Chỉ còn hơn 2 tháng nữa các nhà mạng sẽ phải tắt sóng 2G theo lộ trình đã được đưa ra. Tuy nhiên, đến thời điểm này số lượng thuê bao 2G vẫn còn tương đối nhiều. Theo số lượng thống kê của các nhà mạng, hiện vẫn còn hơn chục triệu thuê bao 2G. Như vậy, trong vòng hơn 2 tháng nữa nhà mạng sẽ phải chạy đua với thời gian để giúp khách hàng chuyển từ 2G lên 4G và 5G.

Một câu hỏi đặt ra ở thời điểm này, nếu nhà mạng không chuyển hết thuê bao 2G lên 4G và 5G theo đúng lộ trình mà Bộ TT&TT đưa ra thì sẽ phải xử lý thế nào? Trả lời về vấn đề này, Cục Viễn thông cho biết, căn cứ Thông tư số 03/2024/TT-BTTTT và Thông tư số 04/2024/TT-BTTTT về quy hoạch các băng tần 900MHz/1800MHz, Bộ TT&TT sẽ không cấp phép lại sử dụng các băng tần 900MHz/1800MHz, nếu doanh nghiệp không có phương án đảm bảo không còn thuê bao sử dụng thiết bị đầu cuối chỉ hỗ trợ tiêu chuẩn 2G only hoạt động trên mạng từ ngày 16/9/2024. Do vậy, đề nghị doanh nghiệp di động cần quyết liệt triển khai mạnh các giải pháp truyền thông, hỗ trợ chuyển đổi để đảm bảo quyền lợi của các thuê bao nói trên, nếu muốn tiếp tục cấp lại các băng tần 900MHz/1800MHz.

Cục trưởng Cục Viễn thông Nguyễn Thành Phúc khẳng định, Bộ TT&TT sẽ thực hiện nghiêm về vấn đề này để bắt buộc nhà mạng phải đưa ra các biện pháp, chính sách thúc đẩy thuê bao 2G lên 4G và 5G.

Bà Vũ Thu Hiền, Trưởng Phòng Chính sách và Quy hoạch Tần số (Cục Tần số Vô tuyến điện, Bộ TT&TT) cho hay, đến tháng 9/2024, Bộ TT&TT đặt mục tiêu trên mạng di động sẽ không còn thuê bao 2G only. Tuy nhiên, với thuê bao smartphone 3G, 4G thời kỳ đầu, chưa tích hợp tính năng VoLTE, những mẫu điện thoại buộc phải gọi thoại qua nền tảng 2G, 3G vẫn có thể tiếp tục sử dụng đến tháng 9/2026. Trong khoảng thời gian từ tháng 9/2024 đến tháng 9/2026, hệ thống mạng 2G vẫn duy trì nhưng không phát triển thêm thuê bao mới. Trong 2 năm này, hệ thống mạng 2G chỉ được sử dụng để cung cấp dịch vụ thoại cho các thuê bao 3G, 4G không có tính năng VoLTE. Đây là sự chuyển đổi mềm, giúp các thuê bao di động có thời gian chuyển đổi phù hợp, đảm bảo duy trì hệ thống hợp lý. Đây là tiền đề để đến năm 2026 không còn hệ thống 2G trên mạng.

Chia sẻ về giải pháp hỗ trợ thuê bao chuyển đổi sang sử dụng máy điện thoại công nghệ 4G, Cục Viễn thông cho hay, hiện các nhà mạng đã thực hiện hỗ trợ kinh phí mua máy smartphone, khuyến khích khách hàng chuyển đổi sang smartphone để tăng doanh thu dữ liệu, thực hiện mục tiêu phổ cập smartphone, thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia. 

Từ ngày 1/3/2024, các nhà mạng đã thống nhất triển khai phương án ngăn chặn nhập mạng các máy điện thoại 2G only không chứng nhận hợp quy. Các doanh nghiệp đã thực hiện nghiêm chỉnh, việc ngăn chặn các máy 2G only nhập mạng đã góp phần làm giảm số thuê bao 2G only trong các tháng 4, tháng 5.

