Sau đó, bà M. có triệu chứng lơ mơ, hỏi không trả lời và được cho nhập viện gần nhà, chỉ số đường máu là 1,1 mmol/l (mức an toàn 4,0 - 7,2 mmol/ l). Sau nửa ngày điều trị, bệnh nhân không cải thiện nên chuyển đến Bệnh viện Nội tiết Trung ương.

Khi nhập viện, đường máu của bệnh nhân là 1,3 mmol/l. Các bác sĩ Khoa Cấp cứu đã truyền glucose tĩnh mạch 30% và 5% theo phác đồ. Trong ngày đầu, đường máu vẫn ở mức thấp, xấp xỉ 2 mmol/l. Sau điều trị tích cực, đường máu đã về mức ổn định, bệnh nhân tỉnh táo, nói chuyện rõ ràng.

Các bác sĩ Bệnh viện Nội tiết Trung ương khuyến cáo, người bình thường uống thuốc trị đái tháo đường sẽ gây hạ đường huyết kéo dài. Trường hợp nặng bị biến chứng suy gan, suy thận cấp, thậm chí suy đa cơ quan, tử vong hoặc di chứng về sau. Vì vậy, người bệnh cần kiểm tra kỹ thuốc trước khi sử dụng.

Sống trong ngôi làng hẻo lánh Rural Maasai ở miền Nam Kenya, bà Pauline Pamora ra khỏi nhà từ tờ mờ sáng để đi chợ chuẩn bị cho cả gia đình. Chợ trung tâm cách nhà bà khoảng 5km đi bộ và không có cây ATM để rút tiền. Thậm chí nếu có, những người như bà cũng không thuộc diện được phục vụ.

Nhưng điều đó không thành vấn đề, đến chợ, bà chỉ việc rút điện thoại nhắn tin theo cú pháp với vài bước xác thực đơn giản, một người đàn ông ở khu chợ đóng vai cây ATM ‘sống’ đã cầm sẵn tiền mặt để đưa cho bà.

Sau khi mua bán xong xuôi và vẫn còn thừa tiền, bà gặp một người khác và gửi tiền cho họ. Ting ting, tin nhắn điện thoại reo lên báo hiệu bà đã gửi tiền vào tài khoản thành công.

Bà Pauline chỉ là một trong số 549 triệu người sống ở khu vực châu Phi hạ Sahara đã đăng ký sử dụng dịch vụ Mobile Money tính tới thời điểm hiện tại, theo Hiệp hội các nhà cung cấp di động toàn cầu (GSMA). Khu vực này hiện có 159 triệu người sử dụng thường xuyên với giá trị giao dịch lên tới 490 tỷ USD trong năm 2020, chiếm 63,8% toàn thế giới.

Số người sử dụng Mobile Money ở châu Phi hạ Sahara hiện chiếm 43% toàn cầu. (Nguồn: GSMA)

Châu phi hạ Sahara là toàn bộ phía Nam của châu Phi, tách biệt với Bắc Phi vốn trù phú với văn hóa có nhiều nét tương đồng với thế giới Ả Rập. Các nước như Mozambique, Zimbabwe, Kenya hay Nigeria ở khu vực châu Phi hạ Sahara thường xuyên phải đối mặt với những vấn đề mang tính toàn cầu như khủng hoảng lương thực, đói nghèo, dịch bệnh.

Hơn một nửa các nước ở khu vực này có tỷ lệ đói nghèo trên 35%, tương đương chi phí ăn uống dưới chuẩn 1,9 USD/ngày, theo Ngân hàng Thế giới. Riêng Mozambique, tỷ lệ đói nghèo đa chiều là khoảng 62%.

Nhưng nhờ giải pháp Mobile Money, nhiều người nghèo đã có cơ hội tiết kiệm an toàn tránh khỏi những rủi ro khi để tiền mặt cất giữ trong nhà.

