Vào tuần trước, Samsung đã chính thức trình làng dòng Galaxy S10 và rất nhiều người quan tâm xem Galaxy S10+ (Galaxy S10 Plus) có vượt qua được iPhone Xs Max hay không. Để trả lời câu hỏi này thì chuyên trang iPhonehacks đã thực hiện một bài Speedtest để xem ai là người chiến thắng.

Dòng Galaxy S10 được trang bị chip Snapdragon 855 7nm hoặc bộ vi xử lý Exynos 9820 8nm với sức mạnh hiệu năng rất đáng nể. Còn iPhone Xs Max lại lại trang bị con chip A12 Bionic 7nm của Apple.

Mỗi năm, ước tính nền kinh tế toàn cầu phải chi 1,16 nghìn tỷ đô la Mỹ dành cho phòng chống và điều trị ung thư, đó là chưa kể đến những giá trị kinh tế bị mất đi do các cá nhân không thể lao động, tạo ra của cải vật chất khi mắc ung thư, không còn khả năng lao động hoặc tử vong sau điều trị (1).

Những tổn hại về kinh tế toàn cầu do ung thư gây ra cho các cá nhân, gia đình và xã hội ước tính khoảng 2,5 nghìn tỷ đô la Mỹ mỗi năm (2).

Ung thư là căn bệnh của người khỏe mạnh, của người có tuổi thọ và là bệnh của xã hội phát triển. Ước tính, mỗi năm thế giới có khoảng thêm 14,1 triệu ca mắc ung thư trong đó có khoảng 8,2 triệu trường hợp tử vong. Trong đó, 57% (8 triệu người) các ca mắc mới và 65% (5,3 triệu người) tỷ lệ tử vong xảy ra ở các khu vực nghèo đói, kém phát triển (3).

Gần một nửa các ca ung thư mắc mới và hơn một nửa các ca tử vong diễn ra ở khu vực châu Á và một phần tư gánh nặng ung thư toàn cầu nằm ở đất nước đông dân nhất thế giới Trung Quốc (4).

Dự đoán tới năm 2025, sẽ có khoảng 19,3 triệu ca mắc mới ung thư và 11,4 triệu người chết do ung thư. Trong đó ung thư phổi là loại ung thư gây tử vong nhiều nhất ở nam giới và ung thư vú là loại ung thư phổ biến và gây tử vong cao nhất ở nữ giới (5).

Hình ảnh tế bào ung thư.

Thách thức của Việt Nam

Mỗi năm Việt Nam có khoảng 110.000 ca mắc ung thư mới và tỉ lệ tử vong chiếm gần 75% so với tỉ lệ tử vong trung bình của thế giới chỉ là 60% và là một trong những quốc gia có tỉ lệ tử vong do ung thư cao nhất thế giới (6).

Năm 1990, Việt Nam chỉ có 2 bệnh viện ung bướu ở TP.HCM và Hà Nội. Đến thời điểm hiện nay, chúng ta đã có thêm nhiều bệnh viện ung bướu cả công lẫn tư.

Đến năm 2014, Bệnh viện ung thư Trung ương - bệnh viện K đã có thêm 3 cơ sở điều trị ung thư. Chúng ta có bệnh viện ung bướu Hà Nội, bệnh viện ung bướu TP.HCM, bệnh viện ung bướu Cần Thơ, các trung tâm ung bướu, khoa ung bướu ở bệnh viện đa khoa tại các tỉnh, thành phố lớn chưa kể các bệnh viện ung bướu tư nhân đã hoạt động được một vài năm trở lại đây như bệnh viện Ung thư Đà Nẵng, bệnh viện ung bướu Hưng Việt…

Tuy nhiên, PGS Trần Văn Thuấn, Phó Giám đốc Bệnh viện K, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Kiểm soát ung thư cho biết, mỗi năm viện K tiếp nhận thêm 20-30% lượng bệnh nhân mới. Do đó cơ sở vật chất điều trị, đội ngũ bác sĩ và số lượng giường bệnh vẫn không đủ đáp ứng đòi hỏi thực tế. Các bác sĩ, y tá và hệ thống bệnh viện ung bướu luôn trong tình trạng quá tải.

