Đây không phải lần đầu tôi bối rối nhận ra, hiểu biết của thế giới về Việt Nam còn hạn chế. Tận đầu những năm 2000, khi còn là phóng viên, tôi đã chứng kiến nỗ lực không ngừng nghỉ của nhiều chính khách Mỹ và Việt Nam trong việc thuyết phục nhà đầu tư và người dân Mỹ rằng "Việt Nam là thương trường, không phải chiến trường".

Khi đó, Việt Nam được ví như "con rồng thức giấc" ở châu Á, bình thường hóa quan hệ thương mại với Mỹ và tích cực tìm đường vào Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Trong công tác đối ngoại, thông điệp "Việt Nam mở cửa, làm bạn với thế giới, lao động Việt Nam thông minh, chăm chỉ" thay thế cho "con người Việt Nam anh dũng". Các nhà đầu tư châu Á ồ ạt tới Việt Nam, tạo nên làn sóng đầu tư nước ngoài đầu tiên. Việc có một câu chuyện mạnh mẽ và một hình ảnh so sánh đầy ẩn dụ đã góp phần giới thiệu tiềm năng của Việt Nam ra bên ngoài.

Trên thế giới, khái niệm "thương hiệu quốc gia" được giới thiệu từ giữa những năm 1990. Các chuyên gia đi đầu trong lĩnh vực tiếp thị tin rằng, các quốc gia, giống như sản phẩm và doanh nghiệp, có thể được tiếp thị và xây dựng thương hiệu để trở nên dễ mến và hấp dẫn hơn. Một cách tự nhiên, mỗi quốc gia đều đã có sẵn một đặc trưng, thường gắn với các sự kiện, khuôn mẫu và đặc điểm nhất định, ví dụ: Nhật Bản nhiều động đất, Brazil nổi tiếng với các tài năng bóng đá. Tuy nhiên, những yếu tố này không phải là "thương hiệu quốc gia" mà các nhà chiến lược nhắm tới. Trong sự vận động liên tục của dòng vốn và di dân, xây dựng thương hiệu quốc gia có chủ đích rõ ràng là giúp các quốc gia tăng cường thu hút thương mại, du lịch, đầu tư và nhân tài.

Năm ngoái, Nhật đứng thứ nhất trên 60 quốc gia về Chỉ số Thương hiệu Quốc gia Anholt-Ipsos, chỉ số xếp hạng uy tín có tuổi đời 15 năm. Với việc soán ngôi Đức, nước giữ kỷ lục đầu bảng trong sáu năm liên tiếp, Nhật Bản trở thành quốc gia Châu Á - Thái Bình Dương đầu tiên dẫn đầu chỉ số này. Qua phỏng vấn hàng chục nghìn công dân khắp thế giới, Nhật Bản được đánh giá cao về đóng góp cho khoa học và công nghệ, sự đáng tin và hấp dẫn của sản phẩm, tính sáng tạo và năng lực cá nhân. Trong bảng xếp hạng này, Việt Nam xếp 47/60, cải thiện đôi chút so với thứ hạng 51 của năm 2022, tuy nhiên chưa có lĩnh vực nào nổi trội về sức mạnh thương hiệu được nhắc tới.

Để tận dụng nguồn lực quốc tế, các nước dù trình độ phát triển cao hay thấp, rất chú trọng đến quảng bá thương hiệu quốc gia thông qua các hoạt động cụ thể. Năm 2022, chiến dịch Nước Anh tuyệt vời (The GREAT Britain) giúp Vương quốc Anh thu hút hơn 60 triệu bảng đầu tư trực tiếp nước ngoài và hơn 400 triệu bảng học phí từ các sinh viên du học. Năm 2017, Singapore công bố thương hiệu quốc gia Passion Made Possible(Đam mê khơi mở tiềm năng), kể về nhiệt huyết cùng tâm thế không ngủ quên trên chiến thắng, giúp nước này giữ vững vị thế trung tâm tài chính - kinh doanh toàn cầu. Mới nhất, năm 2023, với sự hỗ trợ của các nhà tư vấn quốc tế, chính phủ Mông Cổ triển khai chiến dịch thương hiệu Tiến lên Mông Cổ(Go MongGolia) trong nỗ lực thay đổi nhận thức của thế giới về năng lực xuất khẩu của Mông Cổ, vốn gắn liền với ngành khai thác mỏ.

