Chúng tôi không gặp khó khăn khi tìm nhà cụ Nguyễn Thị Cơ bởi người dân quanh vùng phần lớn đều biết cụ.

Đi đến đầu thôn Phạm Khê (xã Cao Thắng, huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương), thấy phóng viên tay cầm máy ảnh, chưa cần cất tiếng hỏi, một người dân đã lên tiếng: “Đến nhà cụ Cơ hả?”.

Khi chúng tôi đến nhà thăm, cụ Cơ đang ngồi nghỉ ngơi trên võng.

“Cụ nhà tôi vừa ăn sáng được một lúc. Bình thường cụ nằm giường, đôi lúc xuống nằm võng để đỡ đau lưng. Vài năm trước, sức khoẻ khá hơn, cụ vẫn thường ra sân hóng mát, nói chuyện với hàng xóm nhưng từ khi mắt lòa, cụ chỉ quanh quẩn trong nhà”, bà Nguyễn Thị Hạt (74 tuổi), con gái út của cụ cho biết.

Theo các giấy tờ chính thức, cụ Nguyễn Thị Cơ sinh năm 1901 tại xã Đoàn Đào, huyện Phù Tiên, tỉnh Hải Hưng (nay là xã Đoàn Đào, huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên). 

Theo thống kê của Sở Lao động, Thương binh và Xã hội, đến năm 2023, cụ Cơ là người cao tuổi nhất tỉnh Hải Dương (theo năm sinh ghi trên căn cước công dân). 

Cụ bà cao tuổi gần như không ốm vặt

Ở độ tuổi cao, hàng ngày cụ Cơ không có quá nhiều hoạt động. Ngoài những lúc ăn uống, phần lớn thời gian cụ Cơ nằm trên giường hoặc trên võng, mắt lim dim như ngủ. 

Khi PV xuất hiện và thưa chuyện hỏi thăm, cụ vẫn dõi mắt theo sự chuyển động của mọi người. 

Bà Nguyễn Thị Hạt cho biết hiện nay mẹ bà dù đã yếu hơn trước nhưng sức khỏe vẫn tốt, hầu như không ốm vặt. Đặc biệt, cụ vẫn tỉnh táo, minh mẫn và không bị lẫn như nhiều người cao tuổi khác. Cụ vẫn có thể nói chuyện nhưng vì mỗi lần nói sẽ mệt nên chỉ khi nào cần, cụ mới đáp bằng những từ ngắn gọn “ừ”, “được”, “đi đâu?”.

“Trước giờ cụ chưa đi viện lần nào và hầu như không ốm đau lặt vặt gì, chứ ở tuổi này, chỉ cần ốm nhẹ thôi là cũng nên chuyện”, bà Hạt cho biết. 

Do lưng đã còng nên cụ không còn tự mình đi đứng, nhưng cụ vẫn nhận biết về việc vệ sinh, khi cần cụ sẽ gọi và bà Hạt sẽ dìu mẹ mình đi. 

Bà Hạt kể, cụ Cơ rất dễ tính trong việc ăn uống. Nhà có gì ăn nấy, chứ không câu nệ đồ này thức kia. “Mẹ tôi giờ vẫn ăn cơm, mỗi bữa một lưng cơm, chủ yếu ăn với muối vừng, thỉnh thoảng có miếng giò miếng chả. Đôi lúc đổi bữa tôi nấu cháo cho cụ ăn”, bà Hạt chia sẻ đồng thời cho biết cụ Cơ không thích ăn vặt. 

Trò chuyện với phóng viên, thấy kim đồng hồ chỉ 11h, bà Hạt chạy xuống bếp, múc ít cháo nóng vào bát rồi đưa lên cho mẹ ăn. Được con gái đỡ dậy, cụ Cơ tự xúc cháo ăn. Chừng 15 phút, cụ ăn xong bữa, bà Hạt lấy nước cho cụ uống, lau miệng rồi cụ nằm xuống. 

Phúc đức lớn nhất của gia đình

Cụ Nguyễn Thị Cơ lấy cụ Nguyễn Hữu Giản và là vợ hai của cụ Giản, sinh hạ được 2 người con gái. Con gái lớn tên là Nguyễn Thị Tràng, năm nay 76 tuổi, chị của bà Hạt. Bà Tràng lớn lên lấy chồng ở xã Lê Hồng (cũng trong huyện Thanh Miện) còn bà Hạt vì nặng lòng với bố mẹ già nên tình duyên lận đận. Bà chỉ có một người con gái lấy chồng ở gần nhà. 