Ý thức bảo vệ sức khỏe và tầm soát của người dân còn yếu, do đó việc phát hiện ung thư ở giai đoạn trễ muộn diễn ra khá phổ biến góp phần làm tăng cao tỉ lệ tử vong do ung thư tại Việt Nam.

Trong số 9 yếu tổ nguy cơ chính gây ra vấn nạn ung thư toàn cầu hiện nay bao gồm béo phì; hút thuốc lá; nhiễm trùng; chế độ ăn uống và vận động; tia bức xạ UV (tia cực tím); sức khỏe sinh sản và nội tiết tố; môi trường và ô nhiễm; chủng tộc người thì Việt Nam đang đối mặt lớn nhất với khói thuốc lá, sự ô nhiễm môi trường và đặc biệt là khả năng kiểm soát chất lượng an toàn thực phẩm.

Việt Nam chưa có một chiến lược dài hạn, chương trình hành động nhất quán, hiệu quả tầm quốc gia về phòng chống và kiểm soát ung thư. Nói cách khác, vai trò và vị trí của các tổ chức nhà nước về phòng chống kiểm soát ung thư, Hội Ung thư Việt Nam còn khá là mờ nhạt. Trong khi các tổ chức thiện nguyện giúp đỡ người bệnh ung thư thì tự phát, manh mún, nhỏ lẻ và không được tạo điều kiện về hành lang pháp lý lẫn tài chính.

Trong quyết định số 1208 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia Y tế giai đoạn 2012-2015 ký ngày 04/09/2012 chỉ có 2 gạch đầu dòng nói về ung thư bao gồm: Nâng cao nhận thức của cộng đồng về phòng và phát hiện sớm bệnh ung thư; Tăng 5-10% tỷ lệ bệnh nhân ung thư được phát hiện ở giai đoạn sớm đồng thời giảm tỷ lệ tử vong của một số loại ung thư: Vú, cổ tử cung, khoang miệng, đại trực tràng.

Cơ hội của Việt Nam

Theo thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Xuyên thì Việt Nam mới chỉ đáp ứng được 10% như yêu cầu phòng chống ung thư và cần sự giúp đỡ của cộng đồng ung thư quốc tế để phát triển một chiến lược quốc gia kiểm soát và phòng chống căn bệnh (7).

Tổ chức y tế thế giới (WHO), Hiệp hội ung thư thế giới (UICC), Chương trình Hành động Chữa trị Ung thư (PACT) của Trung tâm Năng lượng Nguyên tử Quốc tế… và cộng đồng ung thư quốc tế có nhiều đối tác đều sẵn lòng giúp Việt Nam tạo lập một mạng lưới phòng phòng chống ung thư hay phát triển chiến lược quốc gia liên quan đến giáo dục và kiểm soát căn bệnh.

Điều đó phụ thuộc ở việc chúng ta chủ động và tận dụng mọi sự giúp đỡ và hỗ trợ của cộng đồng quốc tế ở mức độ nào và kiểm soát, phòng chống ung thư nằm ở vị trí nào trong các chương trình hành động y tế quốc gia.

Nhà nước, Chính phủ cũng không thể chỉ gia nhập cộng đồng quốc tế mà bỏ quên vai trò, vị trí chiến lược của mạng lưới các tổ chức ung thư địa phương, các câu lạc bộ thiện nguyện, các tổ chức công tác xã hội chuyên về ung thư - không nằm trong hệ thống kiểm soát ung thư của nhà nước.

Nếu bạn sử dụng mạng xã hội Facebook, bạn sẽ không lạ gì những hoạt động quyên góp, tặng quà, giúp đỡ những trường hợp mắc ung thư đặc biệt diễn ra hàng ngày, hàng giờ trên các phương tiện truyền thông hiện đại này. Đó là một nguồn “tài sản” lớn, là cơ hội để Việt Nam tận dụng trong chiến lược quốc gia phòng chống ung thư của mình.