Ở Việt Nam, thương hiệu quốc gia dường như là mảnh đất chưa được khai phá. Năm 2021, Chính phủ ban hành Chiến lược ngoại giao văn hóa đến năm 2030 với mục tiêu xây dựng lòng tin với các quốc gia, thúc đẩy hội nhập và quảng bá hình ảnh đất nước con người Việt Nam. Trước đó, một số bộ ngành đã triển khai các sáng kiến để quảng bá hình ảnh, sản phẩm, và dịch vụ như chương trình Vietnam Valuecủa Bộ Công thương, thông điệpMake in Vietnam(Làm tại Việt Nam) của Bộ Thông tin và Truyền thông; tiêu ngữ Việt Nam - Vẻ đẹp bất tận(Vietnam - Timeless Charm) của ngành du lịch. Tuy nhiên, xét về tác động, các chương trình này vẫn dừng ở mức độ riêng rẽ, chưa tạo được sức mạnh lan tỏa ở tầm quốc gia và quốc tế giúp cải thiện hình ảnh và vị thế của Việt Nam.

Ở góc độ chiến lược, xây dựng thương hiệu quốc gia không chỉ là một chiến dịch xúc tiến du lịch, chiến dịch thương hiệu sản phẩm hay tạo ra một logo và khẩu hiệu. Nếu được thực hiện đúng, thương hiệu quốc gia sẽ truyền cảm hứng cho niềm tự hào dân tộc, nêu bật điểm mạnh độc đáo của quốc gia, thể hiện được sự đa dạng văn hóa và có sức lan tỏa đến các đối tượng mục tiêu trong và ngoài nước. Thương hiệu quốc gia cần được nhìn nhận không chỉ là công cụ để thúc đẩy xuất khẩu, thu hút đầu tư và du lịch mà còn là thành phần then chốt của sức mạnh mềm, khơi dậy khát vọng của người dân và nâng cao vị thế đất nước trên trường quốc tế.

Kể từ câu chuyện "con rồng thức giấc", dường như đang có khoảng trống trong hình ảnh về Việt Nam cần lấp đầy. Đầu tư xứng đáng vào thương hiệu quốc gia là cần thiết, đòi hỏi sự đồng hành của các ngành kinh tế, của lĩnh vực ngoại giao, văn hóa, các chuyên gia về thương hiệu, sáng tạo. Sở hữu một thương hiệu quốc gia mạnh, được truyền thông một cách chuyên nghiệp, sẽ góp phần xây dựng một nền kinh tế mạnh mẽ và một nền ngoại giao hiệu quả, giúp Việt Nam chuyển sang giai đoạn "bay lên".

Cẩm Hà

Chiều 6/12, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp Chủ tịch Tập đoàn NVIDIA Jensen Huang nhân chuyến thăm làm việc lần thứ hai tại Việt Nam.

Tổng Bí thư Tô Lâm hoan nghênh Chủ tịch Tập đoàn NVIDIA Jensen Huang trở lại thăm Việt Nam, chúc mừng Chủ tịch Jensen Huang nhân dịp được vinh danh và trao tặng Giải thưởng VinFuture vì những đóng góp xuất sắc cho sự nghiệp phụng sự nhân loại và một thế giới tốt đẹp hơn.

Tổng Bí thư Tô Lâm trân trọng cảm ơn và đánh giá cao nỗ lực của cá nhân Chủ tịch Jensen Huang và đội ngũ Tập đoàn NVIDIA thời gian qua đã rất tích cực phối hợp với Chính phủ Việt Nam để thúc đẩy hợp tác, hiện thực hóa cam kết "biến Việt Nam thành ngôi nhà thứ hai của NVIDIA" thông qua việc thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển về Trí tuệ nhân tạo (AI) và Trung tâm Dữ liệu AI tại Việt Nam.