Cục Viễn thông cho biết, khi thực hiện tắt sóng 2G, các nhà mạng phải báo cáo hiện trạng và đề xuất áp dụng việc thực hiện giải pháp, đặc biệt giải pháp đối với vùng biển, đảo để đảm bảo thông tin liên lạc được thông suốt.

Chia sẻ về lộ trình tắt sóng 2G, ông Nguyễn Trọng Tính, Phó Tổng giám đốc Viettel Telecom cho biết, trong thời gian qua, Viettel đã tắt trạm phủ sóng 2G ở những nơi có dưới 5% khách hàng đang sử dụng. Bên cạnh đó, Viettel đã phân tích hành vi của khách hàng đang dùng điện thoại 2G như người già, công nhân, thương lái… để đưa ra các chính sách phù hợp, như giảm giá 50% cho khách hàng mua máy đầu cuối và miễn phí 100% máy điện thoại 4G “cục gạch” với đối tượng hộ nghèo.

Ông Thiềm Công Nguyên, Phó Tổng giám đốc MobiFone chia sẻ, trong thời gian qua MobiFone đã tắt 10.000 trạm 2G, chiếm khoảng 40% số trạm của nhà mạng này. MobiFone sẽ tiếp tục lộ trình tắt sóng 2G tập trung vào vùng ít thuê bao và đến hết 2025 sẽ tắt toàn bộ trạm 2G.

Theo đại diện Vietnamobile, hiện nhà mạng này còn khoảng 100.000 thuê bao 2G và đang có lộ trình tắt dần sóng 2G đến tháng 9/2024. Đại diện Gtel Mobile cũng cho biết, nhà mạng này không có thuê bao 2G trên mạng, nên không bị ảnh hưởng gì liên quan đến lộ trình tắt sóng 2G.

Chỉ riêng trong năm 2021, đã xảy ra hàng loạt vụ lộ lọt dữ liệu cá nhân như: Facebook lộ lọt dữ liệu 500 triệu người dùng hồi tháng 4; Vụ lộ lọt cơ sở dữ liệu căn cước của toàn bộ 45 triệu dân Argentina vào tháng 9; hay vụ việc dữ liệu của 5 triệu người dùng ô tô Việt Nam bị rao bán trên web đen cũng trong tháng 9/2021...

Cùng với đó, số lượng các vụ lừa đảo trực tuyến cũng gia tăng mạnh trong giai đoạn ảnh hưởng dịch bệnh Covid. Theo thống kê của Cục An toàn thông tin - Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT), chỉ riêng trong tháng 10/2021, đã có hơn 1 triệu người Việt Nam, chiếm khoảng 16% người dùng Internet Việt Nam truy cập phải các trang web lừa đảo, độc hại. Nếu thế giới có khoảng 2 triệu website lừa đảo, thì riêng Việt Nam từ tháng 12/2020 đến 11/2021 đã có tới 816 website lừa đảo giả mạo ngân hàng.

Lộ lọt dữ liệu cá nhân, người dùng các dịch vụ trực tuyến bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản đã phần nào khiến cho người dân mất lòng tin, gây nguy hại tới chương trình chuyển đổi số. Thực tế điều này từng xảy ra ở Singapore năm 2017: Chính phủ đảo quốc sư tử đã phải tạm dừng các dự án công nghệ thông tin có sử dụng dữ liệu cá nhân trong khoảng 6 tháng để xem xét lại toàn bộ các vấn đề bảo mật khi lộ hồ sơ sức khỏe của 1,5 triệu người dân.

Từ kinh nghiệm quốc tế, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng trong phát biểu tại sự kiện Ngày An toàn thông tin Việt Nam năm 2021 cũng đã chỉ rõ: Trong 3 năm, 5 năm tới đây sẽ là giai đoạn quyết định thành bại của quá trình chuyển đổi số quốc gia. An toàn thông tin mạng là điều kiện tiền đề để chuyển đổi số thành công.

