Ngoài ra, để đến được trung tâm thành phố, tôi phải đi qua trạm thu phí (toll) ở các trục đường cửa ngõ thành phố, nơi có lưu lượng giao thông cao. Do đó, chi phí đi làm bằng ôtô riêng ở trung tâm Sydney có thể lên đến 100 AUD/ ngày, tương đương 30% mức lương cơ bản của lao động tại Australia.

Do đó, tôi cũng như phần lớn người dân ở Sydney, chọn phương tiện công cộng để đi làm.

Về Việt Nam, tôi lại thấy bức tranh khác. Phần lớn người dân sử dụng phương tiện cá nhân để đi lại. Nguyên nhân có thể là do phương tiện công cộng không đủ tin cậy về thời gian và tiện nghi, do chi phí sử dụng xe cá nhân thấp, hoặc cả hai lý do này.

Theo một báo cáo về tình hình giao thông ở khu vực châu Á của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) năm 2019, Hà Nội và TP HCM nằm vào nhóm 10 thành phố có mức độ tắc nghẽn giao thông nghiêm trọng nhất, trong số 278 thành phố được khảo sát.

Mật độ dân số tại các quận nội thành của Hà Nội đang ở mức cao hơn hoặc tương đương các thành phố đông dân nhất thế giới, ví dụ quận Đống Đa (40.331 người/km2), Hai Bà Trưng (31.308 người/km2), Hoàn Kiếm (29.471 người/km2), Thanh Xuân (29.295 người/km2), Ba Đình (26.249 người/km2) và Cầu Giấy (20.931 người/km2), so với mật độ trung bình tại Tokyo (6.168 người/km2) và Seoul (16.000 người/km2).

Với mật độ dân số này, người dân ở các thành phố lớn trên thế giới chủ yếu sử dụng hệ thống giao thông công cộng công suất lớn, như tàu điện, cho di chuyển hàng ngày. Tuy nhiên, ở các đô thị lớn của Việt Nam, tốc độ tăng phương tiện cá nhân lại tỷ lệ thuận với tăng dân số. Tại Hà Nội, riêng năm 2021, có 239.000 phương tiện, trong đó 61.000 ôtô, 171.000 môtô, 6.000 xe máy điện được đăng ký mới; nâng tổng số phương tiện đang quản lý lên 7.500.000. Tính trung bình, gần 100% người dân tại Hà Nội sở hữu phương tiện cá nhân.

Quá trình đô thị hóa và tăng dân số đang diễn ra mạnh mẽ, nếu tạm lấy ngưỡng mật độ dân số của Tokyo (do có tương đồng về quy mô dân số giữa Việt Nam và Nhật Bản), thì dân số Hà Nội có thể tăng lên 21-25 triệu người và TP HCM sẽ tăng lên 13-20 triệu người trong nhiều thập kỷ tới, chưa tính người dân ở các tỉnh lân cận vào nội đô làm việc hàng ngày.

Do đó, tình hình tắc nghẽn giao thông tại Hà Nội và TP HCM được dự báo trầm trọng trong nhiều năm tới nếu không có những giải pháp đột phá, cùng sự ủng hộ và chia sẻ quyền lợi của người tham gia giao thông.

Nếu xem người tham gia giao thông là khách hàng thì tập khách hàng này có nhiều đặc điểm khác nhau như: nhiều người sẵn sàng trả phí để di chuyển nhanh hơn; đồng thời cũng có nhiều người thích sử dụng phương tiện cá nhân vì sự tiện lợi mặc dù tốn thêm thời gian; một số khác lại mong muốn dùng xe buýt để góp phần bảo vệ môi trường và an toàn. Bất cứ giải pháp nào cũng không thể đồng thời thoả mãn được tất cả người tham gia giao thông.

Giải pháp tối ưu là giải pháp giảm thiểu nhất thiệt hại về kinh tế và xã hội do tắc nghẽn giao thông, đồng thời đảm bảo có lựa chọn đi lại thay thế cho các đối tượng bị ảnh hưởng.

Tôi xin gợi mở một số giải pháp mà không đi sâu vào cách thức thực hiện như sau:

Một là, đánh giá khả năng chịu đựng của hệ thống giao thông hiện tại. Nguyên nhân trực tiếp của tắc nghẽn giao thông là do cơ sở hạ tầng bị quá tải so với số lượng phương tiện. Người dân đứng trước hai lựa chọn: tất cả đều sở hữu phương tiện cá nhân và cùng chịu cảnh tắc nghẽn, hoặc có giải pháp khác tốt hơn về mặt kinh tế và xã hội.

