GS Trần Văn Nhung, Tổng thư ký Hội đồng Chức danh giáo sư Nhà nước, nguyên học sinh chuyên Toán Ao khóa 1, Trường ĐH Tổng hợp Hà Nội, đã có bài viết về người thầy của mình. 

Vietnamnet xin được giới thiệu bài viết này.

Người thầy dạy toán của nhiều thế hệ học sinh sinh viên qua đời ở tuổi 82

Tôi dùng cụm từ "vô hạn chiều" ở đây theo cả hai nghĩa. Nghĩa hẹp ở chỗ thầy Chính nghiên cứu toán học, làm luận án tiến sĩ chủ yếu trên các không gian vô hạn chiều. Và theo nghĩa rộng vì sau đó, thầy dành nhiều thời gian giảng dạy, bồi dưỡng toán học sơ cấp, trong các không gian với số chiều từ 1, 2, 3, ..., n, ... đến vô cùng, cho các học sinh giỏi toán thi quốc gia, quốc tế, và thầy say mê cả âm nhạc, thơ ca...

PGS.TS, NGND Phan Đức Chính, người thầy của nhiều thế hệ học sinh sinh viên Việt Nam đã qua đời ở tuổi 82 (Ảnh: GS.TS Nguyễn Duy Tiến)

Thầy Phan Đức Chính được đông đảo bạn bè, đồng nghiệp, học trò trong và ngoài giới toán học, trong và ngoài nước khâm phục và yêu quý. Bởi vì thầy là một nhà toán học tài ba, một nhà sư phạm mẫu mực và một người gốc Hà Thành theo nghĩa văn hoá rộng của từ này. 

Nhà nghiên cứu khoa học lớn

Thầy Phan Đức Chính được cử sang Liên Xô làm nghiên cứu sinh năm 1961 và đỗ tiến sĩ năm 1965 (năm 29 tuổi). Thầy là đồng tác giả của cuốn sách chuyên khảo nổi tiếng "Độ đo, tích phân và đạo hàm trong không gian tuyến tính" (“Measure, Integral, Derivative in Linear Space” ), G. E. Shylov, Phan Đức Chính (Nauka, Moskva 1967, nguyên bản tiếng Nga được dịch ra tiếng Anh, tiếng Tiệp) đã để lại cho thế hệ học trò chúng tôi những ấn tượng rất tốt đẹp. Đây có lẽ là cuốn sách toán học đầu tiên được xuất bản ở Liên Xô có tên tác giả Việt Nam.

"Tôi cho rằng đây là cuốn Giải tích hàm đầu tiên và hay nhất bằng tiếng Việt" - GS. TSKH. Nguyễn Duy Tiến

Tôi được nghe các thầy cô khoa Toán kể lại rằng, những năm khi thầy Chính mới bảo vệ xong luận án tiến sĩ về nước để giảng dạy và nghiên cứu khoa học tại khu sơ tán Thái Nguyên, thầy say mê đọc sách, soạn bài và nghiên cứu khoa học suốt ngày đêm, bám chặt chiếc bàn làm việc đến mức mòn thủng cả cái ghế ngồi. 

Vừa về nước, thầy được giao dạy cho Lớp Ao khóa 1 của chúng tôi. Thầy đang đầy nhiệt huyết và tài năng, muốn truyền cho lớp trẻ. Chúng tôi thì rất hăm hở học hỏi cái mới, nhưng chưa được chuẩn bị kiến thức gì đáng kể...

Người thầy truyền cảm hứng

Vào một ngày tháng 9/1965, tôi và các bạn mình rất vui khi nhận được giấy triệu tập vào học Lớp chuyên Toán đầu tiên (Khoá I, 1965–1967) của Trường ĐH Tổng hợp Hà Nội. Giấy triệu tập do Phó Hiệu trưởng GS. TSKH. Lê Văn Thiêm ký. Lúc đó, là một học trò quê, nên tôi chưa hiểu được rằng người ký chính là một nhà Toán học Việt Nam xuất sắc. Sau này tôi được biết GS. Lê Văn Thiêm là người anh cả của nền Toán học Việt Nam hiện đại. 

May mắn cho chúng tôi, những học sinh chuyên Toán Khoá I, các giáo sư, các thầy dạy môn chính đều là những nhà toán học tài ba của Khoa và Bộ môn Giải tích như các Giáo sư Hoàng Tụy (dạy logic toán và toán học hữu hạn), Phan Đức Chính (dạy đại số), Hoàng Hữu Đường, Nguyễn Thừa Hợp và Lê Minh Khanh (dạy hình học), Nguyễn Duy Tiến (dạy bài tập hình học), Đặng Hữu Đạo và Nguyễn Viết Phú (dạy bài tập đại số). 

