Triển lãm còn là dịp để Nguyễn Ngọc Đan phản biện trong nghệ thuật. Trước nay, giới mỹ thuật có định kiến, không đánh giá cao mảng đề tài "chim, hoa, cá, gái". Tuy nhiên, họa sĩ trong nhiều năm vẫn miệt mài theo đuổi chủ đề này và chứng minh được giá trị mỹ thuật của chúng qua các tác phẩm của mình. 

“Ngược dònglà vượt thoát khỏi những định kiến, đóng khung về mặt quan điểm nghệ thuật. Với tôi, chủ đề không phải quan trọng nhất mà cốt lõi là ngôn ngữ tạo hình để truyền tải được tư tưởng và triết lý nhân sinh đến mọi người”, cô chia sẻ. 

Với series tĩnh vật, họa sĩ đưa đến những hình ảnh thân thuộc, gợi nhắc ký ức mỗi người với lọ hoa, chậu cá, chú chim, mèo con, ngựa gỗ, mặt nạ… 

Mỗi bức tranh như lưu giữ từng ký ức khó quên như: Trung thu mùa phong tỏa, Hoa cho ngày sinh nhật, Khúc mùa xuân, Trò chuyện, Giấc mơ mắc cạn, Giữa đời hư thực…

Trong khi đó, với Ngược dòng, họa sĩ Nguyễn Ngọc Đan chọn nghệ thuật sắp đặt để trình bày tác phẩm có kích thước lớn.

Đặc trưng của series này là sự kết hợp đa dạng các chất liệu: gỗ, sắt, kẽm gai, composite (nhựa tổng hợp), kính màu dưới nhiều hình dạng: bình phong cũ, chạn bát cách điệu, khung cửa sổ...

Các tranh được họa sĩ lấy cảm hứng từ câu thành ngữ xưa: "Cá chậu chim lồng", với biểu tượng chú chim bên ngoài chiếc lồng trống, con cá chạm tới mặt trăng mang tính ẩn dụ về sự tự do; những lọ hoa trong bình, chiếc váy phụ nữ trên mắc treo là phép hoán dụ, gợi suy tưởng về cuộc sống và vai trò của con người trong thế giới hiện đại, đặc biệt là người đàn bà Á Đông.

Ngọc Đan cho biết quãng thời gian 5 năm ra đời của Ngược dòngcũng là lúc thế giới có quá nhiều biến động: dịch bệnh, thiên tai, chiến tranh khiến cuộc sống xoay chuyển bất ngờ. 

Từ những chất liệu đời sống, cô tập trung khai thác, đưa vào tranh và tìm kiếm sự đồng cảm từ người xem. 

“Nghệ thuật của tôi tập trung khai phá thế giới nội tâm và sức mạnh tinh thần của con người trên hành trình tìm về cội nguồn của nền văn minh”, cô bày tỏ.

Họa sĩ Ngô Đồng nhận định: “Xem tranh Đan, nhiều lúc ta cảm thấy như cô đang tự tìm cách thoát ra, vượt lên khỏi những giam hãm vô hình bản năng luôn có”.

Triển lãm Ngược dòngdiễn ra tại Bảo tàng Mỹ thuật TP. HCM đến hết ngày 27/11.

Nguyễn Ngọc Đan là họa sĩ thuộc thế hệ 8x của Sài Gòn. Tốt nghiệp xuất sắc thạc sĩ Viện Mỹ thuật Surikov thuộc học viện Hàn lâm quốc gia Nga năm 2005, cô đã có quãng thời gian 9 năm sinh sống và làm việc tại Nga trước khi về Việt Nam chuyên tâm hoạt động nghệ thuật.

Năm 2015, Ngọc Đan có triển lãm cá nhân đầu tiên. Từ đó đến nay họa sĩ liên tục hoạt động, tham gia các cuộc triển lãm và giao lưu nghệ thuật, thường xuyên kết nối, tổ chức các trại sáng tác trong nước cũng như quốc tế.

Năm 2018, nữ họa sĩ tổ chức triển lãm cá nhân mang tên Dải hẹp của bầu trờitại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM.

Chris D’Lacey chia sẻ, ngày bé không thích đọc, có chăng chỉ vài cuốn truyện tranh. Năm 14 tuổi, trong tiết học Mỹ thuật, cậu học trò cảm thấy bài giảng của giáo viên về đại văn hào William Shakespeare quá nhàm chán nên bày trò nghịch ngợm. Thay vì trách mắng, thầy giáo đưa Chris D’Lacey lên thư viện trường phạt đọc sách trong 1 giờ, không được chọn cuốn sách yêu thích. Thủ thư giao cho Chris D’Lacey quyển Kiêu hãnh và định kiến(Jane Austen) và giám sát toàn bộ quá trình chấp hành hình phạt.