Kể từ khi con gái bà Hạt đi lấy chồng, ngôi nhà chỉ còn bà Hạt với cụ Cơ. Trước đây, kinh tế gia đình phụ thuộc hoàn toàn vào trồng lúa. Từ ngày cụ Cơ mắt mờ, chân chậm, không tự đi lại, bà Hạt đành bỏ ruộng hoang ở nhà chăm sóc mẹ. Kể từ đó, mỗi tháng, hai mẹ con sống nhờ 1,3 triệu đồng tiền trợ cấp người cao tuổi của cụ Cơ. 

Trong căn nhà được xây từ năm 1982, hầu như không có đồ vật gì giá trị. Đến chiếc tủ gỗ gãy chân cũng được kê bằng những viên gạch xếp chồng lên nhau. Chiếc tivi cũ được người ta cho nhưng hầu như không được bật để “tiết kiệm điện".

Bà Hạt kể, trước đây tường nhà đầy rêu mốc, vữa bong tróc từng mảng nhưng hai mẹ con cũng đành để mặc. Mỗi lần mưa, nước trên mái tong tỏng rớt xuống, hai mẹ con gom xô chậu bày la liệt dưới nền gạch. Năm 2018, nhờ sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và người thân, ngôi nhà được lợp lại tôn và ốp nhựa quanh tường, nhờ vậy mẹ con bà Hạt cũng đỡ vất vả. 

Ở nhà chăm sóc mẹ, bà Hạt tranh thủ nuôi thêm vài con gà và trồng rau trên mảnh vườn nhỏ để cải thiện cuộc sống. “Người già ăn uống chẳng là bao, hơn nữa nhờ ơn trời, mẹ tôi ít ốm đau nên dù khó khăn mẹ con vẫn gọi là tạm đủ sống", người phụ nữ 74 tuổi nói.

Dẫu điều kiện kinh tế khó khăn nhưng suốt buổi trò chuyện bà Hạt vẫn thể hiện sự lạc quan và niềm hạnh phúc khi nhắc về mẹ mình. “Mẹ tôi được trường thọ như vậy là phúc đức lớn nhất của gia đình chúng tôi mà không phải ai cũng có. Chúng tôi thấy vui và mong cụ sống khỏe với con cháu”, bà Hạt hồ hởi nói.

Ông Nguyễn Viết Anh - Phó chủ tịch UBND xã Cao Thắng cho biết, cụ Cơ đã cao tuổi nên những người cùng thời không còn ai để chứng thực các thông tin.

Bên cạnh đó, cụ Cơ vốn không phải người gốc ở đây nên địa phương chỉ có căn cứ duy nhất là giấy tờ cụ còn lưu giữ, cụ thể là giấy CMND của cụ làm từ năm 1979 để làm CCCD mới cho cụ. Cũng từ thông tin đó, địa phương làm căn cứ để tổ chức chúc thọ cho cụ hàng năm. 

Về hoàn cảnh mẹ con cụ Cơ, ông Anh cho hay đây là 1 trong 7 hộ nghèo đặc biệt của thôn. Ngoài việc làm thủ tục để gia đình cụ Cơ được hưởng mức trợ cấp dành cho người cao tuổi, bảo hiểm y tế toàn phần, vì điều kiện địa phương còn nhiều khó khăn, lãnh đạo xã cũng chỉ có thể tổ chức thăm hỏi vào những dịp lễ, Tết theo quy định.

(còn nữa)

Cụ bà 110 tuổi ở Nghệ An minh mẫn đọc thơ tặng hơn 100 con cháu

Trước vụ việc bé trai bị tấm tôn trên xe xích lô cứa ngang cổ, tử vong vào ngày 23/9 vừa qua, nhà văn Hoàng Anh Tú cảm thấy rất xót xa.

Nhà văn chia sẻ, anh luôn chủ trương muốn cho con được tự lập, nhưng với tình hình giao thông như hiện nay, việc để con tự đi xe đạp tới trường thực sự là một thách thức nguy hiểm.

Nhà văn Hoàng Anh Tú bên vợ và các con.

"Vốn là người luôn chủ trương khuyến khích các con tự lập, nhưng quả thực, với tình hình giao thông chưa được cải thiện như hiện nay, tôi đành tước cái quyền tự do ấy của các con", Hoàng Anh Tú nhấn mạnh.