Giải pháp này được các nhà mạng viễn thông ở mỗi nước cung cấp, giúp những người không có tài khoản ngân hàng vẫn có thể tiếp cận các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt.

Tại châu Phi hạ Sahara, Mobile Money hoạt động nhờ 2,7 triệu đại lý cũng chính là những người dân địa phương sở hữu tiền mặt với khả năng trao đổi tiền cho nhiều người.

Những bài học thành công

Nằm ở Đông Phi, Kenya có thể xem là hình mẫu lý tưởng nhất của Mobile Money. Ngay ở buổi bình minh của 3G, nhà mạng Safaricom đã triển khai dịch vụ thanh toán di động mang tên M-Pesa.

Lượng người dân Kenya sử dụng M-Pesa tăng nhanh chóng mặt, chủ yếu nhờ tính linh hoạt trong việc gửi và rút tiền. Đặc biệt, M-Pesa còn tạo ra một thị trường thứ cấp mua bán gói ứng tiền nhanh airtime, nhờ đó càng thu hút được những người thuộc tầng lớp thu nhập thấp sử dụng.

Cho đến nay, số người sử dụng M-Pesa đã vượt qua cả dân số Kenya, 66 triệu thuê bao so với khoảng 55 triệu người. Tổng giá trị giao dịch trên Mobile Money năm 2020 cũng lập kỷ lục 47 tỷ USD, gần bằng một nửa tổng GDP của cả đất nước.

Mobile Money giúp người dân Zimbabwe không phải mang bọc tiền đi mua bánh mì.

Từ chính bài học thành công này, Safaricom đã phủ sóng M-Pesa khắp các nước châu Phi, sang tận Trung Đông, thậm chí là Đông Âu. Tuy nhiên, cuối cùng dịch vụ M-Pesa ở Romania, Albania và Ấn Độ đã phải đóng cửa khi không tiếp cận được thị trường.

Cùng với M-Pesa ở Kenya, các nhà mạng ở các nước khác trong khu vực bắt đầu học theo mô hình này. Nổi bật nhất phải kể đến Zimbabwe, đất nước nằm ở phía Nam của lục địa đen với hơn 14 triệu dân và 16 ngôn ngữ chính thức.

Mobile Money nơi đây đang được kiểm soát hoàn toàn bởi EcoCash với thị phần lên tới 99%, cung cấp các dịch vụ từ năm 2011. Hiện số người sử dụng Mobile Money đã chiếm 49% dân số Zimbabwe trong khi chỉ 28% người dân có tài khoản ngân hàng.

Thành công của Mobile Money ở Zimbabwe bắt nguồn từ siêu lạm phát bùng nổ vào năm 2008. Khi đó, người dân phải cầm một chồng tiền hàng trăm tỷ đô Zimbabwe mới mua được một ổ bánh mì. Chính phủ Zimbabwe cuối cùng phải từ bỏ đồng tiền của quốc gia mình và chuyển sang dùng USD cùng các đồng ngoại tệ của nước láng giềng.

Không còn khả năng tự in tiền dẫn tới thiếu tiền mặt, tiền gửi tiết kiệm của người dân mất mát do không kiềm chế được lạm phát, ngân hàng từ chối cho vay bởi lo sợ nợ xấu, tất cả đã tạo ra sự đứt gãy cho nền kinh tế Zimbabwe. Điều này buộc chính phủ phải đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt mà cứu cánh mang tên Mobile Money đã xuất hiện.

Còn tại Mozambique, nơi ⅔ dân số (31 triệu người) sống ở vùng nông thôn thiếu điện nước và các nhu cầu cơ bản, Mobile Money vẫn còn rất nhiều dư địa để phát triển dù dịch vụ mKesh đã có mặt từ năm 2011.

Thị trường này mới có 6,6 triệu người dùng với khoảng 32.000 đại lý Mobile Money, chủ yếu là do số người sử dụng dịch vụ viễn thông cũng chỉ đạt con số tương đương. Ba nhà mạng ở Mozambique là Mcel, Vodacom và Movitel (một liên doanh của Viettel với doanh nghiệp địa phương) vẫn đang nỗ lực phủ sóng đất nước rộng 801,537 km2 này.