Là một học sinh nhà quê mới ra tỉnh, lần đầu tiên khi được nghe những bài giảng toán của các thầy vừa trẻ vừa giỏi vừa tràn đầy nhiệt huyết, tôi có cảm giác như mình đang được bố mẹ cho ra phố xem “ảo thuật” vậy.

Đã 40 năm trôi qua, nhưng tôi vẫn còn nhớ những kỷ niệm sâu sắc về tâm huyết và tài năng sư phạm của các thầy giáo của mình. Mặc dù rất hiếm khi, nhưng lớp Ao chúng tôi ngày ấy cũng đã được đón GS. Bộ trưởng Tạ Quang Bửu, GS. Hiệu trưởng Ngụy Như Kon Tum và GS. Phó Hiệu trưởng Lê Văn Thiêm đến thăm, nói chuyện hoặc giảng bài. 

Các bài giảng đầu tiên của PGS. TS. Phan Đức Chính về hàm số sơ cấp và đồ thị của nó, về giới hạn của các dãy số vô hạn... trong Đại số lớp 9 và lớp 10 đã dạy chúng tôi làm quen với những khái niệm, tư duy mới khi chuyển từ toán học rời rạc sang toán học liên tục. 

Thầy Phan Đức Chính cùng Thầy Lê Hải Châu với đội tuyển Việt Nam tham dự IMO 1974

Các bài toán và các câu hỏi trong mỗi một bài tập mà thầy Phan Đức Chính ra cho học trò khi làm bài kiểm tra thường được xếp theo thứ tự khó dần, gợi mở dần và ít khi “đánh đố”, nhưng cũng không dễ gì làm được trọn vẹn... 

Thầy Chính từng làm phó Đoàn học sinh Việt Nam tham dự kỳ thi Olympic Toán học (IMO) trong các năm 1974-1976 (trưởng Đoàn là nhà giáo Lê Hải Châu) và là Trưởng Đoàn các năm 1994, 1996 và 1997. Cho đến nay, đã có 3 bài toán khó và hay do Việt Nam đề nghị được chọn làm một trong các bài toán thi IMO, ở các năm 1977 (bài của PGS. TS. Phan Đức Chính), năm 1982 (của PGS. TS. Văn Như Cương) và năm 1987 (của TS. Nguyễn Minh Đức).

Đến nay, mặc dù những kiến thức cụ thể thu được từ bài giảng của các thầy có thể đã bị quên khá nhiều, nhưng ấn tượng, ký ức về trình độ, tài năng, tâm huyết và lòng yêu nghề của các bậc thầy vẫn còn đọng lại mãi trong suốt cuộc đời chúng tôi như một chất men say. Đúng như William A. Ward đã nói: “Người thầy trung bình chỉ biết nói, người thầy giỏi biết giải thích, người thầy xuất chúng biết minh hoạ, người thầy vĩ đại biết cách truyền cảm hứng”.

Nhà Toán học đa tài 

Trong những ngày sơ tán tại Hà Đông, PGS.TS. Hoàng Quốc Toàn và tôi còn được đọc tập thơ chép tay công phu, dài và rất hay của thầy Phan Đức Chính, trong đó có những bài thơ tiền chiến và những bài thơ tình bất hủ của các nhà thơ nổi tiếng.  

Thầy Phan Đức Chính và trò Trần Văn Nhung tại TP.HCM năm 2014

Đã có những thời khắc, nhà toán học trẻ Phan Đức Chính có hân hạnh được tiếp trà và đàm đạo với Văn Cao, người nghệ sĩ kiệt xuất, về những bản nhạc tiền chiến của ông. Một lần vừa chơi piano cho nhà toán học trẻ nghe một bản nhạc mới sáng tác của mình, Văn Cao vừa hỏi thử: "Cậu thấy bản nhạc vừa rồi của tớ thế nào?". Nhà toán học trẻ tự tin đáp: "Thưa anh, em vẫn thích các bản nhạc tiền chiến của anh hơn". Câu trả lời thẳng thắn và sâu sắc của nhà toán học trẻ đã làm cho Văn Cao ấn tượng và cảm mến. Ai dám nói rằng nhà toán học thì khô, thì chán? Đến một nhạc sĩ, họa sĩ, nhà thơ vĩ đại như Văn Cao còn quý mến kia mà!

Sau một số lần được tiếp kiến, nhà toán học Phan Đức Chính ngày càng ảnh hưởng bởi Văn Cao, từ cách dùng trà, hút thuốc đến uống rượu. Nếu ngắm những bức ảnh gần đây của thầy Phan Đức Chính, ta thấy ngay thầy có nhiều nét giống Văn Cao: Gầy, mặt xương xương, râu dài, tóc thưa và bạc. Nếu nói theo ngôn ngữ toán học thì hai người đồng dạng, đồng phôi.

