Bài viết là quan điểm của hai giáo sư tới từ 2 trường đại học danh tiếng bàn về Escuela Nueva – mô hình giáo dục khởi nguồn từ Colombia mà Việt Nam đang học hỏi kinh nghiệm và có ý định nhân rộng cho các trường tiểu học. Dự án VNEN tại Việt Nam viết tắt từ Việt Nam Escuela Nueva.
|
| Ảnh: New York Times |
Trong chuyến thăm của ông David L. Kirp – giáo sư ngành chính sách công tại ĐH California, Berkeley tới một ngôi trường ở vùng nông thôn trồng cà phê của Colombia, có 30 đứa trẻ từ 5 tới 13 tuổi đang hăng say học tập. Ở hầu hết các trường, học sinh thường ngồi theo hàng, quay mặt vào giáo viên – người nói nhiều nhất trong lớp. Nhưng những học sinh ở đây ngồi thành từng nhóm theo bàn, mỗi bàn là một lớp. Cả căn phòng rì rầm những cuộc trao đổi. Sau khi làm xong bài tập của mình, các em xem bài làm của bạn. Nếu gặp khó khăn, các em sẽ giúp đỡ nhau.
Mỗi lớp học theo mô hình này chia thành các nhóm nhỏ - thường gồm 6 em mỗi nhóm – mỗi nhóm là một độ tuổi, một lớp khác nhau - ngồi quanh một chiếc bàn lục giác. Các em có thể học và hiểu nhanh hoặc chậm tùy theo khả năng của mình với sự hỗ trợ từ những cuốn sách giáo khoa và sách hướng dẫn đặc biệt ở tất cả các môn từ tiếng Tây Ban Nha cho tới khoa học tự nhiên. Sách hướng dẫn có những vị dụ thực tế có thể áp dụng cho vùng nông thôn. Giáo viên là người hỗ trợ, đi tham quan các nhóm và giúp sinh viên đọc và thảo luận. Việc quản lý lớp học là trách nhiệm của cả giáo viên và học sinh, thường là có một chủ tịch lớp học được chính các em bầu chọn.
Theo quan sát của ông, học sinh lớp 2 đang viết truyện ngắn, còn học sinh lớp 5 thì đang kiểm tra xem màu sắc của ánh sáng có ảnh hưởng tới độ sáng của nó khi nhìn qua nước không. Giáo viên đi từ nhóm này sang nhóm kia, vỗ vai học sinh, đọc, rồi nhận xét. Ở góc phòng là những đồ vật các em mang tới, sẽ được dùng để thực hành trong các bài học. Học sinh trồng một khu vườn khá lớn. Rau và củ quả các em trồng là thực phẩm chính trong bữa ăn, thường được chuẩn bị theo công thức nấu của phụ huynh.
Trong suốt 4 thập kỷ qua, ngôi trường này và hàng ngàn ngôi trường khác giống như thế này đã áp dụng mô hình có tên là Trường học kiểu mới Escuela Nueva.
Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới vào năm 1992 về các trường học của Colombia, trẻ em nghèo, được giáo dục bằng cách thực hành thay vì học để thi, nhìn chung phát triển tốt hơn bạn cùng lứa trong các trường học truyền thống.
Một nghiên cứu của Unesco năm 2000 cho thấy, bên cạnh Cuba, Colombia đã làm tốt nhất khu vực Mỹ La-tinh trong việc giáo dục trẻ em nông thôn – nơi mà hầu hết các trường đều hoạt động theo mô hình này. Trẻ em nghèo ở các quốc gia đang phát triển thường bỏ học sau 1, 2 năm vì gia đình các em không nhìn thấy lợi ích ngay lập tức của giáo dục. Những đứa trẻ này muốn đi học hơn trẻ ở các trường bình thường.
Escuela Nueva hầu như không được biết đến ở Mỹ, mặc dù mô hình này đã giành được nhiều giải thưởng quốc tế.
Khó so sánh
|
Lớp học Escuela Nueva - nơi học sinh ngồi thành từng nhóm quanh chiếc bàn lục giác. Ảnh: IADB |
Theo ông Felipe Barrera-Osorio – phó giáo sư giáo dục và kinh tế, Trường Giáo dục Harvard, ĐH Harvard, điều khiến cho mô hình này trở nên đặc biệt là do có rất ít mô hình sư phạm mới như Escuela Nueva được thực hiện có quy mô ở các quốc gia đang phát triển - như một bình luận mới đây trên tờ New York Times.