Mobile Money có thể là bước đệm để thoát nghèo, nhưng tất cả chỉ có hiệu quả cùng một chính sách điều hành nền kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát và giải quyết được những bài toán khó khác như thiếu hụt lương thực, chăm sóc y tế cơ bản. Đó có thể là kim chi nan, nhưng không phải cây đũa thần cho các nước châu Phi hạ Sahara.

Sandbox đầu tiên ở Việt Nam gọi tên Mobile Money

Tại Việt Nam, Mobile Money hiện đang được triển khai thí điểm theo cơ chế Sandbox từ tháng 3/2021. Với 45,8 triệu người có tài khoản ngân hàng (chiếm 63% dân số), như vậy vẫn còn khá lớn người dân chưa thể dùng kênh thanh toán điện tử. Chính phủ cho phép sử dụng Mobile Money để thanh toán các loại dịch vụ và hàng hóa có mệnh giá nhỏ thì số lượng người dân có thể tham gia thanh toán điện tử sẽ rất lớn. 

Từ những hàng hóa như cốc trà đá, vé gửi xe, bánh xà phòng, gói mì tôm, cho đến hóa đơn điện, nước, giáo dục, y tế, vay tín dụng,... người dân sẽ rút điện thoại ra để thanh toán. Có thể nói, bất cứ người dân nào cũng có thể sử dụng điện thoại để chi tiêu thanh toán không dùng tiền mặt. Từ đó sẽ tiết kiệm được đáng kể các chi phí và thời gian.

Hơn nữa, điều này sẽ thúc đẩy thương mại điện tử, các sàn giao dịch hàng hoá nông nghiệp, nhất là với vùng sâu vùng xa. Đa phần người nông dân hiện bán nông sản vẫn dùng thanh toán tiền mặt và họ cũng không thể bán hàng cho những người ở xa. 

Mobile Money giúp người ở nông thôn, miền núi, có thể bán một nải chuối ở vườn của mình cho mọi khách hàng trên toàn quốc, với giá tốt nhất. Nhiều người dân bị gạt ra ngoài hệ thống tài chính chính thống, sẽ được tiếp cận các dịch vụ mang tính đổi đời trên nền tảng Internet. 

Ngay sau khi được Ngân hàng nhà nước cấp phép cho các, doanh nghiệp viễn thông cung cấp dịch vụ Mobile Money thì chỉ sau một đêm, 100% các thuê bao di động của Việt Nam có thể tham gia thanh toán điện tử một cách thuận lợi theo phương thức mới. 

Tuy nhiên, Mobile Money tại Việt Nam có thăng hoa như các nước Châu Phi hay không còn chờ cách thức triển khai của các nhà mạng.

Phương Nguyễn

iPhone 13 sẽ có cụm camera "khủng", thay đổi thiết kế một số chi tiết

iPhone 13 sẽ có cụm camera với các ống kính lớn hơn nhiều và thay đổi thiết kế một số chi tiết máy, theo thông tin rò rỉ mới nhất.

Khóa học Người giúp việc kiểu mẫu tại Vinhomes với sự tham gia giảng dạy của các chuyên gia, nghệ sỹ trong và ngoài nước

Tại Việt Nam, để lao động giúp việc nhà trong nước không bị yếu thế trước làn sóng đổ bộ của người giúp việc từ các nước láng giềng, những khóa đào tạo về văn hóa ứng xử và các kỹ năng làm việc chuyên nghiệp cho người giúp việc là thực sự cần thiết và cần được đầu tư đúng mức.