Tổng Bí thư coi đây là dấu mốc quan trọng cho sự khởi đầu quan hệ hợp tác chiến lược giữa Việt Nam với Tập đoàn NVIDIA, cho rằng việc hợp tác thành công với các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như NVIDIA trong việc nghiên cứu và phát triển, chuyển giao công nghệ, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao có vai trò cốt lõi, giúp Việt Nam khai thác tối đa tiềm năng của AI để định hình tương lai công nghệ, hiện thực hóa các mục tiêu phát triển trong kỷ nguyên mới của dân tộc.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh Việt Nam đang ở thời điểm hết sức quan trọng với các thay đổi mang tính cách mạng về tư duy và phương pháp tổ chức thực hiện chiến lược phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Đảng và Chính phủ Việt Nam đặc biệt mong muốn tận dụng thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, coi khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là trọng tâm để chuyển đổi mô hình tăng trưởng, phát triển nền kinh tế số và phát triển bền vững; xác định lĩnh vực bán dẫn và AI là ưu tiên chiến lược nhằm tạo ra các bước tiến vượt bậc về năng suất và khả năng cạnh tranh mạnh mẽ, tham gia sâu vào chuỗi giá trị công nghệ toàn cầu.

Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ mong muốn Tập đoàn NVIDIA tiếp tục đồng hành với Việt Nam để phát triển hệ sinh thái AI, đẩy mạnh tính tự lực tự cường công nghệ; khẳng định Đảng, Nhà nước Việt Nam coi Tập đoàn NVIDIA là đối tác chiến lược hàng đầu trong lĩnh vực bán dẫn và AI, cam kết tạo điều kiện thuận lợi nhất để các nội dung hợp tác giữa hai bên được triển khai hiệu quả, đưa Việt Nam trở thành điểm sáng mới về công nghiệp bán dẫn, AI và đổi mới sáng tạo ở khu vực và thế giới, đồng thời đóng góp vào sự phát triển chung của kinh tế thế giới và văn minh nhân loại.

Phát biểu tại cuộc tiếp, Chủ tịch Tập đoàn NVIDIA Jensen Huang cảm ơn Tổng Bí thư Tô Lâm quan tâm đến quan hệ hợp tác giữa Tập đoàn NVIDIA với Việt Nam; bày tỏ vui mừng và ấn tượng mạnh mẽ được thăm lại Việt Nam, trong đó có việc xúc tiến thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển về Trí tuệ nhân tạo (AI) và Trung tâm Dữ liệu AI tại Việt Nam.

Chủ tịch NVIDIA Jensen Huang chia sẻ và nhất trí với các ý kiến của Tổng Bí thư Tô Lâm về thời điểm mang tính chuyển đổi quan trọng của thế giới đang diễn ra và tầm nhìn tương lai của Việt Nam; nhấn mạnh tầm quan trọng đặc biệt của công nghệ AI và các công nghệ tiên tiến khác trong việc khởi động lại thế giới công nghệ hiện nay, là cơ hội tuyệt vời để Việt Nam nhanh chóng tiếp cận, thúc đẩy sự phát triển các ngành công nghiệp mới, dịch vụ mới, sản phẩm mới, mô hình kinh doanh mới để bứt phá, đi tắt đón đầu, phục vụ chiến lược phát triển tham vọng của dân tộc.

Về tiềm năng phát triển AI Việt Nam, Chủ tịch NVIDIA Jensen Huang bày tỏ ấn tượng với tầm nhìn tương lai và quyết tâm mạnh mẽ của Đảng, Chính phủ Việt Nam nhằm đưa Việt Nam bứt phá bằng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trong kỷ nguyên mới; đánh giá các lợi thế cạnh tranh, nhất là chất lượng nguồn nhân lực và tiềm năng phát triển và ứng dụng rộng rãi các công nghệ mới của Việt Nam sẽ là động lực quan trọng cho mối quan hệ hợp tác hiệu quả, ngày càng mở rộng giữa Tập đoàn NVIDIA với Việt Nam; thể hiện sẵn sàng hợp tác với Việt Nam trong xây dựng cơ sở hạ tầng, giáo dục đào tạo, hỗ trợ cộng đồng các công ty khởi nghiệp về AI của Việt Nam, đồng hành với Việt Nam hướng tới các mục tiêu phát triển./.