9h sáng, chúng tôi có mặt ở đầu cầu. Màu thời gian đã làm cho cây cầu cũ đi rất nhiều. Một vài người đi bộ, thỉnh thoảng có chiếc xe hai bánh đi ngang qua.

Theo anh Bảy Đa - một người dân ở cạnh cầu, trước đây khu vực này không có cầu. Người dân muốn qua rạch chỉ đi bằng ghe. Sau này dân số phát triển, tuyến đường Long Mỹ - Tân Lợi Thạnh dài hơn 1km được hình thành và việc có một cây cầu để qua rạch là điều cần thiết.

Năm 2005, một nhà hảo tâm người Thụy Sĩ, ông Toni có nhã ý tặng Bến Tre 44 cây cầu dây. Nhờ đó, Long Mỹ có được chiếc cầu dây vượt rạch Bộ Hổ. Đây cũng là tiền thân của cầu Xóm Rẫy hiện nay. Để cầu được thông suốt, 4 hộ dân đã tình nguyện hiến đất mở con đường rộng 1m dài gần 200m làm đường dẫn lên cầu và đường nối ra tỉnh lộ 887.

Cầu dây tồn tại được khoảng 15 năm thì có dấu hiệu xuống cấp, hư hỏng. Sau đó, tỉnh quyết định xóa bỏ 44 cầu dây và xây cầu Xóm Rẫy bằng bê tông.

Sau khi xây cầu Xóm Rẫy với tải trọng 3 tấn, chính quyền tiếp tục vận động bà con hiến thêm đất để mở rộng con đường. 3 hộ đồng ý, riêng hộ bà Nguyễn Thị Thuý chỉ cho 1m. Cũng từ đây, hộ dân này thường xuyên gây khó khăn khi bà con đi ngang qua phần đất của mình.

Anh Bảy Đa cho biết thêm, đoạn đường gần 200m đó ngang qua 8 con mương. Tại mỗi con mương đều được lót bằng nhiều tấm đan để người và xe đi qua.

Bà Lê Thị Phỉ, một người dân ở gần đó bày tỏ, lúc có cầu dây, hộ này đồng ý cho bà con đi ngang qua phần đất của mình nhưng từ khi có cầu bê tông thì không cho nữa. Mỗi lần sửa sang mặt đường hay bắc cầu qua mương, hộ dân đó đều cản trở.

Hiện nay, việc đi lại của người dân hết sức khó khăn. Nông sản sản xuất được không thể di chuyển số lượng lớn ra ngoài. Việc đi lại, chợ búa, học hành càng khó khăn hơn mỗi khi có triều cường hoặc mưa lớn. Việc té, rơi người và xe xuống mương xảy ra thường xuyên.

Theo đa số bà con nơi đây, sự việc xảy ra đã nhiều năm nay, người dân liên tục khiếu nại, thậm chí khởi kiện ra tòa án huyện Giồng Trôm nhưng vẫn chưa có kết quả.

Chỉ chờ phán quyết của tòa

Tiếp xúc với bà Thúy được bà cho biết, việc ngăn chặn không cho bà con sử dụng đường vì chủ đất liền kề đã ngăn chặn đường nước trong đất của bà thoát ra. Bà Thúy cũng thừa nhận có ngăn cản người dân lấp đất sửa đường, đập đan qua mương vì trong phần đất của bà nhưng mọi người làm không hề hỏi qua ý kiến của bà. Hiện nay vấn đề đất của bà đã được tòa án huyện thụ lý. Muốn giải quyết vấn đề phải đợi phán quyết của tòa, bà Thúy khẳng định. 

Ông Lê Thành Chiến, Chủ tịch UBND xã Long Mỹ xác nhận bước đầu xã đã thành lập nhiều đoàn đến các hộ dân vận động hiến đất làm đường. Có tất cả 4 hộ thì 3 hộ đồng ý, riêng hộ bà Nguyễn Thị Thuý chỉ đồng ý cho 1m bề ngang mặt đường xuyên qua phần đất 113m của bà.

"1m thì không đủ", ông Chiến nói tiếp. UBND xã tiếp tục vận động nhưng bà Thuý kiên quyết không cho nới rộng. Việc có cầu to mà không thể sử dụng, bị cản trở khi đi qua phần đất của bà Thuý khiến nhiều người bức xúc. Một số hộ dân đã đứng ra làm đơn khởi kiện bà Thuý ra tòa. Đơn gửi đến TAND huyện Giồng Trôm hơn 1 năm nay nhưng vẫn chưa có kết quả.