Từ khi nghỉ hưu, dù sức khỏe không tốt, nhưng thầy vẫn tham dự các Lễ kỷ niệm của Khoa, của Khối phổ thông chuyên toán, các cuộc gặp mặt của hội cựu giáo chức và giao lưu với bạn bè, đồng nghiệp và học trò cũ. Thầy rất thân quý thầy và trò Khối Chuyên Ao, nhất là PGS. TS. Nguyễn Vũ Lương và ThS. Phạm Hùng.

Thỉnh thoảng tôi có dịp được gặp, tâm sự và uống rượu với thầy ở TP.HCM hoặc Hà Nội, trong các hoạt động của Khối chuyên Toán – Tin hoặc Tổ Giải tích của Khoa Toán – Cơ – Tin, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐHQG Hà Nội. 

Khi thầy còn ở Hà Nội, có lần tôi vào thăm thầy ở Bệnh viện Hữu nghị và  dự các lễ mừng thọ của thầy do Khối chuyên Toán – Tin tổ chức, tôi thấy thầy đã yếu đi nhiều, nhưng đôi mắt vẫn còn sáng, trí tuệ minh mẫn và hai thầy trò nắm chặt tay nhau...

NGND. PGS. TS. Phan Đức Chính trút hơi thở cuối cùng lúc 1 giờ ngày 26/8/2017 (tức ngày 5 tháng 7 năm Đinh Dậu), hưởng thọ 82 tuổi. Là người Hà Nội nhưng thầy được sinh ra tại Sài Gòn và cũng mất tại Sài Gòn.  Lễ viếng PGS.TS, NGND Phan Đức Chính bắt đầu từ 9-12h ngày 29/8/2017 tại Nhà Tang lễ Bộ Quốc phòng, 5 Phạm Ngũ Lão, Phường 3, Q.Gò Vấp, TP. HCM.  Lễ Hỏa táng tại Phúc An Viên, Quận 9, TP.HCM lúc 14h cùng ngày. Các GS. TSKH. Nguyễn Duy Tiến, nhà báo Hàm Châu, GS. TSKH. Đặng Hùng Thắng, GS. TSKH. Nguyễn Hữu Việt Hưng cũng đã có những bài viết về người thầy lớn của mình..." alt=""/>Vĩnh biệt thầy Phan Đức Chính, nhà toán học 'vô hạn chiều' Tại Việt Nam, máy tính đã hiện diện một cách hết sức phổ biến, Internet cũng có lịch sử trên 25 năm. Công nghệ thông tin (CNTT) đã tác động đến đất nước trên mọi mặt của đời sống xã hội, đặc biệt là giáo dục. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ, ngành GD-ĐT cũng đang hướng tới xu thế giáo dục 4.0. Trong đó, vai trò của ứng dụng CNTT được xác định là vô cùng quan trọng.  Thời gian qua, việc ứng dụng CNTT đã giúp ngành Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) nâng cao hiệu quả quản lý và đổi mới chất lượng dạy và học. Có thể nói, nhờ có CNTT diện mạo ngành GD-ĐT đã thay đổi từng ngày, từng giờ tuy nhiên cần nhiều thay đổi để đạt được hiệu quả lớn hơn.  Tăng cường năng lực tự học Khi máy tính và Internet trở nên phổ biến, đa số sinh viên đều không thể thiếu máy tính xách tay. Thay vì tốn quá nhiều thời gian lên lớp để nghe giảng bài, các trường đại học có thể đưa giáo trình lên mạng và để sinh viên tự học.  Việc này thực hiện một cách giản tiện hơn là chỉ cần dạy và học một thời lượng ngắn để nhập môn với một số môn nhất định. Sau đó, sinh viên tự học với các giáo trình đã được đưa lên mạng. Sau một khoảng thời gian nhất định, các trường sẽ cần giảng viên lên lớp một lần nữa để giảng dạy mang tính tổng kết tiếp đó, sinh viên có thể tham gia thi đánh giá kết quả môn học.  Khi đã rút ngắn được chương trình đào tạo bằng phương thức tăng cường tự học, chúng ta có thể nghĩ đến việc bổ sung các môn học mới cần thiết trong thời đại 4.0.  Hiện, tại nhiều trường đại học, sinh viên phải lên lớp nghe giảng 2 buổi/ngày. Như vậy không còn thời gian để bộ não được nghỉ ngơi hay có cơ hội tìm hiểu thực tế liên quan đến ngành học. Các sinh viên cũng trở nên bị động trong việc tiếp thu kiến thức, mất đi khả năng tự học, tìm tòi. Thực tế này không dễ thay đổi bởi tuy rằng máy tính và Internet đã hiện diện khắp nơi nhưng chúng ta chưa hình thành được mô hình giáo dục thông minh – yếu tố mang tính chất quyết định cho năng lực tự học với đông đảo sinh viên. Do đó, muốn làm được việc này, chúng ta cần nhiều giải pháp thiết thực. Nhiều người cho rằng giáo dục đại học là biến quá trình đào tạo thành tự đào tạo. Điều căn bản làm nên điểm khác biệt giữa sinh viên và học sinh phổ thông chính là năng lực tự học.  