, nhưng trong thực tế cuộc sống chúng ta thường đưa vào cơ thể các dạng đường đơn, đường đa như fructose, mantose, saccharose, tinh bột... lấy từ các loại hoa, củ, quả, thân cây mía, củ cải, mật ong, ngũ cốc.... vốn có sẵn trong tự nhiên.

Còn các loại đường hóa học - các loại chỉ tạo vị ngọt chứ không chuyển hóa được - để dùng trong việc điều trị cho những người bệnh thừa cân hay đái tháo đường. Về bản chất, chúng là saccharin hay manitol, acesulfam K, aspartam, isomalt, sorbitol, sucraloza được phép sử dụng trong chế biến thực phẩm với giới hạn tối đa và có quy định rõ ràng.

Đường hóa học (hay là chất ngọt tổng hợp) là chất không có trong tự nhiên, thường có vị ngọt rất cao so với đường kính saccharose (đường tự nhiên khai thác từ mía, củ cải đường) và hầu như không cung cấp năng lượng, hay cung cấp ở mức thấp hơn đường kính (1-2 kcal/1g như đường isomalt).

Đại diện một công ty đường uy tín trong nước tiết lộ: Trên thị trường hiện nay vẫn đang tồn tại một số những chất tạo ngọt có gốc hóa học là sodium cyclamate - một loại đường hóa học không hề có trong danh mục các loại phụ gia thực phẩm đã được Bộ Y tế cho phép lưu hành tại Việt Nam, vì loại đường hóa học này có thể gây ra các tác hại như: làm gia tăng nguy cơ ung thư gan, ung thư phổi, dị dạng bào thai, ảnh hưởng đến các yếu tố di truyền... Tuy nhiên, vẫn có một vài cơ sở sản xuất bánh kẹo nhỏ, thủ công, nước ngọt, chè, sâm lạnh, sữa đậu nành và quán ăn người ta vẫn thường dùng loại đường này để nấu nướng cho rẻ và lợi nhuận cao hơn nhiều so với đường mía.

Thu Hằng