Các hộ dân đang phải đi qua con đường hẹp, lầy lội

Trong khi chờ đợi phán quyết của tòa, bà con vẫn tiếp tục sử dụng con đường qua phần đất của bà Thuý. Những lúc trời mưa hay triều cường, con đường trở nên lầy lội, bà con đem cát đất đến sửa chữa đều bị bà Thuý xúc bỏ xuống mương.

Chưa hết, bà Thuý còn lấy xà beng cạy đập bỏ những tấm đan qua mương khiến cho việc đi lại của bà con trở nên khó khăn và nguy hiểm hơn.

Qua những lần như vậy, xã đã đứng ra chủ trì để bà con khắc phục đồng thời tiếp tục vận động bà Thuý tạo điều kiện cho bà con đi lại. Những lần bà cạy đan đập bỏ, xúc đất đổ xuống mương đều được xã lập biên bản nhưng không xử lý chỉ với mục đích để bà cảm thông, tạo thuận lợi trong việc hiến đất làm đường. Thế nhưng bà Thuý vẫn giữ quyết định của mình.

Hiện, người dân xã Long Mỹ vẫn đang chờ con đường to đẹp để có thể đi lại thuận lợi. 

Người đàn ông Quảng Trị đập tường rào để mở rộng đường, hiến 650m2 đất xây nhà văn hóa

Khu vườn sân thượng của gia đình anh Toàn nằm trên tầng 8, rộng khoảng 60m2. Xung quanh vườn được bao phủ bởi các tấm lưới mỏng để hạn chế côn trùng gây hại cho cây.

Vì công việc kinh doanh bận rộn, anh ưu tiên làm vườn “lười” với hệ thống chậu lắp ghép thông minh, tích hợp các tính năng hiện đại như tưới nước, tưới phân hữu cơ, cảm biến nhiệt làm mát phun sương và rửa mái kính tự động.

Nhờ đó, gia chủ có thể điều khiển trực tiếp hoặc từ xa qua điện thoại mà vẫn đảm bảo cây cối sống khỏe, phát triển tốt dù không cần chăm sóc thường xuyên.

Trong vườn, anh Toàn chủ yếu trồng rau trái theo mùa, mùa nào thức nấy. Mùa hè, anh trồng đa dạng các loại dưa như dưa lưới, dưa bở sáp tròn – sáp dài, dưa lê xanh, dưa chuột và một số cây lấy trái như bầu Đài Loan, bí bơ.

Mùa đông, anh chuyển sang chăm các giống rau ưa lạnh như cà chua, bắp cải, súp lơ, đỗ, cải…

Ông bố 3 con cho biết, vườn được thiết kế khoa học để đảm bảo cây cối phát triển đồng đều. Anh bố trí các khu riêng biệt theo từng loại như cây thân leo, cây ăn trái và rau củ để tránh tình trạng cây leo giàn che hết nắng của các cây dưới thấp, đồng thời vẫn đảm bảo tạo bóng râm mát cho vườn.

Để làm vườn sân thượng hiệu quả, theo anh Toàn, yếu tố chọn giống rất quan trọng, đồng thời phải lưu ý chăm sóc, tưới tinh dầu neem hàng tuần hay bón phân theo giai đoạn.

Anh cũng thường ủ rác thải nhà bếp làm phân bón, bổ sung dinh dưỡng giúp cây cho trái chất lượng, quả nhanh to.

Người đàn ông quê Hải Phòng thừa nhận làm vườn sân thượng khá vất vả, nhất là giai đoạn đầu tốn nhiều công sức để vận chuyển 400 bao đất và vật tư từ dưới lên trên.

“Dù có thang máy di chuyển thuận tiện, nhưng mình vẫn phải vác đất từ tầng 7 qua một cầu thang sắt để lên sân thượng”, anh Toàn kể.

Anh cho rằng, ngoài vấn đề kinh tế, việc làm vườn, trồng trọt trên cao còn đòi hỏi sự đam mê và quyết tâm, không ngại khó ngại khổ thì mới gặt hái được thành công.

Ông bố 3 con thu hoạch dưa lê xanh trên sân thượng. Hàng ngày, anh tranh thủ chăm vườn khi đã tan làm, thậm chí có hôm phải thức khuya mới làm hết việc

“Mình làm vườn chủ yếu để thoả mãn đam mê và cung cấp nguồn rau trái sạch cho gia đình thưởng thức, con cái có không gian trải nghiệm thiên nhiên. Quan trọng hơn, từ khu vườn này, mình còn lan tỏa được những điều tích cực và học được cách sống tốt, trân quý thành quả lao động mà mình tạo ra”, gia chủ chia sẻ thêm.

