Một nhóm tài xế GrabFood, Now đang xếp hàng chờ lấy thức uống trong một quán cà phê tại TP.HCM - Ảnh: H.Đ

Lala - “đứa con" của Scommerce bất ngờ biến mất vào tháng 10/2018, thời gian hoạt động chưa đến nửa năm. Đầu tháng 3/2019, startup tỷ USD Woowa Brothers (Hàn Quốc) tuyên bố mua lại Vietnammm - một trong những đơn vị tiên phong trong lĩnh vực giao thức ăn qua mạng tại Việt Nam.

Trong khi đó, các tân binh như GrabFood, Go-Food lại đang sở hữu những lợi thế để bứt phá trong cuộc chiến sống còn tranh giành “miếng bánh" được định giá sẽ vượt 38 triệu USD vào 2020 (theo Euromonitor).

Theo khảo sát được thực hiện bởi Kantar TNS vào tháng 1/2019, GrabFood hiện là dịch vụ giao thức ăn được sử dụng thường xuyên nhất tại Việt Nam với 68% số người bình chọn, xếp sau là Now với 19% và Go-Food của Go-Viet với 1%.

Bài toán chiêu mộ người dùng

Theo hãng khảo sát Gcomm, tốc độ giao hàng nhanh chóng là yếu tố quan trọng hàng đầu khi người dùng Việt lựa chọn ứng dụng đặt món. Mỗi dịch vụ ứng dụng lợi thế riêng biệt của mình để rút ngắn thời gian giải quyết đơn hàng, đưa thức ăn còn ấm nóng đến tay khách hàng.

Now chọn cách thâm nhập sâu vào hệ thống kinh doanh của các nhà hàng bằng thiết bị nhận yêu cầu món. Thiết bị của Now đặt sẵn trong các hàng quán để khi khách gọi đồ ăn trên điện thoại thì thiết bị đặt trong nhà hàng sẽ báo, món ăn sẽ được làm ngay. Khi nhân viên giao hàng đến quán cũng là lúc thức ăn đã chuẩn bị sẵn sàng giao đi.

GrabFood không kết nối thiết bị với nhà hàng mà chính tài xế sẽ đi mua hộ thức ăn uống cho khách. Nhờ mạng lưới 175.000 đối tác tài xế phủ rộng, GrabFood thành công trong việc tối ưu thời gian giao hàng trung bình còn 20 phút. Khách hàng và tài xế có thể trao đổi, gửi yêu cầu thông qua những đoạn hội thoại mà không cần thông qua một tổng đài trung gian như Now. Quy trình giao món cũng được cập nhật theo thời gian thực đến ứng dụng nhằm loại bỏ tâm lý chờ đợi của người dùng.

Dễ bắt gặp hình ảnh tài xế Grab (áo xanh) trên đường, và có nay có thêm nhiều tài xế Go-Viet (áo đỏ) - Ảnh: H.Đ

Sức ép cạnh tranh từ các loại hình truyền thông trên Internet

Mở đầu Hội nghị, ông Nguyễn Thanh Lâm, Cục trưởng Cục Phát thanh truyền hình & Thông tin điện tử (PTTH &TTĐT) – Bộ TT&TT, đã báo cáo đánh giá hoạt động PTTH và phong trào thi đua lĩnh vực PTTH năm 2018. Theo đó, 2018 là năm các đơn vị, địa phương triển khai mạnh mẽ nội dung các nghị quyết của Đảng, Chính phủ, Quốc hội về tăng cường chỉ đạo quản lý, phát huy vai trò báo chí, xuất bản, xây dựng và triển khai tinh giảm đầu mối, thực hiện quy hoạch báo chí toàn quốc đến 2025…

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, xu thế toàn cầu hóa thông tin, sự phát triển mạnh mẽ của truyền thông xã hội, khó khăn về nguồn thu của các cơ quan báo chí, xu hướng sát nhập, tinh gọn bộ máy… cũng đã tác động trực tiếp tới hoạt động báo chí nói chung và PTTH nói riêng.

