Sản phẩm “có 1 không 2” này do nhóm sinh viên ngành Mạng máy tính và ngành Kỹ thuật phần mềm, trường ĐH Hoa Sen (TP.HCM) nghiên cứu phát triển, giúp người quản lý biết được lượng rác thải để thuận lợi hơn trong việc thu gom.

Ý tưởng nảy sinh khi đi… đổ rác

“Nhiều lần đi đổ rác, hoặc muốn vứt rác, mình thấy rác bừa bãi trên đường do nhiều thùng rác xung quanh đã đầy và chưa được đổ. Loay hoay không biết đem rác bỏ vào đâu, tự dưng nghĩ, cần phải có cách nào đó để khắc phục tình trạng này” – Trần Hữu Phát – thành viên nhóm nghiên cứu chia sẻ.

Theo Phát, cơ chế thu gom rác theo lộ trình cố định bộc lộ nhiều nhược điểm, dễ dẫn đến tình trạng xe gom rác chạy đến tất cả các thùng rác kể cả các thùng rác chưa đầy, gây tốn thời gian và nhiên liệu cho các xe tải thu gom rác. Mặt khác, nhiều thùng rác có thể quá tải trước khi được gom.

“Từ thực tế được tận mắt chứng kiến, tụi mình muốn tạo ra một giải pháp cho phép nhà quản lý biết được tình trạng thùng rác để có chiến lược điều phối xe hiệu quả. Đồng thời giúp người dân tìm thùng rác trống dễ dàng hơn”.

Triển khai ý tưởng, các bạn gặp không ít khó khăn. Bên cạnh việc thiếu kinh phí, ban đầu nhóm gặp vấn đề do chưa có kinh nghiệm trong việc sử dụng các thuật toán và phần mềm để ứng dụng cho sản phẩm. Cả nhóm phải thảo luận, tranh luận gay gắt, lên nhiều phương án khác nhau, và tham khảo ý kiến từ các chuyên gia, thầy cô. Sau một thời gian tìm tòi, thực hiện tỉ mỉ, cuối cùng sản phẩm cũng ra đời trong niềm vui mừng khôn xiết của những người trẻ tâm huyết.

Khác với các thùng rác thông thường, sản phẩm của nhóm sinh viên Hoa Sen sử dụng một cảm biến siêu âm được gắn trên nắp thùng, cho phép nhận biết khi nào rác đầy. Khi lượng rác đầy thùng, chip ethernet shield sẽ gửi tín hiệu về hệ thống của nhà quản lý. Đồng thời, đèn led gắn trên thùng sáng lên báo hiệu người dân không bỏ rác vào thùng đó nữa.

Sản phẩm sử dụng moduleGPS cho phép xác định chính xác vị trí của thùng trên web và hiển thị trên google map. Khi thùng rác đầy, trên bản đồ sẽ hiển thị màu đỏ, thùng rác nào chưa đầy sẽ hiển thị màu xanh. Công ty rác xử lý thông tin và cử người đi nhận rác.

Ngoài ra“thùng rác thông minh” còn có tính năng phát wifi cho người dùng gần đó có thể truy cập internet để đọc báo, cập nhật thông tin…biến thùng rác thành thiết bị đa tác dụng.

“Kiến thức chuyên ngành hỗ trợ chúng tôi rất nhiều”

Là sinh viên ngành Kĩ thuật phần mềm và ngành Mạng máy tính, Trường ĐH Hoa Sen, Trần Dương Minh Hải và Trần Hữu Phát khẳng định: kiến thức chuyên ngành được trau dồi trên giảng đường giúp các bạn rất nhiều trong quá trình sáng tạo sản phẩm. Đại học Hoa Sen vốn là một trong những cơ sở uy tín và có kinh nghiệm trong lĩnh vực này.Chương trình đào tạo chú trọng phương pháp giảng dạy hiện đại nhằm phát triển khả năng tư duy, kỹ năng nghề nghiệp cho sinh viên.

Thực hành chiếm đến 50% thời lượng môn chuyên ngành. Chính vì vậy, các bạn có nhiều cơ hội tiếp xúc với thực tế, ứng dụng kiến thức vào thực tiễn, thử sức ở các cuộc thi, sân chơi công nghệ. Đặc biệt,nhà trường luôn tạo mọi điều kiện khuyến khích sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học.

