Trong khủng hoảng sa thải nhân sự của các hãng công nghệ lớn gần đây, dường như mọi sự chú ý dồn vào những người đang đi làm đột nhiên bị mất việc ở giữa sự nghiệp. Thế nhưng, có một thế hệ cũng bị tổn thương không kém, là Gen Z, những người chuẩn bị tốt nghiệp, đang sẵn sàng tham gia vào thị trường lao động.

Tình trạng bất ổn kinh tế đi kèm với cơn bão sa thải nhân sự trong lĩnh vực công nghệ ở quy mô toàn cầu đã ảnh hưởng lớn đến cơ hội việc làm cho những Gen Z trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Những công ty không sa thải quy mô lớn thì cũng "đóng băng" quá trình tuyển dụng mới. Do đó, số lượng việc làm mức sơ cấp (entry-level) vốn chỉ dành cho sinh viên mới tốt nghiệp đã ít, giờ đây lại phải chia sẻ với những người nhiều năm kinh nghiệm vừa bị mất việc trong các đợt cắt giảm. GenZ yếu thế hơn cả về trình độ, mạng lưới quan hệ, lẫn kinh nghiệm làm việc.

Gen Z không chỉ phải cạnh tranh với những người nhiều kinh nghiệm làm việc, mà còn phải cạnh tranh gián tiếp với những nền tảng AI như ChatGPT. Trước đây, ở các công ty, mỗi đội nhóm đều có nhiều nhân viên sơ cấp để hỗ trợ các nhân viên trình độ cao. Những nhân viên sơ cấp sẽ được tham gia dự án, thực hiện các tác vụ đơn giản để học hỏi và tích lũy kinh nghiệm. Giờ đây, sự phát triển của nền tảng AI trong thực hiện các tác vụ đơn giản khiến cho cơ cấu nhân sự có thay đổi. Các đội nhóm sẽ còn lại một số người trình độ cao, nhiều kinh nghiệm với sự hỗ trợ của AI và còn lại rất ít vị trí cho mức sơ cấp.

Trong những năm trước, nếu không kiếm được việc làm ở các hãng lớn, sinh viên công nghệ có thể dễ dàng kiếm được công việc trong các công ty khởi nghiệp (startup). Tuy nhiên, nhiều tháng trở lại đây, lãi suất ngân hàng tăng cao, giá cổ phiếu của các hãng công nghệ giảm mạnh, khiến cho nguồn vốn đầu tư cho các công ty khởi nghiệp càng trở nên khan hiếm. Do đó, cơ hội cho Gen Z làm việc ở các công ty khởi nghiệp để lấy kinh nghiệm cũng không nhiều.

Tình trạng này dẫn đến ảnh hưởng lâu dài là Gen Z sẽ ít có cơ hội học hỏi kiến thức, tích lũy kinh nghiệm và chứng minh năng lực của mình.

Nhưng nếu biết thay đổi kỳ vọng, cơ hội việc làm công nghệ ở các công ty phi công nghệ vẫn còn nhiều, như trong lĩnh vực công, xây dựng, tài chính. Tại Mỹ, nhu cầu tuyển dụng kỹ sư công nghệ của các cơ quan chính phủ tăng 36% so với năm trước đó. Trong lĩnh vực xây dựng nhu cầu tuyển dụng chuyên gia công nghệ cũng tăng 28%. Tất cả lĩnh vực tiếp tục ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động sản xuất kinh doanh ngày càng nhiều khiến cho nhu cầu nhân sự công nghệ trong các công ty phi công nghệ sẽ vẫn tiếp tục tăng trong những năm tới.

Nhưng dù ở đâu, họ vẫn phải cạnh tranh với công cụ trí tuệ nhân tạo trong các việc làm sơ cấp. Để chiến thắng trong cuộc cạnh tranh với "người máy" hay các nền tảng AI này, GenZ cần trang bị thêm những kỹ năng không thể "tự động hóa" được.