Đầu những năm 90, các nhà nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới đã thu thập thông tin về cả Escuela Nueva và các trường truyền thống ở Colombia để so sánh. Gần một thập kỷ sau, một đánh giá tương tự đã được tiến hành bởi một nhà nghiên cứu của ĐH Stanford. Mới đây, một luận án tiến sĩ ở ĐH George Washington đã sử dụng dữ liệu từ hệ thống giáo dục và so sánh kết quả của học sinh ở mô hình Escuela Nueva với trường học truyền thống. Tất cả 3 nghiên cứu này đều cho thấy rằng học sinh của Escuela Nueva có kết quả tốt hơn so với học sinh ở trường truyền thống. Tuy nhiên, cả 3 nghiên cứu này đều so sánh các trường và học sinh Escuela Nueva với trường học và học sinh truyền thống – hai đối tượng mà bản thân chúng đã khác nhau rất nhiều – ông Osorio đánh giá.
Trước tiên, rất khó để khẳng định những điểm mới của mô hình này là nguyên nhân mang lại những kết quả tích cực kia. Nguyên nhân có thể là ở triết lý “học sinh tích cực” của mô hình Escuela Nueva. Một nguyên nhân khác có thể nằm ở những cuốn sách hướng dẫn: chúng cung cấp những hướng dẫn rõ ràng cho giáo viên, đồng thời cho phép học sinh học tập với tốc độ linh hoạt tùy khả năng của mình. Có lẽ, sự thành công là việc nhấn mạnh vào các kỹ năng như làm việc nhóm, trách nhiệm cá nhân. Có lẽ sự liên kết giữa các công ty tư nhân (Liên đoàn Cà phê quốc gia) và các cơ quan giáo dục địa phương đã mang lại kết quả này. Hoặc có lẽ sự thành công của mô hình này là nhờ tài năng phi thường của một trong những người sáng lập ra nó – bà Vicky Colbert – chủ nhân Giải thưởng Công dân toàn cầu Clinton.
Theo giáo sư Harvard, để so sánh, chúng ta hãy lấy trường hợp của các trường Charter ở Mỹ ra để thảo luận. Có 3 đặc điểm làm cho mô hình Charter school trở nên thú vị. Đầu tiên, nó là một phương pháp mới và khác biệt để phá vỡ mô hình thường thấy trong giáo dục công. Thứ hai, những cải cách khả thi từ mô hình này dựa trên cơ sở lý thuyết về sự cạnh tranh. Thứ ba, mô hình nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ. Trong trường hợp của Charter, nhóm so sánh rất đáng tin cậy bởi vì một số khu vực sử dụng cách quay xổ số để chọn học sinh học chương trình Charter. Những em không được chọn vào chương trình Charter sẽ học ở các trường công bình thường. Vì thế, 2 nhóm này có các đặc điểm chung – cơ sở để so sánh khách quan sau khi các em kết thúc chương trình Charter.
Escuela Nueva – cũng giống như Charter – là một mô hình mà về cơ bản có thể thay đổi hoạt động của các trường công. Như vậy, Escuela Nueva có thể thay đổi hệ thống từ bên trong. Nó phá vỡ mối quan hệ giáo viên – học sinh dựa trên quyền hạn và đặt học sinh là trung tâm của học tập, giúp các em trở nên năng động. Tuy nhiên, không giống như các trường Charter chọn học sinh bằng quay xổ số, học sinh của Escuela Nueva khó so sánh công bằng với trường truyền thống, bởi vì hai nhóm này khác biệt nhau. Có lẽ việc thiếu cơ sở là hệ quả của việc mô hình này ra đời từ tận những năm 70 – thời kỳ mà các chính sách dựa trên bằng chứng không phải là phổ biến.
Cần thay đổi để đáp ứng nhu cầu mới
|
Học sinh Escuela Nueva học tập qua thực hành
|
Các thành phố ở Colombia đang xem xét mô hình này như một con đường để phá vỡ mô hình trường công truyền thống. Tương tự, các quốc gia khác như Việt Nam cũng đang bắt đầu thực hiện mô hình này. Việc mô hình ngày càng lan rộng cho thấy cả những thách thức và cơ hội ở phía trước.
Một mặt cần thay đổi thành phần gồm nhiều độ tuổi trong mỗi lớp học, cần thay đổi để những hướng dẫn phù hợp với môi trường thành thị và thích hợp từ cấp mẫu giáo tới lớp 11.
Học sinh thành thị có mục tiêu và thái độ rất khác so với học sinh nông thôn. Tuy nhiên, trong mô hình Escuela Activa mới được thực hiện ở thành thị, cũng có một số dấu hiệu tích cực.