Lãnh đạo Bộ TT&TT cũng đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo dựng niềm tin số, giúp người dân và toàn xã hội tin tưởng chuyển dịch các hoạt động từ môi trường truyền thống lên không gian mạng: “Nhiệm vụ quan trọng nhất với những người làm an toàn, an ninh mạng trong giai đoạn hiện nay là củng cố, tạo lập niềm tin số cho xã hội khi tham gia các hoạt động trên không gian mạng; từ đó thúc đẩy Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số phát triển”.

Xây dựng không gian mạng Việt Nam an toàn

Theo phân tích của đại diện Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC), Cục An toàn thông tin: Có 4 “từ khóa” chính cho niềm tin số của người dùng khi sử dụng dịch vụ trực tuyến của một cơ quan, tổ chức, đó là: An toàn thông tin, Quyền riêng tư/kiểm soát dữ liệu; Giá trị, lợi ích mang lại; Tính sẵn sàng chịu trách nhiệm, cách ứng phó, giải trình trong trường hợp bị tấn công.

Vì thế, để củng cố và tạo dựng niềm tin số cho người dùng Internet Việt Nam, cần có sự liên kết, đồng hành giữa 3 bên gồm: Nhà nước - Các cơ quan nhà nước trong những lĩnh vực khác nhau; Doanh nghiệp cung cấp sản phẩm, dịch vụ an toàn thông tin; Doanh nghiệp, đơn vị cung cấp dịch vụ trên môi trường số.

“Các cơ quan, doanh nghiệp xác định chúng ta đang đi trên cùng một con thuyền. Khi đó, trách nhiệm của chúng ta với công tác đảm bảo an toàn thông tin trên không gian mạng sẽ cao hơn, người dùng cũng sẽ tin tưởng, yên tâm hơn với các dịch vụ trực tuyến được cung cấp”, đại diện NCSC cho hay.

Với quan điểm đó, thời gian qua, Cục An toàn thông tin đã phối hợp với các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp để triển khai nhiều giải pháp để bảo vệ người dân, doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo không gian mạng Việt Nam an toàn, lành mạnh. Cụ thể, để góp phần nâng cao nhận thức về an toàn thông tin mạng cho người dùng, bên cạnh việc thường xuyên có cảnh báo về các nguy cơ tấn công mạng, Cục An toàn thông tin đã phát hành “Cẩm nang bảo đảm an toàn thông tin trong đại dịch Covid-19”. Cẩm nang này hướng dẫn các kỹ năng người dùng cần có để làm việc từ xa,  học trực tuyến và giải trí an toàn, giúp người dùng Internet có thể bảo đảm an toàn thông tin khi kết nối trực tuyến. Tính đến tháng 12/2021, đã có trên 70.000 lượt truy cập để tải cẩm nang.

Trong năm 2021, Cổng thông tin khonggianmang.vn cũng tiếp tục được phát triển, cung cấp hàng loạt giải pháp kỹ thuật, đồng thời hướng dẫn việc đảm bảo an toàn thông tin cho các cơ quan, tổ chức và người dùng cá nhân khi tham gia môi trường mạng. Trong đó có thể kể đến các công cụ như: Kiểm tra tập tin độc hại, nhận diện mã độc tống tiền, kiểm tra website lừa đảo, kiểm tra lộ lọt thông tin tài khoản cá nhân...

Được Cục An toàn thông tin chính thức cho ra mắt từ tháng 6/2021, hệ sinh thái Tín nhiệm mạng – một lá chắn khác về an toàn thông tin - cũng hướng đến mục tiêu bảo vệ người dân trên môi trường mạng, tạo dựng niềm tin số cho sản phẩm, dịch vụ của các cơ quan, tổ chức, thúc đẩy không gian mạng Việt Nam phát triển an toàn, lành mạnh. Tính đến tháng 12/2021, đã có 2.534 website được đánh giá và gắn nhãn tín nhiệm mạng.