Anh Toàn cho hay, nhờ làm vườn trên cao mà bản thân có thêm nhiều niềm vui và “lãi đủ thứ”. Anh “lãi” các mối quan hệ khi quen biết được nhiều người có cùng đam mê trồng trọt, “lãi” tình cảm khi nhận được sự ủng hộ từ mọi người cho các hoàn cảnh khó khăn mà anh kêu gọi giúp đỡ trên trang cá nhân,…

Nhờ khu vườn, ông bố 37 tuổi có thêm động lực thực hiện những việc ý nghĩa. Đó là khi chia sẻ về các hoàn cảnh khó khăn và được bạn bè ủng hộ, anh sẽ tặng rau, trái trong vườn nhà thay cho lời cảm ơn.

Bên cạnh số tiền nhận được, anh góp thêm để quyên góp, hỗ trợ các trường hợp khó khăn tại nhiều tỉnh thành trên cả nước. Nhờ sự ủng hộ từ mọi người, anh đã trao tặng 20 triệu đồng cho một bệnh nhân ung thư ở Kiên Giang, 60 triệu đồng cho 4 gia đình bị ảnh hưởng bởi lũ quét ở Lai Châu…

Riêng kế hoạch tặng 100 bộ bàn ghế cho các điểm trường vùng sâu, vùng xa được anh Toàn và bạn thân triển khai đều đặn hằng năm.

“Niềm vui và cũng xem như động lực lớn nhất, đó là nhờ khu vườn mà mình có thể lan tỏa tinh thần lá lành đùm lá rách, giúp đỡ được nhiều hoàn cảnh khó khăn hơn”, anh Toàn bày tỏ.

Ảnh, video: Toàn Nguyễn

Nhưng phần vì do địa hình ở một số nơi không cho phép có lựa chọn khác, phần vì do hiểu và áp dụng kinh nghiệm phong thủy máy móc, sai cách, nhiều công trình lại xây sát vào núi, nằm ngay dưới chân núi, khiến địa thế này có thể gây ra thảm họa.

Do hoạt động địa chất, núi của Việt Nam hầu hết là núi trẻ có độ dốc lớn. Việt Nam có cả núi đá (như ở Mèo Vạc, Đồng Văn) và núi đất có thể canh tác (như ở Hoàng Su Phì, Xín Mần). Cả hai loại này đều dễ sạt lở và gây nguy hiểm cho các công trình ở sườn dốc cũng như trên đất bằng gần chân dốc.

Trước hết nói về núi đá. Do hoạt động địa chất đẩy lên và trọng lực lớn kéo xuống, trong thân núi có thể đã có vết nứt. Điều kiện thời tiết thay đổi và rễ một số loại cây đâm sâu có thể còn làm đá nứt thêm. Khi mưa xuống, nước lấp đầy các khe nứt này tạo thêm áp suất đẩy ngang, gây sạt trượt (planar slide) hoặc đổ (toppling). Đất canh tác trên núi thường là loại đất sét. Đất này khi ẩm có độ dính cao, tuy nhiên khi bão hòa nước thì nát ra như bùn nhão và mất sức kháng cắt. Vì vậy hiểm họa sạt lở đất của Việt Nam là cao. Những vụ việc sạt lở đất ở Hà Giang thời gian qua là một minh chứng.

Thông thường, đất đá không sạt trượt trong một lần. Khối đất đá đã đứt gãy và di chuyển, nhưng bị trở ngại hình học từ các khối bên cạnh khiến cho quá trình sạt trượt chia thành nhiều bước nhỏ. Đôi khi sẽ có một phần sạt trước. Khi toàn bộ trở ngại bị loại bỏ, cả khối sẽ lao xuống, khiến nhiều người cho rằng đây là diễn biến tức thời chứ không phải một quá trình. Thực tế sạt trượt của đá có thể kéo dài từ vài ngày tới nhiều năm. Còn đất thì có thể ngắn hơn, khoảng vài giờ tới nhiều ngày.

Ảnh chụp khu homestay Tà Xùa đổ sập cho thấy phần sườn dốc phía sau đã bị sạt lở. Hai dấu hiệu dễ nhận nhất là nguyên một mặt trượt phía trái ảnh đã lộ ra với màu đất khác. Đất nguyên gốc đã trượt xuống dưới chân dốc nhỏ. Còn bên phải ảnh là nhiều lớp đất đá đã di chuyển. Việc đất bên trái và bên phải có hai màu khác nhau còn cho thấy đất đá đã bị sạt hai lần. Đây là tín hiệu báo trước cho một vụ sạt lở lớn hơn.