Sinh viên ngày nay có rất nhiều lợi thế so với các thế hệ đi trước do máy tính và Internet đã trở nên rất phổ biến. Giáo dục trực tuyến những năm gần đây đã không còn xa lạ. Nhiều trí thức trẻ từng rất thành công trong việc mở lớp dạy học qua mạng về những kiến thức còn khuyết thiếu trong nhà trường. Thậm chí, có những người đạt các mức thu nhập không hề nhỏ với đông đảo học viên chỉ gặp nhau trên mạng và trả học phí qua tài khoản.  Tuy nhiên, thực tế điều này chưa đạt được như kỳ vọng khi số đông sinh viên chỉ thực sự học vào lúc sắp diễn ra các kỳ thi và khả năng tự học, tìm tòi còn nhiều hạn chế. Giải pháp nào cho mô hình giáo dục thông minh? Tăng cường, tận dụng CNTT trong dạy và học ở bậc đại học nói riêng và giáo dục nói chung vô cùng quan trọng. Muốn vậy mô hình giáo dục thông minh phải được hình thành trên cơ sở triển khai cơ sở dữ liệu kết nối liên thông dữ liệu, dạy học trực tuyến, quản lý điều hành điện tử... Để làm được điều đó, yếu tố con người và vấn đề nhận thức, năng lực vô cùng quan trọng. Có hiểu đúng về chuyển đổi số và mức độ cấp thiết mới tích cực tự học, tham gia tập huấn và triển khai thực tế. Chuyển đổi số là đưa những thực thể lên môi trường số, không còn giới hạn về không gian, thời gian, số người sử dụng, số lần sử dụng. Điều quan trọng là phải lấy lợi ích của người học, người thầy làm hàng đầu và đem đến những trải nghiệm để họ thấy được lợi ích của chuyển đổi số. Thông tin và học liệu số không những tiện lợi, có thể sử dụng mọi nơi, mọi lúc mà còn đưa lại hiệu quả to lớn cho người dùng. Công tác quản lý, dạy học cũng được tiến hành nhanh chóng, kịp thời, giảm trung gian. Về phương hướng, cơ sở dữ liệu là quan trọng nhất với chuyển đổi số. Về học liệu, cần xây dựng nền tảng, kho học liệu số quốc gia. Cụ thể chúng ta cần xây dựng một phần hệ thống bài giảng, bài học, tài liệu tham khảo, trước hết phục vụ sinh viên tự học, giảng viên tham khảo; sau đó từng bước mở rộng và hoàn thiện. Đức Hoàng Cú xoay chuyển nhờ công nghệ: Từ trường tre, ván gỗ đến lớp học toàn cầuMột sáng mùa thu, học sinh Trường Tiểu học Giao Thiện (Giao Thủy, Nam Định) và học sinh Ấn Độ, Đài Loan (Trung Quốc), Mỹ... cùng nhau trao đổi về trang phục, ẩm thực hay một số nội dung bài học trong SGK." alt=""/>Công nghệ thay đổi cơ bản nền giáo dục - Tôi cứ ngỡ rằng khi dành trọn tình cảm cho một người, hi sinh cả đời vì người ấy thì đến khi thành công, nhiều tiền bạc, sẽ dành được sự đáp lại lớn lao. Vậy mà, giờ đây niềm tin vào tình yêu trong tôi không hề vương lại, nghĩ đến những gì đã qua mà nước mắt dâng lên trong lòng mặn chát. TIN BÀI KHÁC: Gái xinh lấy nhầm công tử…nghiện game Vợ mang thai…chồng vẫn chọn tình cũ giàu có Chồng giàu và đêm tân hôn đầy nước mắt Mẹ anh nói: Con gái quê em hám tiền lắm… Sốc vì vợ cũ cưới chồng sau khi ly hôn một tuần 50 tuổi gặp lại tình đầu…tôi vẫn nhớ Có chồng giàu, 7 năm sau vẫn ngã vào tay tình cũ Người đẹp tham chồng giàu, giờ ăn trái đắng " alt=""/>Tan nát cửa nhà vì chồng già cặp gái trẻ Tin HOT Nhà Cái Xem thêm lịch sử bóng đá hôm nay Bản quyền thuộc về NEWS - đã được đăng ký DMCA Copyright © 2025 Powered by Nhận định, soi kèo Elfsborg vs Malmo, 22h30 ngày 28/5,NEWS   sitemap