Cơ quan chức năng có thể xác định số lượng phương tiện tối đa mà hệ thống giao thông hiện tại có thể chịu đựng được. Số lượng tối đa này được gọi là quota, thay đổi hàng năm tùy theo sự phát triển của hệ thống giao thông. Khi nhu cầu thực tế lớn hơn quota, nhà nước có thể tổ chức đấu giá quyền sử dụng phương tiện cá nhân trong nội thành, đặc biệt là các khu vực có mật độ dân số cao nhất; hoặc xác định mức phí sử dụng đường đủ cao để tác động đến hành vi, đảm bảo một số lượng tối đa nhất định phương tiện có thể tham gia giao thông.

Giả sử khi hệ thống giao thông công cộng đáp ứng được nhu cầu đi lại, thì mức phí dùng phương tiện cá nhân có thể lên đến 150.000 nghìn đồng/ngày (=30% của thu nhập 120 triệu/năm theo giá hiện tại), nếu mức tham khảo tỷ lệ mức phí đi lại bằng xe cá nhân của Sydney trên mức lương cơ bản.

Các phương tiện cá nhân từ địa phương khác đi vào thành phố sẽ được thu phí theo ngày, theo giờ hoặc theo khoảng cách.

Giải pháp này cũng tính đến ưu tiên các đối tượng yếu thế trong xã hội như người tàn tật và các phương tiện sử dụng cho dịch vụ thiết yếu, chuyên chở hàng hoá và hành khách.

Hai là, tăng cường công suất của hệ thống giao thông công cộng. Giải pháp thu phí ở trên có thể xem là hiệu quả về mặt kinh tế, tuy nhiên sẽ ảnh hưởng đến những người thu nhập thấp. Do đó, nguồn thu từ người sẵn sàng chi trả ở trên sẽ được dùng để nâng cấp chất lượng, tiện nghi và tăng độ phủ của giao thông công cộng, trước mắt là hệ thống xe buýt tại các trục đường có nhu cầu cao. Về lâu dài, với dân số lớn và mật độ cao, tình hình sẽ chỉ được cải thiện đáng kể khi hệ thống đường sắt đô thị đã được Chính phủ phê duyệt từng bước được hoàn thành và đưa vào sử dụng.

Ba là, nghiên cứu quy hoạch đô thị và phân bố dân cư. Câu chuyện đang gây tranh cãi là có nên xây chung cư trong nội thành hay giãn dân ra ngoại thành. Trong khi xu hướng chung là phần lớn công việc văn phòng tập trung ở nội thành, việc giãn dân ra ngoại thành quá mức có thể tăng số lượng người và phương tiện tham gia giao thông tại các trục đường chính.

Ở các thành phố lớn như Tokyo, Seoul, Sydney và Melbourne, có một tỷ lệ nhất định các toà nhà trong nội thành, là các chung cư, để cung cấp lựa chọn về chỗ ở cho nhiều đối tượng khác nhau. Tuy nhiên, việc xây dựng chung cư trong nội thành phải kiên quyết đi kèm với xây dựng và nâng cấp cơ sở hạ tầng xã hội như trường học, bệnh viện và không gian công cộng.

Bốn là, xây dựng được bộ chỉ số để theo dõi các vấn đề nổi cộm của đô thị. Các đô thị lớn như Hà Nội và TP HCM luôn có nhiều vấn đề và không thể giải quyết tất cả một sớm một chiều. Do đó, các bộ chỉ số có thể giúp cơ quan chức năng theo dõi sự thay đổi hàng năm và trong dài hạn, cũng như nắm bắt nhanh chóng và ưu tiên nguồn lực cho các vấn đề như: chất lượng không khí, tình hình tắc nghẽn giao thông, sự tăng trưởng dân số và phương tiện giao thông cá nhân, số lượng người dùng phương tiện công cộng, tỷ lệ không gian dành cho giao thông...

Việt Nam đã lỡ nhịp trong việc phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông tại Hà Nội và TP HCM để đáp ứng sự phát triển kinh tế và quá trình đô thị hóa nhanh chóng của đất nước. Tuy muộn còn hơn không, các giải pháp đột phá, sáng tạo và có thứ tự ưu tiên sẽ là tiền đề để Hà Nội và TP HCM cải thiện tình hình giao thông như hình mẫu các thành phố hiện đại trong khu vực như Tokyo, Osaka và Seoul.