Khi nhận quyển sách có bìa “người phụ nữ đội chiếc mũ ren cùng bộ váy dài thướt tha”, cậu ngao ngán không muốn đọc. Sau đó, khi lật giở từng trang, Chris D’Lacey nhanh chóng bị lôi cuốn. Hình phạt 1 giờ qua lúc nào không hay, thậm chí cậu còn không muốn dừng lại việc đọc.

Những buổi sau đó, Chris D’Lacey nhiều lần đến thư viện tìm thủ thư nhờ giới thiệu thêm các tác phẩm tương tự và 'rơi vào mộng tưởng bất tận' của thế giới văn học kinh điển suốt thời niên thiếu. 

Lúc là sinh viên chuyên ngành Sinh học tại Đại học Leicester ở Anh, ông vẫn duy trì thói quen đọc sách. Sau khi được giữ lại trường, suốt 28 năm làm việc trong phòng thí nghiệm sinh học tại đây, cứ đến giờ nghỉ giải lao, Chris d'Lacey tranh thủ viết và bắt đầu sự nghiệp cầm bút.

Đến nay, khi là tác giả của hơn 25 cuốn sách dành cho trẻ em, Chris D’Lacey nhấn mạnh chính hình phạt đọc sách năm nào đã tạo tiền đề cho ông theo đuổi nghiệp viết lách.

IU - ca sĩ, nhạc sĩ được mệnh danh “em gái quốc dân” tại Hàn Quốc cũng từng chia sẻ trên truyền hình: “Khi tôi còn nhỏ, mẹ rất bận rộn. Mỗi khi tôi làm điều gì sai, mẹ sẽ bắt đọc một cuốn sách dày cộp như một hình phạt. Tôi nghĩ hình phạt đó trở thành món quà tuyệt vời nhất, giúp tôi có thể viết lời bài hát như bây giờ. Tôi biết ơn mẹ mình rất nhiều”.

Luật pháp của Thổ Nhĩ Kỳ có hình thức trừng phạt được cho là “ngộ nghĩnh”. Một số trường hợp cụ thể cho phép không thi hành án phạt tù, với điều kiện bắt buộc phải đọc sách, đôi khi kèm theo lao động công ích như quét dọn trong thư viện quốc gia...

Hình thức phạt này được áp dụng cho tội danh không nặng, người chưa có tiền án, tiền sự, thời hạn án phạt tối đa không quá 3 năm tù giam.

Trường hợp đầu tiên bị Tòa án Thổ Nhĩ Kỳ tuyên phạt buộc phải đọc sách năm 2006 là Alparslan Yigit vì tội say rượu, gây rối ở thành phố Yozgar. Trên nguyên tắc anh bị phạt 15 ngày tù, nhưng thay vào đó, thẩm phán phạt đọc sách mỗi ngày 1,5 tiếng dưới sự giám sát của cảnh sát.

Lúc đầu Alparslan Yigit đã năn nỉ tòa nhốt trong tù, đừng bắt đọc sách. Alparslan Yigit cho rằng “sẽ bị cả thành phố nhạo báng, danh dự bị tổn thương, nghĩ tới việc đọc sách là không thể chịu đựng được”. Nếu được ngồi tù, Alparslan Yigit sẽ không phải đọc, khi mãn hạn “có thể hiên ngang gặp lại bạn bè”.

Tuy nhiên, Alparslan Yigit buộc chấp nhận hình phạt do thẩm phán quy định “ngồi tù sẽ bị ghi vào lý lịch tư pháp, đọc sách thì không”. Trong thời gian bị phạt, Alparslan Yigit đã đọc quyển sách về các nhà văn Thổ Nhĩ Kỳ, tiểu sử của lãnh tụ Attaturk. Lúc đầu anh chỉ lật nhanh các trang cho có lệ, nhưng sau đó đã phải đọc kỹ vì biết thẩm phán sẽ kiểm tra. 

Sau 15 ngày bị phạt, Alparslan Yigit cho biết “thích đọc sách cho bản thân mình, không còn hổ thẹn với bạn bè”. Thậm chí anh còn khoe kiến thức đọc được với người khác.

Bài 4: 'Hình phạt đọc sách nên áp dụng vào các cơ quan, doanh nghiệp'

Năm 1983, bố mẹ Thiên Tân là ông Nguyễn Duy Thành (SN 1960) và bà Nguyễn Thị Năm (SN 1962, Thanh Oai, Hà Nội) hạnh phúc chào đón con gái đầu lòng. Liên tiếp sau đó, vợ chồng ông vừa vui, vừa lo lắng khi sinh thêm 3 cô con gái.

Ông Thành là con trưởng nên áp lực sinh con trai luôn đè nặng. Gia đình càng thêm căng thẳng khi 2 em trai của ông Thành lần lượt có con trai.

Chứng kiến vợ sinh con vất vả, ông Thành muốn dừng lại với 4 người con gái. Tuy nhiên, những câu hỏi thăm, gợi ý “kiếm thêm con trai” khiến vợ chồng ông cảm thấy tự ti. Thương chồng, bà Năm cố gắng sinh thêm, không than vãn.