Khẳng định bảo đảm an toàn cho người dân là một nhiệm vụ trọng tâm, Cục trưởng Cục An toàn thông tin Nguyễn Thành Phúc cho biết, trong năm tới, nhiều giải pháp sẽ được tập trung triển khai như: Tổ chức chiến dịch tuyên truyền nâng cao nhận thức về an toàn thông tin cho toàn thể cộng đồng do Bộ TT&TT chủ trì, điều phối, có sự tham gia trực tiếp của các bộ, ngành, địa phương và huy động sức mạnh của các doanh nghiệp ICT lớn; Phát triển nền tảng hỗ trợ bảo vệ trẻ em trên không gian mạng; Tiếp tục phát triển Cổng khonggianmang.vn trở thành điểm đến của người dân mỗi khi cần hoặc gặp vấn đề về an toàn thông tin; Mở rộng gắn nhãn tín nhiệm mạng cho các website, đặc biệt là website của các ngân hàng, tổ chức tài chính...

Vân Anh (Bài đăng trên Bưu điện Việt Nam số Tết 2022)

Ra mắt hệ sinh thái Tín nhiệm mạng giúp mọi người an toàn hơn trên không gian số

Hệ sinh thái Tín nhiệm mạng hướng đến mục tiêu bảo vệ người dân trên môi trường mạng, tạo dựng niềm tin số cho sản phẩm, dịch vụ của các cơ quan, tổ chức, thúc đẩy không gian mạng Việt Nam phát triển an toàn, lành mạnh.

Hoạt động của các hacker bao gồm từ xây dựng công cụ phần mềm cho phép chủ sở hữu smartphone và máy tính ở bất kỳ đâu đều có thể tham gia vào các cuộc tấn công từ chối dịch vụ (DDoS) cho tới các robot (bot) tự động nhắn tin trên nền tảng Telegram để người dân chia sẻ các vị trí quân sự cũng như hướng dẫn sơ cứu cơ bản.

Các hacker tình nguyện phía Ukraine đã sử dụng cuộc gọi, emails, tin nhắn qua các tổng đài ảo để gửi hình ảnh, videos binh lính Nga tử trận trực tiếp tới người dân tại Moscow.

Một số thì xây dựng các trang web kiểu như website “giúp những người mẹ tại Nga tìm kiếm con em mình trong số các tù binh”, Zakharov, người điều hành startup tự động hoá, trước khi tham gia lực lượng hacker tình nguyện của Kiev, cho biết.

Các website của chính phủ Nga liên tục bị đánh sập trong thời gian ngắn, chủ yếu bởi DdoS, nhưng cũng nhanh chóng củng cố các biện pháp đối phó. Do đó, rất khó có thể đánh giá những gián đoạn này có tạo ra nhiều thiệt hại đối với mục tiêu hay không.

Nhóm tin tặc này cũng phát triển “Liberator”, công cụ cho phép bất kỳ ai ở bất kỳ địa điểm nào toàn cầu, chỉ cần có thiết bị kết nối Internet (máy tính, điện thoại) là có thể tham gia 1 cuộc tấn công DDoS, hay còn gọi là botnet. Trong đó, ưu tiên mục tiêu tấn công cũng thường xuyên được cập nhật trên “ứng dụng”.

Zakharov cho biết lĩnh vực ngân hàng của Nga đã được bảo vệ khá tốt trước những cuộc tấn công, nhưng một số mạng viễn thông và dịch vụ đường sắt thì không như vậy.

Một số cuộc tấn công mạng do Ukraine tổ chức đã làm gián đoạn trong thời gian ngắn các hoạt động bán vé đường sắt khu vực miền tây nước Nga, xung quah Rostov và Voronezh, đồng thời đánh sập dịch vụ điện thoại ở khu vực miền đông Ukraine đang được kiểm soát bởi các lực lượng do Nga hậu thuẫn. Tuy nhiên, các thông tin này chưa được xác nhận bởi một bên thứ ba.