Hoàng Văn Phương

Vai diễn đầu đời của cô là Vân trong phim truyền hình Đam mê. Vân Trang cho biết khi đó diễn viên đóng vai nữ chính đột ngột hủy vai gần sát ngày khai máy. Hay tin, bạn bè chung lớp khuyên cô thử đi casting. Vì tự ti ngoại hình, mặt khác đang là sinh viên chưa có nhiều kinh nghiệm nên cô từ chối. Tuy nhiên, nhờ một người bạn nhiệt tình, qua tận trường chở đi casting nên Vân Trang vô tình lọt vào mắt xanh đạo diễn.

Vân Trang rạng rỡ xuất hiện tại chương trình Ngôi sao đương thời.

Nhờ phim Đam mê, Vân Trang đoạt giải Mai vàng năm 2010. Nữ diễn viên tiết lộ, cô tên thật là Thùy Trang, vì đóng vai Vân trong phim đầu tay nên đạo diễn Đinh Đức Liêm đặt cho cô nghệ danh Vân Trang.

Liên tục gặt hái nhiều thành công trong sự nghiệp, 3 năm sau giải Mai vàng 2010, Vân Trang nhận giải Bông sen vàng với vai diễn trong phim Bí mật thảm đỏ. Tuy vậy, nữ diễn viên gốc Tiền Giang thừa nhận con đường hoạt động nghệ thuật của mình cũng lắm gian truân. Nhiều lần, cô bị đạo diễn chê thẳng mặt, chỉ trích khi đi quay.

Khi tham gia phim Bọ cạp tím của đạo diễn Trương Dũng, cô đóng vai một tiểu thư nhà giàu, đỏng đảnh, khó ưa. Vì tính tình khác biệt nên hóa thân vào nhân vật không khớp, cô bị đạo diễn Trương Dũng nói thẳng: “Vai như vậy mà cũng không diễn được. Làm vậy mà cũng làm diễn viên”.

Nữ diễn viên nghẹn ngào kể lại những khó khăn, gian khổ thuở mới vào nghề.

Tuy ấn tượng ban đầu là thế nhưng sau đó Trương Dũng vẫn mời Vân Trang đóng chính cho phim Ai của mình. Thời điểm đó, nữ diễn viên sinh năm 1990 nhận cùng lúc phim Gia đình phép thuật, Dù gió có thổi, dẫn MC chương trình nên thường không sắp xếp được thời gian khiến đoàn phim nhiều lần dời lịch quay vì mình.

Trong lần thứ hai hợp tác, đạo diễn Trương Dũng thẳng thừng nói với Vân Trang: “Nếu như em cảm thấy không thể nào sắp xếp lịch để đi phim này với anh thì đừng nhận lời, anh còn rất nhiều diễn viên”. Câu nói này của đạo diễn khiến Vân Trang vừa buồn vừa tủi. Cô về nhà, ôm mẹ òa khóc.

3 năm sau, cô tiếp tục nhận được lời mời hợp tác từ đạo diễn Trương Dũng trong phim Tình như tia nắng. Rút kinh nghiệm từ lần trước, cô tập trung làm tốt, không nhận bất kỳ dự án nào khác cho đến khi hoàn thành vai diễn.

Vân Trang kể, trong phim có một phân cảnh cô phải một mình bơi thuyền giữa sông cái lúc trời khuya. Không ai giúp đỡ, Vân Trang phải tự làm lật thuyền của mình để phục vụ cảnh quay. Hoàn thành cảnh đó trơn tru, đạo diễn Trương Dũng cảm động ôm cô và cảm ơn, ngỏ lời khen ngợi. Đó là khoảnh khắc Vân Trang nhớ mãi trong đời.

Tại chương trình, Vân Trang cũng trải lòng về thời điểm tạm ngừng hoạt động nghệ thuật. Sinh con đầu lòng, dù rất nhớ đoàn phim, nhớ nghề diễn nhưng cô phải chấp nhận ở nhà, chăm sóc cho con suốt 4 năm liền.

Ngoài ra, nữ diễn viên còn có dịp hội ngộ người bạn diễn thân thiết Huỳnh Đông và diễn viên gạo cội Diễm Trinh. Tập 3 chương trình Ngôi sao đương thời khép lại với hình ảnh đẹp khi Vân Trang gửi tặng nghệ sĩ Diễm Trinh 5 triệu đồng để hồi phục sức khỏe vì cô vừa trải qua 3 cuộc phẫu thuật mạch máu.