“Các thầy cô khoa Khoa học & Công nghệ, Trường ĐH Hoa Sen hỗ trợ, hướng dẫn chúng tôi xuyên suốt từ khâu lên ý tưởng đến quá trình hoàn thiện sản phẩm” - Trần Dương Minh Hải cho biết thêm.

Tháng 5 vừa qua, “Thùng rác thông minh” được giới thiệu tại Diễn đàn khoa học và công nghệ Việt Nam lần thứ 2, nhận được sự hưởng ứng từ đông đảo người tham dự cùng các chuyên gia công nghệ.

Thầy Nguyễn Tấn Cầm, giảng viên Trường ĐH Hoa Sen đánh giá: “Sản phẩm giàu tính ứng dụng, vừa góp phần thiết thực nâng cao ý thức người dân vừa giúp nhân viên thu gom rác tiết kiệm được thời gian, công sức”.

"Sắp tới, chúng em sẽ nghiên cứu phương pháp khuyến nghị người thu gom rác con đường đi đến thùng rác ngắn nhất" – Minh Hải tiết lộ.

Huệ Vân – Pha Lê

Nhóm nghiên cứu của GS.TS Võ Xuân Vinh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh doanh - Đại học (ĐH) Kinh tế TP.Hồ Chí Minh cũng nêu lên những khó khăn, hạn chế trong phát triển kinh tế số của Quảng Ngãi. Nhóm nghiên cứu cho rằng, hạ tầng số phục vụ cho phát triển kinh tế số ở khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa còn mỏng; Quảng Ngãi còn 11 thôn khu vực miền núi có sóng di động chưa đảm bảo.

Nguồn nhân lực thúc đẩy kinh tế số được phát triển chủ yếu ở khu vực thành thị và chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra. Vấn đề an toàn thông tin vẫn là thách thức lớn, dễ gây ra nhiều hệ lụy khi sử dụng các phần mềm/nền tảng không có nguồn gốc. Những hạn chế ấy làm ảnh hướng đến công tác chuyển đổi số, đặc biệt phát triển kinh tế số của tỉnh.

Cần lựa chọn các công nghệ số phù hợp

Các doanh nghiệp (DN) vừa và nhỏ ở Việt Nam nói chung và Quảng Ngãi nói riêng có các rào cản nhất định làm ảnh hưởng đến việc thực hiện chuyển đổi số, phát triển kinh tế số. Theo TS Nguyễn Sơn Tùng- Giảng viên khoa Quản trị kinh doanh, Trường ĐH Kinh tế (ĐH Đà Nẵng), các DN vừa và nhỏ có 3 rào cản lớn. Bản thân lãnh đạo các DN vừa và nhỏ rất chần chừ trong việc đầu tư công nghệ số.

Bản chất khi quyết định đầu tư vào công nghệ số thì chi phí ban đầu rất lớn, DN sẽ không thấy được lợi ích nhận được trong ngắn hạn. Về mặt cơ cấu tổ chức, DN ứng dụng công nghệ số, thì một số hoạt động phải được cắt bỏ và cắt giảm nhân sự; đồng thời, cần những người am hiểu để ứng dụng vào thực tế DN...

Để vượt qua những rào cản ấy, lãnh đạo các DN vừa và nhỏ phải có tầm nhìn và năng lực trong lĩnh vực chuyển đổi số. Như vậy, họ sẽ lựa chọn các công nghệ số có tính năng phù hợp với thực trạng của DN. Từ đó, DN sẽ có quyết định chi trả chi phí cho hoạt động chuyển đổi số một cách hiệu quả, tránh việc mua các công nghệ quá nhiều chức năng.

Song song với các hoạt động đầu tư về mặt công nghệ trong chuyển đổi số, DN phải thực hiện các hoạt động đào tạo để đảm bảo các nhân viên đủ khả năng để ứng dụng công nghệ số và thao tác được trên hạ tầng số mà DN đã xây dựng.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Phương Ngọc - Trưởng phòng Quản lý khoa học và hợp tác quốc tế (Trường ĐH Tài chính - Kế toán) - đại diện nhóm nghiên cứu chia sẻ, phát triển kinh tế số của tỉnh gặp không ít rào cản, nhưng với những thành công của hoạt động kinh tế số của Việt Nam đã đạt được trong thời gian qua sẽ là bệ phóng, động lực phát triển kinh tế số của tỉnh trong thời gian tới.