Belarus cũng trở thành mục tiêu tấn công của các nhóm hacker khi nước này bị cáo buộc hậu thuẫn cho Nga tấn công Ukraine. Tuần trước, 1 nhóm hacker người Belarus đã nhận trách nhiệm cuộc tấn công mạng làm gián đoạn dịch vụ bán vé đường sắt tại đây.

Dấy lên những lo ngại

Victor Zhora, quan chức an ninh mạng hàng đầu của Ukraine, ngày 4/3 khẳng định lực lượng hacker tình nguyện chỉ nhắm vào các mục tiêu mà họ cho là liên quan tới hoạt động quân sự bao gồm lĩnh vực tài chính, phương tiện truyền thông và đường sắt do Kremlin kiểm soát.

Thế nhưng, một số chuyên gia an ninh mạng đã bày tỏ lo ngại việc kêu gọi các tin tặc độc lập tham gia cuộc chiến là vi phạm những tiêu chuẩn mạng quốc tế, có thể tạo ra những hệ quả nguy hiểm.

Hãng thông tấn Interfax trích lời ông Dmitry Rogozin, Tổng giám đốc cơ quan vũ trụ Roscosmos của Nga, khẳng định một cuộc tấn công mạng vào các vệ tinh của nước này sẽ bị coi như hành động chiến tranh, đồng thời phủ nhận thông tin việc 1 nhóm tin tặc tuyên bố hack thành công vệ tinh của Moscow.

Hôm 3/3, Google cũng đã ngừng cho phép thêm các bài đánh giá vào dịch vụ Bản đồ trực tuyến của mình ở Belarus, Nga và Ukraine để tránh các thông tin sử dụng cho các cuộc giao tranh. Trong khi đó, nền tảng du lịch Tripadvisor đã chặn các bài đánh giá về nhà hàng, khách sạn hoặc các địa điểm khác nếu bài bình luận tập trung vào xung đột của Nga và Ukraine.

Tài khoản Twitter @YourAnonNews, người tự xưng là tiếng nói của nhóm hacker Anonymous, đã chia sẻ trên Twitter: "Đi tới Google Maps. Đi tới Nga. Tìm một nhà hàng hoặc doanh nghiệp và viết đánh giá. Khi bạn viết bài đánh giá, hãy giải thích những gì đang xảy ra ở Ukraine". Do đó, các biện pháp bảo vệ bao gồm tạm thời chặn các bài đánh giá, ảnh hoặc video mới được thêm vào Maps cho các địa điểm ở Belarus, Nga và Ukraine lúc này là vô cùng cần thiết.

Giám đốc điều hành Steve Kaufer của Tripadvisor cho biết: “Chúng tôi đã tạo các chủ đề trong các diễn đàn của mình để những người sống ở Ukraine chia sẻ thông tin về những gì đang xảy ra ở đất nước này trong thời gian thực. "Chúng tôi sẽ sử dụng các diễn đàn Ukraine hiện có của mình để cho phép người dùng chia sẻ thông tin thông qua nền tảng của chúng tôi trong những ngày tới", ông chia sẻ.

Trong một diễn biến khác, Ukraine cho biết đã kêu gọi hơn 70 công ty công nghệ hỗ trợ nước này trong cuộc chiến tranh kỹ thuật số với Nga.

Elon Musk, nhà sáng lập SpaceX, đã gửi hàng trăm cổng kết nối Starlink (dịch vụ Internet qua vệ tinh) để giúp Ukraine đảm bảo các kênh liên lạc trọng yếu. Trong khi đó, nối gót Apple, Netflix và TikTok ngày 6/3 cũng ra thông báo tạm dừng phần lớn dịch vụ tại Nga.

Vinh Ngô(Tổng hợp)

Cuộc chiến trên không gian mạng giữa Nga - Ukraine

Các cuộc chiến trên mạng tuy không có tiếng súng nhưng vẫn sở hữu mức độ “sát thương” cao trên diện rộng trong cuộc chiến Nga - Ukraine.