Mặt khác, việc mô hình ngày càng lan rộng cũng là cơ hội tốt để so sánh với mô hình truyền thống.
Phó giáo sư Osorio tin rằng Escuela Nueva có tiềm năng để thay đổi về cơ bản nền giáo dục ở các quốc gia phát triển. Tuy nhiên, ông cũng rất tin tưởng rằng chúng ta cần nhiều cơ sở hơn không chỉ để hướng dẫn việc dạy và học trong bối cảnh mô hình đang phát triển và mở rộng, mà còn để thuyết phục các nhà hoạch định về tính khả thi và tiềm năng của nó. Đưa ra chính sách dựa trên cơ sở, bằng chứng là một yêu cầu mới mà Escuela Neuva không thể thoát khỏi thực tại này.
Bài viết tổng hợp từ hai ý kiến ngược chiều của Giáo sư ngành chính sách công David L. Kirp, ĐH California (Berkeley) đăng trên tờ New York Times hồi tháng 2/ 2015 và quan điểm của Phó Giáo sư giáo dục và kinh tế Felipe Barrera-Osorio, Trường Giáo dục Harvard, ĐH Harvard đăng hồi cuối tháng 4 năm nay trên mục blog của website Ngân hàng Phát triển liên Mỹ IADB.
|
Xem thêm:
"Chủ tịch" trong lớp học: Chỉ có người lớn háo danh" alt=""/>Giáo sư nước ngoài nói gì về lớp học có 'chủ tịch tự quản'?
VietNamNet gặp Dương Cẩm Lynh vào thời điểm cô vừa hoàn thành 2 dự án phim truyền hình tâm huyết đã thực hiện trong 1 năm qua là Tiệm ăn dì ghẻ và Khi thân chủ là người tình.Bị flycam tông trúng người, gục tại chỗ trên phim trường
Một năm qua, Dương Cẩm Lynh im ắng để tập trung hoàn thành hai phim này. Vào tháng 6, phía VFC mời nữ diễn viên đóng Tiệm ăn dì ghẻ nhưng vì đang trong thời gian quay Khi thân chủ là người tình nên cô không thể nhận kịch bản vì muốn dành hết sức cho cả hai phim. Đạo diễn đồng ý, quyết chờ bằng được nên ekip dời lịch quay đến ngày 7/7.
Trong phim Tiệm ăn dì ghẻ sắp ra mắt, Dương Cẩm Lynh đảm nhận vai chính trung tâm Tuyết Ngọc – một bà mẹ đơn thân thương con hết lòng. Nhân vật này chính là dì ghẻ trong Tấm Cám còn Huỳnh Anh đóng vai hoàng tử. Thay vì Tấm đến với hoàng tử như mô tuýp quen thuộc thì Tuyết Ngọc sẽ được nhóm bạn Bống Bang sẽ thúc đẩy cô đến với hoàng tử. Tuy nhiên, Dương Cẩm Lynh cho biết kết phim sẽ không dễ đoán, vì chính quá trình quay phim khiến kịch bản phát triển theo hướng khác thay vì kết có hậu giữa dì ghẻ và hoàng tử như ban đầu.
 |
| Dương Cẩm Lynh nói về 1 năm vắng bóng để tập trung cho hai dự án lớn lên sóng truyền hình cuối năm nay. |
Vào vai chính trung tâm, Dương Cẩm Lynh rất áp lực vì mọi thứ trong kịch bản xoay quanh mình, nếu cô không diễn được thì phim “gãy”. Một năm qua, người đẹp miệt mài đi theo đoàn phim, bất chấp việc thức khuya dậy sớm, ăn uống thất thường khiến nhịp sinh học đảo lộn.
“Tôi nhiều lần muốn gục trên phim trường, từng xỉu một lần rồi. Trong quá trình quay Khi thân chủ là người tình, tôi bị flycam đâm trúng người, chưa kể mấy cảnh đánh nhau ngã bầm tay chân, chảy máu… rất nhiều tai nạn nghề nghiệp là bình thường. Nhưng khi quá đam mê, người tôi đầy năng lượng, làm gì cũng hết sức hết lòng”, Dương Cẩm Lynh tâm sự.
Phim Tiệm ăn dì ghẻ quay rất nhiều bối cảnh khắp mọi miền đất nước: Cà Mau, Bến Tre, Đà Lạt, Vũng Tàu, Bình Thuận và 10 ngày quay cuối cùng sắp tới ở Ninh Bình. Tranh thủ những ngày hiếm hoi không đóng phim, Dương Cẩm Lynh về nhà thăm con, còn lại phải nhờ bà vú và ông ngoại trông bé. Khi quay ở Vũng Tàu và Đà Lạt, nữ diễn viên liền tranh thủ dắt con theo chơi. Khi bé ở nhà, cô chỉ có thể gọi video với con hoặc theo dõi cuộc sống của bé qua camera.