Đầu tiên là hoạt động chuyển đổi số quốc gia, địa phương đang diễn ra mạnh mẽ, còn Quảng Ngãi cũng có nhiều chương trình hành động thúc đẩy kinh tế số. Bên cạnh đó, DN công nghệ số Việt Nam đang nhanh chóng trưởng thành, phát triển nhanh cả về chất và lượng, tạo thêm xung lực mới cho phát triển kinh tế số của tỉnh.

Kinh tế số mở ra các ngành công nghiệp mới, đa dạng hóa cơ hội nghề nghiệp. Trong thời gian qua, tỉnh có nhiều chương trình, xây dựng các vấn đề liên quan đến GD&ĐT gắn với chuyển đổi số. Đây cũng là động lực mới trong phát triển kinh tế số của tỉnh.

Hướng đến phát triển bền vững

Theo PGS.TS Trần Minh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Kinh tế số và Xã hội số (Bộ TT&TT), xét trên kinh nghiệm quốc tế của các nước phát triển, địa phương phải có được cơ cấu kinh tế bền vững để có được sự phát triển bền vững, nâng cao khả năng chống chịu trước những tác động bên ngoài.

Thế mạnh của Quảng Ngãi là công nghiệp; trong khi đó, dịch vụ lại chiếm tỷ trọng chưa cao. Vì vậy, để tiến tới cơ cấu kinh tế bền vững thì đến năm 2045, Quảng Ngãi cần tăng tỷ lệ đóng góp vào GRDP của các nhóm ngành dịch vụ. 

Nhóm nghiên cứu của Vụ Kinh tế số và Xã hội số đề xuất, để thúc đẩy phát triển kinh tế số của tỉnh thì trước tiên, về mặt dịch vụ, Quảng Ngãi phải tăng cường thương mại điện tử; phát triển các dịch vụ logistics (hậu cần) hỗ trợ thương mại điện tử; dịch vụ viễn thông; các dịch vụ liên quan đến du lịch - văn hóa. Về nông nghiệp, tỉnh tiếp tục phát huy những thế mạnh của ngành nông nghiệp, tuy nhiên, người dân phải xây dựng các thương hiệu cho sản phẩm nông nghiệp của mình để tăng giá trị của sản lượng nông nghiệp.

Về mặt công nghiệp, nhóm đề xuất thêm ngành công nghiệp mới đó là công nghiệp trung tâm dữ liệu. Đây là ngành công nghiệp mới, kéo theo hệ sinh thái của các nhà sản xuất phần mềm công nghệ số. Công nghiệp dữ liệu không chỉ đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao mà còn đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng tầm trung.

Chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp của tỉnh đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững và nâng cao hiệu suất sản xuất. Song, trong bối cảnh cụ thể của tỉnh, chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp bên cạnh những cơ hội thì cũng gặp rất nhiều thách thức. Trước thực tế đó, TS Trần Thị Trương - Phó Trưởng khoa Quản trị kinh doanh (Trường ĐH Tài chính - Kế toán) đã đề xuất các giải pháp để cải thiện tình hình chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp ở tỉnh.

Cụ thể, đối với việc phát triển kinh tế số trong nông nghiệp, tỉnh cần tăng cường công tác đào tạo cho nông dân. Người dân phải có kỹ năng giới thiệu sản phẩm livestream qua mạng xã hội - tiếp xúc trực tiếp với khách hàng thì khâu bán hàng sẽ tốt hơn. Từ đó, nâng cao hiệu quả sản xuất. Đối với vấn đề về cơ sở dữ liệu, nền tảng số, Quảng Ngãi cần tăng cường hạ tầng kết nối ở khu vực nông thôn để nông dân có thể sử dụng công nghệ số phù hợp hơn.

Bên cạnh đó, mạng lưới liên kết giữa DN, các tổ chức và nông dân rất quan trọng để hỗ trợ nông dân tốt hơn. Đồng thời, nông dân cần xây dựng sơ sở dữ liệu, minh bạch về thông tin để thuận lợi cho người tiêu dùng trong việc truy xuất nguồn gốc, xuất xứ... Từ đó, nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm rủi ro, góp phần phát triển bền vững kinh tế Quảng Ngãi.

TheoTrịnh Phương(Báo Quảng Ngãi)