Kỹ năng quản trị cảm xúc: Con người luôn có ưu thế trong việc hiểu về ngữ cảnh cuộc trò chuyện và nắm bắt cảm xúc của người đối diện. Trong một thế giới sống gấp càng đòi hỏi kỹ năng hiểu và quản trị cảm xúc của chính mình và đồng cảm với người xung quanh. Nếu chúng ta đánh mất kỹ năng rất người này thì sẽ sớm bị máy móc thay thế.

Kỹ năng giao tiếp hiệu quả: Máy có khả năng truyền tải thông tin chính xác và logic nên có lợi thế khi giao tiếp giữa máy-với-máy. Nhưng trong giao tiếp với người, cảm xúc đóng vai trò quan trọng. Vì thế ở những công việc cần giao tiếp với người, con người sẽ vẫn có lợi thế hơn. Trang bị các kỹ năng để giao tiếp hiệu quả giữa người với người là việc không bao giờ là thừa.

Kỹ năng sáng tạo và giải quyết vấn đề: máy móc và các nền tảng AI luôn bị hạn chế trong việc tạo ra những thứ mới hoặc sáng tạo ra giải pháp mới để giải quyết vấn đề. Đây là một yêu cầu liên quan đến khả năng xác định, phân tích và tìm giải pháp cho các vấn đề phức tạp. Nó đòi hỏi sự kết hợp của tư duy phản biện, tính sáng tạo và kinh nghiệm thực tế. Đây là một kỹ năng mà con người có lợi thế hơn và có thể trang bị được.

Cơ hội nghề nghiệp trong các hãng công nghệ của Gen Z ngày càng giảm. Để thích nghi Gen Z cần thay đổi kỳ vọng của mình và sớm trang bị những kỹ năng mới. Đó là sự chuẩn bị cần thiết để hội nhập vào thị trường lao động khi quá trình tuyển dụng được "rã đông".

Lê Văn Thành

Kỳ 1>>Kết quả ADN lật tẩy bí mật trong buổi họp lớp của nàng dâu ngoan hiền

Kỳ 2>>Cuộc ngã giá bạc tỷ sau kết quả thử ADN của đại gia đất Cảng

Sau muôn vàn câu chuyện éo le ở phòng xét nghiệm ADN, giám đốc Trần Anh Tuấn (Trung tâm xét nghiệm ADN Genpro) khẳng định: "Trong cuộc sống này, mọi chuyện đều có thể xảy ra".

“Thứ khó thay đổi nhất chắn chắn nhất là tình thân ruột thịt. Thế nhưng trong quá trình làm nghề, tôi mới vỡ lẽ ra rằng, ngay cả mối quan hệ đó cũng có thể bị thay đổi”, nam giám đốc nói.

Theo lời vị giám đốc trẻ tuổi, sở dĩ anh có cái nhìn bi quan là vì anh đã từng gặp rất nhiều cặp cha con như vậy. Người cha coi con như báu vật nhưng cuối cùng vì một biến cố nào đó, họ bỗng phát hiện ra sự thật: Người bên cạnh không phải ruột thịt của mình.

Giám đốc trung tâm xét nghiệm ADN Trần Anh Tuấn

“Có một người đàn ông đã “phát điên” ngay giữa trung tâm của chúng tôi. Anh ta không thể ngờ đứa con mình hết mực yêu thương, đi đến đâu cũng khoe với mọi người lại không phải ruột thịt của mình” - anh Tuấn chia sẻ.

Theo lời vị giám đốc trẻ tuổi, người đàn ông này không có chủ ý xét nghiệm ADN vì chưa bao giờ nghi ngờ vợ con. Tuy nhiên vì muốn giúp bạn thân anh ta vô tình phát hiện ra sự thật động trời này.

"Đó là sự việc xảy ra vào khoảng tháng 4 vừa qua”, anh Tuấn nói.

Một người đàn ông tên Hưng (33 tuổi, ở Thái Bình) mang đến trung tâm 2 mẫu tóc và yêu cầu xét nghiệm huyết thống cha - con. Kết quả xét nghiệm cho thấy hai mẫu không cùng huyết thống.