Huỳnh Anh hôn rất giỏi
Hỏi Dương Cẩm Lynh có ngại khi Huỳnh Anh từng vướng nhiều tai tiếng về giờ giấc, tác phong làm việc? Á hậu Điện ảnh 1999 nói: “Thời gian đầu bấm máy, hình như Huỳnh Anh cũng đi trễ 1 – 2 lần. Hôm đó trời mưa, đường ngập nên cậu ấy có đi trễ một chút nhưng khi đến, cậu ấy rất lịch sự, xin lỗi tất cả mọi người.
Sau đó, chúng tôi có tâm sự với nhau, Huỳnh Anh thú thật rằng chính cậu ấy cũng không hiểu vì sao hễ cứ đến giờ đi quay thì gặp đủ thứ sự cố. Cậu ấy biết rằng khi mình đi trễ sẽ ảnh hưởng đoàn phim, khiến mọi người chờ đợi. Ngoài lần đó thì cậu ấy luôn cố gắng đi rất sớm. Có lần, cậu ấy đi sớm 1 tiếng”.
Trong Tiệm ăn dì ghẻ, Huỳnh Anh rất tâm đắc vai nam chính hoàng tử. Dương Cẩm Lynh nhận xét bạn diễn rất tự nhiên nên cả hai vào vai thoải mái. Cô tiết lộ, trong phim có rất nhiều cảnh lãng mạn, tình cảm nhưng “nóng” nhất… chỉ có 2 cảnh hôn.
 |
| Dương Cẩm Lynh và Huỳnh Anh trong "Tiệm ăn dì ghẻ". Phim dự kiến lên sóng từ 18/11. |
“Huỳnh Anh từng vài lần dẫn bạn gái lên phim trường, thậm chí có lần cô ấy lên đúng ngày chúng tôi phải quay cảnh hôn. Tôi có nói Huỳnh Anh nên để bạn gái tránh xem lúc làm việc vì tôi nghĩ cho cô ấy. Là con gái, có yêu thương, tin tưởng nhau đến mấy nhưng xem cảnh bạn trai mình diễn xuất thân mật với người khác thì cũng khó chịu thôi, ngay cả khi đó là công việc. Nhưng may mắn, hình như tình yêu của hai bạn quá bền chặt nên không sợ “đốt nhà”. Một phần, tôi tin rằng cách làm việc chuyên nghiệp của mình sẽ khiến bạn gái Huỳnh Anh thấy an toàn”, Dương Cẩm Lynh tâm sự.
Cảnh hôn thứ nhất là khi Huỳnh Anh hôn bất ngờ, dù nhân vật của Dương Cẩm Lynh không muốn đón nhận nhưng hoàng tử vẫn cứ hôn say đắm. “Là mẹ đơn thân, được một bạn trẻ đẹp trai như vậy hôn đắm đuối nhưng tôi vẫn kiên định, cố giữ tinh thần không rung động, xao xuyến là tốt rồi”, người đẹp hài hước. Cô còn kể, Huỳnh Anh rất giỏi hôn, hai cảnh hôn đều “một đúp ăn ngay”.
Cố gắng giữ quan hệ với chồng cũ để con có đủ bố mẹ
Hỏi Dương Cẩm Lynh có bao giờ bị chê nhạt, cô thừa nhận mình nhạt vì không thích scandal. Từ khi vào nghề, nữ diễn viên ít khi nói quá nhiều về mình. Tuy nhiên, thời gian qua, việc Dương Cẩm Lynh ly hôn chồng khiến mọi người đổ dồn sự quan tâm vào cô. Người đẹp thừa nhận đó là lần được khán giả quan tâm nhiều nhất.
“Ly hôn là một điểm lắng trong cuộc sống của mình. Tôi đã đi Bhutan 15 ngày và cân bằng hoàn toàn mọi thứ sau chuyến đi. Có lẽ vì tôi khá tích cực nên không muốn cuộc sống của mình mất nhiều thời gian “chết” như vậy”, Dương Cẩm Lynh nhớ lại.
Trong những ngày đầu khi phải lo toan mọi thứ, từ công việc đến con cái, có những lúc Dương Cẩm Lynh quá mệt mỏi, tủi thân đến nằm vật người ra để khóc 1 – 2 giờ. Lúc khóc, cô trách vì sao đời mình vất vả như vậy.