Tuy nhiên, ngành PTTH cùng hệ thống báo chí cả nước cũng đã chủ động cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời, công khai minh bạch về tình hình kinh tế xã hội, chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước, là cầu nối tiếp nhận các ý kiến của các tầng lớp nhân dân với Đảng, Nhà nước… qua đó tạo sự động thuận cao trong xã hội, huy động được sức mạnh toàn dân vượt qua khó khăn.

Xu thế về công nghệ và thói quen người dùng đang thay đổi và chuyển dần sang xem mọi loại hình nội dung qua Internet trên điện thoại di động. Các đơn vị hoạt động truyền hình đang gặp khó khăn trong việc phát triển nguồn thu, đặc biệt từ quảng cáo, do bị cạnh tranh từ các nền tảng, loại hình truyền thông trên Internet, đặc biệt là từ các doanh nghiệp nước ngoài cung cấp dịch vụ xuyên biên giới vào Việt Nam như Facebook, YouTube, Instagram, Tik Tok…

Mặc dù gặp nhiều khó khăn, nhưng cơ bản doanh thu 2018 của các Đài PTTH không có nhiều biến động lớn, giữ được sự ổn định, một số Đài PTTH đã có những giải pháp kịp thời và quyết liệt để phát triển nguồn thu như các Đài Quảng Bình, Nghệ An, Hải Dương, Yên Bái, Bình Phước, Đắc Nông, Hà Nam, Bắc Ninh, Hòa Bình, Lào Cai… Một số Đài PTTH lớn vẫn giữ tốc độ phát triển và doanh thu tốt như Đài Vĩnh Long, Đài Truyền hình TP.HCM, Đài Tiếng nói Nhân dân TP.HCM…

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Trưởng ban Tuyên giáo TƯ Lê Mạnh Hùng nhấn mạnh vai trò quan trọng của ngành PTTH trên mặt trận tư tưởng và định hướng xã hội. Dù lĩnh vực PTTH vẫn có tính chính thống và sức ảnh hưởng lớn hơn các loại hình truyền thông khác, nhưng trong bối cảnh thông tin nhiều chiều trên các loại hình truyền thông như hiện nay, việc đấu tranh với các thông tin tiêu cực, khích lệ các thông tin tích cực được kịp thời và chính xác là rất quan trọng, và cũng là trách nhiệm rất lớn của ngành PTTH.

Tại Hội nghị, đại diện một số Đài PTTH các tỉnh cũng đã nêu các ý kiến như xu hướng sáp nhập các cơ quan báo chí địa phương và tinh giảm đầu mối còn gặp nhiều khó khăn trong sắp xếp lại tổ chức, đảm bảo quyền lợi và tâm tư tình cảm người lao động. Cơ chế “tự chủ” ngân sách theo định hướng quy hoạch báo chí cũng được một số Đài PTTH như Đài Bắc Cạn nêu vấn đề do đặc thù là tỉnh miền núi nên rất khó phát triển nguồn thu về quảng cáo. Đại diện Đài Bắc Cạn đề xuất nên có sự phân loại giữa Đài PTTH các tỉnh để xác định mức độ tự chủ toàn bộ hay một phần.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng tặng bằng khen cho các Đài PTTH có thành tích xuất sắc. Ảnh: Xuân Lộc.

Các Đài PTTH cần khơi dậy sức mạnh dân tộc

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Bộ trưởng TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng ghi nhận nỗ lực của các Đài PTTH trong năm 2018, trước sức ép của các loại hình truyền thông qua Internet nhưng vẫn giữ được nguồn thu quảng cáo không giảm, thậm chí tăng nhẹ là điều không hề dễ dàng.