Hãy tạo điều kiện về hành lang pháp lý, cơ chế quản lý để giúp họ hoạt động chuyên nghiệp, bền vững. Chính những tổ chức chăm sóc ung thư, giúp đỡ bệnh nhân ung thư… sẽ góp phần tạo nên một cộng đồng phòng chống, giảm gánh nặng ung thư cho Việt Nam, giúp giảm tải cho hệ thống y tế, bác sĩ và y tá ung bướu.

Chắc chắn ai làm lãnh đạo ở Việt Nam cũng đều thuộc nằm lòng câu nói này “Dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”. Và ở bất kỳ một đất nước phát triển nào thành công về phòng chống kiểm soát ung thư, cộng đồng ung thư (cancer society) của họ đều lớn mạnh cả.

Và trước gánh nặng của ung thư, sự tham gia của người dân chính là cơ hội để Việt Nam giải quyết một phần thách thức của mình.

Thương Sobey

(1) (2) Theo tài liệu The Economics of Cancer Prevention & Control Data Digest 2014

(3) (4) (5) Theo The Cancer Atlas tái bản lần thứ 2 do Cộng đồng ung thư Hoa Kỳ, Hiệp Hội ung thư thế giới và Tổ chức Y tế thế giới xuất bản 2014.

(6) http://tuoitrenews.vn/society/8725/death-rate-in-vn-cancer-patients-among-worlds-highest

(7) http://cancer.iaea.org/newsstory.asp?id=26

Cụ thể, ngày 24/10, trong văn bản kiến nghị Thủ tướng Chinh phủ, Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam (JBAV) bày tỏ quan ngại sâu sắc về tiến độ thực hiện lộ trình khí thải Euro 4 dự kiến áp dụng từ 1/1/2017 theo Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Theo JBAV, hiện chỉ còn hơn 2 tháng nữa trước khi tới thời điểm áp dụng khí thải Euro 4 nhưng tình hình công bố nhiên liệu Euro 4 hoàn toàn không rõ ràng vì cho đến nay lộ trình giới thiệu nhiên liệu Euro 4 vẫn chưa được công bố chi tiết.

Theo định hướng của Chính phủ trong việc bảo vệ môi trường và thực hiện Quyết định số 49, các nhà sản xuất ô tô Nhật bản tại Việt Nam đã tiến hành chuẩn bị suốt 6 năm qua và hiện nay họ đã sẵn sàng cho việc nâng cấp xe từ tiêu chuẩn khí thải Euro 2 lên Euro 4 trước ngày 1/1/2017. Tuy nhiên, cho tới nay nhiên liệu Euro 4 vẫn chưa được cung cấp ra thị trường nên JBAV rất lo ngại việc xe tiêu chuẩn Euro 4 phải sử dụng nhiên liệu Euro 2.

Lộ trình chi tiết bán các loại xăng theo tiêu chuẩn Euro 4 chưa được thực hiện chi tiết, đây là lo ngại của các DN sản xuất ô tô Nhật Bản tại Việt Nam

Việc này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến độ bền, cũng như khí thải của động cơ, gây bất lợi tới môi trường và làm ảnh hưởng quyền lợi người sử dụng xe.

Theo đề xuất của JBAV đến Thủ tướng Chính phủ, để tránh trường hợp đổ nhầm nhiên liệu Euro 2 cho xe Euro 4 cũng như chống gian lận có thể phát sinh trong quá trình cung cấp nhiên liệu, cần triệt để chuyển đổi nhiên liệu Euro 2 sang Euro 4 theo đúng quy định.