Minh Tuyền

Ngọc Trinh rạng rỡ bên Vân Trang

Hai mỹ nhân của showbiz Việt là Ngọc Trinh và Vân Trang đã cùng hội ngộ trong một sự kiện khiến bầu không khí nóng hơn bao giờ hết.   

Quả thật, những gì nhà thơ Dương Kỳ Anh thể hiện trong cuốn sách Đổi mới, làm mới thơ đều là những kiến thức văn hóa nhiều lớp, nhiều chiêm nghiệm. Ông thực sự là một nhà văn hóa đương đại mang tâm hồn thi sĩ.

Sự đổi mới, làm mới thơ mà ông đề cập trong cuốn sách này từ Bài thơ mở đầu phong trào thơ mới”, bài thơ Tình già của cụ Phan Khôi, đến nhà cách tân thơ mà nhiều người thường nhắc đến cố thi sĩ Trần Dần trong bài viết Đọc lại Trần Dần, nghĩ về thơ hiện nay. Lùi xa hơn nữa là bài thơ của Mãn Giác Thiền Sư cách chúng ta những 11 thế kỷ.

"Quan điểm của ông về cái mới rất khác với nhiều người hiện nay. Theo ông thơ mới đồng nghĩa với thơ hay chứ không phải là thơ viết cho khác đời, khác người, bắt chước các trào lưu phương Tây để lòe thiên hạ..." (trích bài viết của nhà thơ Lê Quốc Hán trên facebook). Tôi hoàn toàn đồng tình với TS, nhà giáo ưu tú, nhà thơ Lê Quốc Hán nhận định này khi đọc hết cuốn phê bình tiểu luận của nhà thơ Dương Kỳ Anh vừa xuất bản.

Từ Bài thơ mở đầu phong trào thơ mới đến Đọc lại Trần Dần nghĩ về thơ hiện nay; Thơ và ca dao: Thơ và luận; Thơ và lời bình; Thơ trên Facebook, Đọc thơ để gặp người... Nhà thơ Dương Kỳ Anh đã đi từ nhiều góc cạnh, từ nhiều phía để soi chiếu vào thơ, vào quá trình đổi mới, làm mới thơ hiện nay. Bởi vậy, đọc Đổi mới, làm mới thơ ta thấy tác giả thực sự tâm huyết, khách quan và nhiều chiều, không hề áp đặp ý kiến chủ quan của mình.

Qua cuốn sách này, ta thấy một Dương Kỳ Anh luôn ủng hộ, cổ vũ sự đổi mới, làm mới thơ nhưng ông cũng rất tôn trọng những người trung thành với cách viết riêng của mình, trung thành với cách viết truyền thống. Tôi là một nhà báo, một người yêu thơ, đọc nhiều thơ nên tôi rất tâm đắc với tác giả cuốn sách - nhà thơ Dương Kỳ Anh khi ông cho rằng thơ hay là tiểu chuẩn hầng đầu cho mục đích đổi mới, làm mới thơ hiện nay.

Điều tôi thích nhất ở cuốn sách này là được đọc nhiều câu thơ hay mà nhà thơ Dương Kỳ Anh đã dày công tìm kiếm trong các tập thơ, trên các báo, trên facebook:

Cả đời chẳng chịu nghe ai / Đêm nằm nghe mọt giảng bài thế gian (Phan Cung Việt); Cái còn, thì vẫn còn nguyên / Cái tan thì tưởng vững bền cũng tan (Trần Đăng Khoa); Tập Như trái đất / Lặng thầm mà quay / Tập như ánh trăng / Lặng im mà dầy (Phạm Khải); Tôi mơ thành chó đá / đứng canh chừng lãng quên (Vương Cường); Đừng dày vò em, đừng đánh thức em / Ta đã không thuộc về nhau một ngàn năm trước / Thì hãy để một ngàn nữa vẫn lạc nhau / Em sợ những ngày trên thế gian thảm sầu... (Như Bình)

Giang hồ ta chỉ giang hồ vặt / Nghe tiếng cơm sôi đã nhớ nhà (Phạm Hữu Quang); Cái ngày vừa mới đây thôi / Em đem về tận cuối trời còn đâu (Lương Ngọc An); Bàn tay mỏi lắm / Bấm đốt nhớ mong / Năm cùng tháng tận / Vui buồn có không (Vân Khánh); Nợ tình càng trả càng đầy (Thanh Bình); Chiều nay bỏ học tôi về / Bố tôi quăng cái roi tre lên trời (Nguyễn Vĩnh Tiến); Đêm Nam Sơn / Rượu Phần Dương / Rót trăng Phố Hiến / Hỏi đường lưu linh (Đỗ Cao Sơn); Vui không có hạn, sầu không hạn / Nằm giữa lòng trăng, khóc giữa trời (Vân Đài); Tờ lịch thơ mỏng mảnh / Tay em chớ vò nhau / Trái tim nhiều kiêu hãnh / Xin đừng làm anh đau (Nguyễn Hoàng Sơn) ...