Anh nói thêm: "Đã có quá nhiều những tai nạn thương tâm xảy ra với những đứa trẻ. Lần nào cũng thế, chúng ta đều bất lực. Bất lực bởi chúng ta chưa có giải pháp nào khả thi hết. Bất lực bởi quá nhiều những người lớn đang vô ý thức, bất chấp sinh mạng người khác, bao biện bằng việc họ mưu sinh. Bất lực bởi chính những đứa trẻ còn chưa đủ ý thức về nguy hiểm vây bủa quanh chúng. Cái tuổi hồn nhiên, nhắc đấy, quên ngay, ta làm sao mà đủ yên tâm giao phó con cho giao thông hỗn loạn này?".

Nói về vai trò của phụ huynh và nhà trường, Hoàng Anh Tú bày tỏ: "Thực ra nhà trường và chính các bậc làm cha làm mẹ đều đã rất nhiều lần, hàng ngày, hàng giờ nhắc nhở con cái. Có rất nhiều chương trình ngoại khoá hướng dẫn các em về việc tuân thủ luật giao thông.

Nhưng mọi nỗ lực chưa có kết quả bởi tình hình giao thông, sự vô ý thức, sự coi thường pháp luật của phần đông người dân- những người lớn. Có nhiều khi đó lại chính cha mẹ các em. Họ dạy con không vượt đèn đỏ nhưng họ vẫn leo lên vỉa hè để không bị muộn học con, họ dạy con đi đúng phần đường của mình nhưng chính họ lại tranh thủ không có công an để vượt đèn đỏ, để sai làn, để nhanh hơn người khác...".

Trả lời câu hỏi về việc nhà trường có nên tổ chức xe riêng để đưa đón học sinh hay không, ông bố 3 con nói: “Tôi ủng hộ việc mỗi trường xây dựng một tuyến xe buýt riêng. Dù không phải trường nào cũng đủ năng lực tài chính hay với nhiều phụ huynh, việc bỏ ra thêm vài trăm ngàn cho con đi xe của nhà trường là bất khả thi, vậy thì tại sao chúng ta không nghĩ đến việc tận dụng hệ thống xe buýt sẵn có hiện nay?

Nếu như có sự hợp tác giữa công ty xe buýt và các trường, tôi nghĩ hẳn là sẽ có những giải pháp cùng chia sẻ gánh nặng tài chính cho cả hai bên.

Thêm vào đó, mối đe dọa của trẻ nhỏ hiện nay không đơn thuần chỉ là vấn đề giao thông mà còn có rất nhiều mối nguy hiểm khác. Đó là mối lo bắt cóc, hiểm hoạ tiềm ẩn từ thực phẩm bẩn, tai nạn thương tích...

Thế nên là một phụ huynh, thực sự tôi rất lo lắng. Bao nhiêu kỹ năng dạy trẻ xét cho cùng chỉ mang tính lý thuyết trong khi hiện thực thì đa diện, biến hoá khôn lường...".

Cũng theo lời nhà văn Hoàng Anh Tú, trước hết, chúng ta hãy bắt đầu bằng việc chính các cha mẹ nên tuân thủ luật giao thông. Tiếp theo, các phụ huynh cũng cần mạnh dạn lên tiếng với những bất ổn giao thông, góp phần giảm thiểu những nguy hiểm, cạm bẫy trên đường con đến trường.

Minh Giang (ghi)

Mô hình “Kinh tế xanh” đã gõ cửa Việt Nam từ lâu nhưng vẫn còn là khái niệm mới mẻ.  Định hướng về mục tiêu xanh hóa nền kinh tế được thể hiện thông qua “Chiến lược quốc gia tăng trưởng xanh thời kỳ 2011-2020 và tầm nhìn đến năm 2050”. Thủ tướng Chính phủ cũng đã phê duyệt Chương trình Hành động quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững từ 2021-2030. Nền kinh tế xanh đặt ra thách thức lớn cần giải quyết là làm sao để hài hòa giữa việc phát triển lợi ích kinh tế và việc bảo tồn di sản văn hóa và thiên nhiên.  