Thiên Tân kể: “Lúc sinh tôi, mẹ đã 38 tuổi. Lo lắng cho sức khỏe của vợ, bố tôi quyết định không sinh nữa. Ông bảo, không có con trai cũng không sao, quan trọng gia đình êm ấm”.

Bình thường, bố của Thiên Tân rất ít nói. Những lúc vui, có chút rượu, ông tâm sự: Tôi có 8 con gái, sướng hơn khối người. Ông bảo, con gái cũng nối dõi, thờ cúng bố mẹ như thường.

Ông thường căn dặn 8 cô con gái: “Bây giờ, bố làm con trưởng nên việc cúng bái ông bà, tổ tiên vẫn ở nhà mình. Sau này, chị cả các con sẽ thờ cúng bố mẹ, còn việc hương khói ông bà, tổ tiên thì để chú lo liệu”. 

Dù có đến 8 người con, nhưng bố mẹ Thiên Tân biết buôn bán nên kinh tế gia đình ổn định. Tuy nhiên, chị em Thiên Tân vẫn luôn tự giác chăm lo cho nhau, không để bố mẹ lo lắng.

Khi Thiên Tân 4 tuổi, chị cả lấy chồng, chị 2 và chị 3 thì học đại học. Vì vậy, cô thân thiết và gần gũi nhất với 3 chị gái thứ 5, 6, 7.

Lúc còn sống chung với nhau, mấy chị thường dạy học và đưa đón Thiên Tân thay bố mẹ. Là con út, Thiên Tân được bố mẹ cưng chiều nhất nhà, nhưng các chị không bao giờ ganh tỵ.

Thiên Tân vào đại học, đến nhà chị thứ 3 sống để thuận tiện đi lại. Cô được chị thứ 6 giúp đỡ tiền sinh hoạt phí. 

Dù bố mẹ hoàn toàn có thể lo lắng cho các con nhưng chị em Thiên Tân rất tự lập, ai cũng làm thêm, biết kiếm tiền từ sớm.

Chị em Thiên Tân nghĩ, cách báo hiếu tốt nhất là bản thân cố gắng có công việc ổn định, sống hạnh phúc. Các con sống tốt, tự lập thì bố mẹ đỡ lo, tuổi già bớt muộn phiền.

4 lần họp mặt trong năm

Hiện, Thiên Tân sống cùng chị gái ở quận Hà Đông, còn bố mẹ ngụ tại huyện Thanh Oai, Hà Nội. Những chị gái khác lập gia đình, trong đó có 2 người lấy chồng cùng làng, 4 người lấy chồng khác huyện.

Bố mẹ Thiên Tân có lối sống tiết kiệm, mua gì cũng thấy tiếc. Thế nên, cô và các chị dùng tiền riêng mua sắm, tặng bố mẹ món này món kia.

Thiên Tân và chị gái chưa chồng, cố gắng 1 năm đưa bố mẹ đi du lịch vài lần. Vào các dịp lễ Tết, mấy chị em biếu bố mẹ một chút tiền. Đó là cách 8 chị em nhắn nhủ bố mẹ yên tâm, công việc và thu nhập của các con ổn định.

Về vật chất, bố mẹ Thiên Tân không cần con cái lo lắng. Vì vậy, 8 chị em thường bảo ban nhau, thường xuyên về thăm bố mẹ. 

Tất cả thống nhất một năm cố định 4 lần họp mặt đông đủ, gồm: Tết dương lịch, tết Nguyên đán và sinh nhật bố mẹ. Ngoài ra, khoảng 2 tháng, chị em hẹn nhau về tổ chức nấu nướng, ăn cùng bố mẹ. Người nào ở cữ hoặc nuôi con nhỏ, không về cũng không sao.

Tính đến nay, nhà Thiên Tân có tổng cộng 8 con gái, 6 chàng rể và 14 cháu (11 cháu trai và 3 cháu gái). Mỗi lần, cả nhà tụ tập đông đủ, con cháu đùa giỡn náo nhiệt, bố mẹ Thiên Tân rất hạnh phúc.

Lần kỷ niệm 40 năm ngày cưới của bố mẹ, 8 chị em Thiên Tân tự lên kế hoạch, tổ chức ăn uống, chụp ảnh kỷ niệm cho cả nhà. 

Dù còn ngại ngùng nhưng bố mẹ Thiên Tân vô cùng xúc động, hào hứng tham gia lễ kỷ niệm cùng con cháu.

Ngày trước, ông bà làm lễ đơn sơ, không có điều kiện chụp ảnh cưới. Sau 40 năm tần tảo, ông bà được sống trong hạnh phúc lứa đôi bên 8 cô con gái đã trưởng thành.

Ảnh: Nhân vật cung cấp

Kỳ cuối: Gia đình xứ Nghệ có 10 con: Anh đi hỏi vợ, 5 em gái lẽo đẽo theo sau

Khi nhà có 5 cô con gái