"Việc chuyển đổi này thực hiện càng sớm, sẽ càng tốt cho thị trường và người tiêu dùng cũng như lợi ích của các nhà sản xuất xe. Đề nghị đối với xe động cơ diesel nên lùi lộ trình thực hiện 1 năm để các nhà sản xuất khởi động lại quá trình chuẩn bị động cơ Euro 4", JBAV kiến nghị.

Theo JBAV, ảnh hưởng này sẽ càng nghiêm trọng hơn đối với động cơ diesel, đặc biệt đối với động cơ diesel có dung tích lớn dùng cho xe bus và xe tải.

Chính vì lo ngại, do đó nhiều nhà sản xuất ô tô Nhật Bản tại Việt Nam đã quyết định tạm dừng việc nâng cấp động cơ diesel từ Euro 2 lên Euro 4 bởi thông thường nhà sản xuất sẽ cần khoảng 1 năm cho quá trình chuẩn bị, đặt hàng, thử nghiệm và lắp ráp xe động cơ Euro 4.

Trước đó, ngày 12/10, dưới sức ép của nhiều bộ, ngành, hiệp hội, và cộng đồng doanh nghiệp, Bộ Công Thương vừa báo cáo đến Chính phủ và các bộ ngành liên quan về tình hình triển khai lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải của ô tô, xe máy thực hiện quyết định 49 của Thủ tướng, đồng thời công bố nhiên liệu theo tiêu chuẩn tương ứng.

Theo quyết định này, từ 1/1/2017, các loại ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải đáp ứng tiêu chuẩn khí thải ở mức 4. Đến ngày 1/1/2022, các loại xe trên áp dụng tiêu chuẩn khí thải 5. Cụ thể, xăng dầu mức 2 được sử dụng cho các loại ôt ô, mô tô hai bánh có lắp động cơ nhiệt đang lưu thông hiện nay.

Xăng dầu mức 3, mức 4, mức 5 được sử dụng cho ô tô, mô tô hai bánh có lắp động cơ nhiệt sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới. Cũng từ đầu 2017, các loại mô tô hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 3. Ngoài ra, động cơ và nhiên liệu (xăng dầu) cho các loại loại ô tô, mô tô hai bánh có lắp động cơ nhiệt cũng bao gồm các mức tương ứng với tiêu chuẩn khí thải.

Theo quy chuẩn của Bộ Công Thương đưa ra thay vì 3 loại xăng như hiện nay, thị trường có thể có 9 loại xăng không chì tiêu chuẩn Euro 4, gồm RON90-II; RON92-II; RON95-II; RON92-III; RON95-III; RON98-III; RON92-IV; RON95-IV; RON98-IV. Các chủng loại sản phẩm đối với xăng E5 và E10 và diesel cũng tăng lên gấp 3 lần so với trước.

Tuy nhiên, theo JBAV, việc đưa ra thông báo của Bộ Công Thương chỉ mới là giới thiệu nhiên liệu, còn chi tiết mạng lưới, cách thức phân phối chưa có. "JBAV lo ngại khi cho tới nay các chi tiết của lộ trình giới thiệu nhiên liệu Euro 4 vẫn chưa được công bố như: thời điểm giới thiệu, mạng lưới phân phối tại các tỉnh, thành phố, số lượng trạm bán nhiên liệu Euro 4...", văn bản của JBAV nêu rõ.

Vào tháng 7/2016, Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) đề xuất lên Chính phủ 2 phương án lùi thực hiện lộ trình giới thiệu tiêu chuẩn khí thải 4 (Euro 4) đối với xe cơ giới tại Việt Nam do Bộ Công Thương chậm công bố lộ trình bán nhiên liệu Euro 4 như quy định.

VAMA nhấn mạnh, việc nhiên liệu Euro 4 chưa được cung cấp ra thị trường đã gây khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất xe hơi bởi lo ngại các động cơ theo tiêu chuẩn Euro 4 sẽ phải sử dụng nhiên liệu tiêu chuẩn Euro 2. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động động cơ, độ bền xe và khí thải của xe cơ giới.

(Theo Dân trí)