Về cơ chế tự chủ ngân sách, Bộ trưởng nhận định đây là phép đo để các Đài PTTH các tỉnh tự đánh giá mức độ quan tâm của người dân đối với nội dung của mình. Các Đài PTTH cần tự đặt mục tiêu tự chủ cho mình, tối thiểu được khoảng 70%, qua đó tạo động lực phát triển nội dung hấp dẫn người dân hơn để phát triển nguồn thu từ quảng cáo.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng thẳng thắn chỉ ra việc đấu tranh phản biện lại các thông tin tiêu cực, luận điệu sai trái của các Đài PTTH vẫn còn yếu. Thông tin tiêu cực vẫn được các Đài PTTH khai thác nhiều hơn thông tin tích cực vì dễ thu hút sự chú ý của dư luận hơn. Các Đài PTTH đang có xu hướng làm “dễ dàng hóa” nghề của mình đi. Vì vậy, các Đài cần quay trở về giá trị cốt lõi, giá trị truyền thống lâu năm của mình để tạo ra những nội dung có chất lượng cao hơn, thu hút nhiều người xem hơn.

Bộ trưởng TT&TT đề nghị các cơ quan báo chí và PTTH lúc nào cũng cần mang trong mình ý thức tạo nên sức mạnh dân tộc. Dòng chảy chính của xã hội Việt Nam là một dòng chảy tốt, trách nhiệm của các Đài PTTH là phải khơi dậy khát vọng về một Việt Nam hùng cường, lan tỏa khát vọng đó tới 90 triệu người dân Việt Nam.  Các Đài PTTH cần phải có định vị riêng cho nội dung của mình, nếu không có thì các Đài sẽ rất khó phát triển về lâu dài. Không gian mạng rất rộng lớn, nhưng vẫn cần phải có trục chính, và đó phải là các thông tin của báo chí và PTTH. Hiện tại, nội dung của các Đài PTTH vẫn chưa được đưa nhiều lên Internet để người dân dễ tiếp cận.

“Cuộc cách mạng về công nghệ số trên thế giới là không thể đảo chiều, và sẽ có ảnh hưởng tới mọi lĩnh vực trong hàng chục năm tới. Việt Nam hiện xuất phát chậm hơn các nước trong khu vực. Do đó, Cục PTTH& TTĐT cần chủ trì tìm hiểu các công nghệ và xu thế truyền hình mới trên thế giới, tìm hướng phát triển mới cho các Đài PTTH”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chỉ đạo.

Về xu hướng sát nhập các cơ quan báo đài trong cùng tỉnh thành, Bộ trưởng cho biết hiện có 2 tỉnh thí điểm mô hình này, mục tiêu là để tập trung đầu mối chỉ đạo. Các đơn vị về cơ bản vẫn hoạt động tương đối độc lập. “Dù triển khai theo mô hình nào thì cũng chỉ có một mục tiêu duy nhất là làm cho bộ máy vận hành tốt lên, không có mục tiêu nào khác. Nếu không tốt hơn thì sẽ phải thay đổi”, Bộ trưởng khẳng định.

Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: “Hơn lúc nào hết, chúng ta cần đoàn kết, nhất trí để vượt qua khó khăn, chung sức đồng lòng với sự lãnh đạo của Đảng, sự điều hành của Chính phủ. Cần kêu gọi toàn thể cán bộ công chức, viên chức và người lao động ngành PTTH phát huy hết kết quả và thành tích phong trào thi đua đã đạt được trong năm qua, tiếp tục quán triệt sâu sắc tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thi đua ái quốc, xây dựng ngành PTTH ngày càng phát triển vững mạnh, tiếp tục khẳng định vị trí và vai trò chủ lực của ngành PTTH trên mặt trận thông tin. Báo chí và PTTH luôn phải là lực lượng xung kích đi đầu trong việc tạo đồng thuận xã hội, tạo niềm tin xã hội và tạo ra khát vọng Việt Nam hùng cường.”

Huy Phong