“Khi nhận tờ kết quả, khách hàng này chỉ khẽ chau mày rồi vội rút điện thoại gọi cho một ai đó. Hôm sau, anh ta quay trở lại trung tâm cùng với một người đàn ông tầm tuổi mình và một đứa bé lên 3 yêu cầu giám định huyết thống cho họ.

Người đàn ông này có phần bặm trợn. Trên tay và cổ được xăm kín mít. Giọng nói cũng sang sảng. Anh ta còn khiến một vài nhân viên của tôi khiếp vía khi liên tục nhắc nhở mọi người phải cẩn thận bằng thứ giọng có phần hù họa, chát chúa” -  vị giám đốc trẻ tuổi nhớ lại.

Đến khi nhận kết quả không có quan hệ huyết thống, người đàn ông này bỗng gầm lên, tay vò nát tờ giấy. Tiếp đến, anh ta bật khóc rồi lại bật cười khiến mọi người trong trung tâm lúng túng, không hiểu chuyện gì xảy ra.

Một người đàn ông đến giám định lại huyết thống với người thân trong gia đình

Sau đó, qua lời kể của vị khách tên Hưng, một nhân viên của trung tâm mới hiểu đầu đuôi sự việc.

“Người đàn ông xăm trổ này là bạn thân của anh Hưng. Anh Hưng yêu và muốn tiến đến hôn nhân với một người mẹ đơn thân có con 2 tuổi.

Để có thể kết hôn, anh ta nói dối gia đình rằng mình là cha đứa trẻ. Tuy nhiên gia đình anh Hưng không tin. Họ nói rằng, anh Hưng phải đi xét nghiệm ADN. Nếu kết quả xét nghiệm đúng, gia đình sẽ đồng ý để anh làm đám cưới” - anh Tuấn kể lại câu chuyện mình nghe được.

Trước bài toán khó của gia đình, anh Hưng không muốn làm bạn gái buồn nên chỉ biết vò đầu bứt tai tìm bạn bè tâm sự.

“Thế rồi trong một bữa nhậu, người bạn thân - đồng thời là giám đốc công ty vận tải nơi anh Hưng đang làm việc, đã nghĩ ra cách giúp anh”- anh Tuấn chia sẻ.

Anh ta lấy mẫu tóc của mình và con trai rồi đưa cho Hưng đi xét nghiệm. Đến trung tâm của anh Tuấn, anh Hưng ghi tên mình vào mẫu của người cha và ghi tên đứa trẻ của bạn gái vào mẫu còn lại. Những tưởng, phương án này sẽ giúp anh đánh lừa được gia đình.

Nào ngờ, kết quả nhận về lại khiến người bạn của anh rơi vào tình cảnh khóc dở mếu dở.

“Người đàn ông xăm trổ quá sốc. Mắt anh ta long lên sòng sọc rồi khóc cười như phát điên. Đứa trẻ thấy bố như vậy cũng òa khóc. Anh Hưng thì bối rối tự trách bản thân mình”, giám đốc trung tâm ADN nhớ lại tấn bi kịch mà anh đã tận mắt chứng kiến.

Theo lời vị giám đốc, đó là một câu chuyện đau lòng. “Những người chứng kiến từ bất ngờ, lo lắng đều chuyển sang thương cảm. Tuy nhiên sự thật vẫn là sự thật… Chúng tôi cũng không thể làm gì để giúp đỡ anh ấy”, anh Tuấn nói.

(Còn nữa)

*Tên nhân vật trong bài được thay đổi theo yêu cầu

Trao nhầm con ở Ba Vì: Chuyện ít biết về cuộc sống hiện tại của 2 bé trai

Sau hơn 2 tháng về đoàn tụ cùng bố mẹ đẻ, cuộc sống của đứa trẻ có nhiều thay đổi. Để con gần gũi với gia đình hơn, anh Sơn và chị Hiền còn thường xuyên đưa bé Minh (nay đặt tên là Khoa) đi du lịch.