Ông Nguyễn Xuân Thắng - Chủ tịch Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam đưa quan điểm, sự nghiệp bảo tồn các di sản lịch sử - văn hóa và các hoạt động khai thác tiềm năng văn hóa phục vụ cho các mục tiêu kinh tế là những hoạt động ngược nhau về động cơ, mục tiêu và hành vi. Trong bối cảnh đó không chỉ người dân mà đôi khi cả các cấp chính quyền tại các vùng lõi di sản phải tự đấu tranh để lựa chọn giữa các giá trị thiêng liêng, lâu dài với các mục đích vụ lợi trước mắt. 

Hiện tượng này không chỉ diễn ra ở Việt Nam mà kinh nghiệm quốc tế cũng cho thấy đây cũng là vấn đề nan giải khi người dân, chính quyền phải đứng trước lựa chọn giữa lợi ích tinh thần lâu dài của dân tộc và lợi ích phát triển trước mắt. Bài học Cố đô Authaya ở Thái Lan, Thung lũng Dresden ở Cộng hòa Liên bang Đức và xa hơn là bài học ở Bali ở Indonesia… là những ví dụ, những bài học điển hình của cuộc đấu tranh để lựa chọn giữa văn hóa và phát triển kinh tế.

“Phát triển kinh tế - xã hội phải dựa trên cơ sở kế thừa những giá trị văn hóa vốn có của dân tộc, phát triển kinh tế phải gắn với sử dụng tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường sinh thái và văn hóa lịch sử truyền thống vì mục tiêu phát triển bền vững”, ông Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh.

Đại diện Ban Quản lý vịnh Hạ Long khẳng định, Vịnh Hạ Long xác định lấy kinh tế xanh là công cụ, phương tiện, “chìa khóa” quan trọng, lâu dài để đạt được mục tiêu phát triển bền vững theo Chính sách UNESCO về “Di sản thế giới và Phát triển bền vững”, đó là các mục tiêu và hoạt động phát triển không được làm mai một hay suy giảm các giá trị nổi bật toàn cầu của Khu di sản. Trong định hướng, mục tiêu phát triển bền vững của tỉnh Quảng Ninh và thành phố Hạ Long, Di sản vịnh Hạ Long giữ vai trò rất quan trọng trong chiến lược tăng trưởng xanh, là động lực trong phát triển du lịch - ngành kinh tế mũi nhọn gắn với sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên và bảo tồn, phát huy giá trị di sản. 

Tham luận tại hội nghị, ThS. Phạm Hồng Thái - Giám đốc Ban Quản lý Vườn quốc gia Phong Nha, Kẻ Bàng cho biết, du lịch ở vườn quốc gia không chỉ đóng góp phát triển kinh tế cho khu vực mà còn là giải pháp hữu hiệu để bảo tồn di sản, giảm áp lực lên tài nguyên thông qua tạo việc làm cho người dân, phát triển các dịch vụ du lịch mới như các homestay, farmstay... Điều này tạo ra xu hướng chuyển lao động trước đây từ khai thác tài nguyên thiên nhiên sang phát triển du lịch, dịch vụ, làm giảm đáng kể áp lực lên tài nguyên vườn quốc gia, tạo điều kiện thuận lợi để làm tốt công tác bảo vệ rừng, bảo tồn di sản, đảm bảo hài hòa giữa bảo tồn và phát triển. 

Nhiều đại biểu đến từ Ban quản lý các khu di tích nổi tiếng như Hoàng thành Thăng Long; Quần thể danh thắng Tràng An; Công viên địa chất toàn cầu  UNESCO Cao nguyên đá Đồng Văn… cũng thống nhất quan điểm, mô hình kinh tế xanh được kỳ vọng có thể đem đến cho Việt Nam một cơ hội định vị lại mình trong một thị trường thế giới đầy tiềm năng về cơ hội phát triển bền vững, hướng tới nâng cao chất lượng cuộc sống, đáp ứng được nhu cầu xã hội mà vẫn đảm bảo việc bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa và các giá trị truyền thống vì sự phát triển bền vững.

Hội nghị quốc tế “Vai trò của Nền kinh tế Xanh trong bảo tồn Di sản Văn hóa và thiên nhiên” là hoạt động nằm trong chuỗi các sự kiện kỷ niệm 20 năm ngày Tạp chí Ngày Nay ra số đầu tiên (2002 - 2022), đồng thời nằm trong khuôn khổ Diễn đàn “Đạo đức toàn cầu vì sự phát triển bền vững”, coi đây là một đóng góp với UNESCO, với cộng đồng, đồng thời là tránh nhiệm đối với đất nước và quốc tế.