“Nhưng khóc xong thì thôi. Tôi phải sống tiếp, phải làm việc và nuôi con chứ”, cô thật thà. Dương Cẩm Lynh nói cuộc sống mẹ đơn thân chỉ vất vả hơn một chút vì bây giờ chỉ còn mình cô chăm sóc con.
 |
| Dương Cẩm Lynh xót xa khi đi quay phim quá nhiều, không được gần con. |
Về chồng cũ, Dương Cẩm Lynh giữ quan điểm “làm bạn vẫn tốt hơn kẻ thù”, hơn nữa khi đó là bố của bé Will (con trai Dương Cẩm Lynh).
“Tôi muốn giữ mối quan hệ với anh để cùng nhau nuôi dạy con. Chắc chắn ba Will rồi sẽ có gia đình của anh ấy, tôi sau này cũng có người mới thôi. Nhưng ít nhất chúng tôi sẽ là bạn bè chứ không đến nỗi hiềm khích nhau”, nữ diễn viên trải lòng.
Cô kể, bé Will còn nhỏ nhưng rất hiểu chuyện, không quá bám mẹ. Đôi khi, bé nói những câu như: “Mẹ ở nhà chơi với con được không?”, “Mẹ đừng đi đóng phim nữa nha”… làm cô chạnh lòng.
Đến giờ, bố của Will vẫn cấp dưỡng cho con trai. Bé thỉnh thoảng đòi đi chơi với bố và Dương Cẩm Lynh không bao giờ từ chối. Nữ diễn viên kể, trong một lần hai người dẫn con đi chơi, bé Will đã hào hứng chỉ vào cô và chồng cũ, khoe với nhân viên soát vé: “Mẹ và ba con đó”.
“Dường như bé tự tin hơn khi có đủ ba mẹ như vậy. Câu nói ngây ngô của bé làm tôi buồn. Lúc đó, tôi càng nhủ mình phải giữ tình bạn với ba Will. Hôn nhân của chúng tôi đổ vỡ, dĩ nhiên do có nhiều vấn đề. Chúng tôi vì không thể đi tiếp với nhau được nữa mới chia tay. Hiện tại, tôi chỉ mong giữ hòa khí và cả hai luôn có mục đích chung là vì con. Ngay cả khi bước sang ngã rẽ mới, tôi mong chúng tôi vẫn có thể ngồi lại nói chuyện về Will”, Dương Cẩm Lynh xúc động.
Cô nói thêm, vai Tuyết Ngọc và cô giống nhau đến mức không ít lần cô nhầm lẫn khi đóng phim: “Đó là một bà mẹ đơn thân có tính cách cứng rắn, cố chấp trong cách yêu thương con. Tôi không mất đến 8 năm như Tuyết Ngọc, nhưng cũng đã có 1 năm chỉ biết con và công việc, hoàn toàn không cho phép mình được đi chơi, gặp gỡ ai. Thời gian đó, tôi cảm thấy có yêu thương hay dành bao nhiêu thời gian cho con đều không đủ bù đắp”.
 |
| Nữ diễn viên mong sẽ cùng bố của Will nuôi dạy con ngay cả khi hai người có người mới. |
Hiện tại, Dương Cẩm Lynh thừa nhận có người đang theo đuổi nhưng vẫn chưa thể mở lòng. Cô muốn khi cuộc sống thực sự cân bằng mới nghĩ đến tình cảm riêng.
“Không dễ để một người phụ nữ sau từng ly hôn “đổ” trước ai đó, trừ khi anh ta phải hy sinh rất nhiều. Vì người phụ nữ ấy rất cảnh giác, sắt đá, sự lãng mạn cũng không còn”, cô trải lòng.
Gia Bảo
Bí mật phía sau vẻ đẹp không tuổi của Dương Cẩm Lynh
Tái xuất sau thời vắng bóng, diễn viên Dương Cẩm Lynh khiến người hâm mộ ngỡ ngàng với “nhan sắc không tuổi”.
" alt=""/>Dương Cẩm Lynh chạnh lòng khi con trai muốn đầy đủ bố mẹ
- Từ ngày 1/2/2016,Đibộbịphạtphảnứngcủasinhviêbournemouth – wolves lực lượng CSGT Công an TP Hà Nội sẽ xử lí người đi bộ vi phạm giao thông. Vậy phản ứng của sinh viên-những người thường xuyên tham gia giao thông bằng hình thức đi bộ như thế nào?