Nhiều và rất nhiều câu thơ mà tôi cho là hay, cho là nhà thơ Dương Kỳ Anh rất tinh khi chọn ra từ trong hàng vạn, hàng vạn câu thơ của hàng trăm nhà thơ những câu thơ như thế.

Thật kỳ công! Tôi chắc nhà thơ Dương Kỳ Anh đã bỏ ra rất nhiều thời gian để đọc hàng trăm tập thơ, hàng ngàn trang thơ, hàng vạn câu thơ trên facebook để chọn ra những câu thơ hay, tiêu biểu, những câu thơ lay động lòng người. Cũng là để chứng minh thơ hay chính là thơ mới, là điều các nhà thơ cần hướng đến. 

Có năm điều cốt lõi về đổi mới, làm mới thơ mà nhà thơ Dương Kỳ Anh nêu ra trong cuốn sách của ông tôi tin là sẻ được nhiều người đồng tình, ủng hộ. Điều cốt lõi đầu tiên ấy là: Đổi mới, làm mới thơ không chỉ là sự đổi mới, làm mới cấu tứ, ngôn ngữ mà phải đổi mới từ trong tư tưởng, cảm xúc, cách nghĩ, cách cảm...

Muốn đổi mới, làm mới thơ trước hết người làm thơ phải tự đổi mới, làm mới mình chứ không chỉ tìm cách bày đặt ra cái khác người. Muốn vậy, người làm thơ phải sống hết mình, yêu hết mình, cảm thông hết mình với từng số phận con người, số phận quê hương, đất nước.

Soi chiếu vào những vần thơ nhưng câu thơ hay còn lại với thời gian từ xưa đến nay ta luôn thấy điều mà Trương Trào đã viết trong U mộng ảnh (bản dịch của Nguyễn Hiến Lê): Tuyệt tác văn chương cổ kim đều viết bằng huyết lệ.

Đừng lấy những cách viết khác người, những triết lý vụn vặt, cầu kỳ, khó hiểu... làm tiêu chí cho cái mới. Cái mới nào khi ra đời đều bị cái cũ, cái lạc hậu chống lại. Nhưng không phải mọi cái mới ra đời đều là cái hay, cái tốt, cái đẹp! Mọi sự tìm tòi, đổi mới đều đáng trân trọng nhưng không phải vì thế mà khăng khăng phủ nhận cái đã có, nhất là cái đã được thời gian kiểm định qua hàng thế kỷ...

Khi tôi hỏi nhà thơ Dương Kỳ Anh về thời gian mấy năm để viết ra cuốn sách này, ông nói: “Gần 20 năm nay tôi luôn nghĩ về những gì mình sẽ bày tỏ trong cuốn sách và gần 10 năm nay tôi bắt tay vào viết. Một số bài viết trong này tôi đã in trên các báo như Văn Nghệ Công An; tạp chí Thơ, báo Văn Nghệ, Nhà Văn và Tác Phẩm; báo Tiền Phong... Nhiều bài viết tôi chưa in ở đâu cả nhưng tôi sẽ gửi in ở một số tờ báo mà tôi thích. Thực lòng, vì yêu thơ, say thơ, mong muốn người đọc không quay lưng lai với thơ nên tôi quyết tâm viết cuốn Đổi mới, làm mới thơ chứ thực ra thể loại này bây giờ in ra khó bán lắm mà thời gian, tâm huyết mình bỏ vào đây lại quá nhiều, quá vất vả".

Chỉ có những người yêu thơ, say thơ, hết lòng vì thơ như ông mới làm việc này. Tôi viết mấy dòng cũng là để mong sao một cuốn sach hay, đáng đọc được nhiều người tìm đọc...

Thảo Dương

Cuốn sách giúp kiến tạo tương lai của chính bạn

"Tích cực, lạc quan, hấp dẫn, dễ đọc và dễ áp dụng vào thực tiễn, các kỹ năng được nêu trong cuốn sách này có thể thay đổi cuộc sống và giúp bạn đạt tới mức hiệu quả mà bạn mong muốn", tạp chí San Francisco Book Review nhận xét.