Từ năm 2016 chương trình hỗ trợ đào tạo lao động giúp việc nhà “Người giúp việc kiểu mẫu” được tổ chức tại các khu đô thị của Vinhomes (Tập đoàn Vingroup) đã nhận được sự quan tâm lớn trong cộng đồng. Đây là khóa học miễn phí nhằm nâng cao văn minh đô thị thông qua việc đào tạo bài bản cho người giúp việc về văn hóa ứng xử tại khu đô thị, kỹ năng dọn phòng trong gia đình, giặt là quần áo và hơn thế nữa là kỹ năng xử lý các tình huống khẩn cấp. Đặc biệt, khóa học được xây dựng theo chuẩn quốc tế và nhận được sự bảo chứng từ các chuyên gia uy tín, giàu kinh nghiệm đến từ các tổ chức nghề nghiệp trong nước và quốc tế.

Sự vào cuộc của các chuyên gia

Đứng lớp tại buổi học về kỹ năng giặt là và tẩy rửa vết bẩn trên quần áo là ông Ng Di Hui, chuyên gia cao cấp người Singapore thuộc công ty Workskills Development Centre Pte. Ltd. Tại đây, học viên được hướng dẫn các công đoạn giặt là khiến các vết bẩn trên quần áo được xử lý một cách nhanh chóng và các nếp gấp sâu trở nên phẳng phiu không khác các tiệm giặt là chuyên nghiệp chỉ với những thao tác đơn giản.

Thông thạo việc nhà, văn minh, chuyên nghiệp là các yếu tố mà chương trình Đào tạo “Người giúp việc kiểu mẫu” tại Vinhomes hướng đến

“Năng suất lao động của người giúp việc tại Singapore rất cao, bởi họ luôn “bỏ túi” những phương pháp làm việc sáng tạo và hiệu quả, giúp hoàn thành các công việc một cách chuyên nghiệp nhưng trong một khoảng thời gian ngắn nhất. Tôi tin là ở Việt Nam, nếu những khóa học “Người giúp việc kiểu mẫu” như thế này được nhân rộng, những người giúp việc của các bạn cũng hoàn toàn có thể làm được điều đó”-ông Hui cho biết.

Các chuyên gia từ Trung tâm Đào tạo và Nâng cao Năng lực Phụ nữ (Học viện Phụ nữ Việt Nam) cũng mang đến khóa học những buổi hướng dẫn sinh động và thiết thực về cách thức tẩy rửa những vết bẩn cứng đầu gây ra trong quá trình nấu ăn, hay cách thức làm vệ sinh giường, thay ga, thay chăn theo tiêu chuẩn “5 sao” thường thấy tại các khách sạn.

Vinhomes còn phối hợp với Công ty Bảo vệ Vincom về hướng dẫn an toàn - an ninh, với Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để xây dựng nội dung học về hướng dẫn an toàn sức khỏe cho người già và trẻ nhỏ. Đây được coi là một điểm sáng của chương trình khi đánh trúng vào tâm lý thường xuyên lo lắng của các gia chủ khi để bố mẹ già và con nhỏ ở nhà trong lúc đi làm.

TS. Yvonne Osborne chuyên về lĩnh vực điều dưỡng kiêm Giám đốc Đào tạo điều dưỡng của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec trực tiếp hướng dẫn các học viên chia sẻ: “Chúng tôi hy vọng rằng những người giúp việc tại đây sẽ trở thành những hình mẫu về “Y tá gia đình” đúng chuẩn, những người biết cách hành động và sơ cứu nhanh chóng với các tai nạn thường gặp trong gia đình như việc các em nhỏ bị nghẹn, đuối nước, bỏng, ngộ độc, điện giật cho đến các tai nạn đột quỵ, ngừng tuần hoàn với người già”.

Nhiều chuyên gia bày tỏ sự hồ hởi khi tham gia làm giảng viên của khóa học này, họ coi đó cũng là trách nhiệm xã hội của chính mình. Đây là một mô hình đào tạo cần được nhân rộng và lan tỏa trong xã hội để lấy lại vị thế của lao động giúp việc Việt Nam ngay chính trên sân nhà.

Minh Tuấn